تأثیر طرحواره‌درمانی بافتاری بر حساسیت بین‌فردی و خودکارآمدی مقابله‌ای دخترهای نوجوان دارای اضطراب اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روا‌ن‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.

2 گروه روان شناسی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 استادیار، گروه روا‌ن‌شناسی،دانشکده علوم انسانی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی طرحواره‌درمانی بافتاری بر حساسیت بین‌فردی و خودکارآمدی مقابله‌ای دانش‌آموزان دختر دارای اضطراب اجتماعی بود. پژوهش حاضر از نظر روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه و مرحلۀ پیگیری یک‌ماهه بود. جامعۀ آماری شامل دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطۀ دوم 15 تا 16 سال شهر برازجان بود که در سال 1401-1400 به تحصیل اشتغال داشتند. در ابتدا، دانش‌آموزان سیاهۀ ترس اجتماعی (SPIN) را تکمیل کردند و 40 دانش‌آموز که نمرۀ اضطراب اجتماعی آنان بیش از آزمودنی‌های دیگر بود، به‌صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایشی و گواه (هر گروه 20 نفر) گمارده شدند. سپس پیش از اجرای مداخله، مقیاس حساسیت بین‌فردی (ISS) و مقیاس خودکارآمدی مقابله‌ای (CSES) به‌کمک آزمودنی‌ها تکمیل شد. پس از آن، گروه آزمایشی در 8 جلسۀ 70 دقیقه‌ای و به‌صورت آموزش مجازی، تحت درمان قرار گرفت و گروه گواه، مداخله‌ای دریافت نکرد. پس از آخرین جلسه پس‌آزمون اجرا و یک ماه پس از اتمام جلسات نیز بار دیگر پیگیری از هر دو گروه گرفته شد. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس با اندازه‌های تکراری در نرم‌افزار SPSS ویراست 25 استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد طرحواره‌درمانی بافتاری می‌تواند بر کاهش حساسیت بین‌فردی و همچنین افزایش خودکارآمدی مقابله‌ای مؤثر باشد و این تأثیر در طول زمان نیز ماندگار است (01/0p < ). با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهاد می‌شود درمانگران و متخصصان بالینی، طرحواره‌درمانی بافتاری را به‌‌منزلۀ رویکرد درمانی مؤثر در زمینۀ اختلال اضطراب اجتماعی مدنظر قرار دهند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Contextual Schema Therapy on Interpersonal Sensitivity and Coping Self-Efficacy of Socially Anxious Female Adolescents

نویسندگان [English]

  • Masumeh Hayati 1
  • Manizheh Shehni Yailagh 2
  • Moloud Keikhosrovani 3
1 Department of Psychology, Faculty of Humanities, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran.
2 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
3 Department of Psychology, Faculty of Humanities Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran.
چکیده [English]

This study aimed to determine the effects of contextual schema therapy on the interpersonal sensitivity and coping self-efficacy of socially anxious female adolescents. The current study was conducted using a semi-experimental pre-test-post-test design with a control group and a one-month follow-up phase. The statistical population includes all 15- to 16-year-old female pupils of the second secondary level in the city of Borazjan in the academic year 2021-2022. Students initially performed the Social Phobia Inventory (SPIN), after which 40 students with higher social anxiety scores than the other subjects were randomly assigned to experimental and control groups (20 individuals in each group). The participants then performed the Interpersonal Sensitivity Scale (ISS) and the Coping Self-Efficacy Scale (CSES) prior to the intervention. The experimental group then received eight 70-minute virtual training sessions, whereas the control group received no intervention. After the final session, the post-test was administered, followed one month later by the follow-up. Analysis of Variance with Repeated Measurement was used to analyze the data in SPSS version 25. The results demonstrated that contextual schema therapy is effective in reducing interpersonal sensitivity and enhancing coping self-efficacy, and that this effect is long-lasting (p < 0.01). According to the findings of the study, therapists and clinical specialists should consider contextual schema therapy as an effective treatment strategy for social anxiety disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contextual Therapy Schema
  • Coping Self-Efficacy
  • Interpersonal Sensitivity
  • Social Anxiety
اعلمی‌نیا، م. (1394). بررسی و تحلیل پژوهش‌های حوزۀ طرحواره‌درمانی. مجله مطالعات روان‌شناسی بالینی. 5(۱۸)، 125-99.
ایمانی، س.، الخلیل، ی.، و شکری، ا. (۱۳۹۸). بررسی رابطۀ نگرش‌های ناکارآمد با اضطراب اجتماعی در نوجوانان دانش‌آموز: نقش میانجی‌گری تنظیم هیجان. مطالعات روان‌شناسی تربیتی. ۱۶(۳۳)، 28-1.
بهرامیان، س. ف.، مروتی، ذ.، یوسفی افراشته، م.، و امیری، م. (1396). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی و ساختار عامل تأییدی پرسشنامۀ خودکارآمدی مقابله‌ای. دوفصلنامۀ روان‌شناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار). 15(2)، 226-215.
حمیدی، ف.، و حسن‌پور خادمی، ف. (1401). تأثیر روان‌نمایشگری بر اضطراب اجتماعی و حساسیت بین‌فردی نوجوانان دختر دوره دوم متوسطه. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. 23(1)، 136-125.
سلاجقه، ص.، و بخشانی، ن. م. (1393). اثربخشی ترکیب مواجهه‌درمانی گروهی و آموزش مهارت‌های مقابله با استرس بر میزان اضطراب اجتماعی. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. ۱۵(۵۶)، 104-96.
قادری، ف.، کلانتری، م.، و مهرابی، ح. (1395). اثربخشی طرحواره‌درمانی گروهی بر تعدیل طرحواره‌های ناسازگار اولیه و کاهش علائم اختلال اضطراب اجتماعی. فصلنامۀ مطالعات روان‌شناسی بالینی. 6(24)، 28-1.
قدم‌پور، ع.، حسینی رمقانی، ن.، مرادی، س.، مرادیانی گیزه‌رود، س. خ.، و عالی‌پور، ک. (1397). اثربخشی طرحواره‌درمانی هیجانی بر نشخوار فکری پس‌رویدادی و اجتناب شناختی در دانش‌آموزان با نشانگان بالینی اضطراب اجتماعی. فصلنامۀ طب داخلی روز. 24(2)، 118-111.
گشولی، م.، محمدپناه اردکان، ع.، و چوبفروش‌زاده، آ. (1399). اثربخشی طرحواره‌درمانی گروهی بر اضطراب اجتماعی و علائم اختصاصی آن در افراد نابینا و کم‌بینا. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی اردبیل. 20(4)، 532-519.
نجارپور محمدآبادی، ا.، قنبری هاشم‌آبادی، ب. ع.، و مظاهری، م. (1396). اثربخشی روان‌درمانی کوتاه‌مدت روابط موضوعی بر کاهش حساسیت بین‌فردی، گوش‌به‌زنگی بین‌فردی و نیاز به تأیید افراد دارای نشانگان شخصیت اجتنابی. مجلۀ فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. 8(31)، 104-79.
نریمانی، م.، پرزور، پ.، و بشرپور، س. (1394). مقایسۀ حساسیت بین‌فردی و تعادل عاطفی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری. نشریۀ ناتوانی‌های یادگیری. 5(1)، 141-125.
نوروزی، م.، میکائیلی، ف.، و عیسی‌زادگان، ع. (1395). شیوع‌شناسی اختلال اضطراب اجتماعی در دانشجویان دانشگاه ارومیه. مجلۀ پزشکی ارومیه. ۲۷(۲)، 166-155.
نوری‌زاده گلنکش، م.، مهرابی‌زاده هنرمند، م.، و زرگر، ی. (1396). اثربخشی روان‌درمانی مبتنی بر تحلیل عملکرد بر تنظیم شناختی هیجان در دانشجویان با تفاوت دائم ظاهری. سومین کنفرانس سراسری دانش و فناوری علوم تربیتی مطالعات اجتماعی و روان‌شناسی ایران. تهران. ایران. 30 شهریورماه 1396.
همتی ثابت، و.، روحانی شهرستانی، ن.، همتی ثابت، ا.، و احمدپناه، م. (1395). اثربخشی طرحواره‌درمانی در کاهش پرخاشگری و اضطراب اجتماعی نوجوانان پسر 17 تا 18 سالۀ شهرستان همدان. مجلۀ روان‌شناسی و روان‌پزشکی شناخت. 3(2)، 93-82.
یابنده، م. ر.، بقولی، ح.، سروقد، س.، و کورش‌نیا، م. (1398). مقایسۀ اثربخشی درمان شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش میزان علائم اضطراب اجتماعی. مجلۀ روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 10(36)، 195-177.
 
References
Alami Niya, M. (2015). A critical review of researches in schema therapy area. Clinical Psychology Studies, 5(18), 99-125. (in Persian)
Asher, M., Asnaani, A., & Aderka, I. M. (2017). Gender differences in social anxiety disorder: A review. Clinical Psychology Review, 56, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2017.05.004
Bahramiyan, H., Morovati, Z., Yousefi Afrashteh, M., & Amiri, M. (2020). Reliability, validity, and factorial analysis of coping self-efficacy scale. Clinical Psychology and Personality, 15(2), 215-226. (in Persian)
Baljé, A., Greeven, A., van Giezen, A., Korrelboom, K., Arntz, A., & Spinhoven, P. (2016). Group schema therapy versus group cognitive behavioral therapy for social anxiety disorder with comorbid avoidant personality disorder: study protocol for a randomized controlled trial. Trials, 17(1), 487. https://doi.org/10.1186/s13063-016-1605-9
Bamelis, L. L., Evers, S. M., Spinhoven, P., & Arntz, A. (2014). Results of a multicenter randomized controlled trial of the clinical effectiveness of schema therapy for personality disorders. American Journal of Psychiatry, 171(3), 305-322. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2013.12040518
Boyce, P., & Parker, G. (1989). Development of a scale to measure interpersonal sensitivity. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 23(3), 341-351. https://doi.org/10.3109/00048678909068291
Calvete, E., Orue, I., & Hankin, B. L. (2013). Early maladaptive schemas and social anxiety in adolescents: The mediating role of anxious automatic thoughts. Journal of Anxiety Disorders, 27(3), 278-288. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2013.02.011
Chesney, M. A., Neilands, T. B., Chambers, D. B., Taylor, J. M., & Folkman, S. (2006). A validity and reliability study of the coping self-efficacy scale. British Journal of Health Psychology, 11(3), 421-437. https://doi.org/10.1348/135910705X53155
Connor, K. M., Davidson, J. R., Churchill, L. E., Sherwood, A., Weisler, R. H., & Foa, E. (2000). Psychometric properties of the Social Phobia Inventory (SPIN): New self-rating scale. The British Journal of Psychiatry, 176(4), 379-386. https://doi.org/10.1192/bjp.176.4.379
Davis, T. E., Munson, M. S., & Tarcza, E. V. (2010). Anxiety disorders and phobias. In Social behavior and skills in children (pp. 219-243). New York, NY: Springer.
DeCou, C. R., Mahoney, C. T., Kaplan, S. P., & Lynch, S. M. (2019). Coping self-efficacy and trauma-related shame mediate the association between negative social reactions to sexual assault and PTSD symptoms. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice and Policy, 11(1), 51-54. https://doi.org/10.1037/tra0000379
Emmelkamp, P. M., Meyerbröker, K., & Morina, N. (2020). Virtual reality therapy in social anxiety disorder. Current Psychiatry Reports, 22(7), 32. https://doi.org/10.1007/s11920-020-01156-1
Freire, C., Ferradás, M., Regueiro, B., Rodríguez, S., Valle, A., & Núñez, J. C. (2020). Coping strategies and self-efficacy in university students: A person-centered approach. Frontiers in Psychology, 11, 841. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.00841
Gashouli, M., Mohammadpanah Ardakan, A., & Choobforoushzadeh, A. (2020). The effectiveness of group schema therapy on social anxiety and its specific symptoms in blind and visually impaired people. Journal of Ardabil University of Medical Sciences, 20(4), 519-532. (in Persian)
Ghadampour, E., Hosseini Ramaghani, N., Moradi, S., Moradiyani Gizeh Rod, K., & Alipour, K. (2018). Effectiveness of emotional schema therapy on decrease of post-event rumination and cognitive avoidance in people with clinical symptoms of social anxiety. Internal Medicine Today, 24(2), 111-118. (in Persian)
Ghaderi, F., Kalantari, M., & Mehrabi, H. (2016). Effectiveness of group schema therapy on early maladaptive schemas modification and reduce of social anxiety disorder symptoms. Clinical Psychology Studies, 6(24), 1-28. (in Persian)
Hamidi, F., & Hasanpour Khademi, F. (2022). The effect of psychodrama on social anxiety and interpersonal sensitivity of secondary school teenage girls. Knowledge & Research in Applied Psychology, 23(1), 125-136. (in Persian)
Hemmati Sabet, V., Rohani Shahrestani, N., Hemmati Sabet, A., & Ahmadpanah, M. (2016). The effectiveness of schema therapy in reducing aggression and social anxiety in adolescents of Hamedan city aged 17 to 18 years. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, 3(2), 82-93. (in Persian)
Imani, S., Alkhaleel, Y., & Shokri, O. (2019). The relationship between dysfunctional attitudes and social anxiety disorder in adolescents (students): The mediating role of emotion regulation. Journal of Educational Psychology Studies, 16(33), 1-28. (in Persian)
Leichsenring, F., & Leweke, F. (2017). Social anxiety disorder. New England Journal of Medicine, 376(23), 2255-2264. https://doi.org/10.1056/NEJMcp1614701
Luberto, C. M., Cotton, S., McLeish, A. C., Mingione, C. J., & O'Bryan, E. M. (2014). Mindfulness skills and emotion regulation: The mediating role of coping self-efficacy. Mindfulness, 5(4), 373-380. https://doi.org/10.1007/s12671-012-0190-6
Midkiff, M. F., Lindsey, C. R., & Meadows, E. A. (2018). The role of coping self-efficacy in emotion regulation and frequency of NSSI in young adult college students. Cogent Psychology, 5(1), Article 1520437. https://doi.org/10.1080/23311908.2018.1520437
Najjarpoor Mohammadabadi, E., Ghanbari Hashemabadi, B., & Mazaheri, M. (2017). The effectiveness of brief object relations psychotherapy on reduction of interpersonal sensitivity, interpersonal awareness and need for approval of individuals with avoidant personality syndrome. Counseling Culture and Psycotherapy, 8(31), 79-104. (in Persian)
Narimani, M., Porzoor, P., & Basharpour, S. (2015). Comparison of interpersonal sensitivity and emotional balance in students with and without specific learning disorder. Journal of Learning Disabilities, 5(1), 125-141. (in Persian)
Norouzi, M., Michaeli, F., & Issazadegan, A. (2016). The prevalence of self-reported social anxiety disorder on Iranian students. Studies in Medical Sciences, 27(2), 155-166. (in Persian)
Nourizadeh Galenkesh, M., Mehrabizadeh Honarmand, M., & Zargar, Y. (2017). Effectiveness of psychotherapy based on performance analysis on cognitive emotion regulation in students with permanent appearance difference. The 3rd National Conference of Knowledge and Technology of Educational Sciences, Social Studies, and Psychology of Iran, Tehran, Iran, 21 September 2017. (in Persian)
Roediger, E. (2016). Resource activation through perspective changes: Why don’t you just stand up? Verhaltenstherapie, 26(2), 117-123. https://doi.org/10.1159/000446465
Roediger, E., Stevens, B. A., & Brockman, R. (2018). Contextual schema therapy: An integrative approach to personality disorders, emotional dysregulation, and interpersonal functioning. California: New Harbinger Publications.
Salajegheh, S., & Bakhshani, N. (2014). Effectiveness of combined group exposure therapy and coping with stress skills training on social anxiety rate of university students. Knowledge & Research in Applied Psychology, 15(2), 96-104. (in Persian)
Schaich, A., Braakmann, D., Richter, A., Meine, C., Assmann, N., Köhne, S., Arntz, A., Schweiger, U., & Fassbinder, E. (2020). Experiences of patients with borderline personality disorder with imagery rescripting in the context of schema therapy—A qualitative study. Frontiers in Psychiatry, 11, 550833. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.550833
Van Vreeswijk, M., Broersen, J., & Schurink, G. (2014). Mindfulness and schema therapy: A practical guide. New York: John Wiley & Sons.
Washburn, D., Wilson, G., Roes, M., Rnic, K., & Harkness, K. L. (2016). Theory of mind in social anxiety disorder, depression, and comorbid conditions. Journal of anxiety disorders, 37, 71–77. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2015.11.004
Yabandeh, M., Bagholi, H., Sarvghad, S., & Kouroshnia, M. (2019). Comparing the effectiveness of cognitive behavioral therapy with acceptance and commitment therapy on reduction of social anxiety disorder symptoms. Psychological Methods and Models, 10(36), 177-196. (in Persian)
You, Z., Zhang, Y., Zhang, L., Xu, Y., & Chen, X. (2019). How does self-esteem affect mobile phone addiction? The mediating role of social anxiety and interpersonal sensitivity. Psychiatry Research, 271, 526-531. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2018.12.040
Young, J. E., Klosko, J., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner’s guide. New York: Guilford.
دوره 14، شماره 1
1402
صفحه 99-114
  • تاریخ دریافت: 29 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 22 آذر 1401
  • تاریخ پذیرش: 13 دی 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 01 اردیبهشت 1402
  • تاریخ انتشار: 01 اردیبهشت 1402