Meta-analysis of National Research on the Effectiveness of Educational-therapeutic Interventions Based on Choice Theory in Controlling of Individual Behavior

Document Type : Research Paper

Authors

1 Phd Student of Educational Psychology Faculty of Educational Science and Psychology ,Shahid Madani University of Azarbaijan, Tabriz, Iran.

2 Department of Psychology, Faculty of Educational Science and Psychology, Shahid Madani University of Azarbaijan,Tabriz, Iran

3 Department of Psychology, Facuty of Educational Science and Psychology, Shahid Madani University of Azarbaijan,Tabriz, Iran

Abstract

In this applied research conducted with the method of meta-analysis, the numerical combination of the results of the researches conducted in Iran in the field of effectiveness of educational-therapeutic interventions based on choice theory in controlling individual behavior was discussed. The statistical population of the meta-analysis, the available studies related to the effectiveness of educational-therapeutic interventions based on the choice theory to control individual behavior, on the number of 416 studies from the scientific databases of SID, Comprehensive Portal of Humanities, Research Institute of Information Science and Technology of Iran, Database of Noor Specialized Magazines, Information bank of the country's publications and Civilica, which were published in Iran between 2000 and 2020. Based on the established criteria for inclusion and exclusion of baseline studies and sensitivity analysis, 72 effect sizes from 33 baseline studies were finally examined and the quantitative results of the selected studies were analyzed using CMA2. The results showed that educational-therapeutic interventions based on choice theory have a significant effect on the management of individual behavior, and according to Cohen’s criterion, the size of their combined effect is rated as large for the random effects model (ES =1.09). In conclusion, training based on choice theory can have a positive and significant effect on controlling individual behavior and improve relationships. Therefore, it is strongly recommended that the educational-therapeutic principles of choice theory be used individually and in groups in the counseling centers of various organizations.

Keywords


آقایوسفی، ع.، فتحی‌آشتیانی، ع.، علی‌اکبری، م.، و ایمانی‌فر، ح. (1395). اثربخشی رویکرد واقعیت‌درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر تعارض‌های زناشویی و بهزیستی اجتماعی. فصلنامۀ زن و جامعه. 7(2)، 19-1.
اسدی، س.، و وکیلی، پ. (1394). اثربخشی واقعیت‌درمانی بر اضطراب و افزایش امید به زندگی در بیماران مبتلا به HIV مثبت مراجعه‌کننده به مرکز بیماری‌های رفتاری شبکۀ بهداشت شمیرانات. مجلۀ سلامت اجتماعی. 2(4)، 245-238.
اسلامی، ف.، رستمی، م.، و سعادتی، ن. (1397). اثربخشی واقعیت‌درمانی به شیوۀ گروهی بر کاهش رفتارهای سهل‌انگارانه و افزایش مسئولیت‌پذیری دانشجویان. فصلنامۀ پژوهش‌های نوین روان‌شناختی. 13(51)، 21-1.
اسماعیل‌زاده، ز. (1398). اثربخشی آموزش فرزندپروری براساس تئوری انتخاب بر رابطۀ والد-کودک و نشانه‌های بالینی اختلال نافرمانی مقابله‌ای. نشریۀ توانمندسازی کودکان استثنایی. 10(3)، 108-97.
اسمخانی اکبری‌نژاد، ه.، اعتمادی، ا.، و نصیرنژاد، ف. (1393). اثربخشی واقعیت‌درمانی به شیوۀ گروهی بر اضطراب زنان. فصلنامۀ مطالعات روان‌شناختی. 10(2)، 87-73.
الهی‌نژاد، س.، مکوندحسینی، ش.، و صباحی، پ. (1397). مقایسۀ اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی و نوروفیدبک بر اضطراب و افسردگی زنان مبتلا به سرطان پستان: یک مطالعه با کارآزمایی بالینی. فصلنامۀ بیماری‌های پستان ایران. 11(4)، 52-40.
امیری، م.، آقامحمدیان شعرباف، ح.، و کیمیایی، ع. (1391). اثربخشی رویکرد واقعیت‌درمانی گروهی بر منبع کنترل و راهبردهای مقابله‌ای. مجلۀ اندیشه و رفتار. 6(24)، 68-59.
امینی، ا.، و قاسمی پیربلوطی، م. (1396). اثربخشی مسئولیت‌پذیری به شیوۀ واقعیت‌درمانی بر رفتارهای پرخطر، خودتنظیمی هیجانی و بحران هویت. فصلنامۀ دانش انتظامی. 5(17)، 14-1.
بالاگبری، ز.، عارفی، م.، افشاری‌نیا، ک.، و امیری، ح. (1399). اثربخشی آموزش خانواده مبتنی بر واقعیت‌درمانی بر همراهی عاطفی، حل مسئله و ارتباط زوجین شهر کرمانشاه. فصلنامۀ آموزش در علوم انتظامی. 7(25)، 180-159.
برادری، ر. (1393). بررسی اثربخشی واقعیت‌درمانی مبتنی بر نظریۀ انتخاب بر بهبود رابطۀ مادر-کودک و وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال اوتیسم. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی. دانشکدۀ روان‌شناسی. دانشگاه فردوسی مشهد.
پاشا، غ.، و امینی، س. (1389). تأثیر واقعیت‌درمانی بر امید به زندگی و اضطراب همسران شهدا. فصلنامۀ یافته‌های نو در روان‌شناسی. 3(9)، 51-37.
پورآوری، م.، زندی‌پور، ط.، و پورآوری، م. (1396). اثربخشی آموزش گروهی واقعیت‌درمانی بر کاهش پرخاشگری دانش‌آموزان دختر با فرهنگ ایرانی. اولین کنفرانس بین‌المللی فرهنگ، آسیب‌شناسی روانی و تربیت. تهران. ایران.
پیوندی‌نژاد، ن. (1393). اثربخشی آموزش واقعیت‌درمانی گلاسر بر افزایش شادکامی و بهبود عملکرد جنسی زنان متأهل افسرده. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی. دانشکدۀ علوم انسانی. دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب.
توزنده‌جانی، ح.، و سلطان‌زاده مزرجی، ح. (1393). اثربخشی واقعیت‌درمانی بر افسردگی زنان نابارور قبل از درمان با روش کمک‌باروری IUI. تحقیقات علوم رفتاری. 12(2)، 53-44.
چگینی، ل.، ابراهیمی، م.، و صاحبی، ع. (1398). تأثیر آموزش تئوری انتخاب به والدین بر پرخاشگری فرزندان دانش‌آموز آن‌ها در دورۀ ابتدایی. فصلنامۀ سلامت روان کودک. 6 (1)، 82-70.
چوبداری، ع.، کاظمی، ف.، و پزشک، ش. (1395). اثربخشی روش واقعیت‌درمانی بر کاهش نشانه‌های اختلال نافرمانی مقابله‌ای در دانش‌آموزان پسر. فصلنامۀ روان‌شناسی افراد استثنایی. 6 (21)، 154-137.
حجتی، ح.، حبیبی، ک.، و علی‌محمدزاده، خ. (1399). تأثیر واقعیت‌درمانی بر همدلی همسران جانبازان دچار اختلال استرس پس از سانحۀ جنگی. مجلۀ علوم مراقبتی نظامی. 23(1)، 7-2.
حسین‌پناهی، ن.، و گودرزی، م. (1397). اثربخشی آموزش مؤلفه‌های نظریۀ انتخاب بر کاهش تعارض والد-فرزندی دانش‌آموزان دختر. مجلۀ روان‌شناسی و روانپزشکی شناخت. 5(2)، 52-43.
حسینی، ر.، اژه‌ای، ج.، غلامعلی لواسانی، م.، و خلیلی، ش. (1396). بررسی اثربخشی مشاورۀ گروهی مبتنی بر نظریۀ انتخاب و واقعیت‌درمانگری بر افزایش سازگاری اجتماعی و خودتنظیمی در نوجوانان. مجلۀ روان‌شناسی. 21(2)، 132-118.
خالقی، ن.، امیری، م.، و طاهری، ا. (1396). اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی بر اضطراب اجتماعی، سوگیری تعبیر و روابط بین‌فردی نوجوانان. مجلۀ اصول بهداشت روانی. 19(2)، 83-77.
خواجه یوسفی، ل. (1387). اثربخشی اجرای واقعیت‌درمانی گروهی بر کاهش هراس اجتماعی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهرستان کازرون. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مشاوره. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه آزاد واحد مرودشت.
دهدشتی، ن. (1395). اثربخشی واقعیت‌درمانی بر رضایت و عملکرد شغلی معتادان شاغل. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مشاورۀ شغلی. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه آزاد واحد مرودشت.
دوایی، م.، و کاشانی وحید، ل. (1398). مدیریت رفتار. تهران: مؤسسۀ آموزش عالی علوم شناختی.
رابینز، اس. پی. (1398). مبانی رفتار سازمانی. ترجمۀ علی پارسائیان و سید محمد اعرابی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
رجب‌زاده، ف.، مکوندحسینی، ش.، طالبیان شریف، ج.، و قنبری هاشم‌آبادی، ب. (1394). تأثیر واقعیت‌درمانی نوین گروهی مبتنی بر تئوری انتخاب بر اختلال اضطراب اجتماعی دانشجویان. مجلۀ دست‌آوردهای روان‌شناختی. 4(1)، 152-133.
رمزی، ل.، سپهری شاملو، ز.، علی‌پور، ا.، و زارع، ح. (1393). اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی بر راهبردهای مقابله‌ای. روان‌شناسی خانواده. 1(2)، 30-19.
سلیمانی، ا.، و بابایی، ک. (1395). اثربخشی آموزش واقعیت‌درمانی گروهی مبتنی بر نظریۀ انتخاب بر اضطراب و امیدواری افراد وابسته به مواد در حین ترک. فصلنامۀ اعتیادپژوهی. 10(37)، 150-137.
سهراب‌نژاد، س.، یونسی، ج.، دادخواه، ا.، و بیگلریان، ا. (1394). اثربخشی آموزش مفاهیم واقعیت‌درمانی بر تعارضات والد-فرزندی و خودکارآمدی در نوجوانان پسر. مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. 23(6)، 120-110.
سیف‌نراقی، م.، و نادری، ع. (1394). اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان. تهران: ارسباران.
شفیع‌آبادی، ع.، دلاور، ع.، و سدرپوشان، ن. (1384). تأثیر شیوۀ واقعیت‌درمانی گروهی بر کاهش اضطراب دانش‌آموزان نوجوان دختر. فصلنامۀ دانش و پژوهش در روان‌شناسی. 1(25)، 34-21.
شویچی، ج. (1399). تأثیر آموزش واقعیت‌درمانی بر خودمراقبتی و خودتنظیمی هیجانی مردان معلول جسمی-حرکتی. مجلۀ دست‌آوردهای روان‌شناختی. 4(1)، 264-247.
صاحبی، ع. (1398). مسئولیت‌پذیری، فضیلت گمشده. تهران: سایۀ سخن.
صاحبی، ع.، و سلطانی‌فر، ع. (1397). دعوت به مسئولیت‌پذیری. تهران: سایۀ سخن.
صداقت، م.، صاحبی، ع.، و شهابی مقدم، ش. (1395). اثربخشی واقعیت‌درمانی به شیوۀ موردی بر افراد مبتلا به افسردگی اساسی دارای سابقۀ اقدام به خودکشی. مجلۀ طب انتظامی. 5(5)، 378-371.
صفوی، ر.، و علیزاده، ع. (1399). اثربخشی مشاورۀ گروهی واقعیت‌درمانی بر تعلل‌ورزی و احساس تنهایی در معتادان NA شهر تهران. فصلنامۀ ایده‌های نوین روان‌شناسی. 4(8)، 12-1.
عباسی دولت‌آباد، ط. (1394). بررسی تأثیر آموزش واقعیت‌درمانی بر کاهش تعارضات والد-نوجوان و استرس والدگری. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مشاوره خانواده. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه آزاد واحد مرودشت.
علیزاده فرد، س.، و تدریس تبریزی، م. (1393). تأثیر آموزش تئوری انتخاب بر میزان سهل‌انگاری فردی و اجتماعی دانشجویان زن. دوفصلنامۀ علمی-پژوهشی شناخت اجتماعی. 3(2)، 94-82.
فتحی آذر، ا.، گل‌پرور، ف.، میرنسب، م.، و واحدی، ش. (1396). مطالعۀ پدیدارشناختی مشکلات رفتاری در دانش‌آموزان دبیرستانی: چالش‌های هیجانی-اجتماعی و تحصیلی. دوفصلنامۀ مشاورۀ کاربردی. 6(2)، 72-53.
قریشی، م.، و بهبودی، م. (1396). اثربخشی آموزش واقعیت‌درمانی گروهی بر تنظیم هیجان و افزایش خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان دختر. مجلۀ سلامت اجتماعی. 4(3)، 243-233.
قهاری، م. (1398). اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی بر تنظیم هیجان و سلامت روان بیماران قلبی. فصلنامۀ راهبردهای نو در روان‌شناسی و علوم تربیتی. 1(4)، 36-24.
کاظم‌آبادی فراهانی، ز.، و کرمی، ا. (1398). تأثیر درمان گروهی برمبنای تئوری انتخاب بر کنترل عواطف و امید به زندگی بیماران مبتلا به MS استان تهران. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. 20(4)، 45-37.
کیامنش، ع.، علیزاده اصلی، ا.، و احدی، ح. (1395). اثربخشی مداخلۀ گروهی مبتنی بر واقعیت‌درمانی بر پرخاشگری دانشجویان با توجه به سبک دلبستگی آن‌ها. فصلنامۀ پژوهش‌های نوین روان‌شناختی. 11(43)، 204-179.
گلسر، و. (1397). تئوری انتخاب: درآمدی بر روان‌شناسی امید. ترجمۀ علی صاحبی. تهران: سایۀ سخن.
گنابادی، م. (1392). مقایسۀ اثربخشی برنامه‌های فرزندپروری مثبت و انتخاب در کاهش مشکلات هیجانی و رفتاری کودکان و افزایش سطح خودکارآمدی فرزندپروری مادران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه فردوسی مشهد.
ماستری فراهانی، ی. (1390). اثربخشی آموزش مسئولیت‌پذیری بر پایۀ واقعیت‌درمانی بر کاهش پرخاشگری دانش‌آموزان پسر راهنمایی شهر ساوه در سال تحصیلی 1390-1389. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مشاوره. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
محسن‌زاده، ف.، جهانبخشی، ز.، و کشاورز افشار، ح. (1394). تأثیر واقعیت‌درمانی بر کاهش سهل‌انگاری تحصیلی دانش‌آموزان. مطالعات روان‌شناسی بالینی. 5(19)، 220-203.
محمدی، ش.، قمری، م.، و جعفری، ا. (1392). اثربخشی مشاورۀ گروهی مبتنی بر واقعیت‌درمانی بر کاهش تعارض والد-همجنس دانش‌آموزان دختر مقطع راهنمایی. فصلنامۀ زنان و خانواده. 7(23)، 200-183.
مرادی، م.، اعتمادی، ا.، و نعیم‌آبادی، ا. (1389). اثربخشی مشاورۀ گروهی براساس نظریۀ انتخاب ویلیام گلاسر با دانش‌آموزان قربانی قلدری، به‌منظور افزایش توان مقابله با رفتارهای قلدرانه. فصلنامۀ مطالعات روان‌شناختی. 6 (4)، 36-11.
مرادی‌زاده، س.، ویسکرمی، ح.، میردریکوند، ف.، قدم‌پور، ع.، و غضنفری، ف. (1398). بررسی و مقایسۀ اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر و واقعیت‌درمانی بر کاهش کمالگرایی و استرس تحصیلی دانش‌آموزان دختر تیزهوش. فصلنامۀ روان‌شناسی افراد استثنایی. 9(34)، 110-79.
مصرآبادی، ج. (1395). فراتحلیل؛ مفاهیم، نرم افزار و گزارش‌نویسی. تبریز: انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
ملکی‌تبار، م.، و ریاحی، م. (1395). بررسی اثربخشی مشاورۀ گروهی برمبنای نظریۀ انتخاب بر کاهش اعتیاد به اینترنت. مجلۀ طب انتظامی. 5(5)، 340-331.
مهدیان‌فر، ف. (1392). بررسی اثربخشی توانمندسازی روانی-اجتماعی مبتنی بر تئوری انتخاب بر کاهش افسردگی و پرخاشگری زنان دارای همسران زندانی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مشاورۀ خانواده. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه فردوسی مشهد.
مهدیه نجف‌آبادی، م. (1394). بررسی اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی در کاهش اهمال‌کاری تحصیلی و افزایش سرسختی روان‌شناختی دانش‌آموزان متوسطه. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مشاورۀ مدرسه. دانشکدۀ علوم انسانی. دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران.
میرزانیا، ز.، نیکنام شربیانی، ا.، و حیاتی، م. (1397). اثربخشی واقعیت‌درمانی مبتنی بر نظریۀ انتخاب بر افزایش رضایت زناشویی و عزت‌نفس جنسی و کاهش تعارضات زناشویی زنان متقاضی طلاق. مجلۀ پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری. 3(21)، 81-61.
نژادسلیمانی، ر. (1391). مقایسۀ اثربخشی دو شیوۀ گروه‌درمانی شناختی-رفتاری و واقعیت‌درمانی بر جرئت‌ورزی دختران دبیرستانی کم‌جرئت شهر سرخس. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
نوروزی، س.، پورشهریاری، م.، و لطفی، م. (1395). اثربخشی تلفیق دو روش درمان شناختی-رفتاری و تئوری انتخاب بر اختلال وسواس فکری عملی. ارمغان دانش. 21(7)، 706-694.
نیروزاده، ش.، یوسفی، ف.، فولادچنگ، م.، و حسین چاری، م. (1396). اثربخشی آموزش مبتنی بر رویکردهای نظریۀ انتخاب و رفتار درمانی عقلانی-هیجانی بر انگیزش پیشرفت تحصیلی و دشواری تنظیم هیجان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. 18(2)، 50-37.
نیکبخت، ا.، عبدخدائی، م.، و حسن‌آبادی، ح. (1392). اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی بر افزایش انگیزش تحصیلی و کاهش اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره. 3(2)، 94-81.
نیلی احمدآبادی، ز.، باقری، ف.، و سلیمی بجستانی، ح. (1398). اثربخشی برنامۀ آموزشی فرزندپروری با تأکید بر نظریۀ انتخاب بر بهبود رابطۀ والد-فرزندی و رضایت از زندگی مادران. فصلنامۀ فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. 10(39)، 122-99.
ووبلدینگ، ر. (1398). واقعیت‌درمانی برای قرن بیست‌ویکم. ترجمۀ علی صاحبی و حسین زیرک. تهران: سایۀ سخن.
یوسفی‌کیا، م.، خوش‌کنش، ا.، و فلاح‌زاده، ه. (1397). اثربخشی واقعیت‌درمانی بر کاهش تعارض‌های زناشویی و ناامیدی در زنان مبتلا به ام اس. مجلۀ ارمغان دانش. 23(3)، 377-364.
 
Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P., & Rothstein, H. R. (2021). Introduction to meta-analysis. John Wiley & Sons.
Buck, N. S. (2017). Contributions to the future of choice theory psychology from peaceful parenting. International Journal of Choice Theory® and Reality Therapy37(1), 22.
Charles, C. M. (2008). Building classroom discipline (9th ed.). Boston: Pearson Education.
Cohen, J. (1977). Statistical power analysis for the behavioral sciences. New York, Routledge.
Darbai, M. (2015). Study of efficiency of teaching choice theory and reality therapy courses on increasing intimacy among irreconcilable wives. Welfare and Rehabilitation University, 10(5), 81-99.
Finkel, E. J., Slotter, E. B., Luchies, L. B., Walton, G. M., & Gross, J. J. (2013). A brief intervention to promote conflict reappraisal preserves marital quality over time. Psychological Science, 2(1), 1–7.
Higgins, J. P., Thompson, S. G., Deeks, J. J., & Altman, D. G. (2003). Measuring inconsistency in meta-analyses. Bmj327(7414), 557-560.
Johnson, W. L., Manning, W. D., Giordano, P. C., & Longmore, M. A. (2015). Relationship context and intimate partner violence from adolescence to young adulthood. Journal of Adolescent Health57(6), 631-636.
Liberati, A., Altman, D. G., Tetzlaff, J., Mulrow, C., Gøtzsche, P. C., Ioannidis, J. P., ... & Moher, D. (2009). The PRISMA statement for reporting systematic reviews and meta-analyses of studies that evaluate health care interventions: explanation and elaboration. Journal of clinical epidemiology62(10), e1-e34.
Radtke, L., Sapp, M., & Farrell, W. (1997). Reality therapy: A meta-analysis. International Journal of Reality Therapy, 17(1), 4-9.
Volume 13, Issue 2
2022
Pages 325-350
  • Receive Date: 25 March 2021
  • Revise Date: 22 May 2021
  • Accept Date: 23 June 2021
  • First Publish Date: 23 August 2022
  • Publish Date: 23 August 2022