اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی روان‌شناختی و شادکامی فرزندان طلاق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری ، گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران .

2 استاد، گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکدۀ روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشیار، گروه روان‌شناسی بالینی و عمومی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی روان‌شناختی و شادکامی فرزندان طلاق بود. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، نیمه‌آزمایشی و طرح آن به‌صورت پیش‌آزمون-پس‌آزمون همراه با گروه کنترل و پیگیری بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ فرزندان طلاق 13 تا 17 ساله‌ای بود که به شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام، واتس‌اپ و تلگرام فارسی در سال 1401 دسترسی داشتند. 30 نفر از آن‌ها به شیوۀ دردسترس انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت هشت جلسه به شکل گروهی تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد قرار گرفتند. ابزارهای مطالعه شامل مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف (RSPWB) و پرسشنامۀ شادکامی آکسفورد (OHI) بود. از آزمون تحلیل واریانس مختلط با اندازه‌گیری مکرر در نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۶ برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. نتایج نشانگر افزایش نمرات بهزیستی روان‌شناختی و شادکامی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل بود (0/01˂P). همچنین نتایج پیگیری حاکی از ماندگاری اثر درمان در طول زمان بود؛ بنابراین با توجه به اثربخشی معنادار درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد پیشنهاد می‌شود از این درمان برای افزایش شادکامی و بهبود بهزیستی روان‌شناختی فرزندان طلاق استفاده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Acceptance and Commitment Group Therapy on the Psychological Well-being and Happiness of Children of Divorce

نویسندگان [English]

  • Soroush Zolghadri 1
  • Ahmad Borjali 2
  • Farideh Hoseinsabet 3
1 Department of Psychology, psychology and Educational Science Faculty, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Department of Clinical and General Psychology, psychology and Educational Science Faculty, University of Allameh Tabataba'i, Tehran, Iran.
3 Department of Clinical and General Psychology, psychology and Educational Science Faculty, University of Allameh Tabataba'i, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to ascertain the effect of Acceptance and Commitment Group Therapy on the psychological well-being and happiness of Divorce Children. The design of this study was practical and quasi-experimental, with pretest-posttest follow-up and a control group. The study’s statistical population comprised all children of divorce aged 13 to 17 who had access to the social networks Instagram, WhatsApp, and Telegram in Iran in 2022. Convenience sampling was employed to select thirty individuals, who were then randomly assigned to control and experimental groups. Acceptance and Commitment Therapy was administered to the experimental group for a total of eight sessions. The Ryff Psychological Well-Being Scale (RSPWB) and the Oxford Happiness Inventory (OHI) were employed in this investigation. Repeated Measures ANOVA was used in SPSS software version 26 for data analysis. The results of repeated-measures ANOVA (P˂0.01) showed an increase in psychological well-being and happiness scores of the experimental group compared to the control group. Additionally, the results of the follow-up indicated that the treatment’s effects persisted over time. Given the significant efficacy of Acceptance and Commitment Group Therapy, it is advised that this treatment be considered as a means of enhancing the psychological well-being and increasing happiness of divorced children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acceptance and Commitment Therapy
  • Divorce
  • Happiness
  • Psychological Well-being
امانی، ز.، زهراکار، ک.، و کیامنش، ع. (1398). شناسایی پیامدهای طلاق والدین بر فرزندان؛ مطالعۀ کیفی. فصلنامۀ فرهنگی تربیتی زنان و خانواده. 14(47)، 81-59. https://cwfs.ihu.ac.ir/article_204686.html
باقری، ن.، و اشراقی، ز. (۱۳۹۷). همسنجی سبک‌های هویت و نگرش به پیوند زناشویی و طلاق در دختران زنان مطلقه و زنان متأهل. آسیب‌شناسی، مشاوره و غنی‌سازی خانواده. ۴(۲)، ۷۴-۴۳. https://fpcej.ir/article-1-128-fa.html
تورل، ش.، بل، م.، و ویلسون، ک. (1399). اکت برای نوجوانان: درمان فردی و گروهی نوجوانان. ترجمۀ زهرا زنجانی و الهام آقائی. تهران: ارجمند.
جعفری‌منش، م.، زهراکار، ک.، تقوایی، د.، و پیرانی، ذ. (1399). تأثیر درمان پذیرش و تعهد بر فرسودگی زناشویی زوجین با تعارض زناشویی. فصلنامۀ دانشکدۀ بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 18(4)، 446-435.‌
http://sjsph.tums.ac.ir/article-1-5964-fa.html
جوانمرد، غ.، و پورقهرمانی، س. (1395). نقش هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی در تبیین و پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه. فصلنامۀ پژوهش‌های کاربردی در روان‌شناسی تربیتی. 2(3)، 42-31. https://aep.journals.pnu.ac.ir/article_2535.html
خانجانی، م.، شهیدی، ش.، فتح‌آبادی، ج.، مظاهری، م. ع.، و شکری، ا. (1393). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه (18 سؤالی) مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر. اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی. 9(32)، 36-27. https://sanad.iau.ir/Journal/jtbcp/Article/1118221
دلاور، ع. (1398). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.
