اثربخشی آموزش توانمندسازی روان‌شناختی بر خودارزشمندی و سرمایه‌های روان‌شناختی زنان سرپرست خانوار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

2 دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

3 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش توانمندسازی روان‌شناختی بر خودارزشمندی و سرمایه‌های روان‌شناختی زنان سرپرست خانوار انجام گرفت. این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه و دورۀ پیگیری دوماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش حاضر را تمام زنان سرپرست خانوار (همسران فوت‌شده یا مطلقه) تحت پوشش کمیتۀ امداد امام خمینی (ره) شهرستان مرودشت در سال 1399-1398 تشکیل دادند. در این پژوهش، 30 زن سرپرست خانوار با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه جای‌دهی شدند (هر گروه 15 زن). گروه آزمایش مداخلۀ آموزش توانمندسازی روان‌شناختی را طی دو ماه در 14 جلسۀ 90 دقیقه‌ای دریافت کردند. پرسشنامه‌های استفاده‌شده در این پژوهش شامل پرسشنامۀ خودارزشمندی (SWQ) و سرمایۀ روان‌شناختی (PCQ) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوۀ تحلیل واریانس آمیخته با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS23 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می‌دهد آموزش توانمندسازی روان‌شناختی بر خودارزشمندی و سرمایه‌های روان‌شناختی زنان سرپرست خانوار تأثیر معنادار دارد. براساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان نتیجه گرفت آموزش توانمندسازی روان‌شناختی با بهره‌گیری از تکنیک‌های هدفمندی در زندگی، مسئولیت‌پذیری، جرئت‌مندی و سبک زندگی سالم می‌تواند روشی کارآمد برای بهبود خودارزشمندی و سرمایه‌های روان‌شناختی زنان سرپرست خانوار باشد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Efficiency of Psychological Empowerment Training on Self-Worth and Psychological Capitals in Family-Headed Women

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Zare 1
  • Gholamreza Manshaei 2
  • Narges Keshti Arai 3
1 Department of Counseling, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
2 Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
3 Department of Educatonal Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study was to examine the impact of psychological empowerment training on the self-worth and psychological capitals of family-headed women. It was a quasi-experimental study consisting of a pre-test, a post-test, a control group, and a two-month follow-up period. All family-headed women (those whose husbands passed away or divorced) under the protection of the Imam Khomeini Relief Foundation in the town of Marvdasht in 2019-2020 were included in the study's statistical population. 30 family-headed women were randomly assigned to experimental and control groups (each group containing 15 women) using a convenient sampling method. Over the course of two months, the experimental group received fourteen ninety-minute sessions of researcher-designed psychological empowerment training. This research employed the Self-Worth Questionnaire (SWQ) and the Psychological Capital Questionnaire (PCQ). The study’s data were analyzed using mixed variance with the SPSS-23 statistical software. The results showed that psychological empowerment training has a significant impact on the self-worth and psychological capitals of family-headed women (p<0.001). Based on the findings of the present study, it can be concluded that psychological empowerment training is an effective method for enhancing the self-worth and psychological capitals of family-headed women through techniques such as life purpose, responsibility, courage, and a healthy lifestyle.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Family-Headed Women
  • Psychological Capitals
  • Psychological Empowerment Training
  • Self-Worth
ابراهیمی، م.، زارعی، س.، و سلطانی‌نیا، ش. (1397). مقایسۀ حس انسجام و سبک‌های حل تعارض زناشویی زنان شاغل و خانه‌دار. مشاورۀ شغلی و سازمانی. 10(35)، 42-27.
امینی، س.، دهقانی چم‌پیری، ا.، صالحی، ا.، و سلطانی‌زاده، م. (1398). نقش اجتناب تجربه‌ای و سرمایه‌های روان‌شناختی در پیش‌بینی احساس تنهایی با میانجی‌گری معنای زندگی در سالمندان. فصلنامۀ علمی-پژوهشی علوم روان‌شناختی. 17(74)، 234-223.
بهادری خسروشاهی، ج.، و حبیبی کلیبر، ر. (1395). اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی بر سرمایۀ روان‌شناختی، خودارزشمندی و بهزیستی اجتماعی سالمندان. روان‌شناسی پیری. 2(3)، 165-153.
ترابی مؤمن، ا.، راهب، غ.، علی‌پور، ف.، و بیگلریان، ا. (1396). بررسی اثربخشی مداخلۀ مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد توسعه بر توانمندسازی روانی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار. توانبخشی. 18(3)، 253-242.
توکلی، م.، و پاشاشریفی، ح. (1398). بررسی عوامل جمعیت‌شناختی و روان‌شناختی مؤثر بر اشتغال موفقیت‌آمیز زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی و ارائۀ مدل توانمندسازی. مجلۀ علوم روان‌شناختی. 18(77)، 558-547.
جعفری، ا. (1398). تأثیر توانمندسازی براساس مشاورۀ شناختی-اجتماعی حرفه‌ای در افزایش خودکارآمدی شغلی و جهت‌گیری آیندۀ زنان سرپرست خانوار. خانواده و پژوهش. 16(4)، 122-105.
جعفری، خ. (1394). مقایسۀ سرمایۀ روان‌شناختی و سبک مقابله‌ای و سلامت روان در زنان سرپرست خانوار و عادی شهر شیراز. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ روان شناسی عمومی. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد شیراز.
جمشیدی، م.، و مهدی‌زاده، ح. (1398). طراحی الگوی توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار در استان ایلام. پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی. 12(2)، 50-39.
رضاییان، ح.، رسولی، ر.، عسکربیوکی، س.، و اصل دهقان، ف. (1397). اثربخشی توانمندسازی روان‌شناختی بر ارتقای بهزیستی روان‌شناختی و کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار. پژوهشنامۀ مددکاری اجتماعی. 7(4)، 14-5.
زکی، م. ع. (1391). آزمون و اعتباریابی پرسشنامۀ خودارزشمندی در بین دانش‌آموزان دختر و پسر دبیرستان‌های شهر اصفهان. مجلۀ روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 2(7)، 45-21.
فرخی، ا.، و سبزی، ن. (1394). شادکامی و ادراک الگوهای ارتباطی خانواده: نقش واسطه‌ای سرمایۀ روان‌شناختی. روان‌شناسی تحولی. 11(43)، 324-313.
کریمی وکیل، ع.، شفیع‌آبادی، ع.، فرح‌بخش، ک.، و یونسی، ج. (1396). اثربخشی برنامۀ آموزشی توانمندسازی روان‌شناختی برمبنای نظریۀ روان‌شناسی فردی آدلر بر درماندگی آموخته‌شدۀ زنان سرپرست خانوار. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. 8(31)، 51-23.
مهاجری امیری، ش.، مجردی، غ.، و بادسار، م. (1395). بررسی نقش عوامل اجتماعی و روان‌شناختی بر توانمندسازی زنان روستایی سرپرست خانوار تحت پوشش کمیتۀ امداد (مورد مطالعه: شهرستان عباس‌آباد). تحقیقات اقتصاد و توسعۀ کشاورزی ایران. 47(1)، 225-211.
نریمانی، م.، شاه‌محمدزاده، ی.، امیدوار، ع.، و امیدوار، خ. (1393). مقایسۀ سرمایۀ روان‌شناختی و سبک‌های عاطفی در بین دانش‌آموزان. پسر با و بدون ناتوانی یادگیری. مجلۀ ناتوانی‌های یادگیری. 4(1)، 118-100.
References
Adams, K. E., Tyler, J. M., Calogero, R., & Lee, J. (2017). Exploring the relationship between appearance-contingent self-worth and self-esteem: The roles of self-objectification and appearance anxiety, Body Image, 23(19), 176-182. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2017.10.004
Akkermans, J., & Tims, M. (2017). Crafting your career: How career competencies relate to career success via job crafting. Applied Psychology, 66(1), 168-195. https://doi.org/10.1111/apps.12082
Aliyev, R., & Karakus, M. (2015). The Effects of Positive Psychological Capital and Negative Feelings on Students’ Violence Tendency. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 190, 69-76. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.04.918
Amini, S., Dehghani Cham, A., Salehi, A., & Soltani Zadeh, M. (2019). The role of experiential avoidance and psychological capitals in predicting feeling loneliness by mediating meaning in life in the elderly. Journal of Psychological Science, 18(74), 223-234. (in Persian)
Avey, J. B., Luthans, F., Smith, R. M., & Palmer, N. F. (2010). Impact of positive psychological capital on employee well-being over time. Journal of Occupational Health Psychology 15(1), 17–28. https://doi.org/10.1037/a0016998
Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans. F., & Mhatre, K. H. (2011).Meta-Analysis of the Impact of Positive Psychological Capital on Employee Attitudes, Behaviors,and Performance. Esource Development Quarterly, 22(2), 127-152. https://doi.org/10.1002/hrdq.20070
Bakir, A., Gentina, E., & Gil, L. A. (2020). What shapes adolescents’ attitudes toward luxury brands? The role of self-worth, self-construal, gender and national culture. Journal of Retailing and Consumer Services, 57, 102208. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2020.102208
Bhadori Khosroshahi, J., & Habibi Kalibar, R. (2016). Effectiveness of Group Reality Therapy on Psychological Capital, Self-Worth and Social Well-being of Elderly People. Aging Psychology, 2(3), 153-165. (in Persian)
Ceccatelli, C., Marianacci, R., & Tateo, A. (2010). Lisrel model for a confirmatory analysis: relationship between low self-worth level and victim of bullying. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 9, 1612-1616. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.12.374
Crocker, J., Luhtanen, R. K., Cooper, M. L., & Bouvrette, S. (2003). Contingencies of self-worth in college students: Theory and measurement. Journal of Personality and Social Psychology, 85(5), 894-908. https://doi.org/10.1037/0022-3514.85.5.894
Dandona, A. (2015). Empowerment of women: A conceptual framework. The International Journal Of Indian Psychology, 2(3), 35-45. http://dx.doi.org/10.25215/0203.044
Ebrahimi, M., Zarei, S., & Soltaninia, S. H. (2018). Comparison of the sense of coherence and marital conflict solving styles of working and housewives. Career and Organizational Counseling, 10(35), 27-42. http://dorl.net/dor/20.1001.1.17357462.1398.18.74.8.5 (in Persian)
Farrokhi, A., & Sabzi, N. (2015). happiness and perception of family communication pattern:the mediating role of psychological capital. Journal of Developmental Psychology, 11(43), 313-324. (in Persian)
Guo, L., Decoster, S., Babalola, M. T., De Schutter, L., Garba, O. A., & Riisla, K. (2018). Authoritarian leadership and employee creativity: The moderating role of psychological capital and the mediating role of fear and defensive silence. Journal of Business Research, 92, 219-230. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2018.07.034
Jafari, A. (2020). The female-headed household empowerment based on social-cognitive career counseling and its impact on promoting their career self-efficacy and future orientation. Quarterly Journal of Family and Research, 16(4), 105-122. (in Persian)
Jafari, K. H. (2014). Comparison of psychological capital and coping style and mental health in female heads of households and ordinary women in Shiraz city. Master’s Thesis in the Field of General Psychology. Faculty of Psychology and Educational Sciences. Islamic Azad University, Shiraz branch. (in Persian)
Jamshidi, M., & Mahdizadeh, H. (2019). Designing a Model for Economic Empowerment of Female Heads of Households in Ilam Province. Agricultural Extension and Education Research, 12(2), 39-50. (in Persian)
Kang, H. J., & Busser, J. A. (2018). Impact of service climate and psychological capital on employee engagement: The role of organizational hierarchy. International Journal of Hospitality Management, 75, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2018.03.003
Karimi Vakil, A., Shafiabadi, A., Farahbakhsh, K., & Younesi, J. (2017). Effectiveness of psychological empowerment training program based on individual psychology Adler’s theory on female-headed household’s learned helplessness. Counseling Culture and Psychotherapy, 8(31), 23-51. http://doi.org/10.22054/qccpc.2017.22427.1541 (in Persian)
Kim, M., Kim, A. C. H., Newman, J. I., Ferris, G. R., & Perrewé, P. L. (2019). The antecedents and consequences of positive organizational behavior: The role of psychological capital for promoting employee well-being in sport organizations. Sport Management Review, 22(1), 108-125. https://doi.org/10.1016/j.smr.2018.04.003
Lee, S. Y., Kim, Y., & Kim, Y. (2021). Engaging consumers with corporate social responsibility campaigns: The roles of interactivity, psychological empowerment, and identification. Journal of Business Research, 134, 507-517. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.05.062
Li, M., & Mustillo, S. (2020). Linking mother and offspring depressive symptoms: The mediating role of child appearance contingent self-worth. Journal of Affective Disorders, 273, 113-121. https://doi.org/10.1016/j.jad.2020.03.117
Liao, R., & Liu, Y. (2016). The impact of structural empowerment and psychological capital on competence among Chinese baccalaureate nursing students: A questionnaire survey. Nurse Education Today, 36, 31-36. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2015.07.003
Luthans, F., Avolio, B., Avey, J., & Norman, S. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541-572. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2007.00083.x
Mohajeri Amiri, S. H., Mojaradi, G. H., & Badsar, M. (2017). Investigating the role of social and psychological factors on empowerment of rural female-headed households, Supported by the Imam Khomeini Relief Foundation (Case study: Abas Abad township). Iranian Journal of Agricultural Sciences, 47(1), 211-225. http://doi.org/10.22059/ijaedr.2016.58844 (in Persian)
Narimani, M., Shahmohammadzadeh, Y., Omidvar, A., & Omidvar, K. H. (2014). A comparison of psychological capital and affective styles in students with learning disorder and normal students. Journal of Learning Disabilities, 4(1), 100-118. (in Persian)
Peterson, N. A. (2014). Empowerment theory: Clarifying the nature of higher-order multidimensional con-structs. American Journal of Community Psychology, 53(1-2), 96-108. https://doi.org/10.1007/s10464-013-9624-0
Rezaeian, H., Rasooli, R., Askarbiuky, S., & Asldehghan, F. (2019). The effectiveness of psychological empowerment on the improvement of well-being and quality of life in householder women. Socialworkmag, 7(4), 5-14. http://socialworkmag.ir/article-1-338-fa.html (in Persian)
Silén, M., Skytt, B., & Engström, M. (2019). Relationships between structural and psychological empowerment, mediated by person-centred processes and thriving for nursing home staff. Geriatric Nursing (New York, N.Y.), 40(1), 67–71. https://doi.org/10.1016/j.gerinurse.2018.06.016
Tavakkoli, M., & Pashasharifi, H. (2019). Investigating the demographic and psychological factors affecting career success of household - headed females covered by the welfare organization and developing an empowerment model. Journal of Psychological Science. 18(77), 547-558. http://dorl.net/dor/20.1001.1.17357462.1398.18.77.11.4 (in Persian)
Torabi Momen, E., Raheb, G., Alipour, F., & Biglarian, A. (2017). The effectiveness of group social work intervention with developmental approach on psychosocial empowerment of female-headed households. Jrehabilitation, 18(3), 242-253. (in Persian)
Tsaur, S., Hsu, F., & Lin, H. (2019). Workplace fun and work engagement in tourism and hospitality: The role of psychological capital. International Journal of Hospitality Management, 81, 131-140. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2019.03.016
You, J. W. (2016). The relationship among college students’ psychological capital, learning empowerment, and engagement. Learning and Individual Differences, 49, 17-24. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2016.05.001
Zaki, M. A. (2012). Psychometric properties of the self-worth scale (CSWS) for high school student in Esfahan. Psychological Methods and Models, 2(7), 21-45. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-141-fa.html (in Persian)
 Zhang, X., Ye, H., & Li, Y. (2018). Correlates of structural empowerment, psychological empowerment and emotional exhaustion among registered nurses: A meta-analysis. Applied Nursing Research, 42, 9-16. https://doi.org/10.1016/j.apnr.2018.04.006
 
دوره 14، شماره 1
1402
صفحه 195-210
  • تاریخ دریافت: 23 مرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 07 مهر 1400
  • تاریخ پذیرش: 30 اردیبهشت 1402
  • تاریخ اولین انتشار: 30 اردیبهشت 1402
  • تاریخ انتشار: 01 اردیبهشت 1402