فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی

رابطۀ الگوهای ارتباطی و جو عاطفی خانواده مبدأ با نگرش به ازدواج: نقش واسطه‌ای تمایز‌یافتگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، گروه مشاوره، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ رابطۀ الگوهای ارتباطی و جو عاطفی خانواده مبدأ با نگرش به ازدواج با توجه به نقش میانجیگر تمایزیافتگی است. این مطالعه بنیادی است و به‌روش کمی همبستگی از نوع معادلات ساختاری انجام شده است. جامعۀ آماری شامل دانشجویان مجرد شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1399 هستند. برای این منظور، 325 دانشجو (۲۳۰ دختر و ۹۰ پسر) از دانشجویان شهر تهران به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده، مقیاس‌های نگرش به ازدواج (MAS)، الگوی ارتباطی خانواده (RFCP)، جو عاطفی (Hill-Bern) و تمایزیافتگی (DSI-SF) بود. داده‌ها با استفاده از معادلات ساختاری و به‌کمک نرم‌افزار SPSS 24 و AMOS تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد از میان الگوهای ارتباطی خانواده مبدأ، الگوی گفت‌وشنود و الگوی همنوایی ارتباط معناداری با تمایزیافتگی دارند. همچنین بین جو عاطفی خانوادۀ مبدأ و تمایزیافتگی و نیز بین تمایزیافتگی و نگرش خوش‌بینانه، واقع‌گرایانه و ایدئال به ازدواج رابطۀ معناداری وجود دارد (05/0 ≥ p). به‌علاوه، تمایزیافتگی در ارتباط بین الگوی گفت‌وشنود و جو عاطفی خانوادۀ مبدأ با نگرش خوش‌بینانه به ازدواج، نقش میانجی دارد؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت، با بهبود الگوهای ارتباطی و جو عاطفی خانواده مبدأ و درنتیجه با افزایش تمایزیافتگی افراد می‌توان به کسب نگرش خوش‌بینانه، واقع‌گرایانه و ایدئال‌گرایانه به ازدواج کمک کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationship between the Communication Patterns and the Emotional Atmosphere of the Family of Origin and the Attitude toward Marriage Mediating Role of Self-Differentiation

نویسندگان [English]

  • somayeh shahmoradi 1
  • Ranaa Aghababaie 2
  • Zahra Habibi 2

1 Department of counseling, Faculty of Psychology and educational sciences, university of Tehran, Tehran, Iran

2 Department of counseling, Faculty of Psychology and educational sciences, university of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

The aim of the present study is to investigate the relationship between the communicational patterns and emotional atmosphere of the family of origin and the attitude toward marriage considering the mediating role of self-differentiation. This study was conducted fundamentally, using the correlation method of path analysis. The statistical population included single students in Tehran and the sample consisted of 325 students (230 girls/90 boys). The instruments used were Marriage Attitude Scale (MAS), Family Communicational Pattern (RFCP), Emotional Atmosphere (Hill-Bern), and Self-differentiation (DSI-SF). Data were analyzed by path analysis using SPSS-24 and AMOS software. The results showed that among the communication patterns of the family of origin, the patterns of dialog and conformity had a significant relationship with self-differentiation. There was a significant relationship between emotional atmosphere in the family of origin and self-differentiation. There was a significant relationship between self-differentiation and optimistic, realistic, and ideal attitudes toward marriage. The results showed that self-differentiation mediated the relationship between the dialog patterns and the emotional atmosphere of the family of origin with an optimistic attitude toward marriage. Therefore, it can be concluded that by improving the communication patterns and emotional atmosphere of the family of origin, and thus increasing the self-differentiation of the individual, one can help to achieve an optimistic, realistic, and idealistic attitude toward marriage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attitudes toward Marriage
  • Self-Differentiation
  • Communication Pattern
  • Family of Origin
  • Emotional Atmosphere in the Family
آشته، ک.، و کرمی، ج. (1397). پیش‌بینی نگرش به ازدواج از طریق ویژگی‌های شخصیتی، سبک‌های دل‌بستگی و عاطفی خانوادگی در دانشجویان دختر مجرد دانشگاه رازی کرمانشاه. رویش روان‌شناسی. 7(11)، 374-355.
بشلیده، ک. (1393). روش‌های پژوهش و تحلیل آماری مثال‌های پژوهشی با SPSS و AMOS. اهواز: دانشگاه شهید چمران اهواز.
جاودان، م. (۱۳۹۳). رابطۀ خودبازبینی، جو عاطفی خانواده و مهارت‌های زندگی با پرخاشگری نوجوانان پسر. فصلنامۀ شخصیت و تفاوت‌های فردی. 3(5)، 142-125.
خجسته‌مهر، ر.، محمدی، ع.، و عباس‌پور، ذ. ا. (1396). نظریۀ زمینه‌ای فرایند شکل‌گیری نگرش به ازدواج: یک مطالعۀ کیفی. مجلۀ تحقیقات کیفی در علوم سلامت. 6(۳)، 354-343.
رحمانی، پ.، و محب، ن. (۱۳۹۰). بررسی شیوه‌های فرزندپروری و جو عاطفی خانوادۀ کودکان مبتلا به اضطراب فراگیر و کودکان فاقد اضطراب. فصلنامۀ علوم تربیتی. ۴ (۱۳)، 78-67.
ساداتی، س.، مهرابی‌زاده هنرمند، م.، و سودانی، م. (1393). رابطۀ علی تمایزیافتگی، نورزگرایی و بخشندگی با دلزدگی زناشویی با واسطۀ تعارض زناشویی. فصلنامۀ روان‌شناسی خانواده. 1(2)، 68-55.
سازمان ثبت احوال کشور. (1399). داده‌های ازدواج و طلاق. بازیابی از https://www.sabteahval.ir/avej/Page.aspx?mId=49826&ID=3257&Page=Magazines/SquareshowMagazine
سراج خرمی، ن.، و صفرزاده، س. (۱۳۹۱). مقایسه ویژگی‌های روان‌شناختی، جو عاطفی خانواده و اندیشه‌پردازی خودکشی بین دختران فراری و عادی شهر اهواز. یافته‌های نو در روانشناسی (روانشناسی اجتماعی). 7(۲۳)، 148-129.
سیاح، س.، کوچک انتظار، ر.، و حسنی، ف. (1396). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس نگرش به ازدواج. رویش روان‌شناسی. 6(4)، 107-93.
سیدمحمدی، ع.، شیخ‌الاسلامی، ر.، و فولادچنگ، م. (۱۳۹۸). مسئولیت‌پذیری در بزرگسالی در حال ظهور: نقش الگوهای ارتباطی خانواده و ابعاد هویت. دوفصلنامۀ مشاورۀ کاربردی. 9(2)، 22-1.
صابری‌فرد، ف.، و حاجی‌اربابی، ف. (1398). رابطۀ جو عاطفی خانواده با خودتنظیمی هیجانی و تاب‌آوری در دانشجویان دانشگاه آزاد مشهد. مجلۀ روان‌شناسی و روان‌پزشکی شناخت. 6(1)، 63-49.
عباسی، ق. ا.، و حسینی، س. س. (۱۳۹۸). همبستگی بین عملکرد خانواده، تمایزیافتگی خود و رضایت از زندگی با نگرش به ازدواج در فرزندان جانبازان. نشریۀ طب جانباز. ۱۱ (۴۲)، 40-35.
عظیمی هاشمی، م.، اعظم کاری، ف.، بیگناه، م.، و رضامنش، ف. (1394). ارزش‌ها و الگوهای کنش جوانان در خصوص همسرگزینی و روابط پیش از ازدواج. راهبرد فرهنگ. 8(29)، 212-179.
کوتی، ف.، رجبی، غ. ر.، و سودانی، م. (۱۳۸۶). رابطۀ جو عاطفی خانواده و حمایت اجتماعی با سلامت عمومی در دانش‌آموزان دختر پایۀ اول مقطع متوسط شهر اهواز. فصلنامۀ علمی-ترویجی یافته‌های نو در روان‌شناسی. 4(۵)، 18-4.
کورش‌نیا، م.، و لطیفیان، م. (1386). بررسی روایی و پایایی ابزار تجدیدنظرشدۀ الگوهای ارتباطات خانواده. فصلنامۀ خانواده‌پژوهی. 3(12)، 875 – 855.
گولدنبرگ، ه.، و گولدنبرگ، ا. (1398). خانواده‌درمانی. ترجمۀ مهرداد فیروزبخت. تهران: رسا.
لطیفیان، م.، و فخاری، ن. (1393). نقش میانجیگری تمایزیافتگی خود در رابطه با الگوهای ارتباطی خانواده و سلامت روان. فصلنامۀ فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده. 8(26)، 84-65.
موسوی شوشتری، م. (1376). بررسی رابطۀ جـو عـاطفی خـانواده بـا سـازگاری فـردی-اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پایۀ سوم مدارس راهنمـایی اهـواز. پایـان‌نامـۀ کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
نجارپور استادی، س. (1387). رابطۀ جو عاطفی خانواده، خودپنداره، عزت‌نفس و پایگاه اقتصادی و اجتماعی بر شکل‌گیری هویت جوانان. اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی. 3(9)، 58-49.
 نیکخواه، ه. ا.، فانی، م.، و اصغرپور ماسوله، ا. ر. (1396). سنجش نگرش دانشجویان نسبت به ازدواج و عوامل مؤثر بر آن. جامعه‌شناسی کاربردی. 28(3)، 122-99.
نیل‌فروشان، پ.، نویدیان، ع.، و عابدی، ا. (1392). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس نگرش به ازدواج. روان‌پرستاری. 1(1)، ۴۷-۳۵.
Adamczyk, K. (2017). Direct and indirect effects of relationship status through satisfaction with relationship status and fear of being single on Polish young adults' well-being. Personality and Individual Differences. 111, 51-57.
Barr, A. B., & Simons, R. L. (2012). Marriage expectations among African American couples in early adulthood: A dyadic analysis. Journal of Marriage and Family. 74(4), 726-742.
Carey, K. M. (2006). Effects of childhood family environment on marital attitudes.  A thesis for the degree of Master of Art in Counseling, Division of Education. Truman State University, Kirksville, Missouri United States.
 Davies, P. T., & Lindsay, L. L. (2004). Interparental conflict and adolescent adjustment: Why does gender moderate early adolescent vulnerability? Journal of Family Psychology. 18(1), 160-170.
Drake, J. R. (2011). Differentiation of Self Inventory, short form: Creation and initial evidence of construct validity. PhD dissertationin in Counselling Psychology . University of Missouri, Kansas, United States.
Kim, H. S., & Jung, Y. M. (2015). Self-differentiation, family functioning, life satisfaction and attitudes towards marriage among South Korean university students. Indian Journal of Science and Technology. 8(19), 1-8.
Koerner, F. A., & Mary Anne, F. (2002). Understanding family communication patterns a family functioning: The roles of conversation orientation and conformity orientation. Annals of the International Communication Association. 26(1), 36-65.
Lampis, J., Cataudella, S., Agus, M., Busonera, A., & Skowron, E. A. (2019). Differentiation of self and dyadic adjustment in couple relationships: A dyadic analysis using the actor-parent interdependence model. Family Process. 58(3), 698-715.
Nazaré, B., Fonseca, A., Gameiro, S., Canavarro, M. C., & Dattilio, F. M. (2011). Amniocentesis due to advanced maternal age: The role of marital intimacy in couples’ decision-making process. Contemporary Family Therapy. 33(2), 128-142.
Pease, K. (2013). Differentiation of self and anxiety as a function of culture. Master's thesis in Science in Psychology. California State University, Stanislaus, United States.
Reblin, M., & Uchino, B. N. (2008). Social and emotional support and its implication for health. Current Opinion in Psychiatry. 21(2), 201-205.
Ritchie, L. D., & Fitzpatrick, M. A. (1990). Family communication patterns: Measuring intrapersonal perceptions of interpersonal relationships. Communication Research. 17(4), 523-544.
Sigelman, C. K., & Rider, E. A. (2018). Human development across the life span. Wadsworth: Cengage Learning.
Willoughby, B. J. (2014). Using marital attitudes in late adolescence to predict later union transitions. Youth & Society. 46(3), 425-440.
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 12، شماره 3
آذر 1400
صفحه 289-305
  • تاریخ دریافت: 06 اردیبهشت 1400
  • تاریخ بازنگری: 23 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 23 تیر 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 17 آبان 1400
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1400