نقش واسطه‌ای رضایت زناشویی و رابطه مادر- کودک در استفاده‌ی آسیب‌زای مادران از شبکه‌های اجتماعی مجازی و مشکلات رفتاری کودکان ( مطالعه کمی و کیفی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 استادیار روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه الزهرا، تهران،ایران

3 استادیار روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه الزهرا

4 دانشیار روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه الزهرا

چکیده

شبکه‌های مجازی علی رغم امکاناتی که فراهم کرده‌اند آسیب‌هایی نیز به همراه داشته‌اند. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ی استفاده‌ی آسیب‌زای مادران از ا شبکه‌ها با رضایت زناشویی ، رابطه‌ی آن‌ها با فرزندان و مشکلات رفتاری فرزندانشان بود؛ . در بخش کمی جامعه آماری شامل کلیه مادران کودکان 3-7 ساله شهر تهران و نمونه شامل 323 نفر از مادران بود که به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل پرسشنامه استفاده آسیب‌زا از شبکه‌های مجازی، مقیاس سنجش رابطه، مقیاس رابطه مادر-کودک و پرسشنامه توانایی ها و مشکلات کودکان بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش همبستگی و ابزار مورد استفاده در بخش کیفی مصاحبه بود پژوهش از نظریه زمینه‌ای استفاده شده نمونه در بخش کیفی 17 نفر از مادرانی بودند که به استفاده از شبکه‌ها وابستگی داشتند و با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند.ابزار مورد استفاده در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته بود برای تحلیل داده‌های کیفی از کدگذاری نظری استفاده شد. به طور کلی نتایج پژوهش بیانگر رابطه‌ی استفاده ‌ی آسیب‌زا از شبکه‌ها به‌ویژه وابستگی به آن‌ها با رضایت زناشویی پایین در زنان و ارتباط نامطلوب میان مادر و فرزند بوده و با بروز مشکلات رفتاری در کودکان نیز مرتبط است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mediating roles of marital satisfaction and mother-child relationship in pathological use of social networking sites of mothers and behavioral problems of children ( quantitative and qualitative study)

نویسندگان [English]

  • Mahya yarigarravesh 1
  • Farideh Ameri 2
  • Azam Farahbidjari 3
  • Gholamreza Dehshiri 4
1 PhD Student, Alzahra University
2 Assistant Professor, Educational Science & Psychology , Alzahra University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Educational Science & Psychology , Alzahra University, Tehran, Iran
4 Associate Professor, Educational Science & Psychology , Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Although social networking sites made several facilities, they have brought damages like addiction to use them. In this research the correlation of pathological use of these sites by mothers with their marital satisfaction, The relationship with their children and the behavioral Problems of their children was assessed by mixed method. In quantitative part 323 mothers who had preschool children were chosen by convenience sampling. The method of research was correlation. SPSS 16 and Amos were used to analysis data. The method in qualitative method was grounded theory and The instrument was semi-structured interview. The sample in this part was 17 mothers who were SNS addictive and were chosen by purposeful sampling and extreme case sampling. In order to analyze data theoretical coding was used by researcher. In whole the results of this research showed the relationship of pathological use of these networks specially dependence to them with low marital satisfaction, undesirable relationship with child and behavioral problems in children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social networking
  • Pathological use
  • Mothers
  • Marital Satisfaction
  • Behavioral problems of children
کمال­جو، ع.، نریمانی، م.، عطادخت، ا.، و ابوالقاسمی، ع. ( 1395). مدل‌یابی علّی تأثیرات هوش معنوی و اخلاقی بر روابط فرازناشویی با واسطه‌های شبکه‌های مجازی و رضایت زناشویی. پژوهشهای روانشناسی اجتماعی.6(24)، 54-66.
زندوانیان، ا.، و زین‌العابدینی، ز. ( 1395). رابطه سواد رایانه‌ای و تجربه شبکه‌های اجتماعی مجازی در دانشجویان دختر دانشگاه یزد. نامه آموزش عالی، دوره جدید. 9(33)، 81-63.
خسروی، ز.، و علیزاده صحرائی، ا. هـ. (1390). رابطه اعتیاد به اینترنت با عملکرد خانواده و سلامت روان در دانش­آموزان. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی. 8(14)، 82-59.‎
سواری، ک. (1392). بررسی رابطه سلامت روان و روابط خانوادگی با اعتیاد به تلفن همراه. پژوهشهای روان­شناسی اجتماعی، 3(10)، 11-3.
دهشیری، غ. ر.، و موسوی، س. ف. (1395). خصوصیات روان‌سنجی نسخه فارسی مقیاس سنجش رابطه بین زوجین. خانوادهپژوهی. 12(1)، 154-141.‎
زارع، ب.، و صفیاری جعفرآباد، هـ. (1393). مطالعه رابطه عوامل مؤثر بر میزان رضایت از زندگی زناشویی در میان زنان‌و‌مردان متأهل شهر تهران. مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، 13(1)، 140-111.
مرادی، ع.، فاتحی‌زاده، م.، احمدی، س. ا.، و اعتمادی، ع. (1397). اثربخشی درمان بین‌فردی فراشناختی بر آسیب‌های تعاملی زوجی مردان دارای علائم شخصیت خودشیفته: پژوهش مورد منفرد. مطالعات روانشناسی بالینی، 8(32)، 27-1.‎
حقیقی، م. م.، و خلیل‌زاده، ر. (1390). بررسی ارتباط بین رضایت زناشویی و سبک‌های فرزندپروری. دو ماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه. 10(1)، 25-21.‎
شکوهی‌‌یکتا، م.، پرند، ا.، و اکبری زردخانه، س. (1393). اثربخشی آموزش مهارت حل مسأله بر استرس و سبک فرزندپروری والدین.‎ روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی.12(45)، 6-3.
عابدینی مزرعه، س.، افروز، غ. ع.، باغداساریانس، آ.، و تجلی، پ. (1396). رابطه رضایت‌مندی زوجیت و محبوبیت والدین با پیشرفت تحصیلی فرزندان. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 61(5)، 163-154.‎
قره‌باغی، ف. (1389). نقش تعارض زناشویی و رابطه والدین با کودک در نشانه‌های آسیب‌شناختی عاطفی و رفتاری کودک. پژوهشهای روانشناختی. 13(1)، 102-90.
نیرومند، ل.، و ذهابی، ش. ( 1394). بررسی عوامل مؤثر بر میزان حضور زنان در شبکه‌های اجتماعی مجازی موردمطالعه: زنان ساکن شهر تهران. مطالعاترسانهای. 10(28)، 66-53.
رافضی، ز.، و شجاعی، م. ( 1397). رابطه ویژگی‌های شخصیتی با میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی: مدل پنج‌عاملی. فصلنامه پژوهشهای کاربردی روانشناختی. 9(2)، 43-31.
پیرجلیلی، ز.، مهدوی، س. م. ص.، و ازکیا، م. (1396). آسیب‌شناسی تأثیر شبکه اجتماعی تلگرام بر روابط خانوادگی زوجین (شهر تهران سال 1395). بررسی مسائل اجتماعی ایران. 9(1)، 90-69.
ابوالمعالی، خ. (1391). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. چاپ اول. تهران: نشر علم.
یوسف‌وند، س.، محمدی مزینانی، آ.، و خدایاری مطلق، ص. (1395). مطالعه کیفی اهداف و انگیزه دانشجویان از تشکیل گروه در شبکه اجتماعی مجازی تلگرام. دوفصلنامه تخصصی جستارهای اجتماعی. 1(3)، 24-8.
مهدی‌زاده، س. م.، و اتابک، م. ( 1395). استفاده از شبکه‌های اجتماعی و شکل‌گیری فرهنگ جوانی در جوانان تهرانی کاربر فیس‌بوک. مطالعات فرهنگ-ارتباطات. 17(34). 137-104.
همتی، ر.، حاجیلری، آ.، و اصلانی، ش. (1395). دانشجویان دختر و تجربه فیس‌بوک: یک پژوهش کیفی. فرهنگ در دانشگاه اسلامی. 6(1)، 72-46.
افشاری، م.، میرزایی، م.، کنگاوری، م.، و افشاری، م. (1394). تجربیات دانشجویان از پیامدهای شبکه اجتماعی: یک مطالعه کیفی. مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت. 4(3)، 265-256.
بیدی، ف.، و کارشکی، ح. (1394). اعتیاد به اینترنت. چاپ دوم. تهران: انتشارات آوای نور.
توسلی، ا.، و جلالوند، ا. (1394). استفاده از اینترنت و تمایل به خوداظهاری (مطالعه موردی دانشجویان دختر یکی از دانشگاه‌های شهر تهران). مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان. 13(4)، 122-95.
خسروی، ز.، و علیزاده صحرائی، ا. هـ. (1390). رابطه اعتیاد به اینترنت با عملکرد خانواده و سلامت روان در دانش‌آموزان. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی. 8(14)، 82-59.
سواری، ک. (1392). بررسی رابطه سلامت روان و روابط خانوادگی با اعتیاد به تلفن همراه. پژوهشهای روان­شناسی اجتماعی. 3(10)، 11-3.
گلدنبرگ، ا. (1395). خانواده درمانی،ترجمه حمیدرضا حسین شاهی براوتی، سیامک نقشبندی و الهام ارجمندی. چاپ هفدهم. تهران: نشر روان.
خسروی، ز.، ناهیدپور، ف.، و خاقانی‌فرد، م. (1393). الگوی ساختاری ارتباط مشکلات عاطفی-روانی-رفتاری در خانواده اصلی با رضایت زناشویی زنان. مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، 12(3. 59-44.
برک، ل. (1395). روانشناسی رشد. جلد اول، چاپ سی‌و‌سوم. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر ارسباران.
شفیع‌پور، س. ز.، شیخی، ع.، میرزایی، م.، و احسان کاظم‌نژاد، ل. ( 1394). سبک‌های فرزندپروری و ارتباط آن با مشکلات رفتاری کودکان. پرستاریوماماییجامعنگر. 25(76)، 53-49.
قره‌باغی، ف. و آگیلار وفایی، م. (1388). ویژگی‌‌های روان‌سنجی پرسشنامه توانایی‌‌ها و مشکلات در نمونه کودکان ایرانی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. 15(3)، 241-231.
خانجانی، ز.، پیمان­نیا، ب.،  و هاشمی، ت. (1395). پیش‌بینی کیفیت تعامل مادر-کودک با انواع اختلالات اضطرابی در کودکان دبستانی با توجه به ویژگی‌های فرهنگی مادران ایرانی.اندیشه­های نوین تربیتی، 12(2)، 260-239.
Aljomaa, S. S., Qudah, M. F. A., Albursan, I. S., Bakhiet, S. F., & Abduljabbar, A. S. (2016). Smartphone addiction among university students in the light of some variables. Computers in Human Behavior. 61(3), 155-164.
Błachnio, A., Przepiorka, A., Boruch, W., & Bałakier, E. (2016). Self-presentation styles, privacy, and loneliness as predictors of Facebook use in young people. Personality and Individual Differences. 94(3), 26-31.
Drouin, M., Miller, D. A., & Dibble, J. L. (2014). Ignore your partners’ current Facebook friends; beware the ones they add! Computers in Human Behavior. 35, 483-488.
Engfer, A. (1988). The interrelatedness of marriage and the mother-child relationship. Relationships Within Families: Mutual Influences. 20(16),104-118.
Fox, J., Osborn, J. L., & Warber, K. M. (2014). Relational dialectics and social networking sites: The role of Facebook in romantic relationship escalation, maintenance, conflict, and dissolution. Computers in Human Behavior. 5(7), 527-534.
Griffiths, M. D. (2013). Social networking addiction: Emerging themes and issues. Journal of Addiction Research & Therapy. 4(5), 33-45.
McDaniel, B. T., Drouin, M., & Cravens, J. D. (2017). Do you have anything to hide? Infidelity-related behaviors on social media sites and marital satisfaction. Computers in Human Behavior. 66(14), 88-95.
Pianta, R. C. (1992). Measures Developed by Robert C.Pianta, Ph.D.- Curry School of Education. http://curry.virginia.edu/about/directory/Robert-c.-pianta/measures.
Roberts, J. A., & David, M. E. (2016). My life has become a major distraction from my cell phone: Partner phubbing and relationship satisfaction among romantic partners. Computers in Human Behavior. 30(12), 134-141.
Tang, C. S. K., & Koh, Y. Y. W. (2017). Online social networking addiction among college students in Singapore: Comorbidity with behavioral addiction and affective disorder. Asian Journal of Psychiatry. 25(9), 175-178.
Valenzuela, S., Halpern, D., & Katz, J. E. (2014). Social network sites, marriage well-being and divorce: Survey and state-level evidence from the United States. Computers in Human Behavior. 36(14), 94-101.
Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Procedures and techniques for developing grounded theory.
Hendrick, S. S., Dicke, A., & Hendrick, C. (1998). The relationship assessment scale. Journal of Social and Personal Relationships. 15(1), 137-142.
Vaughn, M. J., & Matyastik Baier, M. E. (1999). Reliability and validity of the relationship assessment scale. American Journal of Family Therapy. 27(2), 137-147.
Pianta, R. C. (1992). Measures Developed by Robert C.Pianta, Ph.D. - Curry School of Education. http://curry.virginia.edu/about/directory/Robert-c.-pianta/measures.
Goodman, R. (1997). The strengths and difficulties Questinare. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 38(7), 581-586.
 
 
دوره 10، شماره 2
شهریور 1398
صفحه 137-158
  • تاریخ دریافت: 07 بهمن 1397
  • تاریخ بازنگری: 06 شهریور 1398
  • تاریخ پذیرش: 20 شهریور 1398
  • تاریخ اولین انتشار: 20 شهریور 1398
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1398