نقش میانجی‌گری سبک‌های تفکر در رابطه هوش و خلاقیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب، تهران، ایران

2 دکتری روان‌شناسی ، دانشگاه پیام نور و کارشناس آزمایشگاه دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی‌گری سبک‌های تفکر در رابطه هوش و خلاقیت در دانش‌آموزان دختر و پسر 12 تا 16 ساله بود. این پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نظر نوع پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمام دانش‌آموزان دختر و پسر 16-12 ساله منطقه 12 شهر تهران در نیمسال دوم تحصیلی 97-1396 بود. تعداد 200 دانش‌آموز (100 دختر و 100 پسر) با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار سنجش شامل آزمون‌های هوش وکسلر کودکان فرم 4 (WISC-IV)، تفکر خلاق تورنس فرم تصویری ب (TTCT) و پرسشنامه سبک تفکر نوع اول استرنبرگ فرم کوتاه (TSI) بود. جهت تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های پژوهش از روش رگرسیون چندگانه در نرم‌افزار 21-SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد نقش متغیر هوش در پیش­بینی خلاقیت (142/0) مثبت و نقش تفکر قانون‌گذارانه (145/0-) و قضاوت‌گر (165/0-) در پیش­بینی خلاقیت منفی بود. همچنین هیچ تأثیر غیر­مستقیم برای متغیر هوش با خلاقیت که نشان از اثر واسطه­ای تفکر قانون‌گذارانه و قضاوت‌گر بود نیز دیده نمی­شد؛ اما نقش تفکر اجرایی در پیش­بینی خلاقیت (165/0) مثبت بود و همچنین تأثیر غیرمستقیم برای متغیر هوش با خلاقیت که نشان از اثر واسطه­ای تفکر اجرایی بود نیز دیده می­‌شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Mediating Role of Thinking Styles in the Relationship between Intelligence and Creativity

نویسندگان [English]

  • Mahtab sadat Hosseini 1
  • Marzieh Hajizadegan 2
  • Zahra Taherifar 3
1 Department of Psychology , Islamic Azad University, South Tehran Branch, Tehran, Iran
2 PhD Psychology. payame Noor University, Employee of University of Tehran, Tehran, Iran
3 Department of psychology, Faculty of Psychology and Educational Science, university of tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the mediating role of thinking styles in the relationship between intelligence and creativity in 12-to-16-year-old male and female students using descriptive-correlational and multiple regression analyses. The statistical population included all male and female students aged 12-16 years old in the 12th district of Tehran during the second semester of 1396-97. At the end of sampling process, 200 students were selected. The measurement tools were Wechsler Intelligence Scale for Children, Fourth Edition (WISC-IV), Torrance Tests of Creative Thinking (TTCT), and Thinking Styles Inventory (TSI).  Data analysis was performed using Multiple Regression. 21-SPSS software were used for data analysis. The results showed the positive effect of intelligence in predicting creativity (0.142), and the negative role of legislative thinking (-0.145) and judgment (-0.165). According to the results, there was no mediating role for legislative and judiciary thinking; however, executive thinking mediated the relationship between intelligence and creativity (0.165).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creativity
  • Thinking Styles
  • Intelligence

