مقایسه اثربخشی گروه درمانی های مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره بر سبک مقابله‌ای اجتناب و شاخص توده بدنی در افراد چاق مبتلا به خوردن هیجانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی سلامت، گروه روان‌شناسی سلامت، داتشکده علوم پزشکی ، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

2 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

3 استادیار، گروه روان‌شناسی دانشکده روان‌شناسی ، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

4 استادیار، مرکز تحقیقات مراقبتهای بالینی و ارتقاء سلامت، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

5 استاد، پژوهشکده علوم غدد درون ریز و متابولیسم، مرکز تحقیقات پیشگیری و درمان چاقی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ اثربخشی گروه‌درمانی‌های مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره بر سبک مقابله‌ای اجتناب در افراد چاق و دارای اضافه‌وزن مبتلا به خوردن هیجانی انجام گرفت. پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های نیمه‌آزمایشی بود که در آن از طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعۀ پژوهش شامل همۀ مردان و زنان 21 تا 50 سالۀ مراجعه‌کننده به کلینیک‌های تغذیه و چاقی شهر تهران در تابستان و پاییز 1399 بود. براساس ملاک‌های ورود و خروج، نمونه‌ای به حجم 60 نفر از افراد، به روش در دسترس انتخاب و به روش انتساب تصادفی به سه گروه 20 نفری (درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، طرحواره‌درمانی و گواه) تخصیص یافتند. ابزار پژوهش مشتمل بر پرسشنامۀ رفتار خوردن داچ (DEBQ) و پرسشنامۀ اجتناب خاص و عام (GASQ) بود که آزمودنی‌ها در دو مرحلۀ پیش‌آزمون و پس‌آزمون به آن‌ها پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بنفرونی به کمک نرم‌افزار SPSS نسخۀ 24 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد درمان‌های گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره‌درمانی بر سبک مقابله‌ای اجتناب در افراد چاق و دارای اضافه‌وزن مبتلا به پرخوری هیجانی مؤثر بوده و موجب کاهش اجتناب گروه‌های آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شده است. مبتنی بر یافته‌ها می‌توان این‌گونه استنباط کرد که گروه‌درمانی‌های مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره‌درمانی می‌تواند استفاده از سبک مقابله‌ای اجتناب را در افراد چاق و دارای اضافه‌وزن مبتلا به خوردن هیجانی کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of the Effectiveness of Group Therapies based on Acceptance and Commitment and Schema on Coping Style Avoidance and Body Mass Index in Obese and Overweight People with Emotional Eating

نویسندگان [English]

  • Iman Najjar Kakhki 1
  • Maryam Kalhornia Golkar 2
  • Atefeh Nezhadmohammad Nameghi 3
  • Fatemeh Mohammadi Shirmahaleh 4
  • Majid Valizadeh 5
1 Department of Health Psychology, Faculty of Medical sciences Karaj Branch, Islamic Azad university, Karaj, Iran.
2 Department of Psychology, Faculty of Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad university, Karaj, Iran.
3 Department of Psychology, Faculty of Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
4 Clinical Cares and Health Promotion Research Center, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
5 Endocrinology and Metabolism Research Institute, , School of Medicine, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to compare the effectiveness of group therapies that were based on acceptance and commitment, as well as schema on coping-avoidance style, in individuals who were obese or overweight and were experiencing emotional eating. The present study was a quasi-experimental design that included a control group and a pretest-posttest. The research population included all men and women between the ages of 21 and 50 who visited nutrition and obesity clinics in Tehran during the summer and autumn of 2019. A sample of 60 individuals was randomly assigned to three groups of 20 individuals (acceptance and commitment therapy, schema treatment, and control) using the cluster sampling method and based on entry and exit criteria. The subjects completed the Dutch Eating Behavior Questionnaire (DEBQ) and the General and Exclusive Avoidance Questionnaire (GASQ) in three stages: pre-test, on-test, and post-test. The data were analyzed using SPSS version 24 software, which included covariance analysis and Bonferroni's post hoc test. The results indicated that group therapies based on acceptance and commitment and schema therapy were effective in reducing the avoidance of coping styles in obese and overweight individuals with emotional excess. The experimental groups exhibited a lower level of avoidance compared to the control group. The results suggest that overweight and obese individuals can decrease their reliance on coping style avoidance through group therapy that is based on acceptance, commitment, and schema therapy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Avoidance Coping Style
  • Emotional Eating
  • Group Therapy Based on Acceptance and Commitment
  • Group Therapy Based on Schema
امام زمانی، ز.، مشهدی، ع.، و سپهری شاملو، ز. (1398). اثربخشی طرحواره‌درمانی هیجانی گروهی بر اضطراب و طرحواره‌های هیجانی زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره. 9(1)، 24-5.            https://tpccp.um.ac.ir/article_33191.html
باباخانلو، ا.، حقایق، س. ع.، مرادی‌منش، ف.، و دهقانی، ا. (1399). خوردن هیجانی و خودشفقت‌ورزی در افراد فربه: نقش واسطه‌ای پردازش هیجانی. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی. 17(66)، 216-205. https://jip.stb.iau.ir/article_679813.html
بساک‌نژاد، س.، عارفی، ن.، و ارشدی، ن. (1397). بررسی الگوی خوردن هیجانی، بدتنظیمی هیجان، عزت‌نفس و تکانشگری در بروز اعتیاد غذایی دانشجویان. فصلنامۀ علمی-پژوهشی روان‌شناسی سلامت. 7(26)، 145-132.         https://hpj.journals.pnu.ac.ir/article_4975.html
خلعتبری، آ.، قربان شیرودی، ش.، زربخش، م. ر.، و تیزدست، ط. (1399). مقایسۀ اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ولع خوردن، کیفیت زندگی و پریشانی روان‌شناختی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2. روان‌شناسی سلامت. 9(4)، 24-7. https://hpj.journals.pnu.ac.ir/article_7223.html
عبدالکریمی، م.، قربان شیرودی، ش.، خلعتبری، ج.، و زربخش، م. ر. (1397). اثربخشی بستۀ فراتشخیصی مبتنی بر درمان پذیرش و تعهد، درمان متمرکز بر شفقت و رفتاردرمانی دیالکتیکی بر تنظیم هیجان و رفتار خوردن زنان مبتلا به اضافه‌وزن و چاقی. مجلۀ علوم روان‌شناختی. 17(70)، 661-651. https://psychologicalscience.ir/article-1-276-fa.html
قنبری، ح. ر.، توزنده جانی، ح.، و نجات، ح. (1398). مقایسۀ اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و درمان مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی (QOLT) بر رفتارهای خودتخریب‌گرایانه و تنظیم شناختی عاطفی در افراد با سوءمصرف مواد. مجلۀ اصول بهداشت روانی. 22(1)، 55-47. https://jfmh.mums.ac.ir/article_15683.html
کچویی، ح.، مرادی، ع.، کاظمی، آ. س.، و قنبری، ز. (۱۳۹۵). نقش متمایزکنندۀ تنظیم هیجان و تکانشگری در انواع مختلف الگوهای خوردن ناسالم. مجلۀ فیض. ۲۰(۴)، 390-۳۸۳.            http://feyz.kaums.ac.ir/browse.php?a_id=3141&sid=1&slc_lang=fa
محمدی، ح.، سپهری شاملو، ز.، و اصغری ابراهیم‌آباد، م. ج. (1398). اثربخشی طرحواره‌درمانی هیجانی گروهی بر کاهش احساس تنهایی و نشخوار فکری زنان مطلقه. مطالعات زن و خانواده. 7(2)، 136-115. https://jtbcp.roudehen.iau.ir/article_1481.html
محمودیان دستنایی، ط.، امیری، ش.، نشاط‌دوست، ح. ط.، و منشئی، غ. ر. (1396). مقایسۀ اثربخشی طرحواره‌درمانی و درمان شناختی-رفتاری بر علائم اختلال خوردن در بیماران 16-23 سال مبتلا به پراشتهایی روانی با توجه به پیوند والدینی. روانشناسی معاصر. 12(1)، 52-38. https://bjcp.ir/article-1-1107-fa.html
نجاتی، و.، علی‌پور، ف.، سعیدپور، ص.، و بداقی، ا. (1396). خصوصیات روان‌سنجی نسخۀ فارسی سبک‌های پاسخ‌دهی به غذا. مجلۀ اصول بهداشت روانی. 20(1)، 11-3. https://doi.org/10.22038/jfmh.2017.10033
نجار کاخکی، ا.، کلهرنیا گل‌کار، م.، نژادمحمد نامقی، ع.، محمدی شیرمحله ف.، و ولی‌زاده، م. (1402). مقایسۀ اثربخشی گروه‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره‌درمانی گروهی بر اجتناب و دشواری در تنظیم هیجان و شاخص تودۀ بدنی در افراد چاق مبتلا به خوردن هیجانی. مجلۀ روان‌شناسی و روان‌پزشکی شناخت. ۱۰(۱)، ۷۵-۸۹.     https://shenakht.muk.ac.ir/browse.php?a_id=1666&sid=1&slc_lang=fa&ftxt=0
نوریان، ل.، و آقایی، ا.، و قربانی، م. (1394). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خوردن هیجانی در زنان چاق. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. 16(2)، 23-15. https://jsr-p.isfahan.iau.ir/article_533962.html
References
Abdolkarimi, M., Ghorban Shiroudi, S., Khalatbari, J., & Zarbakhsh, M. R. (2018). Effectiveness of meta diagnosis package of acceptance and commitment therapy, Self-Compassion therapy and dialectic behavioral therapy on emotion regulation and eating behavior of overweight and obese women. Journal of Psychological Science, 17(70), 651-662.       http://psychologicalscience.ir/article-1-276-en.html (In Persian)
American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders, fifth edition, text revision (DSM-5-TR (TM)). American Psychiatric Association Publishing.
Babakhanloo, A., Haghayegh, S. A., Moradi Manesh, F., & Dehghani, A. (2020). Emotional eating and self-compassion in people with obesity: the mediating role of emotional processing. Journal of Developmental Psychology, 17(66), 205-216. https://jip.stb.iau.ir/article_679813.html?lang=en (In Persian)
Basile, B., Tenore, K., & Mancini, F. (2019). Early maladaptive schemas in overweight and obesity: A schema mode model. Heliyon, 5(9), 1-15. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2019.e02361
Bassaknejad, S., Aarefi, N., & Ershadi, N. (2018). Testing a model of Emotional Eating,, Emotional Dysregulation, Self-Esteem, and Impulsivity in Food Addiction among students. Health Psychology, 7(26), 132-145. https://hpj.journals.pnu.ac.ir/article_4975.html?lang=en (In Persian)
Behvandi, N., Khayatan, F., & Golparvar, M. (2022). Comparing of compassion-based emotion focused therapy with compassion-focused treatment on quality of life of primary headache patients. IJPCP, 28(2), 210-221. http://yafte.lums.ac.ir/article-1-3178-en.html (In Persian)
Cahill, A. G., Haire-Joshu, D., Cade, W. T., Stein, R. I., Woolfolk, C. L., Moley, K., ... & Klein, S. (2018). Weight control program and gestational weight gain in disadvantaged women with overweight or obesity: a randomized clinical trial. Obesity, 26(3), 485-491.       https://doi.org/10.1002/oby.22070
Daawin, P., Kim, S., & Miljkovic, T. (2019). Predictive modeling of obesity prevalence for the US population. North American Actuarial Journal, 23(1), 64-81.    https://ideas.repec.org/a/taf/uaajxx/v23y2019i1p64-81.html
Deroost, N., & Cserjési, R. (2018). Attentional avoidance of emotional information in emotional eating. Psychiatry Research, 269(5), 172-177. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2018.08.053
Emam Zamani, Z., Mashhadi, A., & Sepehri Shamloo, Z. (2019). The effectiveness of group therapy based on emotional schema therapy on anxiety and emotional schemas on women with generalized anxiety disorder. Research in Clinical Psychology and Counseling, 9(1), 5-24.        https://doi.org/10.22067/ijap.v9i1.69238 (In Persian)
Erkaya, R., Karabulutlu, Ö., & Çalik, K. Y. (2018). The effect of maternal obesity on self-esteem and body image. Saudi Journal of Biological Sciences, 53(4), 96-114.           https://doi.org/10.1016/j.sjbs.2018.02.003
Fogelkvist, M., Gustafsson, S. A., Kjellin, L., & Parling, T. (2020). Acceptance and commitment therapy to reduce eating disorder symptoms and body image problems in patients with residual eating disorder symptoms: A randomized controlled trial. Body Image32, 155–166.    https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2020.01.002
Forman, E. M., Butryn, M. L., Juarascio, A. S., Bradley, L. E., Lowe, M. R., Herbert, J. D., & Shaw, J. A. (2013). The mind your health project: a randomized controlled trial of an innovative behavioral treatment for obesity. Obesity, 21, 1119–1126. https://doi.org/10.1002/oby.20169
Ghanbari, H., Touzandeh Jani, H., & Nejat, H. (2019). Comparison of the effectiveness of acceptance and commitment-based therapy (ACT) and quality of life therapy (QOLT) on self-destructive behaviors and emotional cognitive regulation in substance abusers. Journal of Fundamentals of Mental Health, 22(1), 47-55. https://doi.org/10.22038/jfmh.2019.15683 (In Persian)
Irani, S., Akbari, B., Abolghasemi, A., & Bakhshipour Roudsari, A. (2020). Comparison of the effectiveness of schema therapy and behavioral model-based diet therapy on emotional adjustment, body image, and weight loss among obese individuals with nervous overweight. Avicenna Journal of Neuro Psycho Physiology, 8(1), 45–51. http://ajnpp.umsha.ac.ir/article-1-241-en.html
Kachooei, M., Moradi, A., Kazemi, A. S., & Ghanbari, Z. (2016). The discriminative role of emotion regulation and impulsivity in different unhealthy eating patterns. Feyz Medical Sciences Journal, 20(4), 383-390. http://feyz.kaums.ac.ir/article-1-3141-en.html (In Persian)
Karekla, M., Nikolaou, P., & Merwin, R. M. (2022). Randomized clinical trial evaluating acceptme—a digital gamified acceptance and commitment early intervention program for individuals at high risk for eating disorders. Journal of Clinical Medicine, 11(7), 1775.        https://doi.org/10.3390/jcm11071775
Khalatbari, A., Ghorbanshiroudi, S., Zarbakhsh, M., & Tizdast, T. (2021). Comparison of the effectiveness of compassion-focused therapy and treatment based on acceptance and commitment to craving, quality of life and psychological distress in patients with type 2 diabetes. Health Psychology, 9(36), 7-24. https://doi.org/10.30473/hpj.2020.53961.4884 (In Persian)
Leppanen, J., Brown, D., McLinden, H., Williams, S., & Tchanturia, K. (2022). The Role of Emotion Regulation in Eating Disorders: A Network Meta-Analysis Approach. Frontiers in Psychiatry13, 793094. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.793094
Lillis, J., Dahl, J., & Weineland, S. M. (2014). The diet trap: Feed your psychological needs and end the weight loss struggle using acceptance and commitment therapy. New Harbinger Publications.‌
Linardon, J., Gleeson, J., Yap, K., Murphy, K., & Brennan, L. (2019). Meta-analysis of the effects of third-wave behavioural interventions on disordered eating and body image concerns: implications for eating disorder prevention. Cognitive Behaviour Therapy48(1), 15–38.        https://doi.org/10.1080/16506073.2018.1517389
Mahmoudian Dastnaii, T., Neshatdoust, H., Amiri, S., & Aanshaee, G. (2018). Comparing the effectiveness of schema therapy and cognitive behavioral therapy on eating disorder beliefs in anorexia and bulimia nervosa patients with regard to parental bonding. Clinical Psychology and Personality, 16(1), 33-48. https://bjcp.ir/browse.php?a_id=1107&sid=1&slc_lang=en (In Persian)
Merwin, R. M., Moskovich, A. A., Babyak, M., Feinglos, M., Honeycutt, L. K., Mooney, J., ... & Sangvai, D. (2021). An open trial of app-assisted acceptance and commitment therapy (iACT) for eating disorders in type 1 diabetes. Journal of Eating Disorders9(1), 6. https://doi.org/10.1186/s40337-020-00357-6
Mohammadi, H., Sepehri Shamloo, Z., & Asghari Ebrahim Abad, M. J. (2019). The effectiveness of group emotional schema therapy on decreasing psychological distress and difficulty in emotional regulation in divorced women. Thoughts and Behavior in Clinical Psychology, 14(51), 27-36.           https://jtbcp.roudehen.iau.ir/article_1481.html?lang=en (In Persian)
Musetti, A., Cattivelli, R., Guerrini, A., Mirto, A. M., Riboni, F. V., Varallo, G., ... & Molinari, E. (2018). Cognitive-behavioral therapy: Current paths in the management of obesity. In Cognitive Behavioral Therapy and Clinical Applications. IntechOpen.‌
Najjar Kakhki, I., Kalhornia Golkar, M., Nezhad Mohammad Nameghi, A., Mohammadi Shirmahaleh, F., & Valizadeh, M. (2023). Comparison of effectiveness of acceptance and commitment-based group therapy and group schema therapy on emotion regulation difficulty and body mass index in obese people with emotional eating. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, 10(1), 75-89. http://dx.doi.org/10.32598/shenakht.10.1.75 (In Persian)
Nejati, V., Alipour, F., Saeidpour, S., & Bodaghi, E. (2018). Psychometric properties of persian version of dutch eating behavior questionnaire. Journal of Fundamentals of Mental Health, 20(1), 5-13. https://jfmh.mums.ac.ir/article_10033.html?lang=en (In Persian)
Nourian, L., Aghaei, A., & Ghorbani, M. (2017). Effectiveness of acceptance and commitment therapy on emotional eating among obese women. Knowledge & Research in Applied Psychology, 16(2), 15-23. https://jsr-p.isfahan.iau.ir/article_533962.html?lang=en (In Persian)
Padmala, S., Sambuco, N., & Pessoa, L. (2019). Interactions between reward motivation and emotional processing. Progress in Brain Research, 247(1), 1-21.     https://doi.org/10.1016/bs.pbr.2019.03.023
Pakandish, S., Kraskyan, A., & Jomehri, F. (2020). Comparing the effectiveness of schema therapy and cognitive-behavioral therapy on quality of life and body image of obese women. Journal of Excellence in Counseling and Psychotherapy, 9(34), 20-32. https://journal-counselling.islamshahr.iau.ir/article_675551_5a1e182f13440321351588ad1c12878e.pdf
Ponde Nejadan, A. A., Attari, Y., & Dordaneh, H. (2018). Evaluating the predicting model of life quality based on mindful eating with mediation of body-image and eating behaviors among married women with overweight and obesity. Counseling Culture and Psychotherapy, 9(34), 141-170.        https://qccpc.atu.ac.ir/article_8641_en.html (In Persian)
Pourjaberi, B., & Dasht Bozorgi, Z. (2019). The effectiveness of schema therapy on eating disorder and rumination of obese adolescent girls. Community Health Journal, 13(1), 1-10.         https://chj.rums.ac.ir/article_89635.html?lang=en (In Persian)
Pugh, M. (2015). A narrative review of schemas and schema therapy outcomes in the eating disorders. Clinical Psychology Review39, 30-41.‌ https://doi.org/10.1016/j.cpr.2015.04.003
Rentrop, V., Damerau, M., Schweda, A., Steinbach, J., Schüren, L. C., Niedergethmann, M., ... & Bäuerle, A. (2022). Predicting acceptance of e-mental health interventions in patients with obesity by using an extended unified theory of acceptance model: Cross-sectional study. JMIR Formative Research, 6(3), e31229. https://doi.org/10.2196/31229
Richards, R., Jones, R. A., Whittle, F., Hughes, C. A., Hill, A. J., Lawlor, E. R., ... & Ahern, A. L. (2022). Development of a web-based, guided self-help, acceptance and commitment therapy-based intervention for weight loss maintenance: evidence-, theory-, and person-based approach. JMIR Formative Research, 6(1), e31801. https://doi.org/10.2196/31801
Santos, F. (2018). Emotional processing in obesity: A systematic review and exploratory meta-analysis. Obesity Reviews, 41(2), 31-46. https://doi.org/10.1111/obr.12607
Shams Azar, L., Ghahari, S., Shahbazi, A., & Ghezelseflo, M., (2018). Effect of group schema therapy on physical self-concept and worry about weight and diet among obese women. Journal of Research and Health, 8(6), 548–554.  http://jrh.gmu.ac.ir/article-1-1471-en.html
Stemmet, L., Roger, D., Kuntz, J., & Borrill, J. (2015). General and specific avoidance: The development and concurrent validation of a new measure of avoidance coping. European Journal of Psychological Assessment, 31(3), 222–230. https://doi.org/10.1027/1015-5759/a000220
Van Strien, T., Frijters, J. E., Bergers, G. P., & Defares, P. B. (1986). The Dutch Eating Behavior Questionnaire (DEBQ) for assessment of restrained, emotional, and external eating behavior. International Journal of Eating Disorders, 5(2), 295–315. https://doi.org/10.1002/1098-108X(198602)5:2<295::AID-EAT2260050209>3.0.CO;2-T
دوره 15، شماره 2
1403
صفحه 17-32
  • تاریخ دریافت: 15 اردیبهشت 1400
  • تاریخ بازنگری: 01 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 11 خرداد 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 06 دی 1402
  • تاریخ انتشار: 12 تیر 1403