فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی

بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر درمان عقلانی-هیجانی-رفتاری بر مؤلفه‌های کیفیت رابطۀ زناشویی زوجین مبتلا به سرطان پستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد گروه مشاوره، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه مشاوره، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 استاد گروه مشاوره، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

4 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی قزوین

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر درمان عقلانی- هیجانی-رفتاری بر مؤلفه‌های کیفیت رابطةۀ زناشویی زوجین مبتلا به سرطان پستان بوداست. این پژوهش به به‌لحاظ هدف کاربردی و به به‌لحاظ شیوه شیوۀ گردآوری اطلاعات از نوع مطالعات نیمه نیمه‌آزمایشی و طرح آن، پیش آزمون-پس پس‌آزمون با گروه کنترل بوداست. جامعه جامعۀ آماری پژوهش حاضر شامل کلیهتمامی زوجین مبتلا به سرطان پستان بوداست که در مهرماهمهر ماه 1397 برای پیگیری درمان سرطان به بیمارستان ولایت شهر قزوین مراجعه کرده بودند. شیوه شیوۀ نمونه‌گیری این پژوهش غیرتصادفی و از نوع در دسترس بود،است؛ به‌طوری‌کهبه طوری که از میان همۀ کلیه زوجینی که در مهرماهمهر ماه 1397 به بیمارستان ولایت مراجعه کرده بودند، تعداد 60 زن به‌صورتبه صورت در دسترس انتخاب و مورد پیش‌آزمونپیش آزمون قرار گرفتشدند، . از میان این افراد، تعداد 18 زن به به‌همراه همسرانشان (18 زوج) که در مقیاس کیفیت رابطه رابطۀ زناشویی نمرةۀ پایین‌ترپایین تر از میانگین کسب کرده بودند، گزینش انتخاب شدند و به‌صورتبه صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. و در ادامه تنها فقط گروه آزمایش، تعداد 8هشت جلسه (هر جلسه دو ساعت) تحت آموزش مبتنی بر درمان عقلانی عقلانی-هیجانی هیجانی-رفتاری قرار گرفت. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه پرسشنامۀ کیفیت رابطةۀ زناشویی ادراک‌شدهادراک شده (PRQC) بوداست. داده‌های این پژوهش با استفاده از نرم‌افزارنرم افزار SPSS-24 و از طریقبه روش تجزیه و تحلیل کوواریانس چند متغیره (مانکوا) تحلیل شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که گروه آزمایش و گواه از لحاظ مؤلفه‌های کیفیت رابطةۀ زناشویی تفاوت معنی‌اداری با یکدیگر دارند، ؛ به‌طوری‌کهبه طوری که اندازةۀ همةۀ مؤلفه‌های کیفیت رابطةۀ زناشویی در زوجینی که در گروه آزمایش حضور داشترند، به‌طوربه طور معناداری بیشتر از گروه گواه بوداست (001/0 = p). . (p < 0.001) براساس یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که آموزش مبتنی بر درمان عقلانی- هیجانی- رفتاری موجب ارتقاء ارتقای مؤلفه‌های کیفیت رابطةۀ زناشویی در زوجین مبتلا به سرطان پستان می‌شود

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Educating Based on Rational Emotive Behavior Therapy (REBT) on Marital Quality Components of Couples Who Are Coping with Breast Cancer

نویسندگان [English]

  • Bahaman Pirmardvand chegini 1
  • Kianoosh Zahrakar 2
  • Bagher Sanai zaker 3
  • Kobra Noroozi Saziroud 4

1 Department of Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran

2 Department of Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran

3 Department of Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran

4 Clinical Psychologist, Qazvin Medical Science University, Qazvin,Iran

چکیده [English]

The This paper is purpose of this study was to study determine the effects of an education program based on rational rational emotive behavior therapy (REBT) on marital quality components of couples coping with breast cancer. The present study is semi-experimental in terms of According to the purpose of this study, and is conducted it was semi-experimental and its design wasby pretest and posttest with a control group in terms of plan. The statistical population of the present study includes included all the couples coping  with breast cancer who visited Velayat hospital in Qazvin province in October 2018 tofor follow-up cancer treatment. Sixty women were selected via available sampling and pretested. Of Among them, 18 women, along with their husbands (18 couples), who had a score lower average on the marital quality of relationship scale were selected and randomly assigned categorized into two groups including experimental and control. The experimental group received 8 eight 2-hour sessions of education based on REBT. The research instrument was the questionnaire of Perceived Relationship Quality Components (PRQC). The data of this study were analyzed using SPSS-24 software and Multivariate Analysis of Covariance (MANCOVA). The results of the present study showed that the experimental and control groups were significantly different in terms of quality components of marital relationship, so that the amount of quality components of marital relationship in couples in the experimental group was significantly higher than that of the control group. (P <0.001). Based on the findings of this study, it can be concluded that education based on rational-emotionalemotive-behavioral therapy improves the quality components of marital relationship in couples who are coping with breast cancer.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rational Emotive Behavior Therapy
  • Marital Quality Components
  • Breast Cancer
اعتمادی، ن.، و صادقی، س. (1394). آموزش گروهی با رویکرد رفتاردرمانی عقلانی هیجانی بر رضایت زناشویی زوجین. دومین کنفرانس بین‌المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی. 1394، استانبول، ترکیه.
الیس، آ.، و مک‌لارن، ک. (1398). رفتاردرمانی عقلانی هیجانی: راهنمای درمانگران. ترجمۀ مهرداد فیروزبخت. تهران: رسا.
امیدی شمامی، م. (1390). اثربخشی درمانگری عقلانی-عاطفی-رفتاری گروهی بر باورهای غیرمنطقی، کیفیت زندگی و سلامت عمومی در زنان مبتلا به سرطان پستان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، منتشرنشده. دانشکدۀ علوم انسانی. دانشگاه تربیت مدرس.
باگاروزی، د. (1398). تکنیک‌های افزایش صمیمیت در زوج‌درمانی. ترجمۀ زهرا اندوز. تهران: ارجمند.
پورمحمدرضایی تجریشی، م.، پهلوان‌نشان، س.، و نجفی‌فرد، ط. (1393). رابطۀ باورهای غیرمنطقی و سازگاری زناشویی زوجین شهر اصفهان. فصلنامۀ رفاه اجتماعی. 14(53)، 193-179.
پیرمردوند چگینی، ب.، احمدی، ص.، البوغبیش، ت.، و نظامیوند چگینی، س. (1399). اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر شناخت‌درمانی به روش مایکل فری بر افسردگی، احساس تنهایی و شادکامی زنان مطلقه. فصلنامۀ روان‌شناسی تحلیلی شناختی. 11(41)، 15-30.
پیرمردوند چگینی، ب.، زهراکار، ک.، و ثنایی ذاکر، ب. (1397). اثربخشی آموزش مبتنی بر درمان عقلانی-هیجانی-رفتاری بر استرس زناشویی زوجین مبتلا به سرطان پستان. فصلنامۀ علمی-پژوهشی بیماری‌های پستان ایران. ۱۱(۴)، 38-28.
جوهری، ش.، مشتاقی، م.، و معینی، م. (1394). بررسی اثربخشی آموزش گروهی رفتاردرمانی عقلانی-هیجانی بر باورهای ارتباطی. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم رفتاری و اجتماعی. تهران، ایران.
حسینی، س. (1398). مهارت‌های ارتباطی زوجین بر تعهد زناشویی. خراسان رضوی: نشر: تربت‌حیدریه.
خجسته‌مهر، ر.، فرامرزی، س.، و رجبی، غ. (1391). بررسی نقش ادراک انصاف بر کیفیت زناشویی. مطالعات روان‌شناختی، 8(1)، 50-31.
خسروی علیا، ط.، و فلاح‌چای، ر. (1396). بررسی رابطۀ مقابلۀ زوجی و کیفیت زناشویی در زنان متأهل مبتلا به سرطان پستان در شیراز. فصلنامۀ علمی-پژوهشی بیماری‌های پستان ایران. 10(4)، 68-59.
خواجه، آ.، بهرامی، ف.، فاتحی‌زاده، م.، عابدی، م.، و سجادیان، پ. (1392). اثربخشی آموزش شادمانی به روش شناختی-رفتاری بر کیفیت زندگی زناشویی مردان و زنان متأهل. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 14(3)، 21-11.
درایدن، و. (1390). رفتاردرمانی عقلانی-هیجانی-رفتاری. ترجمۀ رابعه موحد. تهران: ارجمند.
درایدن، و.، و یانکورا، ج. (1390). روان‌درمانی و مشاورۀ عقلانی-هیجانی-رفتاری. ترجمۀ مظاهر رضایی و نوشیروان خضری‌مقدم. تهران: ارجمند.
رفائی سعیدی، ن.، آقامحمدیان شعرباف، ح.، اصغری ابراهیم‌آباد، م.، و کارشکی، ح. (1397). پیامدهای روان‌شناختی سرطان پستان در ایران: مرور نظام‌مند متون پژوهشی. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی فسا، 8(4)، 999-986.
رمضانی، ف. (1395). شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت زناشویی در ازدواج مجدد، پس از طلاق: یک مطالعۀ کیفی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مشاورۀ خانواده. منتشرنشده. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
زهراکار، ک. (1391). بررسی اثربخشی درمان عقلانی-هیجانی-رفتاری به شیوۀ گروهی در کاهش استرس بیماران مبتلا به دیابت. مجلۀ دانش و تندرستی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشت درمانی شاهرود، 7(4)، 159-153.
سودانی، م.، و شفیع‌آبادی، م. (1387). مقایسۀ اثربخشی زوج‌درمانی الیس به‌صورت انفرادی و توأم در کاهش تعارضات زناشویی. فصلنامۀ دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 10(37)، 20-1.
شارف، ر. (1394). نظریه‌های روان‌درمانی و مشاوره. ترجمۀ مهرداد فیروزبخت. تهران: رسا.
شاکرمی، م.، داورنیا، ر.، زهراکار، ک.، و طلائیان، ر. (1394). اثربخشی زوج‌درمانی گروهی کوتاه‌مدت راه‌حل‌محور بر بهبود کیفیت رابطۀ زناشویی زنان. مجلۀ علوم پزشکی رازی، 22(131)، 31-1.
فریبا، ع. (1394). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر کیفیت زندگی زناشویی زنان مراجعه‌کننده به خانۀ سلامت. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم رفتاری و اجتماعی. تهران. ایران.
قدم‌خیر، م. (1392). بررسی اثربخشی زوج‌درمانی مبتنی بر رویکرد عقلانی–هیجانی–رفتاری بر صمیمیت زوجین دارای ناسازگاری زناشویی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روانشناسی. منتشرنشده. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه محقق اردبیلی.
کری، ج. (1398). نظریه و کاربست مشاوره و روان‌درمانی. ترجمۀ یحیی سیدمحمدی. تهران: ارسباران.
کری، ج. (1396). مشاورۀ گروهی. ترجمۀ کیانوش زهراکار، فرشاد محسن‌زاده، احمد حیدرنیا، علیرضا بوستانی‌پور و عباس سامی. ویراست هشتم. تهران: ویرایش.
مرادی, ع.، فاتحی‌زاده، م.، احمدی، آ.، و اعتمادی، ع. (1397). تأثیر درمان بین‌فردی فراشناختی بر کیفیت زناشویی مرد خودشیفته: مطالعۀ موردی. فصل‌نامۀ پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 9(1)، 24-1.
میردار هریجانی، م.، جلالی، م.، و شهیدی، ش. (1395). تحلیل روایتی کیفیت رابطۀ زناشویی زنان مبتلا به سرطان پستان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی. منتشرنشده. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه امام خمینی قزوین.
نیلفروشان، پ. (1390). مدل معادلۀ ساختاری کیفیت رابطۀ زناشویی براساس ویژگی‌های روان‌شناختی زوجین. پایان‌نامۀ دکتری. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه اصفهان.
وزیری، ش.، لطفی کاشانی، ف.، و مسعودنیا، ف. (1394). اثربخشی رفتاردرمانی عقلانی هیجانی بر رضایت جنسی زنان متأهل. اولین کنگرۀ ملی خانوادۀ سالم. اهواز، ایران.
 
Alacacioglu, A., Ulger, E., Varol, U., Yildiz, I., Salman, T., Bayoglu, V., & Tarhan, M. O. (2014). Depression, Anxiety and Sexual Satisfaction in Breast Cancer Patients and Their Partners-Izmir Oncology Group Study. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 15(24), 10631–10636.
Baucom, D. H., Epstein, N., Sayers, S. L., & Sher, T. G. (1989). The Role of Cognitions in Marital Relationships: Definitional, Methodological, and Conceptual Issues. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 57(1), 31–38.
Booth, A., & Johnson, D. R. (1994). Declining Health and Marital Quality. Journal of Marriage and the Family. 56(1),218–223.
Delatorre, M. Z., & Wagner, A. (2020). Marital Quality Assessment: Reviewing the Concept, Instruments, and Methods. Marriage & Family Review. 56(3), 193–216.
Ellis, A. (2010). Rational Emotive Behavior Therapy: It works for Me-It Can Work for You. Prometheus Books.
Fletcher, G. J., Simpson, J. A., & Thomas, G. (2000). The Measurement of Perceived Relationship Quality Components: A Confirmatory Factor Analytic Approach. Personality and Social Psychology Bulletin. 26, 340–354.
Galbraith, M. E., Archiga, A., Ramirez, J., & Pedro, L. W. (2005). Prostate Cancer Survivors’ and Partners’ Self-Reports of Health-Related Quality of Life, Treatment Symptoms, and Marital Satisfaction 2.5–5.5 Years after Treatment. Oncology Nursing Forum. 32(2), 30–41.
Hart, J. (2014). We-ness: Couple Identity as Shared by Male Partners of Breast Cancer Patients. Unpublished Master’s Thesis. Faculty of Graduate Studies, Trinity Western University, British Colombia, Canada. Retrieved from http://www. twu. ca/library/theses.
Kendall, S. (2007). Witnessing Tragedy: Nurse’s Perceptions of Caring for Patients with Cancer. International Journal of Nursing Practice. 13(2), 111–120.
Kim, Y., & Spillers, R. L. (2010). Quality of Life of Family Caregivers at 2 Years after a Relative’s Cancer Diagnosis. Psycho‐Oncology. 19(4), 431–440.
Milbury, K., & Badr, H. (2013). Sexual Problems, Communication Patterns, and Depressive Symptoms in Couples Coping with Metastatic Breast Cancer. Psycho‐Oncology. 22(4), 814–822.
Möller, A. T., & Van der Merwe, J. D. (1997). Irrational Beliefs, Interpersonal Perception and Marital Adjustment. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy. 15(4), 269–279.
Northouse, L. L., Mood, D., Kershaw, T., Schafenacker, A., Mellon, S., Walker, J., & Decker, V. (2002). Quality of Life of Women with Recurrent Breast Cancer and Their Family Members. Journal of Clinical Oncology. 20(19), 4050–4064.
Randall, A. K., & Bodenmann, G. (2009). The Role of Stress on Close Relationships and Marital Satisfaction. Clinical Psychology Review, 29(2), 105–115.
Zahlis, E. H., & Lewis, F. M. (2010). Coming to Grips with Breast Cancer: The Spouse’s Experience with His Wife’s First Six Months. Journal of Psychosocial Oncology, 28(1), 79–97.
Zhang, Y., Sun, S., Ding, J., & Hua, K. (2020). The Effect of Different Surgical Methods on Female and Male Sexual Activity and Marital Quality in Patients with Early-Stage Cervical Cancer. Sexual Medicine. 8(2): 307–314.
 
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 12، شماره 1
خرداد 1400
صفحه 283-298
  • تاریخ دریافت: 28 تیر 1399
  • تاریخ بازنگری: 22 مهر 1399
  • تاریخ پذیرش: 05 آبان 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 11 اردیبهشت 1400
  • تاریخ انتشار: 01 خرداد 1400