تعیین اثربخشی مداخلۀ نوروفیدبک بر نشانه‌های استرس و اضطراب بیماران مبتلا به میگرن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روان‌شناسی سلامت، واحد بین‌المللی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران.

2 استاد، گروه روان‌شناسی سلامت، واحد بین‌المللی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی مداخلۀ نوروفیدبک بر نشانه‌های استرس و اضطراب بیماران مبتلا به میگرن بود. روش پژوهش توصیفی از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون-پیگیری و گروه آزمایش و گواه بود. جامعۀ آماری این پژوهش شامل تمام بیماران مبتلا به میگرن بود که در سال 1397 و 1398 به کلینیک‌های روان‌شناختی شهر تهران مراجعه کرده بودند. از میان کلینیک‌های مختلف استان تهران و بیمارانی که نمرات آن‌ها یک انحراف معیار بالاتر از میانگین قرار داشت 30 نفر به‌صورت دردسترس انتخاب شدند و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. برای پیش‌آزمون-پس‌آزمون-پیگیری شرکت‌کنندگان به پرسشنامۀ سنجش فشار روانی رضاخانی (SRSSQ) و پرسشنامۀ اضطراب بک (BAI) پاسخ دادند. بعد از 20 جلسه اجرای نوروفیدبک، داده‌های پژوهش حاضر از روش تحلیل واریانس با طرح آمیخته و با استفاده از نرم‌افزار BioGraph Infiniti نسخۀ 6 تحلیل شدند. در پژوهش حاضر در گروه آزمایش، نوروفیدبک موجب کاهش نشانه‌های جسمانی (P<0.01, F=12.73) ، نشانه‌های روانی/جسمانی (P<0.01, F=8.87) و نشانه‌های رفتاری (P<0.01, F=11.52)  استرس و اضطراب (P<0.01, F=10.12) شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده پیشنهاد می‌شود نوروفیدبک به‌صورت روشی تکمیلی برای بیماران مبتلا به میگرن و همچنین کسانی که دچار پریشانی روانی هستند به‌منظور کاهش ناراحتی و سازگاری بهتر و سریع‌تر آن به‌کار گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determining the Efficacy of Neurofeedback Intervention on Anxiety and Stress Symptoms in Migraine Patients

نویسندگان [English]

  • Arezoo Hajvaziri 1
  • Faramarz Sohrabi 2
  • Hasan Ahadi 2
1 Department of Health Psychology, Kish International Branch, Islamic Azad University, Kish Island, Iran.
2 Department of Health Psychology, Kish International Branch, Islamic Azad University, Kish Island, Iran.
چکیده [English]

This investigation aimed to determine the efficacy of neurofeedback intervention on stress and anxiety symptoms in migraine patients. The research method was quasi-experimental and descriptive, with a pre-test, post-test, and follow-up design, as well as experimental and control groups. The statistical cohort included all migraine patients who consulted psychological clinics in Tehran in 2018 and 2019. Thirty patients with scores one standard deviation above the mean were selected by convenience sampling and randomly assigned to the experimental and control groups from different institutions in Tehran province. Participants completed the Stress Resources and Stress Symptoms Questionnaire (SRSSQ) and Beck Anxiety Inventory (BAI for the pre-test, post-test, and follow-up. After 20 sessions of neurofeedback, the present study’s data were analyzed using the mixed design analysis of variance method and BioGraph Infiniti version 6 software. At the 0.01 significance level, it reduced physical symptoms (P<0.01, F=12.73), psychological/physical symptoms (P<0.01, F=8.87), behavioral symptoms (P<0.01, F=11.52), stress and anxiety (P<0.01, F=10.12). According to the results, neurofeedback may be used as a complementary treatment for patients with migraine and those with mental distress in order to reduce discomfort and acclimate to it more quickly and effectively

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anxiety
  • Migraine
  • Neurofeedback
  • Stress

مراجع

آراسته، ز.، و آزادی، م. (1398). بررسی اثربخشی نوروفیدبک بر کیفیت زندگی و اضطراب بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس. مجلۀ علوم پزشکی رازی. 26(9)، 101-88.
پهلوان، م.، بشارت، م. ع.، برجعلی، ا.، و فراهانی، ح. (1397). نقش واسطه‌ای فراشناخت‌ها میان ناگویی هیجانی و شدت درد ادراک‌شده در بیماران مبتلا به درد مزمن. فصلنامۀ علمی-پژوهشی بیهوشی و درد. 9(1)، 13-1.
دلاور، ع. (1390). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. چاپ نهم. تهران: رشد.
ده‌آبادی، س.، کراسکیان موجمباری، آ.، حسنی ابهریان، پ.، بلیاد، م.، و پیوندی، پ. (1400). مقایسۀ درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و توانبخشی شناختی حافظۀ فعال بر اضطراب و افسردگی دختران. تازه‌های علوم شناختی. 23(1)، 61-46.
رجبی، س.، و عباسی، ز. (1393). همه‌گیری‌شناسی سردردهای میگرنی و اثربخشی آموزش شناختی-رفتاری فوردایس بر کاهش علائم میگرن و افزایش شادکامی. روان‌شناسی معاصر. 9(2)، 100-89.
رضاخانی، س. (1390). ساخت، انطباق و هنجاریابی پرسشنامۀ سنجش فشار روانی و نشانه‌های آن. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 1(3)، 109-91.
رفیعی، م.، و سیفی، اَ. (1392). بررسی پایایی و اعتبار مقیاس اضطراب بک در دانشجویان. مجلۀ اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی. 7(27)، 46-37.
صفاری‌نیا، م.، و شاهنده، م.، و علی‌اکبری، م.، و باقریان سرارودی، ر. (1393). تأثیر گروه‌درمانی روانی-اجتماعی بر بهبود حملات میگرن و کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به میگرن. مجلۀ دانشکدۀ پزشکی اصفهان. 32(319)، 2410-2401.
عاشوری، ج. (1394). تأثیر آموزش نوروفیدبک بر اضطراب و افسردگی دانش آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی. مجلۀ آموزش و سلامت جامعه. 2(3)، 47-41.
عمادی، س. ز.، و بهرامی احسان، ه‍.، و رستمی، ر. (1398). عوامل مؤثر بر تجربۀ درد در بیماران زن مبتلا به میگرن: یک مطالعۀ کیفی. مجلۀ علوم روان‌شناختی. 18(73)، 15-1.
فتحی آشتیانی، ع.، و داستانی، م. (1390). آزمون‌های روان‌شناختی: ارزشیابی شخصیت و سلامت روان. تهران: بعثت.
نوری‌زاده، ن.، و میکاییلی منیع، ف.، و رستمی، ر.، و صادقی، و. (1391). اثربخشی نوروفیدبک بر اختلال یادگیری همراه با اختلال نقص توجه/ بی فعالی. ناتوانی‌های یادگیری. 2(2)، 158-123.
References
Aliño, C. M., Gadea, M., Hidalgo, V., Pérez, V., & Sanjuán, J. (2016). An effective neurofeedback training, with cortisol correlates, in a clinical case of anxiety. Universitas Psychologica, 15(5), 1-10. http://dx.doi.org/10.11144/Javeriana.upsy15-5.entc
Anttila, V., Wessman, M., Kallela, M., & Palotie, A. (2018). Chapter 31 - Genetics of migraine. In D. H. Geschwind, H. L. Paulson, & C. Klein (Eds.), Handbook of Clinical Neurology, 148, 493-503. https://doi.org/10.1016/B978-0-444-64076-5.00031-4
Beck, A. T., Epstein, N., Brown, G., & Steer, R. A. (1988). An inventory for measuring clinical anxiety: psychometric properties. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 56(6), 893-7. https://doi.org/10.1037/0022-006X.56.6.893
Chiba, T., Kanazawa, T., Koizumi, A., Ide, K., Taschereau-Dumouchel, V., Boku, S., ... & Kawato, M. (2019). Current status of neurofeedback for post-traumatic stress disorder: A Systematic review and the possibility of decoded neurofeedback [Systematic review]. Frontiers in Human Neuroscience, 13, 233. https://doi.org/10.3389/fnhum.2019.00233
Chua, A. L., Del Rio, M. S., & Silberstein, S. (2017). Migraine. In Reference Module in Neuroscience and Biobehavioral Psychology. Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-809324-5.03097-2
Ferracini, G. N., Chaves, T. C., Dach, F., Bevilaqua-Grossi, D., Fernández-de-las-Peñas, C., & Speciali, J. G. (2017). Analysis of the cranio-cervical curvatures in subjects with migraine with and without neck pain. Physiotherapy, 103(4), 392-399.     https://doi.org/10.1016/j.physio.2017.03.004
Galvez-Sánchez, C. M., Reyes Del Paso, G. A., & Duschek, S. (2018). Cognitive impairments in fibromyalgia syndrome: Associations with positive and negative affect, alexithymia, pain catastrophizing and self-esteem. Frontiers in Psychology, 9, 377.  https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00377
Gevensleben, H., Kleemeyer, M., Rothenberger, L. G., Studer, P., Flaig-Röhr, A., Moll, G. H., ... & Heinrich, H. (2013). Neurofeedback in ADHD: Further Pieces of the Puzzle. Brain Topography, 27(1), 20-32. https://doi.org/10.1007/s10548-013-0285-y
Goadsby, P. J., & Holland, P.R. (2019). An update: pathophysiology of migraine. Neurol Clin, 37(4), 651–671. https://doi.org/10.1016/j.ncl.2019.07.008
Ligthart, L., Gerrits, M. M. J. G., Boomsma, D. I., & Penninx, B. W. J. H. (2013). Anxiety and Depression Are Associated with Migraine and Pain in General: An Investigation of the Interrelationships. The Journal of Pain, 14(4), 363-370. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jpain.2012.12.006
Loriette, C., Ziane, C., & Ben Hamed, S. (2021). Neurofeedback for cognitive enhancement and intervention and brain plasticity. Revue Neurologique, 177(9), 1133- 1144. https://doi.org/10.1016/j.neurol.2021.08.004
Luo, J. (2021). Association between migraine and anxiety symptoms: Results from the study of women's health across the nation. Journal of Affective Disorders, 295, 1229-1233. https://doi.org/10.1016/j.jad.2021.09.036
Mahdi, Y., Eissa, A., Shorubb, E., ElSheikh, M. M., Hamdy, R., & Moustafa, A. A. (2020). Anxiety, depression and migraine comorbidity: A literature review. The Nature of Depression: An Updated Review, 99. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-817676-4.00006-7
Maleki, N., Becerra, L., & Borsook, D. (2012). Migraine: maladaptive brain responses to stress. Headache, 52(Suppl 2), 102–106. https://doi.org/10.1111/j.1526-4610.2012.02241.x (in Persian)
Marzbani, H., Marateb, H. R., & Mansourian, M. (2016). Neurofeedback: A Comprehensive Review on System Design, Methodology and Clinical Applications. Basic and clinical neuroscience, 7(2), 143–158. https://doi.org/10.15412/J.BCN.03070208
Meisel, V., Servera, M., Garcia-Banda, G., Cardo, E., & Moreno, I. (2013). Neurofeedback and standard pharmacological intervention in ADHD: A randomized controlled trial with six-month follow-up. Biological Psychology, 94(1), 12-21.       https://doi.org/10.1016/j.biopsycho.2013.04.015
Moradi, A., Pouladi, F., Pishva, N., Rezaei, B., Torshabi, M., & Mehrjerdi, Z. A. (2011). Treatment of anxiety disorder with neurofeedback: Case study. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 103-107. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.10.021
Moreno-Ajona, D., Villar-Martínez, M. D., Chan, C., & Goadsby, P. J. (2022). Migraine. Comprehensive Pharmacology, 3.27, 548-589. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-820472-6.00083-9
Mutang, A.J., Seok, B. C., & Iqbal Hashmi, S. (2018). Neurofeedback for anxiety symptoms among university students. International Journal of Engineering & Technology, 7(3.22), 37. http://dx.doi.org/10.14419/ijet.v7i3.22.17119
Patterson Gentile, M. D., & Recober, A. (2022). Chapter 3 - Pathophysiology of migraine. Pediatric Headache, 21-33. https://doi.org/10.1016/B978-0-323-83005-8.00021-5
Pinheiro, J., Simões de Almeida, R., & Marques, A. (2021). Emotional self-regulation, virtual reality and neurofeedback. Computers in Human Behavior Reports, 4, 100101.   https://doi.org/10.1016/j.chbr.2021.100101
Pourrahimi, A. M., Abbasnejad, M., Raoof, M., Esmaeili-Mahani, S., & Kooshki, R. (2021). The involvement of orexin 1 and cannabinoid 1 receptors within the ventrolateral periaqueductal gray matter in the modulation of migraine-induced anxiety and social behavior deficits of rats. Peptides, 146, 170651. https://doi.org/10.1016/j.peptides.2021.170651
Rashidova, N., Khalimova, K., Rakhmatullaeva, G., & Holmuratova, B. (2021). Anxiety-depressive disorders in women with migraine. Journal of the Neurological Sciences, 429, 119306. https://doi.org/10.1016/j.jns.2021.119306
Shala, N., & Dreshaj, S. (2018). Association of depression, anxiety and post-traumatic stress disorder with migraine: Data from Kosovo. Neurologia i Neurochirurgia Polska, 52(4), 490-494. https://doi.org/10.1016/j.pjnns.2018.03.003
Sibille, K. T., Langaee, T., Burkley, B., Gong, Y., Glover, T. L., King, C., & Fillingim, R. B. (2012). Chronic pain, perceived stress, and cellular aging: An exploratory study. Molecular Pain, 8, 12. https://doi.org/10.1186/1744-8069-8-12
Sudak, N., & Katzinger, J. (2020). Migraine headache. Textbook of Natural Medicine, 1614-1627. https://doi.org/10.1111/j.1526-4610.2007.00932.x
 
 
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 14، شماره 1
1402
صفحه 243-257

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار