مقایسۀ عملکرد حافظۀ معنایی در کودکان دارای ناتوانی‌های ویژۀ یادگیری یک‌زبانه و دوزبانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی،دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 کارشناس ارشد روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

4 کارشناسی ارشد روان‌شناسی کودکان استثنایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ حافظۀ معنایی کودکان دارای ناتوانی ویژۀ یادگیری یک‌زبانه و دوزبانه انجام شد. طرح پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نوع پس‌رویدادی (علی-مقایسه‌ای) بود. جامعۀ آماری پژوهش را کودکان مقطع ابتدایی سال تحصیلی 1399-1398 شهر تهران و شهرستان جوانرود تشکیل دادند که تشخیص ناتوانی یادگیری گرفته‌اند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌های پژوهش، 60 نفر شامل 30 کودک یک‌زبانه (15 پسر و 15 دختر فارس) از تهران و 30 کودک دوزبانه از شهرستان جوانرود (15 پسر و 15 دختر کرد-فارس) به‌صورت نمونه‌گیری دردسترس از مراکز ناتوانی‌های ویژۀ یادگیری انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های نسخۀ چهارم (WISC-IV) هوش وکسلر و حافظۀ معنایی (SMT) جمع‌آوری شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی میانگین، انحراف استاندارد، آزمون t مستقل و آزمون فریدمن با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخۀ 21 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد کودکان با ناتوانی‌های ویژۀ یادگیری یک‌زبانه از عملکرد حافظۀ معنایی بهتری در مقایسه با کودکان دوزبانه برخوردار بودند (41/5=t، 05/0>P). همچنین بین بسامد حروف در زبان فارسی و عملکرد افراد در آزمون سیالی حروف رابطۀ معناداری وجود دارد (50/86=c2، 01/0P<). براساس نتایج پژوهش حاضر می‌توان نتیجه گرفت برخلاف کودکان یک‌زبانه و دوزبانه بدون ناتوانی‌های ویژۀ یادگیری، کودکان با ناتوانی‌های ویژۀ یادگیری یک‌زبانه در مقایسه با کودکان دوزبانه عملکرد بهتری در حافظۀ معنایی دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of Semantic Memory Function between Bilingual and Monolingual Children with Specific Learning Difficulties

نویسندگان [English]

  • Hamzeh Mohammadi 1
  • Javad Hatami 2
  • Jamil Mansouri 1
  • Davood Mafakheri 3
  • Soroush Ranjbar 4
1 M. A. Student, Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational science, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Department of psychology, Faculty of Psychology and Educational Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 M. A. Student, Faculty of Educational Science and Psychology , University of Allameh-Tabtabaei, Tehran, Iran
4 M. A. student, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Faculty of Psychology and Educational science, University of Tehran, Tehran, Iran.University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of the present study was to compare semantic memory in monolingual and bilingual children with specific learning disabilities. The research design was fundamental and causal-comparative. A number of 60 children including 30 monolingual (Persian, 15 boys and 15 girls) children from Tehran and 30 bilingual children (Kurdish-Persian, 15 boys and 15 girls) from Javanrood city in 2019-2020 were recruited from special learning disabilities rehabilitation centers using accessible sampling. Data were collected using 4-versions of the Wechsler Intelligence Test (WISC-IV) and the Semantic Memory Test (SMT). Descriptive and inferential statistical methods such as mean, standard deviation, independent t-test, and Friedman test were performed using SPSS-21. The results showed that the semantic memory performance of the monolingual children was better than that of the bilingual children (t=5.40, P<0/05). Moreover, a significant relationship was found between the frequency of letters in Persian and performance in the letter fluency test (2=86.50, P<0.01). The results of the study show that despite the children without specific learning disabilities, monolingual children have better semantic memory function than bilingual children with SLD

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bilingualism
  • Semantic Memory
  • Cognitive Functions
  • Special Learning Disability

مراجع

ابراهیم‌زاده، خ.، الهی، ط.، و رضایی، م. (1391). حافظۀ ‌کاری کودکان یک‌زبانه و دوزبانه. فصلنامۀ پژوهش‌های نوین روان‌شناختی. 7(28)، 29-8.
اربابی، سارا، شریفی، شهلا و مشهدی، علی (1392). تأثیر دوزبانگی بر شناخت: مطالعۀ دوزبانه‌های آذری-فارس. پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجه. 3(1)، 1-1.
اقلید، ژ.، کوباسی، ف.، نجاتی، و.، و طباطبایی، س. م. (1392). مقایسۀ توجه پایدار به محرک شنیداری و دیداری در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری و همتایان سالم. پژوهش در علوم توان‌بخشی. 9(3)، 444-435.
دیناروند، ج. (1373). بررسی و مقایسۀ میزان پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان عادی شهر شوش دانیال. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه تربیت مدرس.
دشتی، ف.، مصرآبادی، ج.، و زوار، ت. (1396). نیمرخ‌های دانش‌آموزان تک‌زبانه و دوزبانه براساس مشکلات خواندن و نوشتن. اندیشه‌های نوین روان‌شناسی. 13(3)، 210-187.
شهیم، س. (1390). مقیاس تجدیدنظرشدۀ هوشی وکسلر برای کودکان. شیراز: دانشگاه شیراز.
شیرزائی، ف.، و شهابی‌زاده، ف. (۱۳۹۴). بررسی دوزبانگی بر اختلال یادگیری، هوش هیجانی و چپ‌دستی. همایش ملی روان‌شناسی و مدیریت آسیب‌های اجتماعی. چابهار (دانشگاه آزاد اسلامی واحد چابهار). سیستان و بلوچستان. ایران.
شفیع‌آبادی، ا.، محمدی‌فر، م. ع.، و رضایی، ع. م. (1396). مقایسۀ حافظۀ کاری افراد دوزبانه و تک‌زبانه و تفاوت‌های جنسیتی. تازه‌های علوم شناختی. 80 (74)، 42-30.
کاکاوند، ع. ر.، و احدی، ح. (1387). اختلال‌های یادگیری (از نظریه تا عمل) به همراه راهکارهای عملی جهت رفع مشکلات رایج تحصیلی و یادگیری. تهران: ارسباران.
کرمی نوری، ر.، مرادی، ع. ر.، اکبری زردخانه، س.، و غلامی، ع. ر. (1387الف). بررسی تحول سیالی واژگان کلامی و مقوله‌ای در گفتار کودکان فارس زبان. نوآوری‌های آموزشی. 7 (25)، 117-97.
کرمی نوری، ر.، مرادی، ع. ر.، اکبری زردخانه، س.، و غلامی، ع. ر. (1387ب). بررسی تحول سیالی واژگان کلامی و مقوله‌ای در کودکان دوزبانۀ ترک-فارس و کرد-فارس. تازه‌های علوم شناختی. 10(2)، 60-49.
نصیری‌پور، ص.، و طالع‌پسند، س. (1398). عملکرد کودکان با اختلال یادگیری در حافظۀ کاری: نقش دوزبانگی. فصلنامۀ کودکان استثنایی. 19(4)، 64-57.
واعظی، ش.، ذوالفقاری اردچی، ف.، و رحیمی، ا. (1391). پردازش ذهنی در کودکان یک‌زبانه و دوزبانه. فصلنامۀ تفکر و کودک. 3(5)، 134-119.
محمدی، ح. (1393). مقایسۀ حافظۀ معنایی و حافظۀ فعال دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری یک‌زبانه و دوزبانه. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه تهران.
یارمحمدیان، ا. (1392). تحلیل رابطۀ بین اختلالات یادگیری و اختلالات زبان در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی. فصلنامۀ علمی-پژوهشی توان‌بخشی. 14(1)، 31-23.
American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5). Washington DC: American Psychiatric Pub.
Baddeley, A. D., & Logie, R. H. (1999). Working memory: the multiple-component model. Cambridge: Cambridge University Press.
Baddeley, A. D., Eysenck, M. W., & Anderson, M, C. (2020). Memory. London: Routledge.
Bandura, A. Ross, D., & Ross, S. A. (1961). Transmission of aggression through the imitation of aggressive models. Journal of Abnormal and Social Psychology, 63, 575-582
Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A., & Buchner, A. (2007). G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39(2), 175-191.
Faul, F., Erdfelder, E., Buchner, A., & Lang, A. (2009). Statistical power analyses using G*Power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behavior Research Methods, 41(4), 1149-1160.
Holligan, C., & Johnston, R. S. (1988). The use of phonological information by good and poor readers in memory and reading tasks. Memory & Cognition, 16(6), 522-532.‌
Hutchison, S. M. (2010). Executive function and bilingualism: what are the effects of language proficiency? MA dissertation of general psychology. Faculty of psychology. University of Victoria.‌ USA.
Hall, J., McGregor, K. K., & Oleson, J. (2017). Weaknesses in lexical-semantic knowledge among college students with specific learning disabilities: Evidence from a semantic fluency task. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 60(3), 640-653.
Hall, J., McGregor, K. K., & Oleson, J. (2017). Weaknesses in lexical-semantic knowledge among college students with specific learning disabilities: Evidence from a semantic fluency task. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 60(3), 640-653.
Jones, M. N., Willits, J., Dennis, S., & Jones, M. (2015). Models of semantic memory. Oxford Handbook of Mathematical and Computational Psychology, 9(8) 232-254.
Kormi Nouri, R., Shojaei, R. S., Moniri, S., Gholami, A. R., Moradi, A. R., Akbari‐Zardkhaneh, Saeed, & Nilsson, L. G. (2008). The effect of childhood bilingualism on episodic and semantic memory tasks. Scandinavian Journal of Psychology, 49(2), 93-109.‌
Kormi Nouri, R., Moniri, S., & Nilsson, L. G. (2003). Episodic and semantic memory in bilingual and monolingual children. Scandinavian Journal of Psychology, 44(1), 47-54.
Kolb, B., & Whishaw, I. Q. (2009). Fundamentals of human neuropsychology. New York: Worth Publishers.
Lerner, J. W. (1976). Children with learning disabilities: theories, diagnosis, teaching strategies. Boston: Houghton Mifflin.‌
Oller, D. K., & Eilers, R. E. (Eds.). (2007). Language and literacy in bilingual children (No. 2). New Jersy: Blackwell Publishers.
Peng, P., Barnes, M., Wang, C., Wang, W., Li, S., Swanson, H.L., Dardick, W. and Tao, S., (2018). A meta-analysis on the relation between reading and working memory. Psychological Bulletin, 144(1), 48-58.
Peng, P., & Fuchs, D. (2016). A meta-analysis of working memory deficits in children with learning difficulties: Is there a difference between verbal domain and numerical domain? Journal of Learning Disabilities, 49(1), 3-20.
Pritchard, A. (2017). Ways of learning: Learning theories for the classroom. Routledge.
Sternberg, R. J., & Sternberg, K. (2016). Cognitive psychology. Wadsworth Publishing, Belmont. CA. United States.
Spätgens, T. M. (2018). Developing semantic networks: Individual differences in Dutch monolingual and bilingual children’s semantic knowledge and reading comprehension. LOT Publishing. Utrecht.
Spätgens, T., & Schoonen, R. (2019). Individual differences in reading comprehension in monolingual and bilingual children: The influence of semantic priming during sentence reading. Learning and Individual Differences, 76(5), 112-128.
Weist, R. M. (2018). Whorfian potential in child language. Psychology of Language and Communication, 22(1), 467-491.
 
 
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 13، شماره 3
آذر 1401
صفحه 261-274

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 21 خرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 13 تیر 1399
  • تاریخ پذیرش: 23 مرداد 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 26 بهمن 1399
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار