پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی مادران کودکان کم‌توان ‌ذهنی براساس حمایت اجتماعی ادراک‌شده، سبک‌های دفاعی و خودشفقت‌ورزی

باقری زاده کاوری, اسماء; موسوی, سیدولی اله; ناصح, اشکان; رضائی, سجاد

doi:10.22059/japr.2022.323557.643835

پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی مادران کودکان کم‌توان ‌ذهنی براساس حمایت اجتماعی ادراک‌شده، سبک‌های دفاعی و خودشفقت‌ورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

² گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، شهرستان رشت، ایران

10.22059/japr.2022.323557.643835

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی مادران کودکان کم‌توان‌ ذهنی براساس حمایت اجتماعی ادراک‌شده، سبک‌های دفاعی و خودشفقت‌ورزی بود. طرح تحقیق، توصیفی-همبستگی و روش پژوهش به لحاظ هدف، بنیادی بود. جامعۀ آماری شامل مادران دانش‌آموزان کم‌توان ‌ذهنی مقطع ابتدایی مدارس استثنایی در شهرستان‌های شمالی استان خوزستان (شوش، اندیمشک و دزفول) در سال تحصیلی 1399-1398 بود که از میان آن‌ها 120 مادر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش، بهزیستی روان‌شناختی (RSPWB)، مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک‌شده (MSPSS)، پرسشنامۀ سبک‌های دفاعی (DSQ) و مقیاس خودشفقت‌ورزی (SCS) بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با به‌کارگیری همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با روش ورود هم‌زمان در نرم‌افزار SPSS-24 انجام شد. یافته‌ها نشان می‌دهد بین بهزیستی روان‌شناختی مادران کودکان کم‌توان ‌ذهنی و حمایت اجتماعی ادراک‌شده، سبک‌های دفاعی رشدیافته و خودشفقت‌ورزی، رابطۀ مثبت و معنادار و با سبک‌های دفاعی روان‌آزرده و رشدنایافته همبستگی منفی و معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان می‌دهد 81 درصد از تغییرات بهزیستی روان‌شناختی از طریق حمایت اجتماعی ‌ادراک‌شده، سبک‌های دفاعی (رشدیافته، روان‌آزرده و رشدنایافته) و خودشفقت‌ورزی پیش‌بینی شد؛ بنابراین براساس شناخت عوامل اصلی مؤثر در بهزیستی روان‌شناختی می‌توان برای افزایش بهزیستی روان‌شناختی و کاهش مشکلات، دست به برنامه‌ریزی و اقدامات عملی و مداخله‌ای زد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22518126.1401.13.2.16.6

عنوان مقاله [English]

Predicting Psychological Well-Being of Mothers of Mentally Retarded Children Based on Perceived Social Support, Defense Styles and Self-Compassion

نویسندگان [English]

Asma Bagheri zadeh kaveri ¹
Seyed Valiollah Mousavi ²
ashkan naseh ¹
Sajjad Rezaei ²

¹ Department of psychology, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran

² Department of psychology, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to predict the psychological well-being of mothers of mentally retarded children based on perceived social support, defense styles, and self-compassion. The research design was a descriptive-correlational study and the methodology is basic in purpose. The statistical population included mothers of mentally retarded elementary school students in exceptional schools in the northern cities of Khuzestan province (Shoush, Andimeshk and Dezful) in the school year 2020-2021, among whom 120 mothers were selected through purposive sampling. The instruments were: Psychological Well-Being (RSPWB), Multidimensional Perceived Social Support Scale (MSPSS), Defense Styles Questionnaire (DSQ), and Self-Compassion Scale (SCS). Data analysis was performed using Pearson correlation and multiple regression analysis with the method of simultaneous entry in SPSS-24 software. The results showed that there was a positive and significant relationship between psychological well-being and perceived social support, mature defense styles, and self-compassion, and a negative and significant relationship with neurotic and immature defense styles. The results of multiple regression analysis showed that 81% of the changes in psychological well-being were predicted by perceived social support, defense styles, and self-compassion. Based on the knowledge of the main factors affecting psychological well-being, planning and intervention measures can be taken to increase it and reduce problems.

کلیدواژه‌ها [English]

Mothers of Intellectually Disabled Children
Psychological Well-being
Perceived Social Support
Defense Styles
Self-Compassion

مراجع

بشارت، م. (1384). بررسی رابطۀ کمال‌گرایی مثبت و منفی و مکانیزم‌های دفاعی. مجلۀ پژوهش‌های روان‌شناختی. 15، 21-7.

جوکار، ف.، فرهادی، م.، و دلفان بیرانوند، آ. (1397). پیش‌بینی بهزیستی ذهنی براساس راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، سبک‌های دفاعی، صداقت و نیازهای اساسی روان‌شناختی. فصلنامۀ مطالعات روان‌شناختی. 14(2)، 74-57.

حجت‌خواه، س. م.، و مصباح، ا. (1395). اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر احساس شرم درونی‌شده و سازگاری اجتماعی مادران دارای کودک کم‌توان‌ذهنی. فصلنامۀ روان‌شناسی افراد استثنایی. 24(6)، 180-153.

حیدری‌نسب، ل. (1385). مقایسۀ مکانیزم‌های دفاعی در نمونه‌های بالینی و غیربالینی براساس هنجاریابی و یافته‌های مبتنی بر روان‌سنجی پرسشنامۀ ایرانی سبک‌های دفاعی (DSQ). رسالۀ دکتری روان‌شناسی. دانشگاه تربیت مدرس.

حیدری‌نسب، ل.، منصور، م.، آزاد فلاح، پ.، و شعیری، م. ر. (1386). روایی و اعتبار پرسشنامۀ سبک‌های دفاعی در نمونه‌های ایرانی. دوماهنامۀ دانشور رفتار. 6(22)، 26-11.

خانجانی، م.، شهیدی، ش.، فتح‌آبادی، ج.، مظاهری، م، ع.، و شکری، ا. (1393). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه (18 سؤالی) مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر. اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی. 9(32)، 36-27.

زارعی، ع. ر.، و حقایق، س. ع. (1395). پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی براساس مکانیزم‌های دفاعی و راهبردهای انطباقی در بیماران مبتلا به سندرم نقص ایمنی اکتسابی. نشریۀ روان‌شناسی سلامت. 4(20)، 31-22.

شبانی، ر.، محمودی، غ. ر.، غباری بناب، ب.، امامی‌پور، س.، و سپاه منصور، م. (1394). پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی براساس سبک‌های دلبستگی و شفقت به خود در مادران دانش‌آموزان دورۀ ابتدایی شهر ارومیه. فصلنامۀ زن و مطالعات خانواده. 8(27)، 94-73.

مجاور، ش.، و شاطرلو، ع. (1395). رابطۀ بین حمایت اجتماعی و بهزیستی روان‌شناختی در مادران کودکان کم‌توان‌ذهنی. دومین کنفرانس ملی روان‌شناسی علوم تربیتی و اجتماعی. بابل، ایران.

محمدپور یزدی، ا. ر.، بیرشک، ب.، فتی، ل.، و دژکام، م.(1388). مطالعۀ مورد شاهدی سبک‌های دفاعی و اضطراب حالت صفت در دانشجویان مبتلا به اختلال اضطراب منتشر. مجلۀ علمی-پژوهشی اصول بهداشت روانی. 11(1)، 7-1.

محمدی، پ. (1392). مقایسۀ شیوه‌های والدگری و سبک‌های مقابله با استرس مادران کودکان مبتلا به سندرم ‌داون و گروه شاهد. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

مدنی، ز.، لواسانی، م. غ. ع.، و اژه‌ای، ج. (1395). بررسی رابطۀ تاب‌آوری و حمایت اجتماعی با بهزیستی روان‌شناختی در مادران با دانش‌آموزان آهسته‌گام و عادی. مجلۀ مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی. 1(3)، 42-27.

مرادی، م.، دهقانی‌زاده، م. ح.، و سلیمانی‌خشاب، ع. ع. (1394). حمایت اجتماعی ادراک‌شده و سرزندگی تحصیلی: نقش واسطه‌ای باورهای خودکارآمدی تحصیلی. مجلۀ مطالعات آموزش و یادگیری. 7(1)، 24-1.

مؤمنی، ف.، شهیدی، ش.، موتابی، ف.، و حیدری، م. (1392). ویژگی‌های روان‌سنجی نسخۀ فارسی مقیاس خودشفقت‌ورزی. مجلۀ روان شناسی معاصر. 8(2)، 40-27.

American Association on Intellectual and Developmental Disabilities. (2010). Intellectual Disability: Definition, Classification, and Systems of Support. USA, Washington.

Andrews, G., Singh, M., & Bond, M. (1993). The defense style questionnaire. Journal of Nervous and Mental Disease, 181(4), 246-256.

Balikci, A., Erdem, M., Bolu, A., Oznur, T., & Celik, C. (2014). Defense mechanisms in endogenous depression. Journal of Arastirma‌/Original Article, 56(4), 154-158.

Bond, M., & Perry, J. C. (2004). Long-term changes in defense styles with psychodynamic psychotherapy for depressive, anxiety and personality disorders. American Journal of Psychiatry, 161(9), 1665-1671.

Bond, M., Gardner, S. T., Christian, J., & Sigal, J. J. (1983). Empirical study of self-rated defense styles. Archives of General Psychiatry, 40(3), 333-338.

Brody, S., & Carson, C. M. (2012). Brief report: self-harm is associated with immature defense mechanisms but not substance use in a nonclinical Scottish adolescent sample. Journal of Adolescence, 35(3), 765-767.

Cerqueira, M. M. F., Alves, R. D. O., & Aguiar, M. G. G. (2016). Experiences in the therapeutic itineraries of mothers of children with intellectual disabilities. Ciencia & Saude Coletiva, 21(10), 3223-3232.

Cheng, C. (1997). Role of perceived social support on depression in Chinese adolescents: A prospective study examining the buffering model. Journal of Applied Social Psychology, 27(9), 800-820.

Coakes, S. J., & Steed, L. (2009). SPSS: Analysis without anguish using SPSS version 14.0 for Windows. John Wiley & Sons, Australia.

Elliott, G. C., Kao, S., & Grant, A. (2004). Mattering: Empirical validation of a social-psychological concept. Self and Identity. 3(4), 339-354.

Faul, F., Erdfelder, E., Buchner, A., & Lang, A. G. (2009). Statistical power analyses using G* Power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behavior research methods, 41(4), 1149-1160.

Feldman, C., & Kuyken, W. (2011). Compassion in the landscape of suffering. Contemporary Buddhism, 12(1), 143–155.

Ferrari, M., & Sussman, M. B. (Eds.). (2016). Childhood disability and family systems. London.

Halstead, E. J., Griffith, G. M., & Hastings, R. P. (2018). Social support, coping, and positive perceptions as potential protective factors for the well-being of mothers of children with intellectual and developmental disabilities. International Journal of Developmental Disabilities, 64(4-5), 288-296.

Harandi, T. F., Taghinasab, M. M., & Nayeri, T. D. (2017). The correlation of social support with mental health: A meta-analysis. Electronic Physician, 9(9), 5212-5222.

Hare, D. J., Burtton, M., Bromley, J., & Emersson, E. (2004). The health and social care needs of family carers supporting adult with autistic disorder. Autism, 8(4), 425-444.

Hedda, m., James, W. H., Aaron, T. E. (2010). Families with children who have autism spectrum disorders: stress and support. Social Science Journals, 77(1), 7-36.

Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.

Inwood, E., & Ferrari, M. (2018). Mechanisms of Change in the Relationship between Self‐Compassion, Emotion Regulation, and Mental Health: A Systematic Review. Applied Psychology: Health and Well‐Being, 10(2), 215-235.

Jaiswal, S. V., Subramanyam, A. A., Shah, H. R., & Kamath, R. M. (2018). Psychopathology and coping mechanisms in parents of children with intellectual disability. Indian Journal of Psychiatry, 60(3), 312-317.

Jenaabadi, H. (2013). Comparison of social-psychological interaction between parent of mentally-retarded children and parents of normal children. Journal of Education and Instructional Studies in the World, 3(3), 34-39.

Kang, J. (2013). Instrumental social support, material hardship, personal control and neglectful parenting. Children and Youth Services Review, 35(9), 1366-1373.

Keyes, C. L. M., Shmotkin, D., & Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007-1022.

Ki, E-J., & Jang, J. (2018). Social support and mental health. Journal of Asian Pacific Communication, 28(2), 226-250.

Liu, R. T., Hernandez, E. M., Trout, Z. M., Kleiman, E. M., & Bozzay, M. L. (2017). Depression, social support, and long-term risk for coronary heart disease in a 13-year longitudinal epidemiological study. Psychiatry Research, 251, 36-40.

Lunsky, Y., & Bramston, P. (2006). A preliminary study of perceived stress in adults with intellectual disabilities according to self‐report and informant ratings. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 31(1), 20-27.

McDowell, T. L., & Serovich, J. M. (2007). The effect of perceived and actual social support on the mental health of HIV-positive persons. Aids Care, 19(10), 1223-1229.

Miranda, B., & Louza, M. R. (2015). The physician`s ouality of life: Relationship with ego defense mechanisms and object relations. Journal of Comprehensive Psychiatry, 63(5), 22-29.

Neff, K. D. (2003). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2(2), 85–101.

Neff, K. D., & Faso, D. J. (2015). Self-compassion and well-being in parents of children with autism. Mindfulness, 6(4), 938-947.

Neff, K. D., & McGehee, P. (2010). Self-compassion and psychological resilience among adolescents and young adults. Self and Identity, 9(3), 225-240.

Neff, K. D., Vonk, R. (2009). Self-compassion versus global self-esteem:two different ways of relating to oneself. Journal of Personality, 77(1), 23-50.

Neff, K. D. (2009). The role of self-compassion in development: A healthier way to relate to oneself. Human Development. 52(4), 211-14.

Park, K. (2013). Park's textbook of preventive and social medicine. 22nd ed. Jabalpur India: Banarsidas Banot Publishers. 71-78.

Robinson, S., Hastings, R. P., Weiss, J. A., Pagavathsing, J., & Lunsky, Y. (2018). Self‐compassion and psychological distress in parents of young people and adults with intellectual and developmental disabilities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 31(3), 454-458.

Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Exploration on the meaning of psychological wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081.

Ryff, C. D. (1995). Psychological well-being in adult life. Current Directions in Psychological Science, 4(4), 99-104.

Ryff, C. D., & Keyes, L. M. (1995). The Structure of Psychological Well-Being Revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719-727.

Ryff, C. D., & Singer, B. (2002). From social structure to biology: Integrative science in pursuit of human health and well-being. In C. R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.), Handbook of positive psychology (pp. 541-554). London, England: Oxford University.

Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2006). Best news yet on the six-factor model of well-being. Social Science Research, 35(4), 1103-1119.

Sarno, I., Madeddu, F., & Gratz, K. L. (2010). Self-injury, psychiatric symptoms, and defense mechanisms: findings in an Italian nonclinical sample. Eur Psychiatry, 25(3), 136–45.

Siklos, S., & Kerns, K. A. (2006). Assessing need for social support in parents of children with autism and down syndrome. Journal of Autism and Developmental Disorders, 36(7), 921-933.

Slade, M. (2010). Mental illness and well-being: the central importance of positive psychology and recovery approaches. BMC Health Services Research, 10(1), 1-14.

Tati, N. S. (2017). The Influence of self-Compassion and coping strategies to subjective well-being of Parents with intellectual disabled children. In: International Conference on Diversity and Disability Inclusion in Muslim Societies (ICDDIMS 2017), Jakarta: Atlantis Press.

Yarnell, L. M., & Neff, K. D. (2013). Self-compassion, interpersonal conflict resolution, and well-being. Self and Identity Research, 12(2), 149-159.

Yu, D. S., Lee, D. T., & Woo, J. (2004). Psychometric testing of the Chinese version of the medical outcomes study social support survey (MOS-SSSC). Research in Nursing & Health, 27(2), 135-143.

Ziadni, M. S., Jasinski, M. J., Labouvie-Vief, G., & Lumley, M. A. (2017). Alexithymia, defenses, and ego strength: cross-sectional and longitudinal relationships with psychological well-being and depression. Journal of Happiness Studies, 18(6), 1799-1813.

Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G., & Farley, G. K. (1988). The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Assessment, 52(1), 30–41.