تتبیین تعهد زناشویی در زنان متأهل براساس طرحواره‌های ناسازگار اولیه و مکان کنترل؛ بررسی نقش میانجی‌گر معنویت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره، گروه مشاوره، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

2 استادیار گروه مشاوره، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین تعهد زناشویی در زنان متأهل براساس طرحواره‌های ناسازگار اولیه و مکان کنترل با میانجیگری معنویت است. روش پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی-همبستگی و جامعۀ آماری نیز زنان متأهل مراجعه‌کننده به سراهای محله به تعداد 1.095.000 نفر در سال 1397 است که از میان آن‌ها 347 نفر به روش تصادفی دومرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامۀ تعهد زناشویی (MCI)، مقیاس تجارب معنوی روزانه (DSES)، پرسشنامۀ طرحوارۀ یانگ (YSQ) و مقیاس مکان کنترل راتر (RLCS) بود. داده‌های پژوهش حاضر با استفاده از الگویابی معادله‌های ساختاری، نرم‌افزارهای SPSS-24 و Amos-24 تحلیل شدند. در پژوهش حاضر، ضریب مسیر غیرمستقیم میان طرحواره‌های ناسازگار اولیه (079/0-=β، 001/0=P) و مکان کنترل (171/0-=β، 001/0=P) با تعهد زناشویی منفی و معنادار بود. براساس یافته‌های حاضر می‌توان گفت طرحواره‌های ناسازگار اولیه و مکان کنترل بر میزان معنویت زنان متأهل تأثیر می‌گذارد که موجب افزایش یا کاهش تعهدات زناشویی آن‌ها می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining Marital Commitment in Married Women Based on Early Maladaptive Schemas and Locus of Control: Investigating the Mediating Role of Spirituality

نویسندگان [English]

  • Zohreh Amirarjmandi 1
  • Pantea Jahangir 2
  • Mojgan Niknam 2
1 Ph.D. Student of Councelling, Department of Councelling, Rodhen Branch, Islamic Azad University, Rodhen,Iran.
2 Department of Counseling, Rodhen Branch, Islamic Azad University, Rodhen,Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study is to explain marital commitment among married women based on early maladaptive schemas and locus of control with the mediating role of spirituality. The research method is purposive and descriptive-correlational. The statistical population consists of all married women who visited a total of 1095,000 households in the neighborhood in 2019, of which 347 individuals were selected through two-stage random sampling. Study instruments included the Marital Commitment Inventory (MCI), the Daily Spiritual Experience Scale (DSES), the Young Schema Questionnaire (YSQ), and the Rotter Locus of Control Scale (RLCS). The data in the present study were analyzed using structural equation modeling and SPSS-24 and Amos-24 software. In the present study, the indirect path coefficient between early maladaptive schemas (β=-0.079, P=0.001) and locus of control (β=-0.171, P=0.001) with marital commitment was negative and significant. Based on the present results, it can be said that early maladaptive schemas and locus of control influence the level of spirituality of married women, which in turn increases or decreases their marital commitment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Locus of Control
  • Marital
  • Schema
  • Spirituality

مراجع

آقامحمدکاشی، د (1398). رابطه بین طرح‌اره­های ناسازگار اولیه و تعهد زناشویی با رضایت زناشویی. پیشرفت­های نوین در علوم رفتاری، 4(40)، 16-1.
ابراهیمی، م. ا.، شیری­پور، ا.، زمانی، ن.، و صاحبی، ع. (1398). پیش‌بینی گرایش به خودکشی دانشجویان براساس ‌معنویت و ارضای نیازهای اساسی و طرحواره‌های ‌ناسازگار ‌اولیه. نشریۀ اسلام و سلامت. 4(1)، 19-13.
امانی، ا. (1394). اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی بر عزت‌نفس و تعهد زناشویی زوجین. دوفصلنامۀ مشاوره و روان‌درمانی خانواده. 5(18)، 23-1.
برزگربفروئی، ف.، صالح­پور، م.، و امام‌جمعه، س. م. (1393). رابطۀ مکان کنترل و عزت‌نفس با خلاقیت در دانش‌آموزان دبیرستان‌های شهر اردکان. فصلنامۀ روان­شناسی مدرسه. 3(4)، 21-6.
تقوی، س. م.، و امیری، ح. (1389). بررسی خصوصیات روان­سنجی مقیاس تجارب معنوی روزانه (DSES). دوفصلنامۀ تربیت اسلامی. 5(10)، 165-149.
جان‌بزرگی، م.، و دائمی، ف. (1395). تأثیر روان‌بنه­های ناسازگار نخستین بر تحول روانی-معنوی: یک متغیر تعدیلگر در روان­درمانگری. دو فصلنامۀ مطالعات اسلام و روان­شناسی. 10(18)، 26-7.
دشت‌ بزرگی، ز.، سواری، ک.، و صفرزاده، س. (۱۳۹۶). اثربخشی معنویت درمانی اسلامی بر احساس تنهایی و اضطراب مرگ سالمندان. فصلنامۀ روان­شناسی پیری. ۲(۶)، ۱۸۶-۱۷۷.
رحیم­پور، ف.، صالحی، س. ی.، حسینیان، س.، و عباسیان، م. (1392). تبیین رضایت زناشویی زوجین براساس هوش معنوی و طرحوارۀ ناسازگار اولیه. فصلنامۀ تحقیقات مدیریت آموزشی. 4(15)، 90-77.
سلیمانی حصار، م.، و آقامحمدیان شعرباف، ح. (1391). رابطۀ بین مکان کنترل و خودپنداره با تنش ادراک‌شده بر مادران کودکان درخودمانده. مجلۀ اصول بهداشت روانی. 15(57)، 44-35.
سوادکوهی، ر. (1396). اثربخشی آموزش مؤلفه­های هوش معنوی بر ارتقاء هوش معنوی و مکان کنترل درونی و باورهای غیرمنطقی در زنان. کنفرانس پژوهش‌های نوین ایران و جهان در روان­شناسی و علوم تربیتی حقوق و علوم اجتماعی، 28 اردیبهشت 1396، شیراز، ایران.
شاه‌سیاه، م.، بهرامی، ف.، و محبی، س. (1388). بررسی رابطۀ رضایت جنسی و تعهد زناشویی زوجین شهرستان شهرضا. مجلۀ اصول بهداشت روانی. 11(43)، 238-233.
شوانی، ا.، زهراکار، ک.، قاسمی جوبنه، ر.، و درگاهی، ش. (1394). نقش رضایت جنسی، سلامت معنوی، پریشانی روان‌شناختی و عزت‌نفس در تعهد زناشویی زنان دارای همسر جانباز. طب جانباز، 7(2)، 105-99.
شیخ‌الاسلامی، ع.، خداکریمی، ش.، و داداش­زاده، ش. (1396). پیش‌بینی تعهد زناشویی براساس رضایت جنسی، سلامت معنوی: نقش میانجی مسئولیت­پذیری. دین و سلامت. 5(1)، 31-21.
صدوقی، ز.، آگیلار-وفایی، م.، رسول‌زاده طباطبایی، ک.، و اصفهانیان، ن. (1387). تحلیل عاملی نسخۀ کوتاه پرسشنامۀ طرحوارۀ یانگ در نمونۀ غیربالینی ایرانی. مجلۀ روان­پزشکی و روان­شناسی بالینی ایران. 14(2)، 219-214. 
طبائیان، ر.، امیری، ش.، و مولوی، ح. (1396). بررسی روند تحولی تعالی معنوی از نوجوانی تا پیری: مطالعۀ مقطعی. فصلنامۀ پژوهش­های علوم شناختی و رفتاری. 7(2)، 22-13.
عاشوری، ج. (1394). ارتباط صفات شخصیت، جهت­گیری مذهبی و مکان کنترل با رضایت زناشویی زنان سالمند. فصلنامۀ پرستاری سالمندان. 1(3)، 33-21.
فیضی‌منش، ب.، و یاراحمدی، ی. (1396). بررسی رابطۀ مکان کنترل و خودکارآمدی با تعارضات زناشویی در دانشجویان. مجلۀ مطالعات ناتوانی. 7(1)، 7-1.
گل­پرور، م.، جعفری، م.، و جوادیان، ز. (1392). پیش‌بینی سرمایۀ روان­شناختی از طریق مؤلفه­های معنویت در پرستاران. روان‌پرستاری. 1(3)، 44-35.
محمودپور، ع.، فرح‌بخش، ک.، و بلوچ‌زاده، ا. (1397). پیش‌بینی تعهد زناشویی زنان براساس شیوه‌های دل‌بستگی، خودشفقتی و تحمل پریشانی. مشاوره و روان‌درمانی خانواده. 8(25)، 84-66.
نظری، ر.، و کربلایی محمد میگونی، ا. (۱۳۹۶). الگوی ساختاری کمال‌گرایی، بهزیستی روان‌شناختی و سازگاری زناشویی. فصلنامۀ روان­شناسی کاربردی. 11(۴۳)، ۴۳۲-۴۱۱.
نعمتی وناشی، ر.، و سلیمی­نیا، ع. (1397). مقایسۀ ابعاد کمال‌گرایی و مکان کنترل سلامت در بیماران دچار اختلال وسواس فکری-عملی و بیماران افسرده. فصلنامۀ روان­شناسی کاربردی. 12(48)، 529-513.
هادی، س.، اسکندری، ح.، سهرابی، ف.، معتمدی، ع.، و فرخی، ن. (1395). مدل ساختاری پیش­بینی تعهد زناشویی براساس سبک­های دل‌بستگی و متغیرهای میانجی خودکنترلی و طرحواره‌های ناسازگار اولیه (در افراد دارای روابط فرازناشویی عاطفی). فصلنامۀ فرهنگ مشاوره و روان­درمانی. 7(28)، 60-33.
 
Adams, J. M., & Jones, W. H. (1997). The conceptualization of marital commitment: An integrative analysis. Journal of Personality and Social Psychology. 72(5), 1177-1196.
Akbarikia, H., & Gasparyan, K. (2012). Schema and locus of control as predictors of obsessive compulsive disorder. Iranian Journal of Psychiatry. 7(4), 170-175.
Arriaga, X., Reed, J., Goodfriend, W., & Agnew, C. (2007). Relationship perceptions and persistence: Do fluctuations in perceived partner commitment undermine dating relationships? Journal of Personality and Social Psychology. 91(6), 1045-1065. Cleveland, M., Robertson, J. L., & Volk, V. (2020). Helping or hindering environmental locus of control, subjective enablers and constraints, and pro-environmental behaviors. Journal of Cleaner Production. 249(1), 119394.
Cormier, A., Jourda, B., Laros, C., Walburg, V., & Callahan, S. (2011). Influence between early maladaptive schemas and depression. L'Encéphale. 37(4), 293-298.
Gonczarowski, Y. A., Nisan, N., Ostrovsky, R., & Rosenbaum, W. (2019). A stable marriage requires communication. Games and Economic Behavior. 118, 626-647.
González-Jiménez, A. J., & Hernández-Romera, M. d. M. (2014). Early maladaptive schemas in adolescence: A quantitative study. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 132(1), 504-508.
Groth, N., Schnyder, N., Kaess, M., Markovic, A., Rietschel, L., Moser, S., …, & Schmidt, S. J. (2019). Coping as a mediator between locus of control, competence beliefs, and mental health: A systematic review and structural equation modelling meta-analysis. Behaviour Research and Therapy. 121(1), 103442.
Lee, W.-S., & McKinnish, T. (2019). Locus of control and marital satisfaction: Couple perspectives using Australian data. Journal of Economic Psychology. 74(1), 102205.
Johnson, M. P., Caughlin, J. P., & Huston, T. L. (1999). The tripartite nature of marital commitment: Personal, moral, and structural reasons to stay married. Journal of Marriage and the Family. 61(1), 160–177.
Karatzias, T., Jowett, S., Begley, A., & Deas, S. (2016). Early maladaptive schemas in adult survivors of interpersonal trauma: foundations for a cognitive theory of psychopathology. European Journal of Psychotraumatology. 7(1), 1-12.
Kaya Tezel, F., Tutarel Kislak, S., & Boysan, M. (2015). Relationships between childhood traumatic experiences, early maladaptive schemas and interpersonal styles. Nöro Psikiyatri Arşivi. 52(3), 226-232.
Nowicki, S., Ellis, G., Iles-Caven, Y., Gregory, S., & Golding, J. (2018). Events associated with stability and change in adult locus of control orientation over a six-year period. Personality and Individual Differences. 126(1), 85-92.
Rafaeli, E., Bernstein, D. P., & Young, J. (2010). Schema therapy: Distinctive features (CBT distinctive features) (1st ed.). Oxfordshire, England: Routledge.
Rosmarin, D. H., Alper, D. A., & Pargament, K. I. (2016). Religion, spirituality, and mental health. In H. S. Friedman (Ed.), Encyclopedia of mental health (2nd ed.) (pp. 23-27). Oxford: Academic Press.
Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs. 80(1), 1-28.
Underwood, L. G., & Teresi, J. A. (2002). The Daily Spiritual Experience Scale: Development, theoretical description, reliability, exploratory factor analysis, and preliminary construct validity using health-related data. Annals of Behavioral Medicine. 24(1), 22-33.
Waller, G., Meyer, C., & Hanian, V. (2001). Psychometric properties of the long & short versions of the Young Schema Questionnaire. Cognitive Therapy and Research. 25(2), 137-147.
Nowicki, S., & Duke, M. (1974). A locus of control scale for noncollege as well as college adults. Journal of Personality Assessment. 38, 136-137.
Underwood, L. G., & Teresi, J. A. (2002). The daily spiritual experience scale: development, theoretical description, reliability, exploratory factor analysis, and preliminary construct validity using health-related data. Annals of Behavioral Medicine: a Publication of the Society of Behavioral Medicine. 24(1), 22–33.
 
 
 
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 12، شماره 3
آذر 1400
صفحه 395-409

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار