مقایسۀ اثربخشی درمان حضوری و واقعیت مجازی متمرکز بر شفقت روی فرسودگی زناشویی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استاد گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشیار گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

4 استادیار گروه مهندسی پزشکی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، مقایسۀ تأثیر درمان‌های حضوری و واقعیت مجازی متمرکز بر شفقت، روی کاهش فرسودگی زناشویی بود. مطالعه، کاربردی و از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعۀ پژوهش شامل مردان متأهل شرکت فولاد مبارکۀ اصفهان با نشانگان فرسودگی زناشویی در سال 1399 بودند. سی نفر از آن‌ها انتخاب و به‌صورت تصادفی در سه گروه درمان حضوری، درمان واقعیت مجازی و کنترل (سه گروه ده‌نفره) جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش، شامل پرسشنامۀ فرسودگی زناشویی (CBQ)، درمان‌های حضوری و واقعیت مجازی متمرکز بر شفقت بود که به‌صورت انفرادی و در هفت جلسۀ 45 دقیقه‌ای ارائه شدند. تحلیل داده‌ها از طریق آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر، در نرم‌افزار SPSS.26 انجام شد. نتایج نشان داد هردو درمان موجب کاهش فرسودگی زناشویی و مؤلفه‌های آن می‌شوند (05/0 > p) و درمان حضوری در مقایسه با درمان واقعیت مجازی در فرسودگی زناشویی، بر مؤلفۀ خستگی روانی و خستگی جسمانی تأثیر بیشتری دارد، اما در مؤلفۀ خستگی عاطفی، هردو درمان اثربخشی یکسانی دارند؛ ضمن اینکه درمان واقعیت مجازی، بر خستگی جسمانی اثر معناداری ندارد (05/0 < p). همچنین نتایج نشان‌دهندۀ ماندگاری هردو درمان در مرحلۀ پیگیری بود. با توجه به تأیید کارایی واقعیت مجازی در درمان فرسودگی، می‌توان از این فناوری در زمینۀ مسئلۀ فرسودگی زناشویی بهره جست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Compassion-Focused Face-to-Face and Compassion-Focused Virtual Reality Therapies for Marital Burnout

نویسندگان [English]

  • Mohammad Shakarami 1
  • Mohamadreza Abedi 2
  • Rezvan sadat Jazayeri 3
  • Javad Rasti 4
1 Department of counselling, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Department of counselling, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Department of counselling, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran
4 Department of Biomedical Engineering, Faculty of Engineering, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

The purpose of the present study was to compare the effects of compassion-focused face-to-face therapy and compassion-focused virtual reality therapy on marital burnout. It was applied using a quasi-experimental research design with pretest, posttest, follow-up, and control group. The statistical population included all married men of Mobarakeh Steel Company in Isfahan who showed symptoms of marital burnout in 2020. Then, 30 people were selected from them and randomly assigned to three groups: Face-to-Face Therapy, Virtual Reality Therapy, and Control Group (10 people in each group). The research instruments were the Couple Burnout Questionnaire (CBQ) and the face-to-face and virtual reality therapies, which were conducted individually in seven 45-minute sessions. Data analysis was performed using the repeated measures analysis of variance test in SPSS.26 software. The results showed that both therapies lead to a reduction in marital burnout and its components (p < 0.05) and that the effect of face-to-face therapy is greater than that of virtual reality therapy on marital burnout, mental exhaustion and physical exhaustion. For the emotional exhaustion component, both therapies were equally effective. In addition, virtual reality therapy had no significant effect on physical exhaustion (p > 0.05). The results also showed the persistence of both therapies in the follow-up phase. Considering the effectiveness of virtual reality in the therapy of burnout, this technology can be used to treat marital burnout.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Compassion Focused Therapy
  • Marital Burnout
  • Virtual Reality
پاینز، آ. م. (1381). چه کنیم تا عشق رؤیایی به دلزدگی نینجامد (ترجمۀ ف. شاداب). تهران: ققنوس.
خدمتی، ن. (1399). نقش خودشفقت‌ورزی و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی در پیش‌بینی فرسودگی شغلی پرستاران. رویش روان‌شناسی. 9(1)، 80-73.
خلعتبری، ج.، همتی ثابت، و.، و محمدی، ح. (1397). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر تصویر بدنی و رضایت زناشویی زنان مبتلا به سرطان پستان: یک مطالعه کارآزمایی آموزشی تصادفی‌شده. فصلنامۀ بیماری‌های پستان. 11(3)، 20-8.
داورنیا، ر.، زهراکار، ک.، معیری، ن.، و شاکرمی، م. (1393). بررسی کارایی زوج‌درمانی هیجان مدار به شیوۀ گروهی بر کاهش فرسودگی زناشویی زنان. مجلۀ علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران. 25(2)، 140-132.
دوره‌ای، ف.، ذوقی پایدار، م.، یارمحمدی، م.، و ایمنی، ب. (1398). تأثیر آموزش شفقت به خود مبتنی بر توجه آگاهی بر ابعاد کیفیت زندگی حرفه‌ای پرستاران. مطالعات روان‌شناسی بالینی. 9(34)، 108-89.
دشت بزرگی، ز. (1396). تأثیر مداخلۀ مبتنی بر شفقت خود بر احساس تنهایی و تنظیم هیجانی زنان آسیب‌دیده از خیانت زناشویی. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. 18(4)، 79-72.
سرمد، ز.، بازرگان، ع.، و حجازی، ا. (1393). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. چاپ بیست‌وششم. تهران: آگه.
سودانی، م.، دهقانی، م.، و دهقان‌زاده، ز. (1392). اثربخشی آموزش تحلیل ارتباط محاوره‌ای بر دلزدگی زناشویی و کیفیت زندگی زوجین. فصلنامۀ مشاوره و روان‌درمانی خانواده. 3(2)، 180-159.
نویدی، ف. (1384). بررسی و مقایسۀ رابطۀ دلزدگی زناشویی با عوامل جو سازمانی در کارکنان ادارات آموزش و پرورش و پرستاران بیمارستان‌های شهر تهران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی. دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.
هاشمی، ا. (1397). اثربخشی آموزش گروهی شفقت خود بر فرسودگی شغلی و رضایت شغلی معلمان. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 9(31)، 46-31.
References
Birnie, K., Speca, M., & Carlson, L. E. (2010). Exploring self-compassion and empathy in the context of mindfulness-based stress reduction (MBSR). Stress and Health, 26(5), 359-371.
Botella, C., Juan, M. C., Banos, R. M., Alcaniz, M., Guillen, V., & Rey, B. (2005). Mixing realities? An application of augmented reality for the treatment of cockroach phobia. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 8(2), 162–171.
Botella, C., Osma, J., Garcia-Palacios, A., Guillen, V., & Banos, R. M. (2008). Treatment of complicated grief using virtual reality: a case report. Death Studies, 32(7), 674–692.
Botella, C., Serrano, B., Banos, R. M., & Garcia-Palacios, A. (2015). Virtual reality exposure-based therapy for the treatment of post-traumatic stress disorder: a review of its efficacy, the adequacy of the treatment protocol, and its acceptability. Neuropsychiatric Disease and Treatment. 3(11), 2533-2545.
Browning, M., Mimnaugh, K. J., Van Riper, C. J., Laurent, H. K., & LaValle, S. M. (2020). Can simulated nature support mental health? comparing short, single-doses of 360-degree nature videos in virtual reality with the outdoors. Frontiers in Psychology, 10, 2667.
Carolina, D. S. (2010). Correlates of job-related burnout in nurse managers working in hospitals. PhD Dissertation. Faculty of Psychology, Rutgers University, USA.
Cheng, M., Dainty, A., & Moore, D. (2007). Implementing a new performance management system within a project – based organization. International Journal of Productivity and Performance Management, 56(1), 60-78.
Chu, L. C. (2017). Impact of Providing Compassion on Job Performance and Mental Health: The Moderating Effect of Interpersonal Relationship Quality. Journal of Nursing Scholarship, 49(4), 456–465.
Collins, R.N., Gilligan, L.J., & Poz, R. (2018). The evaluation of a compassion-focused therapy group for couples experiencing a dementia diagnosis. Clinical Gerontologist, 41(5), 474-486.
Craig, C., Hiskey, S., Royan, L., Poz, R., & Spector , A. (2018). Compassion focused therapy for people with dementia: A feasibility study. International Journal of Geriatric Psychiatry, 33(12), 1727-1735.
Damen, K. H. B., & Van der Spek, E. D. (2018). Virtual reality as e-mental health to support starting with mindfulness-based cognitive therapy. International Federation for Information Processing, 24(1), 241-247.
Depue, R. A., & Morrone-Strupinsky, J. V. (2005). A neurobehavioral model of affiliative bonding: Implications for conceptualizing a human trait of affiliation. Behavioral and Brain Sciences. 28(3), 313- 350.
Difede, J., & Hoffman, H. G. (2002). Virtual reality exposure therapy for world trade centre post-traumatic stress disorder: a case report. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 5(6), 529–535.
Eriksson, T., Germundsjo, L., Astrom, E., & Ronnlund, M. (2018). Mindful self-compassion training reduces stress and burnout symptoms among practicing psychologists: a randomized controlled trial of a brief web-based intervention. Frontiers in Psychology, 9, 2340.
Falconer, C. J., Rovira, A., King, J. A., Gilbert, P., Antley, A., Fearon, P., Ralph, N., Slater, M. & Brewin, C. R. (2016). Embodying self-compassion within virtual reality and its effects on patients with depression. Royal College of Psychiatrists, 2(1), 74-80.
Falconer, C. J., Slater, M., Rovira, A., King, J. A., Gilbert, P., Antley, A., & Brewin, C. R. (2014). Embodying compassion: a virtual reality paradigm for overcoming excessive self-criticism. Plos One, 9(11), e111933.
Freeman, D., Reeve, S., Robinson, A., Ehlers, A., Clark, D., Spanlang, B., & Slater, M. (2017). Virtual reality in the assessment, understanding, and treatment of mental health disorders. Psychological Medicine, 47(14), 2393-2400.
Gagne, M., & Deci, E. L. (2005). Self-determination theory and work motivation. Journal of Organizational Behavior, 26(4), 331–362.
Garcia-Palacios, A., Hoffman, H., Carlin, A., Furness, T., & Botella, C. (2002). Virtual reality in the treatment of spider phobia: a controlled study. Behaviour Research and Therapy, 40(9), 983–993.
Gilbert, P. (2010a). An introduction to compassion focused therapy in cognitive behavior therapy. International Journal of Cognitive Therapy, 3(2), 97–112.
Gilbert, P. (2010b). Training Our Minds in, with and for Compassion: An Introduction to Concepts and Compassion-Focused Exercises. London: Routledge.
Gilbert, P. (2014). The origins and nature of compassion focused therapy. British Journal of Clinical Psychology, 53(1), 6–41.
Gilbert, P. (2015). The evolution and social dynamics of compassion. Social and Personality Psychology Compass, 9(6), 239–254.
Gilbert, P., & Irons, C. (2005). Focused therapies and compassionate mind training for shame and self-attacking. In: Gilbert, P. (ed.), Compassion: Conceptualizations, Research and Use in Psychotherapy (pp. 263-325). London: Routledge.
Gilbert, P., & Leahy, R. (2007). The Therapeutic Relationship in the Cognitive Behavioural Psychotherapies. London: Routledge.
Gilbert, P., & Procter, S. (2006). Compassionate mind training for people with high shame and self-criticism: Overview and pilot study of a group therapy approach. Clinical Psychology and Psychotherapy, 13(6), 353-379.
Gregg, L., & Tarrier, N. (2007). Virtual reality in mental health, A review of the literature. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 42(5), 343-354.
Hofmann, S. G., Grossman, P., & Hinton, D. E. (2011). Loving-kindness and compassion meditation: Potential for psychological interventions. Clinical Psychology Review, 31(7), 1126-1132.
Jerdan, S. W., Grindle, M., van Woerden, H. C., & Kamel Boulos, M. N. (2018). Head-mounted virtual reality and mental health: critical review of current research. JMIR Serious Games, 6(3), e14.
Kayser, K. (1996). The marital disaffection scale: An inventory for assessing motional estrangement in marriage. The American Journal of Family Therapy, 24(1), 68-80.
Keinan, G., & Malach-Pines, A. (2007). Stress and burnout among prison personnel: Sources, outcomes, and intervention strategies. Criminal Justice and Behavior, 34(3), 380-398.
Khan, T. (2012). A study of burnout among faculty at Fullerton college. Ph.D. Dissertation. Faculty of Education and Psychology, Pepperdine University, USA.
Kip, H., Kelders, S. M., Weerink, K., Kuiper, A., Bruninghoff, I., Bouman, Y. H. A., Dijkslag, D., & van Gemert-Pijnen, L. J. E. W. C. (2019). Identifying the Added Value of Virtual Reality for Treatment in Forensic Mental Health: A Scenario-Based, Qualitative Approach. Frontiers in Psychology, 10, 406.
Ko, S., & Choi, Y. (2019). Compassion and job performance: dual-paths through positive work-related identity, collective self esteem, and positive psychological capital. Sustainability, 11, 6766.
Lingarn, H. (2004). Work and family sources of burnout it in the Australian engineering profession of respondents in dualand single earner couples, parents and non-parents. journal of Construction Engineering and Management, 130(2), 39–51.
Maslach, C. (2001). What have we learned about burnout and health?. Psychology & Health. 16(5), 607–612.
Mendozzi, L., Motta, A., Barbieri, E., Alpini, D., & Pugnetti, L. (1998). The application of virtual reality to document coping deficits after a stroke: report of a case. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 1(1), 79-91.
Neff, K. D. (2003). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2(2), 85-101.
Neff, K. D., Rude, S. S., & Kirkpatrick, K. L. (2007). An examination of self-compassion in relation to positive psychological functioning and personality traits. Journal of Research in Personality, 41(4), 908-916.
North, M. M, North, S. M, & Crunk, J. (2004). Virtual reality combats test anxiety: a case study report. Studies in Health Technology and Informatics, 98(1), 278–280.
North, M. M. & North, S. M. (1994). Virtual environment and psychological disorders. Electronic Journal of Virtual Culture, 2(4), 37-42.
North, M. M., North, S. M., & Coble, J. R. (1995). Effectiveness of virtual environment desensitization in the treatment of agoraphobia. International Journal of Virtual Reality, 1(2), 25-34.
Optale, G., Marin, S., Pastore, M., Nasta, A., & Pianon, C. (2003). Male sexual dysfunctions and multimedia immersion therapy (Follow-Up). Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 6(3), 289–294.
Pertaub, D. P., Slater, M., & Barker, C. (2002). An experiment on fear of public speaking in virtual reality. Studies in Health Technology and Informatics, 81(1), 372–378.
Pines, A. M., & Nunes, R. (2003). The relationship between career and couple burnout: Impli-cations for career and couple counseling. Journal of Employment Counseling, 40(2), 50-64.
Riva, G., Wiederhold, B. K., & Molinari, E. (1998). Virtual Reality in Neuroscience: A Survey. Virtual Environments in Clinical Psychology and Neuroscience, 58(1), 191-199.
Rizzo, A., Buckwalter, J., Bowerly, T., Van der Zaag, C., Humphrey, L., Neumann, U., Chua C., Kyriakakis, C., Van Rooyen, A., & Sisemore, D. (2000). The virtual classroom: a virtual reality environment for the assessment and rehabilitation of attention deficits. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 3(3), 483–499.
Rothbaum, B. O., Hodges, L., Smith, S., Lee, J. H. & Price, L. (2000). A Controlled Study of Virtual Reality Exposure Therapy for the Fear of Flying. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68(6), 1020-1026.
Schaufeli, W. B., & Bunk, B. P. (2003). Burnout: An overview of 25 years of research and theorizing. In: Schabracq, M. J., Winnubst, J. A. M., & Cooper, C. C. (editors). The handbook of work and health psychology (7th ed). West Sussex, England: Wiley.
Schaufeli, W. B., Leiter, M. P., & Maslach, C. (2009). Burnout: 35 years of research and practice. Journal of Career Development International, 14(3), 204-220.
Stever, J. (1992). Defining virtual reality: Dimensions determining telepresence. Journal of Communications, 42(4), 73-93.
Stott, R. (2007). When the head and heart do not agree: A theoretical and clinical analysis of rational-emotional dissociation (RED) in cognitive therapy. Journal of Cognitive Psychotherapy, 21(1), 37-50.
Vaillancourt, E.S., & Wasylkiw, L. (2019). The intermediary role of burnout in the relationship between self-compassion and job satisfaction among nurses. Canadian Journal of Nursing Research, 0(0): 1-9.
Vaillancourt, E. S., & Wasylkiw, L. (2020). The intermediary role of burnout in the relationship between self-compassion and job satisfaction among nurses. The Canadian Journal of Nursing Research52(4), 246–254.
White, M. P., Yeo, N., Vassiljev, P., Lundstedt, R., Wallergard, M., Albin, M., & Lohmus, M. (2018). A prescription for “nature” - The potential of using virtual nature in therapeutics. Neuropsychiatric Disease and Treatment. 14(1), 3001–3013.
Wirth, J. H., Allen, A. B. & Zitek, E. M. (2020). Feeling like a burden: Self-compassion buffers the negative effects of a poor performance. Social Psychology, 51(4), 219-238.
Zhang, Y., Gan, Y., & Cham, H. (2007). Perfectionism, academic burnout and engagement among Chines college student: A structural equition modeling analysis. Personality and Individual Differences, 43(6), 1529-1540.
دوره 13، شماره 1
1401
صفحه 83-103
  • تاریخ دریافت: 19 بهمن 1399
  • تاریخ بازنگری: 17 اسفند 1399
  • تاریخ پذیرش: 30 فروردین 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 12 اردیبهشت 1401
  • تاریخ انتشار: 01 خرداد 1401