مراجع

ایزدی، و. (1395). مقایسه مهارت‌های اجتماعی و خلاقیت در کودکان باهوش و متوسط. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
پیرخائفی، ع. ر. (1372). رابطه هوش و خلاقیت در بین دانش‌آموزان پسر مقطع دوم نظری دبیرستان‌های شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
ترابی، ف. (1390).رابطه سبک­های تفکر و خلاقیت در دانشجویان استعداد درخشان و دانشجویان ممتاز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی. گروه روان‌شناسی. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه شیراز.
حسینی، ا. (1382). بررسی تأثیر برنامه آموزش خلاقیت بر دانش، نگرش و مهارت معلمان. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی. 2(5)، 55-66.
عابدی، م. ر. (1390). رواسازی و اعتباریابی چهارمین ویرایش مقیاس هوش وکسلر کودکان. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی. 7(28)، 386-377.
علیمی لیوانی، ز. (1393). رابطه بین سبک­های تفکر با خلاقیت دانش‌آموزان دوره اول متوسطه منطقه 8 تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی دانشکده روان‌شناسی. دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.
قربانی، ل. (1398). پیش‌بینی نظم‌جویی شناختی- هیجانی فرزندان براساس مؤلفه‌های آموزگاری (مادر) با میانجی‌گری سبک‌های تفکر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم.
کربلائی آقاکوچک، م. (1392). بررسی رابطه هوش­های چندگانه با سبک­های تفکر در دانشجویان شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
هاشمی، س. (1388). بررسی رابطه هوش هیجانی، خلاقیت هیجانی و خلاقیت در دانشجویان هنر، ادبیات و علوم پایه. فصلنامه اندیشه­های نوین تربیتی. 5(2)، 102-79.
هومن، ح. ع. (1387). مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل. تهران: سمت.
                                           
Basadur, M. S. (1997). Managing creativity. A japans model. Academy of Management Executive. 6(2), 29-42.
Batey, M., & Charnorro, T. (2012). Intelligence and personality as predictors of divergent thinking: the role of general, fluid and crystallizad intelligence. Thinking Skills and Creativity. 4(1), 60-69.
Bereiter, C. (2002). Education and mind in the knowledge age. Mahwah, NJ: Erlbaum.
Bleedorn, B. (2003). An education track for creativity and other quality thinking processes. Lanham, Maryland: The scarecrow press, Inc.
Carl, N. (2018). IQ and political attitudes across British regions and local authorities. Intelligence. 69, 169-175.
Carson, S. H., Peterson, J. B., & Higgins, D. M. (2015). Reliability, validity and factor structure if the creative achievement questionnaire. Creativity Research Journal. 17(1), 37-50.
Da Costa, S., Paez, D., Sanchez, F., Garaigordobil, M., & Gondim, S. (2015). Personal factors of creativity: A second order meta-analysis. Journal of Work and Organizational Psychology. 31(3), 165-173.
Emamipour, S., & Shams Esfandabad, H. (2013). Developmental study of thinking styles in Iranian student’s university. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 84, 1736-1739.
Gong, H., & Xin, X. (2019). Buzz and tranquility, what matters for creativity? A case study of the online games industry in Shanghai. Geoforum. 106, 105-114.
Gralewski, J., & Karwowski, M. (2019). Are teachers’ ratings of students’ creativity related to students’ divergent thinking? A meta-analysis. Thinking Skills and Creativity. 33, 189-199.
Groza, M. D., Locander, D. A., & Howlett, C. H. (2016). Linking thinking styles to sales performance: The importance of creativity and subjective knowledge. Journal of Business Research. 69(10), 4185-4193.
Guliford, J. P. (1950). Creativity in Amercian. New York: McGraw-Hill.
Hargreaves, A. (2003). Teaching in the knowledge society: Education in the age of insecurity. New York: Teacher’s College Press.
Ivcevic, Z., Brackett, M. A., & Mayer, J. D. (2007). Emotional intelligence and emotional creativity. Journal of Personality. 75(2), 199-235.
Jafri, M. H., Dem, C., & Choden, S. (2016). Emotional intelligence and employee creativity: moderating role of proactive personality and organizational climate. Bus. Perspect. Res. 4(1), 54-66.
Kaufman, J. C. (2001). Thinking styles in creative writers and Journalists. Doctoral dissertation. Taiwan University.
Kim, M. (2011). The relationship between thinking style differences and career choices for high-achieving students. Roeper Review. 33(4), 252-262.
Mulyadis, S. (2011). Intellectual giftedness and creative personality development through learning with process approach learning programme. International Journal of Business and Social Science. 2(3), 67-76.
Mulyadis, S. (2011). Intellectual giftedness and creative personality development through learning with process approach lerning programme. International Journal of Business and Social Science. 2, 67-76.
Murphy, A., & Janeke, H. C. (2016). The relationship between thinking styles and emotional intelligence: an exploratory study. South African Journal of Psychology. 39(3), 357-375.
Ozdemir Beceren, B., & Ozdemir, A. A. (2010). The comparison of prospective preschool teachers’ thinking styles and intelligence types. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2(2), 2131-2136.
Preckel, F., Wermer, C., & Spinath, F. M. (2011). The interrelationship between speeded and unspeeded divergent thinking and reasoning, and the role of mental speed. Intelligence. 39(5), 378–388.
 Robinson, K., & Azzam, A. M. (2009). Why creativity now? Educational Leadership. 67(1), 22-26.
Runco, M. A. (2017). A longitudinal study of exceptional giftedness and creativity. Creative Research Journal. 12(2), 161-164.
Sarmadi, M. R., Farajollahi, M., Saeidipour, B., & Ahmadifar, M. (2016). The impact of lecturers’ thinking styles on students’ creativity in distance higher education. Turkish Online Journal of Distance Education. 17(4), 105-117.
Sheppard, L. D., & Vernon, Ph. A. (2017). Intelligence and speed of information processing: A review of 50 years of research. Journal of Personality and Individual Differences. 44(3), 535-551.
Silvia, P. J. (2011). Are intelligence and creativity really so different? Fluid intelligence, executive processes and strategy use in divergent thinking. Journal of Intelligence. 39(1), 36-45.
Sternberg, R. J. (1986). Synthesis of research on the effectiveness of intellectual skills programs: Snake-oil remedies or miracle cures? Educational Leadership. 44(2), 60-67.
Sternberg, R. J. (1992). Thinking Styles. New York: Cambridge university press.
Sternberg, R. J. (1994). Allowing for thinking styles. Educational Leadership. 52(3), 36-40.
Sternberg, R. J. (1997). Thinking styles. London: Cambridge University Press.
Sternberg, R. J. (1998). Successful intelligence. New York: Plume.
Sternberg, R. J. (2005). Creativity or creativities? International Journal of Human-computer Studies. 63, 370-382.
Sternberg, R. J., & Lubart, T. (1995b). Defying the Crowd: Cultivating creativity in a culture of conformity. New York: Free Press.
Sternberg, R. J., & Wagner, R. K. (2009). Thinking styles inventory. Unpublished test, Yale university.
Sternberg, R. J., & Zhang, L. F. (2005). Styles of Thinking as a Basis of Differentiated Instruction. Theory into Practice. 44(3), 245-253.
Sternberg, R. J., & Kaufman, J.C. (2011). Intelligence (as Related to Creativity). Reference Module in Neuroscience and Biobehavioral Psychology. Encyclopedia of Creativity (Second Edition) Pages 673-676.
Torrance, E. P. (2002). The manifesto: A guide to developing a creative career. Westport: Ablex.
Torrance, P. (1984). Norms-Technical manual Torrance test of creative thinking. Verbal test forms A and B. Figural test forms A and B. Personal press Inc.
Trassi, A. P., Oliveira, K. L., & Santos, A. A. A. (2020). The relationship between intellectual styles, intelligence and learning strategies. Estudos de Psicologia (Campinas). 37, e170046.
Vincent, A. H., Decker, B. P., & Mumford, M. D. (2015). Divergent thinking intelligence and expertise. A test of alternative models. Creativity Research Journal. 14(2), 163-178.
Wechsler, D. (1958). Wechsler-Bellevue intelligence scale. New York the psychological corporation.
Wechsler, D. (2003). WISC-IV: Administration and Scoring Manual. A San Antonio: The Psychological Corporation.
Zhua, C., & Zhang, L-F. (2011). Thinking styles and conceptions of creativity among university students. Educational Psychology. 31(3), 361-375
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 11، شماره 4
اسفند 1399
صفحه 227-243

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 دی 1398
  • تاریخ بازنگری: 25 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 06 شهریور 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 30 دی 1399
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار