شناسایی مؤلفه‌های سرمایۀ شناختی (یک مطالعۀ فراترکیب)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 گروه مدیریت، دانشکدۀ مدیریت، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و ارائۀ مدل سرمایۀ شناختی با رویکرد کیفی و روش فراترکیب انجام گرفت. کلیۀ اسناد علمی یافت‌شده در بازۀ زمانی 1376 تا 1403 و 1997 تا 2025 به تعداد 814 سند علمی از هفت پایگاه خارجی Siencedirect، Sage، GoogleScholar، Emerald، PubMed، Springer و ResearchGate و سه پایگاه داخلی نورمگز، مگیران و پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، جامعۀ پژوهش را تشکیل می‌دهند. درنهایت، 27 سند علمی پس از واکاوی عناوین، روش پژوهش و یافته‌ها گزینش و تحلیل شد. تحلیل یافته‌ها به روش تحلیل مضمون (تماتیک) انجام گرفت و به‌منظور کنترل کیفیت پژوهش، تحلیل و واکاوی اسناد با دقت زیاد به همراه مستندسازی مراحل انجام شد. همچنین از بازخوردهای خبرگان در گام‌های پژوهش استفاده شد. کنترل کیفیت اسناد علمی با ابزار برنامۀ مهارت‌های ارزیابی (کسپ) صورت گرفت. مدل پیشنهادی پژوهش مشتمل بر چهار مؤلفۀ اصلی و 31 مؤلفۀ فرعی است. براساس یافته‌ها، مؤلفۀ پیشینۀ مشترک شناختی، قابلیت‌های مشترک شناختی، مهارت‌های مشترک شناختی و ویژگی‌های مشترک شناختی به‌عنوان مؤلفه‌های اصلی سرمایۀ شناختی معرفی شدند. با شناسایی مؤلفه‌های سرمایۀ شناختی و ارائۀ مدلی یکپارچه، سرمایۀ شناختی به‌مثابۀ مجموعه‌ای از مهارت‌های شناختی و اجتماعی-عاطفی، توانایی‌های فکری، و ارزش‌ها و هنجارهای مشترک در میان افراد و گروه‌ها به بهبود ارتباطات و همکاری‌های سازمانی و بین‌فردی کمک شایانی می‌کند.کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the Components of Cognitive Capital (A Meta-Synthesis Study)

نویسندگان [English]

  • Vakil Azhideh 1
  • Javad Pourkarimi 2
  • Hassan Mahjoub 3
  • Mitra Ezati 1
1 Department of Management and Educational Planning, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Management & Educational Planning, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Department of Management, Faculty of Management, The Shahid Sattari University of Aeronautical Engineering or Air Academy, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The present study aimed to identify and suggest a model of cognitive capital. The meta-synthesis method and a qualitative approach were employed to conduct this research. Consequently, the study population consisted of 814 scientific records from seven international databases (Sincedirect, Sage, GoogleScholar, Emerald, PubMed, Springer, ResearchGate) and three national databases (Noormagz, Magiren, and SID), that were retrieved between 1997 and 2025. Ultimately, 27 scientific documents were chosen and analyzed following a comprehensive examination of their titles, research methodologies, and findings. Using thematic content analysis, the analysis was conducted to ensure the quality of the research by documenting each stage and ensuring high accuracy. The research procedure was informed by expert feedback. Additionally, the CASP (Critical Appraisal Skills Programme) instrument was implemented to regulate the quality of the scientific documents. The proposed model consists of 31 subcomponents and four primary components. The main components of cognitive capital have been identified as the common cognitive background, common cognitive capabilities, common cognitive skills, and common cognitive characteristics, as indicated by the results. By identifying the components of cognitive capital and presenting an integrated model, cognitive capital is highlighted as a set of cognitive and socio-emotional skills, intellectual abilities, and shared values and norms among individuals and groups, which significantly enhance organizational and interpersonal communication and collaboration.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Capital
  • Cognitive Capital
  • Meta-Synthesis

مراجع

احمدی، خ.، و جاویدی، ن. (1401). کاربردهای علوم شناختی در علوم نظامی-مطالعۀ مروری. طب نظامی، 22(1)، 26-12. https://doi.org/10.30491/JMM.22.1.85
جعفری، م.، محمودی، م.، سلطانی، م.، و اشکانی، م. (1400). ارائۀ چهارچوب به‌کارگیری بذرپاشی در بازاریابی: رهیافت فراترکیب. تحقیقات بازاریابی نوین، 11(2)، 90-69. https://doi.org/10.22108/nmrj.2021.127048.2362
خینیفر، ح.، و مسلمی، ن. (1402). اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی، تهران: نگاه دانش.
شهسواری، ا.، و علم‌الهدی، ج. (1398). روش‌شناسی پژوهش مروری و نقش آن در تولید دانش: توسعۀ یک گونه‌شناسی. روش شناسی علوم انسانی، 25(98)، 105-79. https://method.rihu.ac.ir/article_1572.html
کمالی، ی. (1397). روش‌شناسی تحلیل مضمون و کاربرد آن در مطالعات سیاستگذاری عمومی. سیاستگذاری عمومی، 4(2)، 208- 189. https://doi.org/10.22059/ppolicy.2018.67875
نادری روشناوند، ا.، کرمی، م. ر.، عزتی، م.، و سوری، ع. (1399). الگوی ارزیابی کیفیت تصمیمات تخصیص منابع در دانشگاه: رویکرد فراترکیب. مطالعات برنامه ریزی آموزشی، 9(17)، 293-252. https://doi.org/10.22080/eps.2021.3203
نادری، ا. (1395). سنجش و ارزیابی سرمایه انسانی بر پایه الگوی یکپارچه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
نصراللهی‌نیا، ف.، یمنی دوزی‌سرخابی، م.، فراستخواه، م.، و رضایی‌زاده، م. (1401). مفهوم سرمایه علمی در میدان دانشگاهی: دیدگاه کنشگران دانشگاه شهید بهشتی. سیاست علم و فناوری، 15(1)، 87-68. https://doi.org/10.22034/jstp.2022.13929
References
Ahangama, N., Prasanna, R., & Blake, D. (2019). ‘Living with the floods’: the influence of relational and cognitive capital on disaster risk management capacities in Ratnapura, Sri Lanka. Resilience, 7(1), 41-58. https://doi.org/10.1080/21693293.2018.1485622
Ahmadi, K., & Javidi, N. (2022). The application of cognitive science in military science- A narrative review. Journal of Military Medicine, 22(1), 12-26. https://doi.org/10.30491/JMM.22.1.85 (In Persian)
Alyahya, M. A., Mohamed, E., Akamavi, R., Elshaer, I. A., & Azzaz, A. M. (2020). Can cognitive capital sustain customer satisfaction? The mediating effects of employee self-efficacy. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 6(4), 191. https://doi.org/10.3390/joitmc6040191
Aslam, H., Syed, T. A., Blome, C., Ramish, A., & Ayaz, K. (2022). The multifaceted role of social capital for achieving organizational ambidexterity and supply chain resilience. IEEE Transactions on Engineering Management, 71, 10571-10584. https://doi.org/10.1109/TEM.2022.3174069
Baddeley, A. (2007). Working memory, thought, and action. New York: Oxford University Press. http://dx.doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198528012.001.0001
Bayne, T., Brainard, D., Byrne, R. W., Chittka, L., Clayton, N., Heyes, C., ... & Webb, B. (2019). What is cognition? Current Biology, 29(13), R608-R615. https://doi.org/10.1016/j.cub.2019.05.044
Caragliu, A., & Nijkamp, P. (2014). Cognitive capital and islands of innovation: The Lucas growth model from a regional perspective. Regional Studies, 48(4), 624-645. https://doi.org/10.1080/00343404.2012.672726
Chapman, S. B., Cook, L. G., Vas, A. K., & Robertson, I. H. (2019). Enhancing human cognitive capital by harnessing the brain’s inherent neuroplasticity In M. D. Matthews and D. M. Schnyer editors. Human performance optimization. eds. (pp. 260-286). New York, NY: Oxford University Press
Christensen, J., Aarøe, L., Baekgaard, M., Herd, P., & Moynihan, D. P. (2020). Human capital and administrative burden: The role of cognitive resources in citizen‐state interactions. Public Administration Review, 80(1), 127-136. https://doi.org/10.1111/puar.13134
Costa, A. L., Garmston, R. J., & Zimmerman, D. P. (2014). Cognitive capital: Investing in teacher quality. New York: Teachers College Press. University. Goole Scholar
Daghar, A., Alinaghian, L., & Turner, N. (2023). The role of cognitive capital in supply chain resilience: An investigation during the COVID-19 pandemic. Supply Chain Management, 28(3), 576-597. https://doi.org/10.1108/SCM-09-2021-0457
Dweck, C. S. (2006). Mindset: The new psychology of success. New York: Random House Publishing Group. https://psycnet.apa.org/record/2006-08575-000
Elena, R. (2017). Cognitive capital and its profitability. In F. Casati, G. А. Barysheva, & W. Krieger (Eds.), Lifelong wellbeing in the world - WELLSO 2016, vol 19. European Proceedings of Social and Behavioural Sciences (pp. 613-616). Future Academy. https://doi.org/10.15405/epsbs.2017.01.82
Finlay, L. (2021). Thematic analysis: the ‘good’, the ‘bad’ and the ‘ugly’. European Journal for Qualitative Research in Psychotherapy, 11, 103-116. https://ejqrp.org/index.php/ejqrp/article/view/136
Flotts de los Hoyos, M., & Antunez Diaz, P. (2012). Cognitive, cultural, and institutional capital: An approximation to a local development perspective. International Social Work, 55(3), 369-382. https://doi.org/10.1177/0020872812437225
Galatzer-Levy, I. R., Munday, D., McGiffin, J., Liu, X., Karmon, D., Labzovsky, I., & McDuff, D. (2024). The cognitive capabilities of generative ai: a comparative analysis with human benchmarks Computer Science/Artificial Intelligence, arXiv:2410.07391. https://doi.org/10.48550/arXiv.2410.07391
Jafari, S. M., Mahmoudi, S. M., Soltanee, M., & Ashkani, M. (2021). Providing a framework for using seeding in marketing: A meta-synthesis approach. New Marketing Research Journal, 11(2), 69-90. https://doi.org/10.22108/nmrj.2021.127048.2362 (In Persian)
Jokela, M. (2014). Flow of cognitive capital across rural and urban United States. Intelligence, 46, 47-53. https://doi.org/10.1016/j.intell.2014.05.003
Jonassen, D. H. (1997). Instructional design models for well-structured and III-structured problem-solving learning outcomes. Educational Technology Research and Development, 45, 65-94. https://doi.org/10.1007/BF02299613
Kamali, Y. (2018). Methodology of thematic analysis and its application in public policy studies. Iranian Journal of Public Policy, 4(2), 189-208. https://doi.org/10.22059/ppolicy.2018.67875 (In Persian)
Kheynifar, H., & Moslemi, N. (2023). Principles and fundamentals of qualitative research methods. Tehran: Negah Danesh. (In Persian)
Kim, M., Cichy, R. F., Zhang, L., & Yu, J. (2019). Antecedents of social capital and its impact on satisfaction and Loyalty. Journal of Hospitality Marketing & Management, 28(2), 263-284. https://doi.org/10.1080/19368623.2018.1510798
Meisenberg, G. (2014). Cognitive human capital and economic growth in the 21st century. In: T. Abrahams. (ed.) Economic growth in the 21st century (pp. 49–106), New York, NY: Nova Publishers. Google Scholar
Miyake, A., & Friedman, N. P. (2012). The nature and organization of individual differences in executive functions: Four general conclusions. Current Directions in Psychological Science, 21(1), 8-14. https://doi.org/10.1177/0963721411429458
Muniady, R. A. L., Mamun, A. A., Mohamad, M. R., Permarupan, P. Y., & Zainol, N. R. B. (2015). The effect of cognitive and relational social capital on structural social capital and micro-enterprise performance. Sage Open, 5(4). https://doi.org/10.1177/2158244015611187
Murphy, E. R. (2021). Collective Cognitive Capital. William & Mary Law Review, 63(4), 1347. https://scholarship.law.wm.edu/wmlr/vol63/iss4/8
Naderi Roushanavand, A., karami, M., Ezati, M., & souri, A. (2020). A model for evaluating the quality of university resource allocation: Meta-synthesis approach. Journal of Educational Planning Studies, 9(17), 252-293. https://doi.org/10.22080/eps.2021.3203 (In Persian)
Naderi, A. (2016). Measurement and evaluation of human capital based on the integrated model. Tehran: University of Tehran Press. (In Persian)
Naeem, M., Ozuem, W., Howell, K., & Ranfagni, S. (2023). A step-by-step process of thematic analysis to develop a conceptual model in qualitative research. International Journal of Qualitative Methods, 22. https://doi.org/10.1177/16094069231205789
Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242-266. http://dx.doi.org/10.2307/259373
Nasrollahinia, F., Yamani Douzi Sorkhabi, M., Farasatkhah, M., & Rezaeizadeh, M. (2022). The concept of scientific capital in the academic field: the perspective of Shahid Beheshti University actors. Journal of Science and Technology Policy, 15(1), 68-87. https://doi.org/10.22034/jstp.2022.13929(In Persian)
Noble, D. J., Martin, K., Qin, L., Britto, P., O'sullivan, M., Popkins, J., & Flowers, R. (2017). What could cognitive capital mean for China's children? PsyCh Journal, 6(2), 153-160. https://doi.org/10.1002/pchj.170
Polyviou, M., Croxton, K. L., & Knemeyer, A. M. (2020). Resilience of medium-sized firms to supply chain disruptions: The role of internal social capital. International Journal of Operations & Production Management, 40(1), 68-91.  https://doi.org/10.1108/IJOPM-09-2017-0530
Razzouk, R., Johnson, T. (2012). Shared cognition. In: N. M. Seel, (eds) Encyclopedia of the sciences of learning (pp. 3056–3058). Springer, Boston, MA. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-1428-6_205
Ribeiro, G. (2005). Research into the urban development and cognitive capital in Thailand. The Journal of Transdisciplinary Enrironmental Studies, 4(1), 27-31. https://journal-tes.ruc.dk/wp-content/uploads/2021/05/no_4_L.pdf
Rindermann, H., Kodila-Tedika, O., & Christainsen, G. (2014). Cognitive capital, governance, and the wealth of nations. Intellgence, 51, 98-108. https://doi.org/10.1016/j.intell.2015.06.002
Samson, M. (2016). Cognitive capital–Investing in children to generate sustainable growth. Background paper for the Third High-Level Meeting on Cooperation and Child Rights in the East Asia and Pacific Region. Link
Samson, M., Fajth, G., & François, D. (2016). Cognitive capital, equity and child-sensitive social protection in Asia and the Pacific. BMJ Global Health, 1(Suppl 2). https://doi.org/10.1136/bmjgh-2016-000191
Shahsavari, A., & Alamolhoda, J. (2019). Methodology of research reviews and its role in knowledge production: Developing a typology. Methodology of Social Sciences and Humanities, 25(98), 79-105. https://method.rihu.ac.ir/article_1572.html?lang=en (In Persian)
Singh, K., Zare, S., Reavis, M. R., & Tucci, J. E. (2024). Structural capital and relational capital: examining the direct and moderating role of cognitive capital in customer-supplier relationships. International Journal of Management Practice, 17(1), 95-112. https://doi.org/10.1504/IJMP.2024.135194
Thompson, J. (2022). A Guide to Abductive Thematic Analysis. Qualitative Report, 27(5), 1410-1421. https://doi.org/10.46743/2160-3715/2022.5340
Tugade, M. M., & Fredrickson, B. L. (2004). Resilient individuals use positive emotions to bounce back frome negative emotional experiences. Journal of Personality and Social Psychology, 86(2), 320–333. https://doi.org/10.1037/0022-3514.86.2.320
You, S., Jiang, J., Chen, H., & Zhang, Y. (2018, June). Research on knowledge transfer, cognitive capital and organizational performance of characteristic hotel?? "With three lanes and seven alleys in historical district, Fuzhou City as a cse. In 2018 2nd International Conference on Management, Education and Social Science (ICMESS 2018) (pp. 344-349). Atlantis Press. https://doi.org/10.2991/icmess-18.2018.77
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 16، شماره 2
تیر 1404
صفحه 163-180

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 دی 1403
  • تاریخ بازنگری: 19 بهمن 1403
  • تاریخ پذیرش: 13 اسفند 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 19 خرداد 1404
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار