فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی

رابطه بین خودتنظیمی هیجانی، ادراک از محیط یادگیری و تاب‌آوری تحصیلی: کاربرد مدل‌یابی دو سطحی دانش‌آموز و کلاس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار گروه روان‌شناسی تربیتی و مشاوره، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار گروه روان‌شناسی تربیتی و مشاوره، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف از مطالعه حاضر، رابطه بین خودتنظیمی هیجانی، ادراک از محیط یادگیری و تاب‌آوری تحصیلی با کاربرد مدل‌یابی دو سطحی دانش‌آموز و کلاس بود. این مطالعه با ایده‌گرفتن از رویکرد بوم‌شناختی، نسبت به تاب‌آوری کودک و نوجوان، بر روی نقش معلم و کلاس می‌پردازد. این رابطه در میان 450 دانش‌آموز دختر دوره پایه دهم از مناطق 19گانه آموزش‌وپرورش مناطق تهران که از هر منطقه سه دبیرستان انتخاب شدند، بررسی گردید. ابزارهای این پژوهش شامل مقیاس‌های معلم به‌عنوان بافت اجتماعی (TSC)، تاب‌آوری تحصیلی ARI  و خودتنظیمی هیجانی (SRQ) بودند. نتایج تحلیل چندسطحی نشان‌دهنده رابطه مثبت و معنادار بین متغیرهای پژوهش بود که با وارد کردن متغیرها در هر دو سطح، رابطه متغیر خودتنظیمی هیجانی با تاب‌آوری تحصیلی در سطح اول (سطح 001/0p<) و مؤلفه‌های درگیری، ساختار و حمایت از خودمختاری در سطح کلاس (001/0>p) معنادار است. بنابراین، مدارس حدود 27 درصد از واریانس تاب‌آوری تحصیلی را تبیین می‌کنند و 73 درصد برای عوامل سطح دانش‌آموزان تبیین شده است. همچنین نتایج نشان داد که مدل دوسطحی برخلاف مدل معمولی و یک‌سطحی، دانش بیشتری در ارتباط با رابطه بین متغیرها ارائه می‌دهد. یافته‌های این پژوهش نشان داد که عوامل مؤثر بر تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان چندسطحی است و برای بررسی تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان، باید به همه سطوح مؤثر بر آن توجه شود و با واردکردن متغیرها در هردو سطح، رابطه متغیر خودتنظیمی هیجانی با تاب‌آوری تحصیلی در سطح دانش‌آموز و مؤلفه‌های درگیری، ساختار و حمایت از خودمختاری در سطح کلاس معنادار می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationship Between Emotional Self-Regulation, Perception of Learning Environment and Academic Resilience: Application of Two-Level Modeling of Student and Classroom

نویسندگان [English]

  • Samaneh Samieyan 1
  • Masoud Gholamali Lavasani 2
  • Zahra Naghsh 3

1 Department of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran

2 Department of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran

3 Department of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran

چکیده [English]

The aim of the present study was to investigate the relationship between emotional self-regulation, perceived learning environment and academic resilience using two-level modeling of students and classrooms. This study focuses on the role of teacher and classroom through the idea of an ecological approach to child and adolescent shadowing. This relationship was investigated among 450 female students of the 10th grade from the 19 areas of education in Tehran's regions (1-4-4.7), selected from three high schools in each region. Students responded to the teacher's scale as social context, Belmont et al. (1992) and academic resilience, Samuels (2004) and emotional self-regulation, Grass and John (1998). The results of multivariate analysis indicated a positive and significant relationship between the research variables. By including variables on both levels, the relationship between emotional self-regulation and educational resilience at the first level (p <0.001) and the components of participation, structure, and support for autonomy at the level of the class (p <0.001) became significant. Therefore, schools account for about 27% of the variance in academic resilience, and 73% of the students are explained. The results also showed that the two-level model, in contrast to the typical one-level model, provides more information about the relationship between variables. Present findings showed that the factors affecting the academic resilience of the students are multilevel, and in order to study the academic resilience of the students, all the effective levels should be considered by introducing variables on both levels, the relationship between emotional self-regulation and educational resilience at the student level and the components of participation, structure and support for self-determination at the level of the class are meaningful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotional self-Regulation
  • Perception of the Learning Environment
  • Academic Resilience
  • Multilevel Modeling
پاشاشریفی، ح. (1381). تدوین و هنجاریابی آزمون‌های پیشرفت تحصیلی زبان فارسی برای دوره‌های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی. فصل‌نامه تعلیم و تربیت. شماره‌های 69 و 70، 88-67.
حبیبی، ح.، پرداختچی، ح.، ابوالقاسمی، م.، و قهرمانی، م. (1389). بررسی جوّ یادگیری‌محور، مدرسه و ارتباط آن با اثربخشی مدرسه. فصل‌نامه پژوهش‌های آموزش و یادگیری دانشگاه شاهد. 20(3)، 118-101.
حسینی، ف. ا.، و محمد، خ. (1389). بررسی نقش معلم در هیجانات تحصیلی ریاضی و تنظیم هیجانی دانش‌آموزان. پژوهش‌های نوین روان‌شناختی. 20(5)، 63-41.
رستمی، ر.، شاه‌محمدی، خ.، قایدی، غ .ح.، بشارت، م .ع.، زردخانه، ا.، و نصرت‌آبادی م. (1389). رابطه خودکارآمدی با هوش هیجانی و حمایت اجتماعی ادراک‌شده در دانشجویان دانشگاه تهران. فصل‌نامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی گناباد. 16(3). 54-46.
رشیدی، ع.، امیری، م.، مهرآور، ش.، و نودهی، ح. (1394). بررسی رابطه ادراک از محیط یادگیری کلاس با تاب‌آوری تحصیلی. پژوهش‌های آموزشی و یادگیری (دانشور رفتار). 22(7)، 198-189.
سلطانی‌‌نژاد، م.، آسیابی، م.، ادهمی، ب.، و توانایی یوسفیان، س. (1393). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه تاب‌آوری تحصیلی ARI. فصل‌نامه اندازه‌گیری تربیتی. 5(15)، 34-16.
سوری، ح. (1389). رابطه تاب‌آوری و خوش‌بینی با بهزیستی روان‌شناختی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
مرادی، آ. (1390). عوامل بافتی (حمایت همسالان؛ معلمان و والدین) و درگیری در مدرسه: نقش واسطه‌ای نیازهای اساسی روان‌شناختی. رساله دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تهران.
مشیریان فراحی، س. م. م.، رزاقی کاشانی، ش.، و مشیریان فراحی، س. م. (1393). مطلوبیت اجتماعی در روابط میان‌فردی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با تأکید بر تئوری انتخاب، اولین کنگره ملی علوم‌تربیتی و آسیب‌های اجتماعی، کتاب کدیور، جلد چهارم. 693-587.
نقش، ز. (1392). مقایسه و پیش‌بینی پیشرفت ریاضی در ایران، ترکیه، عربستان سعودی، قطر و کره: براساس داده تیمز 2011 رساله دکتری روان‌شناسی تربیتی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
نقش، ز. (1396). تحلیل چندسطحی؛ راهکاری برای خطاهای حاصل از تجمیع داده‌ها: استفاده از داده‌های سطح دانش‌آموز و معلم تیمز 2011. فصل‌نامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی. 7(18)، 146ـ127.
Assor, A., Kaplan, H., Kanant-Maymon, Y., & Roth, G. (2012). Directiy controlling teacher behaviors as predictors of poor motivation and engagement in girls and boys: The role of anger and anxity. Learning and Insruction. 15, 397-413.
Belmont, M., Skinner, S. A., Wellborn, J. & Cannel, J. P. (1992). Teacher as social context (TASC): two measures of teacher provision of involvement, structure, and autonomy support: Student report measure. Technical Report university of Rochester, Rochester, NY.
Block, K. A. (2009). The relationship among social intelligence, emotional intelligence and cultural intelligence. Journal of Organization. Management. 6(3), 148-163.
Brenner, U. (1979). Ecological models of human development, in International Encyclopedia of Education. 3, 37-43.
Brown, D. T. (2014). Instilling resilience in students of poverty. Illinois School Board Journal. 9(80), 28-31.
Christiansen, J., Christiansen, J., & Howard, M. (1997). Using protective factors to enhance resilience and school success for at-risk students. Intervention in School & Clinic. 2(33), 86-89.
Davidson, J. R. T. (2008). Development of a new resilience scale: The Conner-Davidson Resilience Scale (CD-RISK). Depression and Anxiety. 18, 76-82.
Desi, E. L., & Ryan, R. M. (1996). The General Causality orientation Scale: Self-Determination. Journal of Research in Personality. 2(19), 109-134.
Gizir, C. A., & Aydin, G. (2009). Protective factors contributing to the academic resilience of students living in poverty in Turkey. Professional School Counseling. 13(1), 38-49.
Gross JJ, John OP. (1998). Individual differences in tow emotion regulation processes: Implications for affect, relationships, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology. 2003. 85(2), 348-362
Gross, J. J (1999). Emotion regulation: Past present, future. Cognition and Emotion. 13(5), 551-537.
Hair, J. F. (1998). Multivariote_Data_Analysis, 7ed, Pearson. 785.
Herr, O. E., Castro, C., & Canty, M. (2012). Striving for excellence: Resilience among gifted students from different cultural, linguistic, and low-socio-economic backgrounds. Review of Higher Education & Self-Learning. 5(16), 1-15.
Howard, S., & Johnson, B. (2000). What makes the difference? Children and teachers talk about resilient outcomes for children 'at risk'. Educational Studies. 26(3), 321-337.
Jenteri, P. E, gabeal, E. M., reza, R. A. (2008). Thriving in adolescence: The voices of youth-servingpractitioners, parents, and early and late adolescents. The journal of Early Adolescence. 25(1), 94-112.
Johnson, B. (2008). Teacher-student relationships which promote resilience at school: A micro-level analysis of students' views. British Journal of Guidance & Counselling. 36(4), 385-398.
Kohen. M. (2009). Resilience: overcoming challenge and moving on positively. (N. Keeninak. Trans). National Aboriginal Health Organization.
Lessard, A., Fortin, L., Marcotte, D., Potvin, P., & Royer, _E. (2009). Why did they not drop out? Narratives from resilient students. Part of a Special Issue: Preventing School Dropout: How All Adults Can Support School Completion. 16(3), 21-24.
Liebenberg, L., Theron, L., Sanders, J., Munford, R., van Rensburg, A., Rothmann, S., et al. (2016). Bolstering resilience through teacher-student interaction: Lessons for school psychologists. School Psychology International. 37(2), 140-154.
Marrison, M. G., & Allen, R. M. (2007). Promoting student resilience in school contexts. Theory into Practice. 46(2), 162-169.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2009). Academic resilience and academic buoyancy: Multidimensional and hierarchical conceptual framing of causes, correlates, and cognate constructs. Oxford Review of Education. 3(35), 353-370.
Masten, A. S. (2001). Ordinary majic: Resilience processes in development. American Psychology. 56, 277-238.
Newman, R. (2003). Providing direction on the road to resilience. Behavioral Health Management. 13(4), 42-43.
Reeve, J. (2012). A self-determination theory perspective on student engagement. In S. L. Christenson, A. Reschly, & C. Wylie (Eds.), Handbook of Research on Student Engagement. New York: Springer.
Samuels, W. E., & Woo, A. (2009). Creation and initial validation of an instrument to measure academic resilience.
Samuels, W. E. (2004). Development of Non-Intellective Measure of Academic Success: Towards the Quantification of Resilience.
Shane, C. D., Marlo, Torsenson T., & Yokard, S. (2008). Psychological well-being: Meaning, measurement, and implications for psychotherapy research. Psychology and Psychosomatics. 65, 14-23.
Wang, M. C., Heartel, G. D., & Welberg, H. J. (1994). What helps students learn? Educational Leadership. 51(4), 74-79.
Wernner, E. E., & Smith, R. S. (1992). Journeys from childhood to midlife Risk Resilience and recovery. New York: Cornell University Press.
Weyt, I. G., & Sarason, B. R. (2006). Social support: Theory, Research, and Applications. Dordrech 6 Nijhoff.
 
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 10، شماره 3
آذر 1398
صفحه 119-132
  • تاریخ دریافت: 19 آذر 1396
  • تاریخ بازنگری: 22 فروردین 1398
  • تاریخ پذیرش: 25 شهریور 1398
  • تاریخ اولین انتشار: 01 آذر 1398
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1398