دهشیری، غ.، اکبری بلوطبنگان، ا.، نجفی، م.، و مقدم‌زاده، ع. (1395). خصوصیات روان‌سنجی فرم کوتاه پرسشنامۀ شادکامی آکسفورد در دانشجویان. مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی. 5(12)، 26-9. https://jresearch.sanjesh.org/article_20525.html
سازمان ثبت‌احوال کشور (1400). شمار رویدادهای حیاتی. تاریخ انتشار: 3 خرداد 1400. تاریخ بازدید: 16 شهریور 1400. https://amar.sabteahval.ir/#/homeGlobal
سلگی، ز.، و عطائی مغانلو، و. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر الگوی رفتاری تیپ A، شادکامی و احساس تنهایی در نوجوانان ساکن کانون اصلاح و تربیت. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی. 7(28)، 54-41. https://www.socialpsychology.ir/article_73739.html
علی‌پور، ا.، و آگاه هریس، م. (1386). اعتبار و روایی فهرست شادکامی آکسفورد در ایرانی‌ها. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی. 3(12)، 298-287. https://jip.stb.iau.ir/article_512394.html
علی‌پور، ا.، و نوربالا، ا. (1378). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامۀ شادکامی آکسفورد در دانشجویان دانشگاه‌های تهران. مجلۀ روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران. ۵(۱-۲)، ۶۶-۵۵. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-1777-fa.html
کاویان، م.، کاشانی، ا. خ و تهامی، ا. (۱۳۹۵). کمک‌های اولیۀ روان‌شناختی برای کودکان طلاق: یک مطالعۀ مروری. نشریۀ رویش روان‌شناسی. ۵(۳)، 202-185. https://frooyesh.ir/article-1-555-fa.html
قمری گیوی، ح، و خشنودنیای چماچایی، ب. (1395). مقایسۀ مهارت‌های اجتماعی، سلامت روانی و عملکرد تحصیلی در فرزندان با والدین مطلقه، متقاضی طلاق و عادی. خانواده‌پژوهی. 12(1)، 92-69. https://jfr.sbu.ac.ir/article_97245.html
لطف‌آبادی، ح. (1398). روان‌شناسی رشد (2): نوجوانی، جوانی، بزرگسالی. تهران: سمت.
مرمرچی‌نیا، م.، و ذوقی پایدار، م. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امیدواری و شادکامی نوجوانان دختر تحت پوشش بهزیستی. فصلنامۀ روان‌شناسی کاربردی. 11(3)، 174-157. https://apsy.sbu.ac.ir/article_96850.html
وحیدی، ز.، و جعفری هرندی، ر. (1396). پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی براساس مؤلفه‌های سرمایۀ روان‌شناختی و مؤلفه‌های نگرش معنوی. پژوهشنامۀ روان‌شناسی مثبت. 3(2)، 64-51. https://ppls.ui.ac.ir/article_22540.html
References
Agbo, A. A., & Ngwu, C. N. (2017). Aversion to happiness and the experience of happiness: The moderating roles of personality. Personality and Individual Differences111, 227-231. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.02.010
Alipour, A., & Agah Heris, M. (2007). Reliability and validity of the Oxford Happiness Inventory among Iranians. Journal of Developmental Psychology, 3(12), 287-298. https://sanad.iau.ir/en/Journal/jip/Article/512394?jid=512394 (In Persian)
Alipour, A., & Noorbala, A. (1999). A preliminary study of reliability and validity of the Oxford Happiness Inventory among students in Tehran University. Iranian Journal of Psychiatry & Clinical Psychology, 5(1-2), 55-65. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-1777-en.html (In Persian)
Amani, Z., Zahrakar, K., & Kiamanesh, A. (2019). The identification of the consequences of parents' divorce on children: A qualitative study. The Women and Families Cultural-Educational, 14(47), 59-81. https://cwfs.ihu.ac.ir/article_204686.html?lang=en (In Persian)
Amato, P. R., & Marriott, B. H. (2007). A comparison of high-and low distress marriages that end in divorce. Journal of Marriage and Family, 69(3), 621- 638. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2007.00396.x
Argyle, M., Martin, M., & Crossland, J. (1989). Happiness as a Function of Personality and Social Encounters. In J. P. Forgas, & J. M. Innes (Eds.), Recent Advances in Social Psychology: An International Perspective (pp. 189-247). North-Holland: Elsevier Science Publishers B.V.
Argyle, M., Martin, M., & Lu, L. (1995). Testing for Stress and Happiness: The Role of Social and Cognitive Factors. In C. D. Spielberger, & I. G. Sarason (Eds.), Stress and Emotion (pp. 173-187). Washington DC: Taylor & Francis. https://psycnet.apa.org/record/1995-98529-010
Bagheri, N., & Eshraqi, Z. (2019). Comparison of identity style, attitude toward marriage, attitud toward divorce in girls of womans and girls of married womans. Family Pathology. Counseling and Enrichment Journal, 4(2), 43-74. http://fpcej.ir/article-1-128-en.html (In Persian)
Dehshiri, G., Akbari Balootbangan, A., Najafi, M., & Moghadamzadeh, A. (2016). Psychometric properties of the oxford happiness questionnaire short form in university students. Educational Measurement and Evaluation Studies, 5(12), 9-26. https://cwfs.ihu.ac.ir/article_204686.html?lang=en (In Persian)
Delavar, A. (2018). Theoretical and practical foundations of research in humanities and social sciences. Tehran: Roshd. (In Persian)
Delongis, A., & Zwicker, A. (2017). Marietal satisfaction and Divorce in couples in stepfamilies. Current Opinion in Psychology, 13, 158-161. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2016.11.003
D'Onofrio, B., & Emery, R. )2019). Parental divorce or separation and children's mental health. World Psychiatry, 18(1), 100-101. https://doi.org/10.1002/wps.20590
Farb, N., Anderson, A., Ravindran, A., Hawley, L., Irving, J., Mancuso, E., ... & Segal, Z. V. (2018). Prevention of relapse/recurrence in major depressive disorder with either mindfulness-based cognitive therapy or cognitive therapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology86(2), 200–204. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/ccp0000266
Farhang, M., Ghaderi, M., Soleimani, R., & Arabshahi, F. (2017). The effectiveness of acceptance and commitment group therapy in general health, happiness, and general well-being among mental disorder patients. Saussurea6(1), 99-117. Link
Ghamari Givi, H., & Khoshnoodniay Chomachaei, B. (2016). Comparison of social skills, mental health and academic performance in children with divorced, divorcing and intact parents. Journal of Family Research, 12(1), 69-92. https://jfr.sbu.ac.ir/article_97245.html (In Persian)
Haimi, M., & Lerner, A. (2016). The impact of parental separation and divorce on the health status of children, and the ways to improve it. Journal of Clinical & Medical Genomics4(1), 2-7. Link
Harper, C. L., & Snowden, M. (2017). Environment and society: Human perspectives on environmental issues. Milton Park: Routledge. Link
Harris, R. (2008). The happiness trap: Stop struggling, start living. Boston, MA: Trumpeter.
Hayes, S. (2019). A Liberated Mind: The essential guide to ACT. NY: Random House
Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (2012). Acceptance and Commitment Therapy: An Experiential Approach to Behavior Change (2nd Ed.). New York: The Guilford Press.
Jackson, K. M., Rogers, M. L., & Sartor, C. E. (2016). Parental divorce and initiation of alcohol use in early adolescence. Psychology of addictive behaviors. Journal of the Society of Psychologists in Addictive Behaviors, 30(4), 450–461. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/adb0000164
Jafarimanesh, M., Zahrakar, K., Taghvaei, D., & Pirani, Z. (2021). The effect of acceptance and commitment therapy on marital burnout in couples with marital conflicts. Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research18(4), 435-446. http://sjsph.tums.ac.ir/article-1-5964-en.html (In Persian)
Javanmard, G. H., & Pourghahramani, S. (2016). The role of emotional intelligence and social adjustment in explaining and predicting of academic achievement of high school students. Journal of Applied Research in Educational Psychology, 2(3), 31-42. https://aep.journals.pnu.ac.ir/article_2535.html?lang=en (In Persian)
Kavain, M., Khojaste Kashani, A., & Tahami, E. (2016). Psychological first aid for children of divorce: A literature review. Rooyesh, 5(3), 185-202. https://frooyesh.ir/article-1-555-fa.html (In Persian)
Khanjani, M., Shahidi, S., Fathabadi, J., Mazaheri, M. A., & Shokri, O. (2014). Factor structure and psychometric properties of the Ryff’s scale of psychological well-being, short form (18-item) among male and female students. Thoughts and Behavior in Clinical Psychology9(32), 27-36. https://sanad.iau.ir/en/Journal/jtbcp/Article/1118221 (In Persian)
Larsson, A., Hartley, S., & McHugh, L. (2022). A randomised controlled trial of brief web-based acceptance and commitment Therapy on the general mental health, depression, anxiety and stress of college Students. Journal of Contextual Behavioral Science, 24, 10-17. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2022.02.005
Lee, E. B., Pierce, B. G., Twohig, M. P., & Levin, M. E. (2021). Acceptance and commitment therapy. In A. Wenzel (Ed.), Handbook of cognitive behavioral therapy: Overview and approaches (pp. 567–594). American Psychological Association. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0000218-019
Levin, M. E., Haeger, J. A., Pierce, B. G., & Twohig, M. P. (2017). Web-Based Acceptance and Commitment Therapy for Mental Health Problems in College Students: A Randomized Controlled Trial. Behavior Modification41(1), 141–162. https://doi.org/10.1177/0145445516659645
Livheim, F., Hayes, L., Ghaderi, A., Magnusdottir, T., Högfeldt, A., Rowse, J., ... & Tengström, A. (2015). The effectiveness of acceptance and commitment therapy for adolescent mental health: Swedish and Australian pilot outcomes. Journal of Child and Family Studies24(4), 1016-1030. https://doi.org/10.1007/s10826-014-9912-9
Lotfabadi, H. (2018). Developmental psychology (2): Adolescence, youth, adulthood. Tehran: Samt Publications. (In Persian)
Malekpor, T., Raeisi, M., Alidosti, M., & Mirzaeian, R. (2014). Investigation of students’ attitudes toward some effective factors on social vitality in Shahrekord University of Medical Sciences. International Journal of Psychology and Behavioral Research, 1(3), 134-138.
Marmarchinia, M., & Zoghi Paidar, M. R. (2017). Effectiveness of acceptance and commitment therapy on hope and happiness of female adolescents under welfare protection. Journal of Applied Psychology, 11(3), 157-174. https://apsy.sbu.ac.ir/article_96850.html?lang=en (In Persian)
Medvedev, O. N., & Landhuis, C. E. (2018). Exploring constructs of well-being, happiness and quality of life. PeerJ, 6, e4903.  https://doi.org/10.7717/peerj.4903
National Organization for Civil Registration (2021). Critical events statistics. Publication date: June 3, 2021. Visited date: September 16, 2021. https://amar.sabteahval.ir/#/homeGlobal (In Persian)
Petts, R. A., Duenas, J. A., & Gaynor, S. T. (2017). Acceptance and commitment therapy for adolescent depression: Application with a diverse and predominantly socioeconomically disadvantaged sample. Journal of Contextual Behavioral Science6(2), 134-144. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2017.02.006
Räsänen, P., Lappalainen, P., Muotka, J., Tolvanen, A., & Lappalainen, R. (2016). An online guided ACT intervention for enhancing the psychological wellbeing of university students: A randomized controlled clinical trial. Behaviour research and therapy78, 30–42. https://doi.org/10.1016/j.brat.2016.01.001
Ryff, C. D. (2014). Psychological well- being revisited: Advances in the science and practice of Eudaimonia. Psychotherapy and Psychosomatics, 83(1), 10-28. https://doi.org/10.1159/000353263
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069–1081. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-3514.57.6.1069
Ryff, C.D., & Keyes, C.L.M (1995). The Structure of psychological well- being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719-727. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-3514.69.4.719
Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2014). Positive Psychology: An Introduction. In: Flow and the Foundations of Positive Psychology (pp. 279-298). New York: Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-017-9088-8_18
Solgi, Z., & Ataieh, V. (2018). The efficacy of acceptance and commitment therapy (ACT) on type A, personality, happiness and loneliness in adolescents living in the correctional and rehabilitation center. Social Psychology Research, 7(28), 41-54. https://www.socialpsychology.ir/article_73739.html?lang=en (In Persian)
Thuen, F., Meland, E., & Breidablikk, H. J. (2021). The effects of communication quality and lack of contact with fathers on subjective health complaints and life satisfaction among parental divorced youth. Journal of Divorce & Remarriage62(4), 258-275. https://doi.org/10.1080/10502556.2021.1871835
Turrell, S, L., Bell, M., & Wilson, K, G. (2016). ACT for Adolescents: Treating Teens and Adolescents in Individual and Group Therapy. Translated by: Z. Zanjani & E. Aghaei (2019), Tehran: Arjmand Press. (In Persian)
Vahidi, Z., & Jafari Harandi, R. (2017). Predicting of psychological well-being from components of psychological capital and spiritual attitude. Positive Psychology Research, 3(2), 51-64. https://doi.org/10.22108/ppls.2018.104270.1136 (In Persian)
Whiteman, T. (2006). Innocent vicitims: Helping children cope with divorce. Edinburgh: Fresh Start Publication.
  • تاریخ دریافت: 22 مرداد 1401
  • تاریخ بازنگری: 28 شهریور 1401
  • تاریخ پذیرش: 06 مهر 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 28 آذر 1402
  • تاریخ انتشار: 01 آبان 1403