فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی

مقایسة اثر روش‌های مداخله‌ای آموزش، بازخورد و القای ریاکاری بر نگرش، قصد و رفتار صرفه‌جویی انرژی الکتریکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استاد گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسة اثر سه مداخلة آموزش، بازخورد و القای ریاکاری بر نگرش، قصد و رفتار صرفه‌جویی برق خانوارها است. طرح شبه‌آزمایشی با سه گروه آزمایشی و یک گروه گواه، به‌صورت پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیگیری به‌کار گرفته ‌شد. جامعة آماری، مشترکان برق محلة گلسار رشت و نمونة آماری، خانوارهای 46 واحد یک مجتمع مسکونی منطقه هستند که به 4 گروه 12 واحدی تقسیم شدند. در مداخلة آموزش، دفترچه‌های آموزش صرفه‌جویی، در مداخلة بازخورد، گزارش هفتگی صرفه‌جویی و در مداخلة القای ریاکاری، اعلان تبلیغاتی و گروه مجازی به سه گروه آزمایشی اختصاص ‌یافت. نگرش و قصد صرفه‌جویی، ابتدا در پیش‌آزمون و پس‌از شش هفته اجرای مداخلات، در پس‌آزمون، با مقیاس‌های محقق‌ساختة نگرش و قصد صرفه‌جویی سنجیده ‌شد. میزان رفتار صرفه‌جویی با قرائت کنتورهای برق در پیش‌آزمون، پس‌آزمون و هشت هفته بعد از مداخلات، در پیگیری اندازه‌گیری شد. تغییرات نگرش و قصد، با تحلیل کوواریانس چندمتغیره و آزمون‌های تعقیبی، همچنین تغییرات رفتار، با تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر بررسی ‌شدند. نتایج نشان می‌دهد آموزش تنها قادر به تغییر نگرش افراد دربارة صرفه‌جویی بوده ‌است. درعوض، القای ریاکاری برای راه‌اندازی قصد صرفه‌جویی و بازخورد برای فعال‌سازی رفتار صرفه‌جویی، اثربخش بوده‌اند؛ اگرچه پایداری رفتار صرفه‌جویی، وابسته‌ به استمرار بازخوردرسانی بود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Impacts of Education, Feedback, and Hypocrisy Induction Intervention Methods on Electrical Energy Conservation Attitude, Intentions and Behavior

نویسندگان [English]

  • Behdad Khoshnava 1
  • MohammadNaghy Farahani 2
  • Hamid Khanipour 3

1 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Education. Kharazmi University. Tehran, Iran

2 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Education. Kharazmi University. Tehran, Iran

3 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Education. Kharazmi University. Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of the present study is to compare the effects of three intervention methods, including skills training, feedback, and hypocrisy induction, on household attitudes, intentions, and behaviors. The present study used a quasi-experimental design with three experimental groups and one control group, a pretest, a posttest, and an 8-week follow-up. The statistical population consists of the electricity subscribers of Golsar suburb in Rasht. The sample of the study consists of the households of 46 units of a housing complex in this zone, which were divided into four groups of 12 units each. The experimental groups were assigned educational brochures for the education intervention, weekly consumption reports for the feedback intervention, and promotional announcements and a virtual group for the hypocrisy intervention. Attitude and intention to conserve were measured initially at pretest and six weeks after the start of the interventions at posttest using the researcher-developed Attitude and Intention to conserve scales. The extent of conservation behavior was measured by reading electricity meters at the pretest and posttest, and eight weeks after the intervention at the follow-up stage. Changes in attitudes and intentions were assessed by multivariate analyzes of covariance and post hoc tests, and changes in behavior were assessed by repeated measures analyzes of variance. Results showed that education could only change people’s attitudes toward environmental protection. Instead, inducing hypocrisy was effective in arousing intention to protect the environment, as was feedback in activating environmental protection behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conservation
  • Attitude
  • Intention
  • Feedback
  • Hypocrisy Induction
ارم، م. ت. (1395). تأثیر آموزش عمومی بر مصرف بهینۀ برق. کنفرانس بین­المللی برق پژوهشگاه نیروی توانیر. شرکت توزیع برق استان تهران، دماوند، تهران.
جعفری‌سرشت، د.، و بانوی، ر. (1396). اثر عوامل فیزیکی ساختمان و متغیرهای جمعیتی بر مصرف انرژی مسکونی در نقاط شهری. فصلنامۀ علمی اقتصاد مسکن. 60، 55-35.
صفاری­نیا، م.، احدی، ح.، و بخشی، م. ا. (۱۳۸۶). تأثیر شیوه­های رفتاری، شناختی و رفتاری-شناختی (ترکیبی) بر تغییر نگرش و رفتار مصرف انرژی الکتریکی دانش‌آموزان و الگوی مصرف انرژی الکتریکی خانواده. ششمین همایش ملی انرژی. کمیتۀ ملی انرژی جمهوری اسلامی ایران، تهران.
صفاری­نیا، م.، علی­پور، ا.، و منصوری، ­ع. (1393). بررسی کاربرد شیوه­های تغییر نگرش و رفتار مصرف­ انرژی الکتریکی شمال تهران. پژوهش­های روان­شناسی اجتماعی. 4، 16-1.
مساوات، ح. ر.، صفاری نیا، م.، و رضاپور، ک. (۱۳۷۹). بررسی اثربخشی فعالیت­های آموزش و آگاه­سازی در­خصوص صرفه‌جویی انرژی در دانش­آموزان مدارس ابتدایی و راهنمایی شهر تهران. طرح پژوهشی وزارت نیرو، معاونت امور انرژی.
ناصری، آ.، و مهرگانی، آ. (1395). عوامل مؤثر ­بر کاهش میزان مصرف انرژی در ساختمان­های مسکونی. کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری، مدیریت­ شهری و محیط­زیست در هزارۀ سوم، رشت.
https://irandataportal.syr.edu/wp-content/uploads/1394-1.pdf
 
Abrahamse, W., Steg, L., Vlek, C., & Rothengatter, T. (2005). A review of intervention studies aimed at household energy conservation. Journal of Environmental Psychology. 25(3), 273-291.
Aertsens, J., Mondelaers, K., Verbeke, W., Buysse, J., & Van Huylenbroeck, G. (2011). The influence of subjective and objective knowledge on attitude, motivations & consumption of organic food. British Food Journal. 113(11), 1353-1378.
Aitken, C. K., McMahon, T. A., Wearing, A. J., & Finlayson, B. L. (1994). Residential water use: Predicting and reducing consumption. Journal of Applied Social Psychology. 24(2), 136-158.
Ajzen, I., & Cote, N. G. (2008). Attitudes and the prediction of behavior. In W. D. Crano & R. Prislin (Eds.), Attitudes and attitude change (pp. 289–311). New York: Psychology Press.
Ajzen, I. (1985). From intentions to actions: A theory of planned behaviour. In Action control (pp. 11-39). Springer Berlin Heidelberg.
Ajzen, I., & Sheikh, S. (2013). Action versus inaction: Anticipated affect in the theory of planned behavior. Journal of Applied Social Psychology. 43(1), 155-162.
Armitage, C. J., & Conner, M. (2001). Efficacy of the theory of planned behaviour: A meta‐analytic review. British Journal of Social Psychology. 40(4), 471-499.
Aronson, E., & Carlsmith, J. M. (1962). Performance expectancy as a determinant of actual performance. The Journal of Abnormal and Social Psychology. 65(3), 178–182.
Bergquist, M. (2017). Using social norms in energy conservation interventions. PhD dissertation. University of Gothenburg.
Bird, S., & Legault, L. (2018). Feedback and behavioral intervention in residential energy and resource use: A review. Current Sustainable/Renewable Energy Reports. 5(1), 116-126.
Dickerson, C. A., Thibodeau, R., Aronson, E., & Miller, D. (1992). Using cognitive dissonance to encourage water conservation. Journal of Applied Social Psychology. 22(11), 841–854.
Festinger, L. (1957). Cognitive dissonance theory. (1989) Primary Prevention of HIV/AIDS: Psychological Approaches. Newbury Park, California: Sage Publications.
 
Fointiat, V. (2004). “I know what I have to do, but…” When hypocrisy leads to behavioral change. Social Behavior and Personality: An International Journal. 32(8), 741-746.
Frahm, A., Galvin, D., Gensler, G., Savina, G. & Moser, A. (1996). Changing behavior: Insights and applications. Report of the King County Water Pollution Control Division, Local Hazardous Waste Management Program. Seattle, Washington.
Frederiks, E. R., Stenner, K., & Hobman, E. V. (2015). The socio-demographic and psychological predictors of residential energy consumption: A comprehensive review. Energies. 8(1), 573- 609.
Guo, Z., Zhou, K., Zhang, C., Lu, X., Chen, W., & Yang, S. (2018). Residential electricity consumption behavior: Influencing factors, related theories and intervention strategies. Renewable and Sustainable Energy Reviews. 81, 399-412.
 
Jenkins, K., Sovacool, B., & Hielscher, S. (2018). Energy (in) justice and vulnerability in the UK smart meter rollout. In Transitions in energy efficiency and demand: The emergence, diffusion and impact of low-carbon innovation (pp. 94-110). Routledge.
Karlin, B., Zinger, J. F., & Ford, R. (2015). The effects of feedback on energy conservation: A meta-analysis. Psychological Bulletin. 141(6), 1205–1227.
Komatsu, H., & Nishio, K. I. (2015). An experimental study on motivational change for electricity conservation by normative messages. Applied Energy. 158, 35-43
Koshman, O., & Ulyanova, O. (2014). Attitudes towards domestic energy efficiency among Russian consumers: Factors influencing behavior. Master's thesis. University Nordland.
Kluger, A. N., & DeNisi, A. (1996). The effects of feedback interventions on performance: A historical review: A meta-analysis, and a preliminary feedback intervention theory. Psychological Bulletin. 119(2), 254–284.
Kuo, T. C., Tseng, M. L., Lin, C. H., Wang, R. W., & Lee, C. H. (2018). Identifying sustainable behavior of energy consumers as a driver of design solutions: The missing link in eco-design. Journal of Cleaner Production. 192, 486-495.
Morrongiello, B. A., & Mark, L. (2008). “Practice what you preach”: Induced hypocrisy as an intervention strategy to reduce children's intentions to risk take on playgrounds. Journal of Pediatric Psychology. 33(10), 1117–1128.
Ruxton, G. D., & Beauchamp, G. (2008). Time for some a priori thinking about post hoc testing. Behavioral Ecology. 19(3), 690-693.
 
Simanaviciene, Z., Virgilijus, D., & Simanavicius, A. (2017). Psychological factors influence on energy efficiency in households. Oeconomia Copernicana. 8(4), 671-684.
Simmons, V. N., Webb, M. S., & Brandon, T. H. (2004). College-student smoking: An initial test of an experiential dissonance-enhancing intervention. Addictive Behaviors. 29(6), 1129–1136.
Suleiman, J. H., Balubaid, S., Zakari, N. M., & Ituma, E. (2015). Dwelling factors effect on residential energy consumption. Jurnal Teknologi. 77(15), 41-45.
Trotta, G. (2018). Factors affecting energy-saving behaviours and energy efficiency investments in British households. Energy Policy. 114, 529-539.
Wang, P., Liu, Q., & Qi, Y. (2014). Factors influencin
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 12، شماره 2
شهریور 1400
صفحه 23-41
  • تاریخ دریافت: 25 شهریور 1400
  • تاریخ پذیرش: 25 شهریور 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 25 شهریور 1400
  • تاریخ انتشار: 25 شهریور 1400