تأثیرتاثیر آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر استرس والدگری، احساس گرفتاریاحساس‌گرفتاری و فقدان لذت در مادران دارای کودک مادران کودکان کم‌توان ذهنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی،گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

2 دانشیار، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

3 دانشجوی دکتری، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیاز‌های خاص، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی برنامۀ آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر استرس والدگری، احساس گرفتاری و فقدان لذت در مادران کودکان کم‌توان ذهنی انجام گرفت. طرح پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی، از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ مادران کودکان کم‌توان ذهنی در شهر اصفهان در سال 1400 بود که از این میان، 30 نفر به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) گمارش شدند. گروه آزمایش با استفاده از برنامۀ آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده، طی 11 جلسۀ 90 دقیقه‌ای و 2 روز در هفته آموزش دیدند، اما اعضای گروه کنترل آموزشی دریافت نکردند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌های استرس والدگری آبیدین (PSI)، احساس گرفتاری گیلبرت و آلان (FES) و فقدان لذت اسنیت و همیلتون (LPS) بود. داده‌های پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره، با استفاده از نسخۀ 23 نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد ه برنامۀ آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر کاهش استرس والدین، احساس گرفتاری، فقدان لذت و ابعاد آن‌ها مؤثر است (05/0>P). براساس یافته‌های این پژوهش، برنامۀ آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده، اثرات مثبت و مؤثری بر وضعیت روان‌شناختی مادران کودکان کم‌توان ذهنی برجای گذاشت. به این ترتیب می‌توان از این برنامه در راستای ارتقای بهزیستی روان‌شناختی این گروه از مادران استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Education Based on the Theory of Planned Behavior on Parenting Stress, Feeling Trapped and Lack of Pleasure of Mothers with Mental Disabilities

نویسندگان [English]

  • Maryam Bani Najarian 1
  • Amir Ghamarani 2
  • Fatemeh Khonsari 3
1 Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, Isfahan, Isfahan Branch (Khorasgan), Isfahan, Iran.
2 Department of Psychology and Education of Children with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
3 Department of Psychology and Education of Children with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

The objective of this study was to investigate the impact of an educational program that was based on the theory of planned behavior on the stress, sensation of being trapped, and lack of pleasure experienced by mothers with mental disabilities. The present research design was quasi-experimental, with a control group that underwent pre-test-post-test. The statistical population of the study comprised all mothers with children who had mental disabilities in Isfahan. In 2021, 30 individuals were selected using the convenience sampling method and subsequently assigned to two experimental and control groups, with 15 individuals in each group. The experimental group was subjected to a training program that was based on the theory of planned behavior. This program consisted of 11 90-minute sessions that were conducted twice a week. In contrast, the control group did not receive any training. The Abidin Parenting Stress Inex (PSI), the Gilbert and Allan Feelings of Involvement Scale (EFS), and the Snaith and Hamilton Lack of Pleasure Scale (LPS) were the research instruments utilized. SPSS-26 was employed to analyze the data through covariance analysis. The multivariate analysis of covariance revealed that an educational program based on the theory of planned behavior is effective in reducing parental stress, the feeling of trapped, and the absence of pleasure, as well as their related dimensions. (P <0.05). The psychological state of mothers with mentally disabled children has been positively and effectively impacted by the educational program that is based on the theory of planned behavior. Therefore, this program can be implemented by this particular cohort of mothers in order to enhance their psychological well-being.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Feeling of Trapped
  • Lack of Pleasure
  • Parenting Stress
  • Theory of Planned Behavior
ابراهیمی، م.، محمدی زیدی، ع.، محمدی زیدی، ب.، و ملکی، م. (1403). اثربخشی مداخلۀ آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شدۀ توسعه‌یافته بر رفتارهای حامی محیط زیست. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. ۱۲(۱)، 62-47.  http://journal.ihepsa.ir/article-1-2530-fa.html
آساکهنه فرودی، ز.، پیمان، ن.، قدسی‌خواه، ف.، و شاکری‌نژاد، ق. (1399). تأثیر آموزش مبتنی بر نظریۀ رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر فعالیت جسمانی دختران دبیرستانی. آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت. 8(3)، 223-210. http://journal.ihepsa.ir/article-1-1336-fa.html
آقائی، ص.، و یوسفی، ز. (1396). اثربخشی آموزش کیفیت زندگی‌درمانی بر کاهش استرس والدینی و ابعاد آن در بین مادران کودکان ناتوان هوشی. خانواده‌پژوهی. 13(2)، 250-237. https://jfr.sbu.ac.ir/article_97556.html?lang=fa
باقری، م.، سجادیان، ا.، و قمرانی، ا. (1398) اثربخشی آموزش گروهی فرزندپروری مثبت بر مشکلات رفتاری کودک و فقدان لذت‌جویی مادران دارای کودک کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر. مجلۀ پرستاری کودکان. ۵(۳)، 16-8. http://jpen.ir/article-1-242-fa.html
بیابانی، ن.، خیرجو، ا.، و علایی، پ. (1398). مقایسۀ کیفیت زندگی، عدم تحمل بلاتکلیفی و استرس والدگری در مادران دارای فرزند کم‌توان ذهنی و مادران دارای فرزند عادی. سلامت اجتماعی. 6(2)، 173-165. https://doi.org/10.22037/ch.v6i2.23949
پاک‌پور حاجی آقا، ا.، محمدی زیدی، ع.، و محمدی زیدی، ب. (1391). تأثیر آموزش مبتنی بر نظریۀ رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر مهارت‌های پیشگیری از ایدز در نوجوانان. نشریۀ پرستاری ایران. 25(78)، 13-1. http://ijn.iums.ac.ir/article-1-1363-fa.html
جهانگیری، ز.، شمسی، م.، خورسندی، م.، و مرادزاده، ر. ا. (1399). تأثیر آموزش براساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده در ارتقای رفتارهای تغذیه‌ای پیشگیری‌کننده از کم‌خونی در زنان باردار. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی اراک. 23(6)، 887-872. http://dorl.net/dor/20.1001.1.17355338.1399.23.6.4.4
حیدری کمرودی، ص.، مشکبید حقیقی، م.، و شجاعی، ع. ا. (1400). تأثیر آموزش زندگی خانوادگی بر مؤلفه‌های استرس والدگری مادران دارای کودک کم‌توان ذهنی در قلمرو والد. تعالی مشاوره و روان‌درمانی. 39(10)، 58-48. https://dorl.net/dor/20.1001.1.25382799.1400.10.39.4.0
رحیمی، س.، امین یزدی، س.، و افروز، غ. ع. (1399). مقایسۀ کارکرد تحولی خانواده، ویژگی‌های شخصیتی و استرس والدگری مادران دارای کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم و همتایان دارای کودک رشد بهنجار. نشریۀ پرستاری کودکان. 6(3)، 21-14. http://jpen.ir/article-1-479-fa.html
سعادت، ا.، و قمرانی، ا. (1395). رابطۀ احساس گرفتاری و فقدان لذت‌جویی مادران با مشکلات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی دختر. مجلۀ پرستاری کودکان. 2(3)، 63-56. http://jpen.ir/article-1-74-fa.html
سیادتیان، س. ح.، و قمرانی، ا. (1392). بررسی روایی و پایایی مقیاس فقدان لذت‌جویی (Snaith–Hamilton) در دانشجویان دانشگاه اصفهان: یک بررسی مقدماتی. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 12(10)، 818-807. http://dorl.net/dor/20.1001.1.17353165.1392.12.10.7.9
سیادتیان، س. ح.، قمرانی، ا.، جلالی، م.، و خلقی، ز. (1392). بررسی مقایسه‌ای فقدان لذت‌جویی در والدین با و بدون کودک کم‌توان ذهنی: با رویکرد مراقبتی. مجلۀ مراقبت‌های پیشگیرانه در پرستاری و مامایی. 3(1)، 29-22. https://nmcjournal.zums.ac.ir/article-1-86-en.pdf
شکری، ل.، و مهری‌نیا، ف. (1399). اثربخشی آموزش خودمتمایزسازی بر انعطاف‌پذیری روان‌شناختی و احساس گرفتاری مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی و فزون‌کنشی. مجلۀ علوم روان‌شناختی. 19(92)، 1040-1031. http://psychologicalscience.ir/article-1-362-fa.html
عالمی، ع.، اسمعیل‌زاده، م.، اسماعیلی، ر.، مطلبی، م.، اکرامی نوقابی، ع.، و صابری، م. (1399). تأثیر آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر قصد باروری زنان تک‌فرزند: یک مطالعۀ کارآزمایی در عرصه. طب داخلی روز. 26(3)، 227-212. http://imtj.gmu.ac.ir/article-1-3199-fa.html
عبدلی، ف.، گل‌پرور، م.، و آقایی، ا. (1400). اثربخشی بستۀ مراقبت و آموزش زودهنگام کودکی بر هوش کودکان ۲ تا ۲۴ ماهه و سرمایۀ عاطفی و استرس والدگری مادران آن‌ها. مجلۀ علمی پژوهان. 19(۴)، 42-33. http://psj.umsha.ac.ir/article-1-791-fa.html
علیزاده، ه‍.، توکل، س. ی. ب.، رباط سرپوشی، د.، حشمتی، ه‍.، و پیمان، ن. (1399). تأثیر آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر بی‌خطرسازی پسماندهای عفونی در بین کارکنان سلامت شاغل در مراکز جامع سلامت. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه. 8(3)، 86-75. http://jms.thums.ac.ir/article-1-618-fa.html
فرامرزی، س.، سیادتیان، س. ح.، رشیدی، ا.، و کاردان، ز. (1398). مقایسۀ احساس اندوه مزمن و احساس گرفتاری مادران با و بدون کودکان مبتلا به ناتوانی هوشی. تحقیقات علوم رفتاری. 17(1)، 129-120. http://dorl.net/dor/20.1001.1.17352029.1398.17.1.12.5
قمرانی، ا.، و محسنی اژیه، ع. (1396). اثربخشی درمان فراتشخیصی بر فقدان لذت‌جویی و ترس از مسخره‌شدن مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اوتیسم. تحقیقات علوم رفتاری. 15(1)، 20-13. http://rbs.mui.ac.ir/article-1-510-fa.html
کسائی اصفهانی، ع. ر.، و داورنیا، ر. (1398). بررسی اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر به شیوۀ گروهی بر استرس والدگری مادران دارای فرزند با نشانگان داون. پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری. 9(2)، 46-33. https://doi.org/10.22108/cbs.2021.124931.1444
مهرابیان، ف.، فرمانبر، ر.، مهدوی روشن، م.، فرزان، ر.، امیدی، س.، و عاقبتی، ر. (1400). تأثیر مداخلۀ آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده در ارتقای رفتار خودمراقبتی در بیماران مبتلا به پرفشاری خون مراجعه‌کننده به مراکز بهداشت شهر رشت. مجلۀ علوم پزشکی گیلان. 30(1)، 75-64. http://journal.gums.ac.ir/article-1-2344-fa.html
میرزایی علویجه، م.، جلیلیان، ف.، واعظی، م.، موسوی، س.، فتاحی، م.، و محبوبی، م. (1399). کارآمدی برنامۀ ارتقای رفتارهای خودمدیریتی پرفشاری خون؛ کاربرد نظریۀ رفتار برنامه‌ریزی‌شده. مجلۀ غدد درون‌ریز و متابولیسم ایران. 22(6)، 498-490. http://dorl.net/dor/20.1001.1.16834844.1399.22.6.5.2
نجاتی‌فر، س.، آقازیارتی، ع.، و عابدی، ا. (1401). اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر استرس والدگری مادران و پذیرش والدینی کودکان تیزهوش پرخاشگر. خانواده‌درمانی کاربردی. 3(1)، 20-1. https://doi.org/10.22034/aftj.2022.317599.1291
نعیمی، ق.، زهراکار، ک.، محسن‌زاده، ف.، و پیرساقی، ف. (1396). اثربخشی برنامۀ توانمندسازی روانی-اجتماعی بر کاهش استرس والدینی و ارتقای بهزیستی روان‌شناختی والدین دارای کودک کم‌توان ذهن. توانمندسازی کودکان استثنایی. 8(2)، 107-96. https://www.ceciranj.ir/article_63559.html?lang=fa
وفایی نجار، ع.، مسیح‌آبادی، م.، مشکی، م.، ابراهیمی‌پور، ح.، طهرانی، ه‍.، اسماعیلی، ح.، و دوگونچی، م. (1393). تعیین قدرت پیش‌بینی‌کنندگی نظریۀ رفتار برنامه‌ریزی‌شده بر میزان انجام بازی‌های رایانه‌ای نوجوانان. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. 2(4)، 311-303. http://journal.ihepsa.ir/article-1-223-fa.html
References
Abdoli, F., Golparvar, M., & Aghaei, A. (2021). Effectiveness of early childhood care and education on intelligence of children 2 to 24 months, and their mother’s affective capital and parenting stress. Pajouhan Scientific Journal, 19(4), 33-42. http://dx.doi.org/10.61186/psj.19.4.33 (In Persian)
Abidin, R. R. (1995). Parenting Stress Index: Professional Manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources, Inc.
Aghaei, S., & Yousefi, Z. (2017). The effectiveness of the quality of life therapy on parental stress and its dimensions among mothers with intellectually disabled children. Journal of Family Research, 13(2), 237-250. https://jfr.sbu.ac.ir/article_97556.html?lang=en (In Persian)
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179-211. https://doi.org/10.1016/0749-5978(91)90020-T
Alami, A., Esmailzadeh, M., Esmaeili, R., Matlabi, M., Ekrami Noghabi, A., & Saberi, M. (2020). Effectiveness of an educational intervention based on the theory of planned behavior on fertility intention of single-child women: A field trial study. Horizon of Medical Scences, 26(3), 212-227. http://dx.doi.org/10.32598/hms.26.3.2355.2 (In Persian)
Alizadeh-Siuki, H., Tavakoli-Sani, S. B., Movahedzadeh, D., Heshmati, H., & Peyman N. (2020). The effect of education based on the theory of planned behavior on the risk of infectious residues among health workers working in health centers. Journal of Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences, 8(3), 75-86. http://jms.thums.ac.ir/article-1-618-en.html (In Persian)
Asa-kohnefroody, Z., Peyman, N., Ghodsikhah, F., & Shakeri-Nejad, G. (2020). The effect of education based on planned behavior theory on physical activity of high school girls. Iran Journal of Health Education and Health Promotion, 8(3), 210-223. http://dx.doi.org/10.29252/ijhehp.8.3.210 (In Persian)
Bagheri, M., Sajjadian, I., & Ghamarani, A. (2019). The effectiveness of the group positive parenting training program on behavior problems of child and anhedonia of the mothers of educable mental retarded children. Journal of Pediatric Nursing, 5(3), 8-16. http://jpen.ir/article-1-242-en.html (In Persian)
Batelaan, N. M., Bosman, R. C., Muntingh, A., Scholten, W. D., Huijbregts, K. M., & van Balkom, A. J. (2017). Risk of relapse after antidepressant discontinuation in anxiety disorders, obsessive-compulsive disorder, and post-traumatic stress disorder: systematic review and meta-analysis of relapse prevention trials. bmj358. https://doi.org/10.1136/bmj.j3927
Bernier, R., Mao, A., & Yen, J. (2010). Psychopathology, families, and culture: autism. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 19(4), 855-867. https://doi.org/10.1016/j.chc.2010.07.005
Biabani, N., Kheirjoo, E., & Alaie, P. (2019). Comparison of quality of life, intolerance of uncertainty and parental stress among mothers with mentally retarded children and peers. Community Health, 6(2), 165-173. https://doi.org/10.22037/ch.v6i2.23949 (In Persian)
Bouchard, G. (2014). The quality of the parenting alliance during the transition to parenthood. Canadian Journal of Behavioural Science, 46(1), 20-28. https://doi.org/10.1037/a0031259
Che Nawi, N., Mamun, A. A., Hassan, A. A., Wan Ibrahim, W. S. A. A., Mohamed, A. F., & Permarupan, P. Y. (2022). Agro-entrepreneurial intention among university students: A study under the premises of theory of planned behavior. SAGE Open, 12(1), 1-10. https://doi.org/10.1177/21582440211069144
De Fruyt, J., Sabbe, B., & Demyttenaere, K. (2020). Anhedonia in depressive disorder: a narrative review. Psychopathology, 53(5-6), 274-281. https://doi.org/10.1159/000508773
De Stasio, S., Coletti, M. F., Boldrini, F., Bevilacqua, F., Dotta, A., & Gentile, S. (2018). Parenting stress in mothers of infants with congenital heart disease and of preterm infants at one year of age. Clinical Neuropsychiatry: Journal of Treatment Evaluation, 15(1), 3-11. https://psycnet.apa.org/record/2018-11717-001
Dallos, R., & Smart, C. (2011). An exploration of family dynamics and attachment strategies in a family with ADHD/conduct problems. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 16(4), 535-550. https://doi.org/10.1177/1359104510387391
Ebrahimi, M., Mohammadi Zeidi, I., Mohammadi Zeidi, B., & Maleki, M. (2024). The effectiveness of the educational intervention based on the extended theory of planned behavior on pro-environmental behaviors. Iranian Journal of Health Education & Health Promotion, 12(1), 47-62. http://dx.doi.org/10.22034/12.1.6 (In Persian)
Faramarzi, S., Siadatian, S. H., Rashidi, A., & Kardan, Z. (2019). The comparative study of chronic sorrow and feelings of entrapment in mothers that have children with intellectual disabilities and without. Journal of Research in Behavioral Science, 17(1), 120-129. http://dx.doi.org/10.52547/rbs.17.1.120 (In Persian)
Ghamarani, A., & Mohseni-Ezhiyeh, A. (2017). The effectiveness of transdiagnostic treatment on anhedonia and gelotophobia in mothers of children with autism spectrum disorder. Journal of Research in Behavioral Science, 15(1), 13-20. http://rbs.mui.ac.ir/article-1-510-en.html (In Persian)
Gilbert, P., & Allan, S. (1998). The role of defeat and entrapment (arrested flight) in depression: an exploration of an evolutionary view. Psychological Medicine, 28(3), 585-598. https://doi.org/10.1017/S0033291798006710
Heidari Kamroudi, S., Moshkabid Haghighi, M., & Shojaei, A. (2021). The effect of family life education on parenting stress components of mothers with mentally retarded children in the parent domain. Journal of Excellence in Counseling and Psychotherapy, 10(39), 48-58. https://sanad.iau.ir/en/Journal/jci/Article/686498?jid=686498 (In Persian)
Heidenreich, A., Masson, T., & Bamberg, S. (2020). Let's talk about flood risk–Evaluating a series of workshops on private flood protection. International Journal of Disaster Risk Reduction, 50, 101880.‌ https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101880
Jahangiri, Z., Shamsi, M., Khorsandi, M., & Moradzade, R. (2020). The effect of education based on theory of planned behavior in promoting nutrition-related behaviors to prevent anemia in pregnant women. Journal of Arak University Medical Science, 23(6), 872-887. http://dx.doi.org/10.32598/jams.23.6.135.37 (In Persian)
Kasaei Esfahani, A., & Davarniya, R. (2019). Investigating the effectiveness of group positive psychotherapy on parenting stress among mothers of children with down criteria. Research in Cognitive and Behavioral Sciences, 9(2), 33-46. https://doi.org/10.22108/cbs.2021.124931.1444 (In Persian)
Lee, J., & Kim, J. (2018). Association between dietary pattern and incidence of cholesterolemia in Korean adults: The Korean genome and epidemiology study. Nutrients, 10(1), 53. https://doi.org/10.3390/nu10010053
Lee, H. J., & Park, B. M. (2021). Feelings of entrapment during the COVID-19 pandemic based on ACE star model: A concept analysis. In Healthcare (Vol. 9, No. 10, p. 1305). MDPI. https://doi.org/10.3390/healthcare9101305
Masulani-Mwale, C., Mathanga, D., Kauye, F., & Gladstone, M. (2018). Psychosocial interventions for parents of children with intellectual disabilities–A narrative review and implications for low income settings. Mental Health & Prevention, 11, 24-32. https://doi.org/10.1016/j.mhp.2018.05.003
Mehrabia, F., Farmanbar, R., Mahdavi Roshan, M., Farzan, R., Omidi, S., & Aghebati, R. (2021). Effect of an intervention based on the theory of planned behavior on self-care behavior of patients with hypertension: A clinical trial. Journal of Guilan University of Medical Science, 30(1), 64-75. http://dx.doi.org/10.32598/JGUMS.30.1.1160.5 (In Persian)
Mirzaei-Alavijeh, M., Jalilian, F., Vaezi, M., Mousavi, S. H., Fatahi, M., & Mahboubi, M. (2021). The efficacy of hypertension self-management behaviors promotin program: An application of theory of planned behavior. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism, 22(6), 490-498. http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-2809-en.html (In Persian)
Mukaino, M., Tatemoto, T., Kumazawa, N., Tanabe, S., Katoh, M., … & Otaka, Y. (2020). Staying active in isolation: telerehabilitation for individuals with the severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 infection. American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation, 99(6), 478-479. https://doi.org/10.1097/PHM.0000000000001441
Naeimi, G., Zahrakar, K., Mohsen Zadeh, F., & Pirsaghi, F. (2017). The effectiveness of psycho-social empowerment program in reducing parental stress and enhancing psychological well-being of parents with mentally retarded children. Empowering Exceptional Children, 8(2), 96-107. https://www.ceciranj.ir/article_63559.html?lang=en (In Persian)
Nejatifar, S., Aghaziarati, A., & Abedi, A. (2022). The efficacy of transactional analysis training on mother’s parenting stress and parental acceptance of aggressive gifted children. Journal of Applied Family Therapy, 3(1), 1-20. https://doi.org/10.22034/aftj.2022.317599.1291 (In Persian)
Park, E. Y., & Kim, J. H. (2020). Activity limitation in children with cerebral palsy and parenting stress, depression, and self-esteem: A structural equation model. Pediatrics International, 62(4), 459-466. https://doi.org/10.1111/ped.14177
Pakpour Haji, A. A., Mohammadi Zeidi, A., & Mohammadi Zeidi, B. (2012). The effect of theory-based planned behavior education on HIV prevention skills in adolescents. Iranian Journal of Nursing, 25(78), 1-13. http://ijn.iums.ac.ir/article-1-1363-en.html (In Persian)
Pisula, E., & Porębowicz-Dörsmann, A. (2017). Family functioning, parenting stress and quality of life in mothers and fathers of Polish children with high functioning autism or Asperger syndrome. PloS one, 12(10), e0186536. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0186536
Rahimi, S., Amin Yazdi, S. A., & Afrooz, G. (2021). Comparison of developmental family functioning, personality traits, and parenting stress in mothers with autism spectrum disorder and peers with normal counterparts. Journal of Pediatric Nursing, 6(3), 14-21. http://jpen.ir/article-1-479-en.html (In Persian)
Rajan, S. K. (2022). Role of stress and age in resilience among parents of the children with intellectual disability. In Research Anthology on Physical and Intellectual Disabilities in an Inclusive Society (pp. 1428-1438). IGI Global.
Saadat, E., & Qamrany, A. (2016). Study of the relationship between entrapment and anhedonia of mothers, behavioral disorders of preschool girl children. Journal Pediatric Nursing, 2(3), 56-63. http://jpen.ir/article-1-74-en.html (In Persian)
Santangelo, G., Vitale, C., Trojano, L., Longo, K., Cozzolino, A., Grossi, D., & Barone, P. (2009). Relationship between depression and cognitive dysfunctions in Parkinson’s disease without dementia. Journal of Neurology, 256(4), 632-638. https://doi.org/10.1007/s00415-009-0146-5
Shokri, L., & Mehrinia, F. (2020). Effectiveness of self - differentiation training on psychological resilience and feeling entrapment in the mothers of the children with attention deficit and hyperactivity disorder. Journal of Psychological Science, 19(92), 1031-1040. http://psychologicalscience.ir/article-1-362-en.html (In Persian)
Siadatian, S., & Ghamarani, A. (2013). The investigation of validity and reliability of snaith–hamilton anhedonia scale (shaps) in the students of Isfahan University. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences, 12(10), 807-818. http://journal.rums.ac.ir/article-1-2024-en.html (In Persian)
Siadatian, S. H., Ghamarani, A., Jalali, M., & kholqi, Z. (2013). A comparative study of anhedonia among parents of children with or without mental retardation. Preventive Care in Nursing and Midwifery Journal, 3(1), 22-29. http://nmcjournal.zums.ac.ir/article-1-86-en.html (In Persian)
Sim, A., Vaz, S., Cordier, R., Joosten, A., Parsons, D., … & Falkmer, T. (2018). Factors associated with stress in families of children with autism spectrum disorder. Developmental Neurorehabilitation, 21(3), 155-165. https://doi.org/10.1080/17518423.2017.1326185
Snaith, R. P., Hamilton, M., Morley, S., Humayan, A., Hargreaves, D., & Trigwell, P. (1995). A scale for the assessment of hedonic tone the Snaith–Hamilton Pleasure Scale. The British Journal of Psychiatry, 167(1), 99-103. https://doi.org/10.1192/bjp.167.1.99
Soomro, B. A., Shah, N., & Abdelwahed, N. A. A. (2022). Intention to adopt cryptocurrency: a robust contribution of trust and the theory of planned behavior. Journal of Economic and Administrative Sciences. https://doi.org/10.1108/JEAS-10-2021-0204
Tavakolizadeh, J., Dashti, S., & Panahi, M. (2013). the effect of rational-emotional training on mothers’ mental health condition of children with mental retardation. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 69, 649-658. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.11.457
Turner, D. T., McGlanaghy, E., Cuijpers, P., Van Der Gaag, M., Karyotaki, E., & MacBeth, A. (2018). A meta-analysis of social skills training and related interventions for psychosis. Schizophrenia Bulletin, 44(3), 475-491. https://doi.org/10.1093/schbul/sbx146
Vafaeenajar, A., Masihabadi, M., Moshki, M., Ebrahimipour, H., Tehrani, H., Esmaily, H. & Dogonchi, M. (2015). Determining the Theory of Planned Behavior’s Predictive Power on Adolescents’ Dependence on Computer Games. Iran Journal Health Education Health Promotion. 2(4), 303-311. http://journal.ihepsa.ir/article-1-223-en.html (In Persian)
Velthorst, E., Meijer, C., & G.R.O.U.P. Investigators (2012). The association between social anhedonia, withdrawal and psychotic experiences in general and high-risk populations. Schizophrenia Research138(2-3), 290–294. https://doi.org/10.1016/j.schres.2012.03.022
 
 
دوره 15، شماره 2
1403
صفحه 253-270
  • تاریخ دریافت: 30 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 25 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 24 خرداد 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1403
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1403