روایت‌پژوهی تجارب زیستۀ یک مشاور: بررسی اختلالات اضطراب در دانش‌آموزان دبیرستانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه روش‌ها و برنامه‌های درسی و آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، گروه روش‌ها و برنامه‌های درسی و آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تحلیل روایت‌های یک مشاور دبیرستان، در بررسی عوامل ایجاد اضطراب و علائم آن در بین دانش‌آموزان دورۀ متوسطه و همچنین ارائۀ راهکارهای مناسب در این زمینه بود. پژوهش با رویکرد کیفی و به روش روایت‌پژوهی انجام گرفت. در تحقیق روایی حاضر، منبع داده‌ها فرد شرکت‌کنندۀ خانم 42 ساله است که 17 سال به‌عنوان مشاور در دو دبیرستان دخترانۀ شهر بستان‌آباد استان آذربایجان شرقی خدمت کرده است. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبۀ روایی، مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته، مشاهدات میدانی (حضور در برخی از جلسات مشاوره) و یادداشت‌برداری بود. برای تحلیل روایت‌ها از تحلیل مضمون استفاده شد. یافته‌ها نشان داد شرایط سنی، تحصیلی و خانوادگی از عوامل به‌وجودآورندۀ اضطراب در دانش‌آموزان نوجوان است. همچنین مطابق تحلیل روایت‌ها، علائم وجود این اختلال در دانش‌آموزان به چهار شکل جسمانی، احساسی، رفتاری و علائم شناختی نمود پیدا می‌کند. راهکارهای کاهش میزان اضطراب در دانش‌آموزان شامل تنظیم میزان خواب، فعالیت‌های جسمی و رژیم غذایی، حمایت والدین، تمرکز بر نقاط مثبت، انجام کارهای شادی‌بخش و گفت‌وگو با دانش‌آموز مضطرب بود. براساس نتایج، شاید اضطراب ناشی از شرایط سنی دانش‌آموزان نوجوان، راه گریزی نداشته باشد، ولی می‌توان با حل برخی از مشکلات آموزشی و خانوادگی آنان، این اختلال را به حداقل رساند. در تحلیل و تفسیر این روایت، برخی نکاتی که در مسیر مشاوره وجود داشتند بررسی شد. با توجه به یافته‌های پژوهش، استخدام مشاوران متخصص در مدارس و اهمیت‌دادن به این نیروی‌های آموزشی، برگزاری دوره‌های آموزشی برای والدین فرزندان دارای اختلال اضطراب و همچنین بازنگری نظام آموزشی کشور به‌خصوص نظام ارزشیابی مدارس، اهمیت بسیار زیادی در کاهش اضطراب دانش‌آموزان خواهد داشت.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Narrative Research of a Counselor's Lived Experiences: A Study of Anxiety Disorders in High School Students

نویسندگان [English]

  • Marzieh Dehghani 1
  • Karimeh Azarmi Bostanabad 2
1 Department of curriculum Development and Instruction Methods, Faculty of Psychology and Educational Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Department of Curriculum Development and Instruction Methods, Faculty of Psychology and Educational Science , University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study was to analyze the narratives of a high school counselor, to investigate the causes of anxiety and its symptoms among high school pupils, and to propose suitable solutions for this field. The research was conducted using a qualitative approach and the method of narrative research. In the present narrative study, the data source is a 42-year-old female participant who has served as a consultant for two girls’ high schools in Bostanabad, East Azerbaijan Province, for the past 17 years. Narrative interview, semi-structured interview, field observation (attending some counseling sessions), and taking notes were used to collect data. Using thematic analysis, the narratives were analyzed. Age, education, and family circumstances were found to be the causes of anxiety in adolescent students. The analysis of student narratives revealed that the symptoms of this disorder manifest in four ways: physical, emotional, behavioral, and cognitive. Adjusting sleep patterns, physical activity, and diet, parental support, focusing on the positive, engaging in enjoyable activities, and talking to an anxious student are all strategies for reducing anxiety in students. The anxiety of adolescent students may not be entirely avoidable, but it can be mitigated by addressing some of their educational and domestic issues. The analysis and interpretation of this narrative have addressed a number of counseling-related obstacles. A review of the country’s educational system, particularly the school evaluation system, as well as the hiring of expert counselors in schools and placing a premium on these educational forces, as well as holding training courses for parents of children with anxiety disorders, will be crucial in reducing student anxiety, according to the research findings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anxiety
  • Consultant
  • Lived Experiences
  • Narrative Research
آج، ا.، عین‌بیگی، ا.، جاهدی، ح.، و جعفری، م. (1394). نقش مشاور و کارکنان مدرسه در ارتقای سطح تحصیلی دانش‌آموزان. کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی تهران.
جعفری، ف. (1383). عوامل استرس‌زا در نوجوانان سیزده‌سالۀ مدارس راهنمایی منتخب شهر کرمانشاه در سال 1380. مجلۀ بهبود. 1(1)، 35-4.
خسروی، و.، خسروی، ع. و بهمنیاری، ن. (1395). اهمیت و ضرورت مشاوره در مدارس. کنگرۀ بین‌المللی علوم انسانی، مطالعات فرهنگی. تهران.
شیخ محسنی، ف.، محرابی، م.، ظهیری، م. و محرابی، س. (1394). چگونه اضطراب امتحان را در دانش‌آموزان مدرسۀ خود کاهش دادم. کنفرانس بین‌المللی دستاوردهای نوین پژوهشی و مدیریت، حسابداری، اقتصاد. تهران.
صادقیان، ع.، مقدری کوشا، م.، و گرجی، س. (1389). بررسی وضعیت سلامت روانی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر همدان در سال تحصیلی 1388-1387. مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی-درمانی همدان. 17(3)، 45-39.
عطاران، م. (1396). پژوهش روایی: اصول و مراحل. تهران: دانشگاه فرهنگیان.
غضنفری، ا. (1382). بررسی نقش عوامل شخصیتی، اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر اضطراب دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ شهرستان شهرضا. فصلنامۀ تعلیم و تربیت. 74(3)، 156-129.
غفوری، خ.، نصر، ا.، و غفوری، ف. (1397). پژوهش روایی در تعلیم و تربیت. عیار پژوهش در علوم انسانی. 12، 70-59.
کافمن، ج. م.، و بادار، ژ. (1401). غفلت شرم‌آور از سلامت روان کودکان، آنچه مدارس می‌توانند انجام دهند. ترجمۀ مرضیه دهقانی، موسی خواجوی و فاطمه ناصری. تهران: علم استادان.
کردی، م.، محمدی ریزی، س.، شاکری، م.، مدرس غروی، م.، و صالحی فدردی، ج. (1393). بررسی میزان شیوع افسردگی، اضطراب و استرس در دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر مشهد و ارتباط آن با برخی از رفتارهای مرتبط با سلامت. دوماهنامۀ علمی-پژوهشی طلوع بهداشت یزد. 13(5)، 67-56.
کرسول، ج. (1396). پویش کیفی و طرح پژوهش انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت‌پژوهی، پدیدارشناسی، نظریۀ داده‌بنیاد، قوم‌نگاری و مطالعۀ موردی). ترجمۀ حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی. تهران: صفار.
محرابیان، ط.، و رحمانی، ف. (1396). پیش‌بینی شدت بی‌خوابی براساس متغیرهای شناختی، هیجانی و صفات شخصیتی پیشنهادی DSM-5 در دانشجویان دانشگاه کردستان در سال 1395. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 16، 1040-1025.
موحدی‌راد، ن.، اجودی، ح.، احمدی، م.، فخارمقدم، ف.، اکبریان، م.، و مالمیر، ع. (1391). مقایسۀ شیوع اضطراب آشکار در بین دانش‌آموزان دارای ویژگی‌های جمعیت‌شناختی مختلف. فصلنامۀ علوم تربیتی. 17(5)، 146-131.
موسوی، م.، حق‌شناس، ح.، علیشاهی، م.، و نجمی، س. (1387). اضطراب امتحان و برخی از عوامل فردی-اجتماعی مرتبط با آن در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر شیراز. تحقیقات علوم رفتاری. 6(1)، 25-17.
Bhargava, D., & Trivedi, H. (2018). A Study of Causes of Stress and Stress Management among Youth. IRA- International Journal of Management & Social Sciences, 11(3), 108-117. http://dx.doi.org/10.21013/jmss.v11.n3.p1
Gongala, S. (2020). Teen stress: Causes, management tips and activities. Clinically reviewed by Dan Martin. http://www.momjunction.com/articles/causes-stress-teens_0010099/.
Green, J. L., Camilli, G., & Elmore, P. B. (2006). Handbook of complementary methods in education research. Published by Lawrence Erlbaum Associates, Inc. American Educational Research Association.
Ndetei, D. M., Khasakhala, L., Nyabola, L., Ongecha-Owuor, F., Seedat, S., Mutiso, V., Kokonya, D., & Odhiambo, G. (2008). The prevalence of anxiety and depression symptoms and syndromes in Kenyan children and adolescents. Journal of Child and Adolescent Mental Health, 20(1), 33–51. https://doi.org/10.2989/JCAMH.2008.20.1.6.491
Rana, A., Gulati, R., & Wadhwa, V. (2019). Stress among students: An emerging issue. Integrated Journal of Social Sciences, 6(2), 44-48.
Rockhill, C., Kodish, I., DiBattisto, C., Macias, M., Varley, C., & Ryan, S. (2010). Anxiety disorders in children and adolescents. Current Problems Pediatric and Adolescent Health Care, 40(4), 66–99. https://doi.org/10.1016/j.cppeds.2010.02.002
Varcaralis, E. (2000). Psychiatric nursing clinical guide, assessment tools & diagnosis. philadelphia: WB. Sunders Co.