بررسی پدیدارشناسانة گرایش دانشجویان با رشته‌های غیرمرتبط به تحصیل در رشته‌های روان‌شناسی و مشاوره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه، گروه مشاوره، پردیس البرز،دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار گروه روانشناسی تربیتی و مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی پدیدارشناسانة گرایش دانشجویان با رشته‌های غیرمرتبط به تحصیل در رشته‌های روان‌شناسی و مشاوره است. روش این پژوهش، کیفی و پدیدارشناسی است که در آن به مطالعة عمیق پرداخته شده است. با استفاده از روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسانه، 20 نفر (17 زن و 3 مرد) از میان افرادی که در مقطع کارشناسی در رشته‌ای غیر از رشته‌های مشاوره یا روان‌شناسی تحصیل کرده‌اند و در مقطع ارشد یا دکتری، یکی از این دو رشته را انتخاب کرده‌اند، در سال 1399 به شیوة نمونه‌گیری هدفمند، بر پایة اصل اشباع و با تکراری‌شدن پاسخ‌ها انتخاب شدند و به مصاحبة نیمه‌ساختاریافته پاسخ دادند. یافته‌های پژوهش به‌صورت جدول‌هایی طبقه‌بندی و براساس پاسخ‌های مشارکت‌کنندگان به هر سؤال به‌صورت جداگانه ارائه شدند. برای تحلیل داده‌ها از روش هفت‌مرحله‌ای کلایزی استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که افراد به دلایل متفاوتی از جمله عوامل درونی مانند علاقه‌نداشتن یا عوامل بیرونی مانند کاربردی‌نبودن رشتة قبلی تغییر رشته می‌دهند. براساس اظهارات بسیاری از شرکت‌کنندگان یکی از عوامل مؤثر در تغییر رشته جایگاه اجتماعی بهتر از رشتة قبلی در جامعه است. به‌نظر می‌رسد حضور مشاور آگاه و مطلع از امور برای شناسایی علایق و توانمندی‌های واقعی افراد به‌منظور جلوگیری از هدررفتن سرمایه، وقت و انرژی فردی و اجتماعی امری بدیهی و واضح است که کمتر به آن توجه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Phenomenological Study by Students Tendency Irrelevant to Study in the Fields of Psychology and Counseling

نویسندگان [English]

  • Milad Toopshekan 1
  • Zahra Naghsh 2
  • Abbas Javaheri Mohammadi 2
1 Department of Counseling, Alborz Campus, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Department of Educational Psychology and Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran. Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to examine the phenomenology of the inclination of students with unrelated disciplines to study psychology and counseling. The research method is qualitative and phenomenological, and the study is in-depth. Using a phenomenological qualitative research method, 20 individuals (17 females and 3 males) were selected among those who have studied in other fields of counseling or psychology at the undergraduate level and at the master’s or PhD level, one of the two in 2020. They were selected according to the principle of saturation and by repeating the responses through a purposive sampling method, and answered a semi-structured interview. The research findings were categorized separately and the participants were presented individually for each question. The Colaizzi’s seven steps of phenomenological analysis was used to analyze the data. The results indicated that the participants did not change their field of study due to various reasons, including internal factors such as lack of interest or external factors such as impracticality. According to the participant, one of the effective factors in changing the subject may be the social status compared to the previous subject in the society. It seems it is neccessery to consult an informed advisor to identify real interests and skills, which avoids wasting capital, time, and human and social energy.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Counseling
  • Psychology
  • Colaizzi
  • Change the String
  • Phenomenology
  • Field of Study
ابوالمعالی، خ. (1391). پژوهش‌های کیفی از نظریه تا عمل. تهران: نشر علم.
اجاقی، م. ا.، و طالب‌وند، م. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر انتخاب رشتۀ دانشجویان حسابداری. اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی. خرداد 1394، دانشگاه پیام‌نور ساری، ایران.
باقری، م.، و فرهادی، ه. (1396). عوامل مؤثر بر انتخاب رشته از دید دانشجویان رشتۀ روان‌شناسی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان در سال تحصیلی 96-95. همایش بین‌المللی روان‌شناسی و مطالعات اجتماعی. تهران، ایران.
پرند، ک.، یادگارزاده، غ.، مقیمی، ف.، خدایی، ا.، و رنگین، ح. (1387). بررسی و مطالعۀ دیدگاه‌های داوطلبان آزمون سراسری سال 1387 و دانشجویان سال اول (داوطلبان آزمون سال 1386) به‌منظور شناسایی عوامل اثرگذار بر انتخاب رشته و پیشنهاد راهکارهای بهبود آن. پژوهش در نظام‌های آموزشی. 3(7)، 63-43.
بیگدلی، ز.، و آبام، ز. (1382). عوامل مؤثر در انتخاب رشتۀ تحصیلی و تغییر نگرش دانشجویان کتابداری و روان‌شناسی بالینی در دانشگاه شهید چمران اهواز. کتابداری و اطلاع‌رسانی. 6(2)، 66-47.
ﺣﺴﻴﻨﻲ ﺷﻬﻴﺪی، ل.، ﻋﻄﺎردی، ع.، و ﻣﻘﻴﻤﻴﺎن، م. (1384). ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﺑﻪ‌ﻛﺎرﮔﻴﺮی راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻳﺎدﮔﻴﺮی داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن. اﻓﻖ داﻧﺶ. 11(1)، 60-53.
ذکایی، م. س.، و شجاعی باغینی، ن. (1392). تغییر رشته‌ای‌ها: انگیزه‌ها، انتظارها و ارزیابی دانشجویان رشته‌های غیرمرتبط از تحصیل در علوم انسانی. فصلنامۀ علوم اجتماعی. 20(63)، 175-128.
رجب‌زاده، ص.، و مؤمنی مهمویی، ح. (1394). بررسی نقش علاقه به رشتۀ تحصیلی و آگاهی از آیندۀ شغلی بر انگیزش تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی. سومین کنفرانس ملی توسعۀ پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی. دی‌ماه 1394. قم، ایران.
زین‌آبادی، ح.، فرزانه، م.، و دارابی، ف.، (1397). مهاجرت علمی: تأملی بر دلایل تغییر رشته در مقطع کارشناسی ‌ارشد از سایر رشته‌ها به مدیریت آموزشی. دوفصلنامۀ مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی. 7(13)، 169-146.
سالمیان، م. (1389). علل گرایش دانشجویان غیرمرتبط به رشتۀ علوم ارتباطات اجتماعی مقطع کارشناسی ‌ارشد. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. رشتة علوم ارتباطات. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
سرهنگ‌پور، ح.، اکبری، م.، و نادری، ح. (1396). سهم عوامل درونی و بیرونی مؤثر در انتخاب رشتۀ روان‌شناسی دانشجویان دانشگاه‌های استان مازندران. چهارمین کنفرانس بین‌المللی نوآوری‌های اخیر در روان‌شناسی. خرداد 1396.  دانشگاه نیکان، تهران، ایران.
ضرابیان، ف.، و رمضانی، ف. (1398). بررسی عوامل مؤثر بر انتخاب رشتۀ دانشگاهی در دانشجویان روان‌شناسی دانشگاه پیام نور اراک (ورودی‌های 97-1394). اولین همایش ملی مدرسه فردا. شهریور 1398. دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
عنایتی نوین‌فر، ع.، درانی، ک.، و کرم‌دوست، ن. (1391). بررسی مقایسه‌ای عوامل مؤثر بر انتخاب رشتۀ تحصیلی دانشجویان دانشکده‌های فنی و مهندسی و روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. فصلنامۀ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. 18(4)، 167-145.
قاضی‌نژاد، م.، و عباسیان، م. (1390). مطالعۀ کیفی عوامل اجتماعی همسرکشی. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان). 9(2)، 115-81.
کاظمی، م. (1389). بررسی تطبیقی وضعیت علمی و آموزشی و راهبردهای مطالعه و یادگیری دانشجویان کارشناسی‌ارشد رشته‌های مرتبط و غیرمرتبط (مطالعۀ موردی). پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد تحقیقات آموزشی. دانشگاه چمران اهواز.
محمدپور، ا. (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش (جلد اول: منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی). تهران، انتشارات جامعه‌شناسان.
مدهوشی، م.، زالی، م. ر.، و نجیمی، ن. (1388). تشکیل خانۀ کیفیت در نظام آموزش عالی (مطالعۀ موردی: مقطع دکتری مدیریت دانشگاه‌های دولتی). پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. 1(15)، 154-121.
معروفی، ی.، و آداک، م. (1396). بازنمایی تجارب زیستۀ دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشتۀ علوم تربیتی در ارتباط با تغییر رشته (مطالعۀ پدیدارشناسی). فصلنامۀ مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی. 7(20)، 55-33.
معمارپور، م.، بذرافکن، ل.، موسوی، ا.، و وثوقی، م. (1392). عوامل مؤثر بر انتخاب رشتۀ تحصیلی در دانشجویان دندان‌پزشکی. مجلۀ آموزش در علوم پزشکی. 13(4)، 269-260.
مهدی‌خانی، ع. (1395). بررسی علل گرایش دانشجویان رشته‌های فنی- مهندسی و علوم پایه به ادامۀ تحصیل در مقطع کارشناسی‌ارشد رشته‌های علوم انسانی (مطالعۀ موردی دانشگاه زنجان). دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی در علوم تربیتی و مطالعات رفتاری و آسیب‌های اجتماعی ایران. تهران، ایران.
نصر، ا. ر.، عریضی، ح. ر.، علامت‌ساز، م. ح.، و نیلی، م. ر. (1386). بررسی ملاک‌های انتخاب رشتۀ داوطلبان ورود به دانشگاه‌های دولتی و مقایسۀ آن بر مبنای تحصیلات پدر و رشتۀ تحصیلی، سن و دفعات شرکت در آزمون سراسری. پژوهش‌های نوین روان‌شناختی. 2(5)، 138-109.
وکیلی، م. (1399). مدرسه و هویت جنسیتی: مطالعۀ پدیدارشناختی چالش‌های هویتی نوجوانان ناراضی جنسیتی در مدرسه. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، رشتة مشاورة مدرسه، دانشگاه تهران.
Astorne-Figari, C., & Speer, J. D. (2019). Are changes of major changes? The roles of grades, gender, and preferences in college major switching. Economics of Education Review. 70)1), 75-93.
Baker, R., Bettinger, E., Jacob, B., & Marinescu, L. (2018). The effect of labor market information on community college students major choice. Economics of Education Review. 65(121), 18-30.
Bartolj, T., & Polanec, S. (2012). College major choice and ability: Why is general ability not enough? Economics of Education Review. 31(6), 996-1016.
Bernard, H. (2000). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches. New York, United States. SAGE Publications.
Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2012). The landscape of qualitative research. SAGGE Publishing. New York, United States
Jaradat, M. S. (2017). Reasons influence students’ decisions to change college majors. International Journal of Humanities and Social Science. 7(3), 223-238
Kinzie, J., Palmer, M., Hayek, J., Hossler, D., Jacob, S. A., & Cummings, H. (2004). Fifty years of college choice: Social, politic al and institutional influences on the decision making process. Indianapolis, in: New Agenda Series, Lumina Foundation for Education.
McGrath, M., & Braunstein, A. (1997). The prediction of freshmen attrition: An examination of importance of certain demogaraphic, academic, financial, and social factors. College Student Journal. 31, 396-408.
Sepp, H .R., & Embree, L. (2010). Handbook of phenomenological aesthetics. Springer Dordrecht Heidelberg London New York.
Wright, C. (2018). Choose wisely: A study of college major choice and major switching behavior. Ph.D. Dissertation in Public Policy Analysis. Pardee RAND Graduate School.
Zahavi, D. (2003). Husserl's phenomenology. Stanford: Stanford University Press.