نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نادیا رستمی ¹
• اسماعیل سعدی پور ²
• حسن اسدزاده ¹
• صغری ابراهیمی قوام ¹

¹ گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

² استاد، گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش طراحی برنامه آموزشی تاب‌آوری تحصیلی و اثربخشی آن بر خودکار‌آمدی دانش‌آموزان بود. از طرح آمیخته مدل تدوین ابزار استفاده شد. ابتدا برنامه آموزشی تاب‌آوری طراحی شد و روایی محتوایی آن تعیین گردید. سپس اثربخشی آن بر خودکارآمدی دانش‌آموزان به روش نیمه آزمایشی با ساختار تک آزمودنی با خط پایۀ چندگانه و پیگیری بررسی شد. جامعه آماری شامل تمام دانش‌آموزان دختر پایه یازدهم منطقه چهار تهران در سال تحصیلی 1402- 1403 بودند که از بین آنها 5 دانش‌آموز به روش هدفمند انتخاب شدند. اندازه گیری خودکارآمدی از طریق پرسشنامه‌ خودکارآمدی (MJSES) سه مرتبه پیش از اجرای آموزش، چهار مرتبه در جلسات (سوم، ششم، نهم و دوازدهم)، و یک مرتبه چهار هفته بعد از پایان آموزش انجام گرفت. از نرم افزار Excel برای انجام تجزیه و تحلیل بصری نمودارها، تحلیل روند، ارزیابی ثبات، درصد داده‌های غیرهمپوش، درصد داده‌های همپوش و میانگین درصد بهبودی استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که نمره کلی خودکارآمدی و تمام خرده مقیا‌س‌های آن در هر پنج آزمودنی از شروع خط پایه تا موقعیت مداخله و پیگیری رو به افزایش بوده است. بنابراین برنامه آموزشی تاب‌آوری با مجهز ساختن دانش‌آموزان به مهارت‌های مقابله مؤثر در مواجهه با چالش‌ها می‌تواند برای بهبود خودکارآمدی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• "خودکارآمدی تحصیلی
• برنامه آموزشی تاب آوری تحصیلی
• رویکرد روان شناسی مثبت نگر

عنوان مقاله [English]

Developing an Academic Resilience Training Program Based on Positive Psychology Approach and Its Effectiveness on Students' Academic Self-Efficacy

نویسندگان [English]

• Nadia Rostami ¹
• Esmaeil Sadipour ²
• Hassan Asadzadeh ¹
• Soghra Ebrahimi Qawam ¹

¹ Department of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

² Professor, Department of Educational Psychology , Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The current research aims to develop an resilience training program and its effectiveness on students' academic self-efficacy. This study used a mixed-method approach of instrument development model. First, the resilience training program was developed, and its content validity was assessed. Then, its effectiveness on students' self-efficacy was evaluated through a semi-experimental method using a Single-Subject design with multiple baselines and follow-up. The statistical population comprised all 11th-grade female students from high schools in the fourth district of Tehran during the academic year 2023-2024, from which five students were purposively selected. Self-efficacy was measured using the Morgan-Jinks Student Efficacy Scale (MJSES) at three times before the training, four times during the training sessions (third, sixth, ninth, and twelfth), and once four weeks after the training concluded. Excel software was used to conduct a visual analysis of graphs, trend analysis, stability assessment, Percentage of Non-overlapping Data, Percentage of Overlapping Data, and Means Percentage Improvement. The findings indicated that the total self-efficacy score and all its subscales increased in all five subjects from the baseline to the intervention and follow-up phases. In conclusion, the resilience training program can be used to improve self-efficacy by equipping students with effective coping skills in facing challenges.

کلیدواژه‌ها [English]

• academic self-efficacy
• academic resilience training program
• positive psychology Approach