شناسایی پیش‌ران‌های مؤثر برای ایجاد سلامت روان‌شناختی در محیط‌ کار از طریق هم‌افزایی روان‌شناختی: با تأکید بر نقش سرمایه اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه مدیریت،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه (س) قم، ایران

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی پیش‌ران‌های مؤثر برای ایجاد سلامت روان‌شناختی در محیط‌کار با تأکید بر نقش سرمایه اجتماعی بود. رویکرد این پژوهش آمیخته بوده و از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی–پیمایشی می‌باشد. چارچوب مفهومی تحقیق با مصاحبه اکتشافی و تحلیل تم طراحی، سپس از طریق پرسشنامه‌های هم‌افزایی روان‌شناختی (PSQ)، سلامت روان‌شناختی در محیط‌کار (HWQ)، سرمایه روان‌شناختی (PCQ) و به‌وسیله معادلات ساختاری آزمون‌شده است. جامعه آماری در مرحله طراحی چارچوب مفهومی شامل 18 نفر از خبرگان حوزه منابع انسانی می‌شود و در مرحله تحلیل مدل، جامعه آماری را 126 نفر از مدیران، معاونان و کارشناسان حوزه منابع انسانی 10 سازمان دولتی و 14 شرکت خصوصی استان قم تشکیل می‌دهند که براساس جدول مورگان 97 نفر (24 زن، 73 مرد) به‌عنوان نمونه انتخاب‌شدند. پس از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، 156 کد گزینشی از مصاحبه‌ها احصاء شد که در نهایت، این کدها در 45 مفهوم، 9 تم فرعی و 3 تم اصلی« ظرفیت‌سازی روان‌شناختی»، «فرهنگ‌سازی روان‌شناختی» و «هم‌افزایی روان‌شناختی» طبقه‌بندی شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد، می‌توان از طریق هم‌افزایی روان‌شناختی و با تأکید بر متغیر میانجی سرمایه اجتماعی، سلامت روان‌شناختی را در محیط‌کار ایجاد نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying Effective Drivers for Creating Psychological Health in the Workplace Through Psychological Co-operation: ٍEmphasizing the Role of Social Capital

نویسنده [English]

  • Mohammad reza Fallah
Department of Management, Faculty of Humanities, University of Hazrat-e Masoumeh, Qom, Iran
چکیده [English]

The main objective of this research is to identify effective drivers for creating psychological health in the workplace, with emphasizing the role of social capital. The approach of this study is mixed and applied in terms of purpose and it is a descriptive-survey method. At first, a conceptual framework was developed using exploratory interview and theme analysis, then, using PSQ, HWO and PCQ questionnaires by structural equation modeling the test was made. In the exploratory interview phase, 18 experts in the field of human resources have been used. At the stage of model analysis, the statistical population consisted of 126 managers, deputies and experts in the field of human resources of 10 government agencies and 14 private companies in Qom province, which according to Morgan Table 97 people were selected as samples. In the first step, the theme analysis, 156 codes of interviews were counted and in the following step 45 selective codes were obtained, which in the next steps included 9 sub themes and 3 main themes of "psychological capacity building", "psychology culture" and "psychological co-operation". The results showed that the effect of the mediating variable of social capital, through psychological co-operation, creates psychological health in the organization and work environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychological Health
  • Workplace
  • Psychological Capacity
  • Psychological Culture
  • Psychological Collaboration

مراجع

ابویی اردکان، م.، لبافی، س.، آذرپور، س.، و جلال‌پور، م. (1393). شناسایی عوامل حیاتی موفقیت تفکر راهبردی در دیدگاه مدیران سازمان‌های فرهنگی شهر اصفهان. پژوهشنامه مدیریت اجرایی. 6(11)، 10-1.
اسدی، ج، برجعلی، ا.، و جمهری، ف. (2007). رابطه بین هوش‌هیجانی، فرسودگی شغلی و سلامت روان کارکنان شرکت ایران خودرو. پژوهش‌های مشاوره. 6(22)، 56-41.
آذر، ع.، و مؤمنی، م. (1392). آمار و کاربرد آن در مدیریت.تهران: انتشارات سمت، چاپ سوم.
جمالی پاقلعه، س.، عابدی، ا.، آقایی، ا.، و زارع، ر. (۱۳۸۹). فراتحلیل جامع رابطه هوش‌هیجانی و سلامت روان. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی. ۴(۲)، 32-21.
حسنی، ج.، اندرخور، هـ.، و تعدادی، ی. (۱۳۸۷). بررسی رابطه هوش ‌هیجانی و مشکلات بین فردی. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی. ۲(۴)، 24-11.
حمیدی‌زاده، ع، شهیدزاده، ف.، و موحدی‌فر، ع. (1393). بررسی تأثیر مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی بر نوآوری سازمانی (مورد مطالعه: اداره‌ کل مخابرات شهرستان قم). مدیریت سرمایه اجتماعی. 1(2)، 223-203.
دیانی، م. ح.، پریرخ، م.، و محمودی، ح. (1391). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و میزان اجرای مدیریت دانش در کتابخانه‎های دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی. 2(58)، 117-91.
شبیری، س. م. (1392). بررسی تأثیر آموزش مسائل محیط زیستی بر بهبود سلامت روان کودکان. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی. 4(4)، 150-137.
صبری نظرزاده، ر.، عبدخدائی، م. س.، و طبیبی، ز. (1391). رابطه علّی بین احساس انسجام، سخت‌کوشی روان‌شناختی، راهبردهای مقابله با استرس و سلامت روان. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی. ۶(۱)، 35-26.
عرب‌زاده، م. (۱۳۹۵). فراتحلیل عوامل مؤثر در سلامت روان سالمندان. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی. ۱۰(۲)، ۴۲-۵۲.
فوکویاما، ف. (1385). پایان نظم: سرمایه اجتماعی و حفظ آن، مترجم غلام‌عباس توسلی. تهران: حکایت قلم نوین.
کرمی، م.، و شفیعی، س. (1395). بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و سلامت سازمانی در کارکنان ستاد شرکت ملی نفت ایران. مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت. ۷(۲۷)، 141-123.
کیوان آرا، م.، حقیقتیان، م.، و علی‌بابایی شهرکی، م. (1393). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و سلامت روان در بین شهروندان شهرکرد. مجلهدانشگاهعلومپزشکیایلام. 7(22)، 55-47.
گراوند، ا.، موسیوند، م.، و ویسه، س. م. (1395). بررسی رابطه سرمایه ‌اجتماعی با عملکرد شغلی استادان دانشگاه پیام نور استان لرستان. فصلنامه علمی-پژوهشی اسلام و مطالعات اجتماعی. 1(13)، 63-38.
لطفیان، م.، افروز، غ. ع.، و شهسوارانی، ا. م. (1393). رابطه ویژگی‌های شخصیتی مادران با خلاقیت دختران. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی. 5(2)، 46-29.
محمدی، ش. (۱۳۸۵). فرسودگی شغلی و سلامت روان‌شناختی در دبیران. فصلنامه روان‌شناسان ایرانی. 9(3)، 23-15.
مولایی یساولی، هـ.، برجعلی، ا.، مولایی یساولی، م.، و فداکار، پ. (1394). پیش‌بینی کیفیت زندگی براساس مؤلفه‌های بهزیستی روان‌شناختی ریف: نقش مداخله‌گرایانه رضایت از زندگی. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی. 4(13)، 22-12.
مهداد، ع.، دهقان، ا.، گلپرور، م.، و شجاع، ع. (1391). رابطه مؤلفه‌های سلامت روان‌شناختی محیط‌کار با تعهد سازمانی و اعتماد سازمانی کارکنان شرکت پالایش گاز سرخون و قشم. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. 13(48)، 80-71.
نیک‌پی، ا.، ستار، آ.، و ملکیان مفرد، م. (1395). بررسی تأثیر سبک رهبری اخلاقی مدیران بر سرمایه اجتماعی معلمان با میانجیگری فضیلت سازمانی مدارس ابتدایی شهر خرم‌آباد. دوفصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت بر آموزش سازمان‌ها. ۵(۱)، 162-131.
 
Althouse, B., Allem, J., Childers, M., Dredze, M., & Ayers, J. (2014). Population health concerns during the United States’ great recession. American Journal of Preventive Medicine. 46(2), 166-170.
Aprilia, L., & Wibowo, S. S. (2017). The impact of social capital on crowdfunding performance. The South East Asian Journal of Management. 11(1), 44-57.
Armstrong-Stassen, M. (2006). Determinants of How Managers Cope with Organizational Downsizing. Applied Psychology: An International Review. 55(1), 1-5.
Ashlie, R. (2002). Emotional competence and health. Journal of Psychosomatic Medicine. 10(2), 1.
Awan, S., & Sitwat, A. (2014). Workplace Spirituality, Self-esteem, and Psychological Well-being Among Mental Health Professionals. Pakistan Journal of Psychological Research. 29(1), 125-149.
Bayani, A. A. M., Koochekya, A., & Bayani, A. (2008). Reliability and Validity of Ryff’s Psychological Well-being Scales. IJPCP. 14(2), 146-151
Bender, A., & Farvolden, P. (2008). Depression and the workplace: a progress report. Current Psychiatry Reports. 10, 73-79.
Bhui, K. S., Dinos, S., Stansfeld, S. A., & White, P. D. (2012). A synthesis of the evidence for managing stress at work: A review of the reviews reporting on anxiety, depression, and absenteeism. Journal of Environmental and Public Health.12, 1-29
Bjorn, M., Jesus, S. N., & Casado-Morales, M. (2013). Relaxation strategies during pregnancy: Health benefits.Clinica y Salud. 24(2), 77-83.
Boone, J., Van Ours, J., Wuellrich, J., & Zweimuller, J. (2011). Recessions are bad for workplace safety. Journal of Health Economics. 30(4), 764-773.
Boyd, C., Tuckey, M., & Winefield, A. (2013). Perceived effects of organizational downsizing and staff cuts on the stress experience: The role of resources. Stress and Health. 30(1), 53-64.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology. 2(3), 77-101.
Chandan, K. (2000). Job Satisfaction and Situational Factors, London Academic Press.
Chiaburu, D. S., Thundiyil, T., & Wang, J. (2014). Alienation and its correlates: A meta-analysis. European Management Journal. 32(1), 24-36.
Cooper, C. (2012). Stress in turbulent economic times. Stress and Health. 28(3), 177-178.
Cotton, P., & Hart, P. M. (2003). Occupational wellbeing and performance: A review of organisational health research. Australian Psychologist. 38(2), 118-127.
Ding. N., Berry, H. L., & O’Brien, L. V. (2015).One-year reciprocal relationship between community participation and mental wellbeing in Australia: A panel analysis. Social Science Medicine. 128, 246-254.
Dirks, K., & Ferrin, D. (2001). The role of trust in Organizational setting Organizational science. Research Collection Lee Kong Chian School of Business. 12(4), 450-467.
Edwards, D., & Burnard, P. (2003). A systematic review of stress and stress management interventions for mental health nurses. J Adv Nurs. 42(2), 169-200.
Fiorillo, D., & Sabatini, F. (2015). Structural social capital and health in Italy. Economics & Human Biology, Elsevier. 17, 129-142.
Fiorillo, D., Lavadera, G. L., & Nappo, N. (2017). Social participation and self-rated psychological health: A longitudinal study on BHPS. SSM-Population Health. 3(1), 266-274.
Flores, R., & Kremer, R. (2004). “A Principled Modular Approach to Construct Flexible Conversation protocols”. Tawfik and S. Goodwin, eds. 30(60), 1-15.
Frank, C., Davis, C., & Elgar, F. (2013). Financial strain, social capital, and perceived health during economic recession: A longitudinal survey in rural Canada. Anxiety, Stress & Coping. 27(4), 422-438.
Friedli, L. (2009). Mental health, resiliency and inequalities. World health Organization.
Halbesleben J. R. B. (2010). A meta-analysis of work engagement: Relationships with burnout, demands, resources, and consequences. Work engagement: A handbook of essential theory and research. New York, NY, US: Psychology Press.
Hansson, A. S. (2008). Determinates of individual and Organizational health in- human service professions, Doctorial thesis, Uppsala University Medicine karat escape somradet, Faculty of Medicine.
Harter, J. K., Schmidt, F. L., & Hayes, T. L. (2002). Business-unit level relationship between employee satisfaction, employee engagement, and business outcomes: a meta-analysis. Journal of Applied Psychology. 87(2), 268–279.
Janssen, B. (2004). Stress and job satisfaction. New York: Academic Press.
Jesus, S. N., Miguel-Tobal, J., Rus, C., Viseu, J., & Gamboa, V. (2014). Evaluating the effectiveness of a stress management training on teachers and physicians stress related outcomes. Clinica y Salud. 25(2), 111-115.
Jesus, S. N., Rita Leal, A., & Nuno Viseu, J. (2016). Coping as a moderator of the influence of economic stressors on psychological Health. Análise Psicológica 4. 34(4), 365-376.
Kalef. L., Rubin. C., Malachowski. C., & Kirsh, B. (2016). Employers’ Perspectives on the Canadian National Standard for Psychological Health and Safety in the Workplace. Employ Respons Rights J. 28(2), 101-112
