فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی

دیدگاه معلمان،والدین، مشاوران مدارس و دانش آموزان نسبت به مؤلفه های مدرسه تاب آور: یک مطالعه کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی- دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران،

5 استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی دیدگاه معلمان، والدین، مشاوران مدارس و دانش‌آموزان نسبت به مدرسه تاب‌آور بود. بدین منظور 120 نفر (30 معلم، 30 دانش‌آموز، 30 نفر از والدین و 30 مشاور) به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای از سراسر مدارس دخترانه مقطع ابتدایی شهر تهران انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل مصاحبه نیمه سازمان‌یافته بود که برای چهار گروه به‌صورت محور‌های متفاوت تدوین و اجرا شد. به‌منظور تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه، از روش کدگذاری نظری استفاده گردید که در این تحقیق شامل کدگذاری باز برمبنای مقولات استخراج شده از مطالعه مبانی نظری تحقیق، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی می‌باشد. نتایج حاصل از مصاحبه‌ها نشان داد که عوامل مؤثر در شکل‌گیری مدرسه تاب‌آور در سه دسته عوامل متمرکز بر عناصر مختلف موجود در مدرسه، فرد و خانواده شناسایی شدند. بررسی تحقیقات مرتبط نیز نشان داد که عمدتاً دو دسته عوامل حفاظتی درونی‌و‌بیرونی در مطالعه عوامل مؤثر بر شکل‌گیری مدرسه تاب‌آور نقش دارند. از میان عوامل مدرسه، ارتباط مؤثر معلم و دانش‌آموزان، فضای فیزیکی، جوّ روانی-اجتماعی مناسب و حمایت اجتماعی، از میان عوامل خانواده، جوّ روانی خانواده، روش‌های فرزندپروری و حمایت والدین و از میان عوامل فردی، توانمندی‌های شخصیتی و عاطفی مهم‌ترین عوامل بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Viewpoints of Teachers, Parents, School Counselors and Students Towards Resilient School: A Qualitative Study

نویسندگان [English]

  • Leila Afzali 1
  • Elahe Hejazi 2
  • Masoud Gholamal Lavasani 3
  • Javad Ejei 4
  • gholam ali afrooz 5

1 University of Tehran

2 Associate Professor,psychology & Educational Science Faculty, University of Tehran,Tehran, Iran

3 psychology & Educational Science Faculty, University of Tehran,Tehran, Iran

4 psychology & Educational Science Faculty, University of Tehran,Tehran, Iran

5 psychology & Educational Science Faculty, University of Tehran,Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to examine the viewpoints of teachers, parents, school counselors and students towards resilient school. For this purpose, 120 subjects (30 teachers, 30 students, 30 parents and 30 counselors) were selected randomly cluster from Tehran. The data collection tool was a semi-structured interview, which was compiled and implemented for four groups in different indicator. In order to analyze the data obtained from the interview; a theoretical coding method was used which in this study included open coding based on the extracted categories from the study of research theoretical bases, axial coding and selective coding. The results of the interviews showed that the factors affecting the formation of resilient school were identified in three groups of factors focused on different elements of the school, the individual and the family. Investigating related research also showed that mainly two categories of internal and external protection factors were involved in studying the factors affecting the formation of resilient school. The most important factors of the school were the effective relationship teacher- students, physical space, appropriate psychosocial atmosphere and social support.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resilient School
  • Social support
  • Parenting Style
  • Relationship Teacher-Students
رضایی، م. (1392). بررسی پیشایندها و پیامدهای تاب‌آوری تحصیلی در بین دانش‌آموزان دبیرستانی شهر بوشهر با استفاده از مدل معادلات ساختاری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خلیج فارس.
زارع‌المشیری، م.، و صابر، س. (1396). پیش‌بینی مهارت‌های ارتباطی براساس جوّ روانی اجتماعی کلاس و اضطراب اجتماعی در دانش‌آموزان دوره متوسطه. مجله مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت (سلامت اجتماعی). 4(2)، 136-127.
علیزاده، ح. (1392). تاب‌آوری روان‌شناختی: بهزیستی روانی و اختلال‌های رفتاری، چاپ اول. تهران: ارسباران.
کرسول، ج. د. (1394). طرح پژوهش: رویکردهای کمّی، کیفی و شیوه ترکیبی، ترجمه حسن دانایی‌فرد (1394). مؤسسه کتاب مهربان نشر.
نجاتی، و. (1391). شیوع مشکلات رفتاری دانش‌آموزان ابتدایی در شهرستان‌های استان تهران. مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران. 30(2)، 167-162.
همتی، ر.، و غفاری، م. (1395). تحلیل چندسطحی عوامل بر تاب‌آوری تحصیلی. رویکردهای نوین آموزشی. 2(24)، 106-87.
 
Ayyash, Abdo, H., Sanchez-Ruiz, M., & Barbari, M. (2016). Resiliency predicts academic performance of Lebanese adolescents over demographic variable and hope. Learning and Individual Differences. 48, 9-16.
Borman, G., & Overman, L. (2004). Academic resilience in mathematics among poor and minority students. The Elementary School Journal. 104, 177-195.
Colman, I., Wadsworth, M. E. J., Croudace, T. J., & Jones, P. B. (2008). Forty-Year Psychiatric. Outcomes Following Assessment for Internalizing Disorder in adolescence. The American Journal of Psychiatry. 164(1), 126-133.
Coronado-Hijón, A. (2017). Academic resilience: a transcultural perspective. Social and Behavioral Sciences. 237, 594-598.
Cove, E., Eiseman, M., & Popkin, S. J. (2005). Resilient Children: Literature Review and Evidence from the HOPE VI Panel Study. Final Report. December 2005.
Doll, B., Zucker, S., & Brehm, K. (2004). Resilient Classrooms: Creating Healthy Environment for Learning. New York: Guilford Press.
Donohoe, C., Topping, K., & Hannah, E. (2012). The impact of an online intervention on the mindset and resiliency of secondary school pupils: A preliminary mixed methods study. Educational Psychology: An International Journal of Experimental Educational Psychology. 32(5), 641-655.
Foster, T. A. (2013). An exploration of academic resilience among rural students living in poverty, unpublished doctoral dissertation, School of Education, Piedmont College.
Ghimbulu, O. (2012). Utilizarea educatiei rational emotivtiva comportamentala in dezvoltarea rezilientei la adulti tineri, Ph.D. Thesis Abstract.
Gizir, C., & Aydin, G. (2009). Protective factors contributing to the academic resilience of students living in poverty in Turkey. Professional School Counseling. 13(1), 38-49.
Gutman, L. M., & Schoon, I. (2013). The impact of non-cognitive skills on outcomes for young people. Education Endowment Foundation. Available at: http://education endowment foundation.Org. uk/uploads/pdf/Noncognitive_skills_literature_review.
Hart, A., Heaver, B., Brunnberg, E., Sandberg, A., Macpherson, H., Coombe, S., & Kourkoutas, E. (2014). Resilience-building with disabled children and young people: a review and critique of the academic evidence base. International Journal of Child, Youth & Family Studies. 5(3), 394-422.
Heaton, D. (2013). Resilience and resistance in academically successful Latino students. Ph.D. thesis, Utah State University.
Hurlington, K. (2010). Bolstering Resilience in Students: Teachers as Protective Factors, Trent University. Ontario Literacy and Numeracy Secretariat.
Johnson, B. (2008). Teacher-student relationships which promote resilience at school: A micro-level analysis of students' views. British Journal of Guidance & Counselling. 36(4), 385-398.
Khalaf, M. A. (2014). Validity and reliability of the academic resilience scale in Egyptian.
Kiswarday, V. (2012). Empowering resilience within the school context. Methodological Horizons. 7, 93-101.
Liebenberg, L., Theron, L., Sanders, J., Munford, R., van Rensburg, A., Rothmann, S., et al. (2016). Bolstering resilience through teacher-student interaction: Lessons for school psychologists. School Psychology International. 37(2), 140-154.
Luthar, S. S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development. 71(3), 543-562.
Margalit, M., & Idan, O. (2004). Resilience and hope theory: An expanded paradigm for learning disabilities research. Thalamus. 22(1), 58-64.
Martin, A. (2002). Motivation and academic resilience developing a model for student enhancement. Australian Journal of Education. 46(34), 34-49.
Meichenbaum, D. (2005). Understanding resilience in children and adults: Implications for prevention and interventions, Paper presented at the Annual Conference of Strengthening Resilience in Children and Adults, Miami.
Mu, G. M., Hu, Y., & Wang, Y. (2017). Building resilience of students with disabilities in China: The role of inclusive education teacher. Teaching and Teacher Education. 67, 125-134.
Rutter, M. (2006). Implications of resilience concepts for scientific understanding. Annals of the New York Academy of Sciences. 1094(1), 1-12.
Rutter, M. (2012). Resilience as a dynamic concept. Development and Psychopathology. 24(2), 335-344.
Rutter, M. (2013). Annual research review: Resilience e clinical implications. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 54(4), 474-487.
Seccombe, K. (2002). 'Beating the odds' versus 'changing the odds': Poverty, resilience, and family policy. Journal of Marriage & Family. 64(2), 384-394.
Sinay, E. (2009). Academic Resilience: Students beating the odds. Research Today. 5(1), 394-416.
Strauss, A., & Corbin, J. (1995). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques, Sage, Newbury Park, CA.
Ungar, M. (2008). Resilience across cultures. British Journal of Social Work. 38(2), 218-235.
Ungar, M. (2011). The social ecology of resilience: Addressing contextual and cultural ambiguity of a nascent construct. American Journal of Orthopsychiatry. 81(1), 1-17.
Henderson, N. (2007). Resiliency in action: Practical ideas for overcoming risks and building strengths in youth, families, and communities. Resiliency in Action, Inc.
Werner, E. E. (2000). Protective factors and individual resilience. In J. P. Shonkoff, & S. J. Meisels (Eds.). Handbook of early childhood intervention (115-133). Cambridge: Cambridge University Press.
Sandoval-Hernandez, A., Cortes, D. (2013). Factors and conditions that promote academic resilience: A cross-country perspective. American Psychologist. 90, 130-144.
Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development. Cambridge: Harvard University Press.
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 10، شماره 2
شهریور 1398
صفحه 19-33
  • تاریخ دریافت: 16 آذر 1396
  • تاریخ بازنگری: 23 دی 1396
  • تاریخ پذیرش: 20 اردیبهشت 1397
  • تاریخ اولین انتشار: 01 شهریور 1398
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1398