فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی

اثربخشی تمرین‌های یکپارچگی حسی-حرکتی بر تعادل و جهت‌یابی دانش‌آموزان با آسیب بینایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی ارشد، گروه روان‌شناسی وآموزش کودکان استثنایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیارگروه روان‌شناسی وآموزش کودکان ، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد گروه روان‌شناسی وآموزش کودکان ، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی تمرین‌های یکپارچگی حسی حرکتی بر تعادل و جهت‌یابی دانش‌آموزان با آسیب بینایی انجام شده است. روش انجام این پژوهش مداخله‌ای از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل است. همة دانش‌آموزان دختر و پسر با آسیب بینایی مدارس استثنایی شهرستان‌های آبادان و خرمشهر در سال تحصیلی 1399-1398 به‌عنوان جامعه انتخاب شدند. از این تعداد، 30 دانش‌آموز با آسیب بینایی به‌صورت نمونه‌گیری دردسترس گزینش شدند و در دو گروه آزمایش (15 نفر، 7 دختر و 8 پسر) و کنترل (15 نفر) به‌صورت تصادفی قرار گرفتند. ابزار اندازه‌گیری و روش جمع‌آوری داده‌ها شامل آزمون رشد حرکتی لینکلن – اوزرتسکی (OMDT)، آزمون پرتاب بسکتبال و دریبل (BDTT) و تمرینات یکپارچگی حسی آیرس (AESI) است. قبل از اجرای نهایی برنامه یکپارچگی حسی آیرس به‌صورت مقدماتی (پایلوت) روی سه نفر از نمونه‌ها اجرا شد و بعد از تعیین میزان روایی و برطرف‌شدن ضعف‌های آن روی گروه‌های آزمایشی اجرا شد. سپس گروه آزمایش به‌مدت 12 جلسۀ 90 دقیقه‌ای تمرین‌ها را انجام داد. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS، از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، آزمون لون و تحلیل کوواریـانس استفاده شد. نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد که تمرین‌های یکپارچگی حسی-حرکتی بر تعادل و جهت‌یابی دانش‌آموزان با آسیب بینایی تأثیر مثبت و معناداری در سطح 01/0>P دارد. تمرین‌های یکپارچگی حسی-حرکتی سبب بهبود جهت‌یابی و تعادل دانش‌آموزان با آسیب بینایی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Sensory Integration Exercises on Balance and Orientation of Students with Visual Impairment

نویسندگان [English]

  • Nastaran Salimi 1
  • Fatimah Nosrati 2
  • Bagher Ghobari Bonab 3

1 Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Psychology and Educational Science Faculty, University of Tehran,Tehran, Iran

2 Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Psychology and Educational Science Faculty, University of Tehran,Tehran, Iran

3 Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Psychology and Educational Science Faculty, University of Tehran,Tehran, Iran

چکیده [English]

The present study investigates the effectiveness of sensory integration exercises on balance and orientation of students with visual impairment. This study is a semi-open study with a pretest-posttest design with a control group. The statistical population includes all blind students in special schools in Abadan and Khorramshahr in the academic year 2019–2020. Among the special schools, 30 students with visual impairment were selected through an available sample and randomly divided into an experimental group (n =15, 7 girls and 8 boys) and a control group (n =15). Measurement and data collection methods include Lincoln-Ozertsky motor growth test (OMDT), basketball and dribble throw test (BDTT), and Ayers sensory integration exercises (AESI). After determining validity and addressing weaknesses, the test was administered to the experimental groups. The experimental group then performed exercises for 12 sessions of 90 minutes each. SPSS 21 software, Kolmogorov-Smirnov -test, Leven’s test and analysis of covariance were used to analyze the data. The results showed that sensory integration exercises had a positive significant effect on the balance and orientation of students with visual impairment at the level (P <0/01). Sensory-motor integration exercises in this study can improve the orientation and balance of students with visual impairment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sensory Integration Exercises
  • Balance
  • Orientation
  • Students with Visual Impairment
ابراهیمی، م.؛ ﻣﻬـﻮﺵ ﻭﺭﻧﻮﺳـﻔﺎﺩﺭﺍﻧﻲ، عب.، ﺣﻘﮕـﻮ، ح.، ﭘﻮﺭﻣﺤﻤﺪﺭﺿـﺎﻱ تجریشی، م.، و دانایی‌فرد، ف. (1392). ﺍﺛﺮﺑﺨﺸـﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‌های ﻳﻜﭙﺎﺭﭼﮕﻲ ﺣﺴﻲ-ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﺮ ﻧﺸﺎﻧﻪ‌ﻫـﺎ‌ﻱ ﺍﺧـﺘﻼﻝ ﻧﻘـﺺ ﺗﻮﺟـﻪ-ﺑﻴﺶ‌ﻓﻌﺎﻟﻲ. ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺩﺭ ﻋﻠﻮﻡ توان‌بخشی. 9(2)، 231-220.
پیراسته‌جو، ا. (1394). اثربخشی درمان یکپارچگی حسی بر کاهش نشانگان اختلال طیف درخودماندگی. پایان‌نامۀ کارشناسی ‌ارشد. رشتة روان‌شناسی عمومی. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه فردوسی مشهد.
خسروی، ز.، و حیرانی، ع. (1397). تأثیر تمرین‌های یکپارچه‌سازی حسی -حرکتی بر مهارت‌های حرکتی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر. دوفصلنامۀ ورزش. 3(1)، 110-99.
دهقان، ف.، بهنیا، ف.، امیری، ن.، پیشیاره، ا.، و صفرخانی، م. (1389). ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ تمرین‌های ﺍﺩﺭﺍﻛﻲ و حرکتی ﺍﺧﺘﻼﻻﺕ ﺭﻓﺘﺎﺭﻱ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﭘﻨﺞ ﺗﺎ ﻫﺸﺖ سالۀ ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ ﺍﺧـﺘﻼﻝ ﻛﻤﺒﻮﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺶ‌ﻓﻌﺎﻟﻲ‌. ﺗﺎﺯﻩ‌ﻫﺎﻱ ﻋﻠـﻮﻡ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ‌. 12(3)، 96-82.
دینی، م.، اقدسی، ع. ن.، و گل‌محمدنژاد بهرامی، غ. ر. (1394). تأثیر تمرین‌های یکپارچگی حسی بر نیمرخ حسی کودکان دبستانی نارساخوان و نارسانویس. آموزش و ارزشیابی. 7(28)، 20-9.
شهبازی، س.، رحمانی، م.، و حیرانی، ع. (1394). اثربخشی فعالیت‌های یکپارچه‌سازی حسی-حرکتی بر تعادل و زمان واکنش کودکان با اختلال رشد حرکتی. توان‌بخشی نوین. 9(3)، 9-1.
طاهری، ح. ر.، بهرام، ع.، و شفیع‌زاده، م. (1384). تأثیر روش‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﺧﻄﺎ ﻭ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧـﻲ ﻛـﺎﻫﺶ‌ﻳﺎﻓﺘـۀ ﺑـﺎﺯﺧﻮﺭﺩ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺑﺮ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻛﺸﻒ ﺧﻄـﺎ، ﻋﻤﻠﻜـﺮﺩ ﻭ ﻳـﺎﺩﮔﻴﺮﻱ ﻳـﻚ ﺗﻜﻠﻴـﻒ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ. علوم حرکتی و ورزشی. 3(6)، 138-72.
قاسم‌پور، ل.، سادات حسینی، ف.‌، و محمد‌زاده، م. ح. (1393). تأثیر تمرین‌های یکپارچگی حسی-حرکتی بر مهارت‌های حرکتی درشت کودکان کم‌توان ذهنی شدید. مجلۀ مطالعات ناتوانی. 4(4)، ۸۴-۷۵.
مهوش ورنوسفادرانی، ع.، پرهون، ک.، و پوشنه، ک. (1395). اثربخشی یکپارچگی حسی-حرکتی بر عملکرد تعادلی و خواندن کودکان نارساخوان. تحقیقات علوم رفتاری. 14(2)، 263-257.
هاشمی، ا.، و شهربانیان، ش. (1396). تأثیر تمرین‌های یکپارچگی حسی-حرکتی بر مهارت‌های حرکتی درشت کودکان با اختلال هماهنگی رشدی. مجلة علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. 25(3)، 427-419.
هداوندخانی، ف.، بهنیا، ف.، فرهبد، م.، و صالحی، م. (1385). رابطه یکپارچگی بینایی-حرکتی با دست‌نویسی در دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی. مجلۀ پژوهش در حیطۀ کودکان استثنایی. 6(4)، 854-839.
همتی‌نژاد، م.ع.، و رحمانی‌نیا، ف. (1383). تعیین اعتبار و روایی آزمون‌های مهارتی بسکتبال در دختران دانشجو. نشریۀ حرکت. 20(20)، 146-135.
 Celeste, M. (2006). Play behaviors and social interactions of a child who is blind: In theory and practice. Journal of Visual Impairment & Blindness. 100(2), 75–90.
Chiacchiero, M., Dresely, B., Silva, U., DelosReyes, R., & Vorik, B. (2010). The relationship between range of movement, flexibility and balance in the elderly. Topics in Stroke Rehabilitation. 26(2), 148-155.
Elbasan, B., Kayhan, H., & Duzgun, I. (2012). Sensory integration and activities of daily living in children with developmental coordination disorder. Italian Journal of Pediatrics. 38(14), 2-7.
Ferguson, GD., Jelsma, D., & Jelsma, J. (2013). The efficacy of two task-orientated interventions for children with Developmental Coordination Disorder: Neuromotor Task Training and Nintendo Wii Fit training. Research in Developmental Disabilities. 34(9), 2449–2461.
Kim H, Carlson AG, Curby TW, Winsler A. (2016). Relations among motor, social, and cognitive skills in pre-kindergarten children with developmental disabilities. Research in Developmental Disabilities. 53, 43-60.
Lang, R., O’Reilly, M., Healy, O., Rispoli, M., Lydon, H., & Streusand, W. (2012). Sensory integration therapy for autism spectrum disorders: A systematic review. Research in Autism Spectrum Disorders. 6(3), 1004-1018.
Li, W., Albrecht, S., Yang, L., Roland, S., Tumbleston, J. R., McAfee, T., & Yan, L. (2014). Mobility-controlled performance of thick solar cells based on fluorinated copolymers. Journal of the American Chemical Society. 136(44), 15566-15576
Mailloux, Z., Parham, L. D., Roley, S. S., Ruzzano, L., & Schaaf, R. C. (2018). Introduction to the Evaluation in Ayres Sensory Integration® (EASI). The American journal of occupational therapy : official publication of the American Occupational Therapy Association, 72(1), 7201195030p1–7201195030p7.
Muursepp, I., Aibast, H., Gapeyeva, H., & Paasuke, M. (2012). Motor skills, haptic perception and social abilities in children with mild speech disorders. Brain Development. 34(2), 128–132.
Sawyer, M. G., Harchak, T. F., Spence, S. H., Bond, L., Graetz, B., Kay, D., Patton, G., & Sheffield, J. (2010) School-based prevention of depression: A 2-year follow-up of a randomized controlled trial of the beyond blue schools research initiative. Journal of Adolescent Health. 47(3), 297-304.
Shemy, S., & Mohamed, N. (2017). Effect of sensory integration on motor performance and balance in children with developmental coordination disorder: a randomized controlled trial. International Journal of Therapies and Rehabilitation Research. 6(1), 1-9.
Uodžbalienė, V., & Muckus, K. (2006). The influence of the degree of visual impairment on psychomotor reaction and equilibrium maintenance of adolescents. Medicina. 42(1), 49-56.
 
 
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 12، شماره 2
شهریور 1400
صفحه 173-184
  • تاریخ دریافت: 13 بهمن 1399
  • تاریخ بازنگری: 26 فروردین 1400
  • تاریخ پذیرش: 13 اردیبهشت 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 31 خرداد 1400
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1400