Keegan, C., Thomas, S., Normand, C., & Portela, C. (2013). Measuring recession severity and its impact on health expenditure. International Journal of Health Care Finance and Economics. 13(2), 139-155.
Kelloway, E. K., & Day, A. L. (2005). Building healthy workplaces: what we know so far. Canadian Journal of Behavioural Science/Revue Canadienne Des Sciences Du Comportement. 37(4), 223-235.
Kline, R. B. (1998). Principles and practice of structural equation modeling (3rd Ed.). New York: Guilford Press.
Levey, J., & Levey, M. (2000).Corporate culture and organizational health. The Institute for Health and Productivity management.
Lim, K. L., Jacobs, P., Ohinmaa, A., Schopflocher, D., & Dewa, C. S. (2008). A new population-based measure of the economic burden of mental illness in Canada. Chronic Diseases in Canada. 28(3), 92-98
Lowe, G. S., Schellenberg, G., & Shannon, H. S. (2003). Correlates of Employees’ Perceptions of Healthy Work Environment. American Journal of Health Promotion. 17(6), 390-399.
Luck, B. (2003). Individual Differences in Job Satisfaction, Journal of Organizational Behaviors. 16(1), 109-115.
Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior. 23(6), 695-706.
Marchand, A., & Blanc, M. E. (2010). The contribution of work and non-work factors to the onset of psychological distress: an eight-year study of a representative sample of employees in Canada. Journal of Occupational Health. 52(3), 176-185.
Marjanovic, Z., Greenglass, E., Fiksenbaum, L., & Bell, C. (2013). Psychometric evaluation of the Financial Threat Scale (FTS) in the context of the great recession. Journal of Economic Psychology. 36, 1-10.
Matson, N. (2002). Religious Believes and Satisfaction in Work Places. Journal of Psychology. 53(2), 202-210.
Mental Health Commission of Canada (MHCC). (2013a). Making the case for investing in mental health in Canada. Retrieved from http://www.mentalhealthcommission.ca/English/ system/filesprivate/document/investing_in_mental_health_final_version_eng.pdf
Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998), “Social Capital, Intellectual capital & the organizational advantage”. Academy of management Reivew. 23(2), 242-260.
Ndjaboue, R., Brisson, C., & Vezina, M. (2012). Organisational justice and mental health: a systematic review of prospective studies. Occup Environ Med. 69(10), 694-700.
Netterstrom, B., Conrad, N., Bech, P., Fink, P., Olsen, O., Rugulies, R., & Stansfeld, S. (2008). The relation between work-related psychosocial factors and the development of depression. Epidemiologic Reviews. 30(1), 118-132.
Nieuwenhuijsen, K., Bruinvels, D., & Frings-Dresen, M. (2010). Psychosocial work environment and stress-related disorders, a systematic review. Occupational Medicine (Oxford). 60(4), 277-286.
Norvilitis, J. M., Szablicki, P. B., & Wilson, S. D. (2003). Factors influencing levels of credit card debt in college students. Journal of Applied Social Psychology. 33(5), 935-947.
Perry, R. (2004). The relationship of affective Organizational commitment with -supervisory trust. Arizona State University. 24(2), 133-149.
Peskin, H., & Jones, C. (2015), Early- and Late-Adolescent Predictors of Psychological Health in Adulthood: Results from the Intergenerational Studies. J Adult Dev. 22(4), 230-238.
Putnam, R. D. (1995). Bowling Alone: American Declining Social Capital. Journal of Democracy. 6(1), 65-78.
Putnam, R. D. (2000). Bowling Alone: the collapse and Revival of American community. New York: Simon & Schuster.
Ryff, C. D. (1989a). Beyond Ponce de Leon and life satisfaction: New directions in quest of successful aging. International Journal of Behavioral Development. 12(1), 35-55.
Ryff, C. D. (1989b). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology. 57(6), 1069-1081.
Saleh Sedghpour, B., & Azimi, S. (2015). Structural equation modeling of the relationship self-regulation and emotional intelligence on academic achievement in mathematics with mediation of self-efficiency. Journal of School Psychology. 3(4), 73-91.
Stansfeld, S. (2006). Candy B. Psychosocial work environment and mental health - A meta-analytic review. Scandinavian Journal of Work, Environment and Health. 32(6), 443-462.
Terez, T. (2000). 22 Keys to Creating a Meaningful Workplace. Adams Media Corporation, USA.
Warr, P. B. (2007). Work, happiness, and unhappiness. New York: Routledge, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Woo, J. M., & Postolache, T. T. (2008). The impact of work environment on mood disorders and suicide: Evidence and implications. Int J Disabil Hum Dev. 7(2), 185-200.
Worth Health Organization. https://www.who.int/
Yıldız, S. & Şaylıkay, M. (2014). The effect of organisational cynicism on alienation, Procedia. Social and Behavioral Sciences. 109, 622-627.
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 10، شماره 2
شهریور 1398
صفحه 67-88

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار