فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی

بررسی روابط ساختاری سلامت روان براساس اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی با میانجی‌گری سبک‌های نظارتی والدین در دانش‌آموزان مقطع متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 استاد گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی روابط ساختاری سلامت روان براساس اعتیاد به شبکه‌های مجازی با میانجی‌گری سبک‌های نظارتی والدین در دانش‌آموزان مقطع متوسطه بود. این پژوهش با توجه به هدف، کاربردی و روش آن همبستگی از نوع مدل‌یابی معادلات ساختاری انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش شامل دانش‌آموزان متوسطۀ شهرستان لنگرود در سال تحصیلی 1400-1399 بود. تعداد نمونه نیز براساس قاعدۀ کلاین 220 نفر با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شد. بعد از جمع‌آوری داده‌ها 173 پرسشنامه شامل 79 دختر و 94 پسر تحلیل شد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌های سلامت روان (GHQ)، اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی (SNA) و سبک نظارتی والدین (SKSS) بود. به‌منظور تحلیل داده‌ها از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart pls3 استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی رابطۀ منفی و معنا‌داری با سلامت روان و سبک نظارتی والدین دارد. یافته‌های پژوهش دلالت بر رابطۀ مثبت و معنادار سبک نظارتی والدین با سلامت روان دارد. همچنین سبک‌های نظارتی والدین می‌تواند نقش میانجی را دربارۀ اعتیاد به شبکه‌های مجازی و سلامت روان ایفا کند؛ بنابراین اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی می‌تواند ریسک افسردگی و اضطراب را در نوجوانان افزایش دهد. این مسئله، پیامدهایی بر سلامت روان نوجوانان با خود به همراه دارد. در این میان مدیریت‌نکردن صحیح والدین موجب می‌شود نوجوانان با مسائلی از قبیل انزوا، افت اخلاقی، پرخاشگری و اضطراب مواجه شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Structural Relationships of Mental Health based on Social Network Addiction Mediated by Parental Supervision Styles in High School Students

نویسندگان [English]

  • Soodabeh Ebrahimi Naseri 1
  • Davood Toosi 1
  • Adel Zahed Babolan 2
  • Taghi Akbari 3

1 PhD Student in Educational Management, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran

2 Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran

3 Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran

چکیده [English]

The aim of the current research is to investigate the structural relationships of mental health based on virtual network dependence mediated by parental supervision style in high school students. According to the purpose, application and method of this research, the correlation is of structural equation modeling type. The statistical population of the research included the secondary school students in the city of Langrood in the academic year 2020-2021. The number of samples was assigned based on Klein’s rule of 220 people using the available sampling method. After data collection, 173 questionnaires, including 79 girls and 94 boys, were analyzed. The research instruments included Mental Health Questionnaires (GHQ), Addiction to Social Networks (SNA), and parents’ Supervisory Style (SKSS). The structural equation modeling method and Smart pls3 software were used for data analysis. The results showed that social network dependency was negatively and significantly related to mental health and parents’ supervision style. The research results indicate a positive significant relationship between parents’ supervision style and mental health. Moreover, parents’ supervision style may play a mediating role in the relationship between virtual network addiction and mental health. Therefore, social network addiction may increase the risk of depression and anxiety in teenagers. This problem has implications for teen mental health. Lack of adequate parental control leads to problems such as isolation, moral decline, aggression, and anxiety in teenagers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Media Addiction
  • Mental Health
  • Parental Supervision Style
اردلان، م.، و اردلان، ف. (1395). بررسی رابطۀ میان عملکرد خانواده و سلامت روان در بین کارکنان دانشگاه علوم پزشکی کردستان. مجلۀ دانشکدۀ پرستاری، مامایی و پیراپزشکی کردستان. 2(2)، 21-4.
احمدی، ی. (1388). وضعیت دینداری و نگرش به آیندۀ دین در میان نسل‌ها (مطالعۀ موردی: شهر سنندج). معرفت فرهنگی اجتماعی. 1(1)، 44-17.
اصلانی، غ.، عظیمی، س ا.، و سلیمانی، ن. (1398). رابطۀ بین سبک‌های نظارتی والدین و امنیت اینترنتی فرزندان در میان دانش‌آموزان دختر و پسر شهر دزفول. فناوری آموزش. 14(1)، 220-211.
انتظاری رودبارکی، ع. ع.، و ستوده، ن. (1399). پیش‌بینی سلامت روان، افسردگی و اضطراب دانش‌آموزان دبیرستان براساس استفاده از شبکه‌های اجتماعی. فصلنامۀ ایده‌های نوین روان‌شناسی. 5(9)، 11-1.
برجعلی، م.، و ناصری‌نیا، س. (۱۳۹۸). اثربخشی آموزش راهبردهای نظم‌جویی فرایندی هیجان بر سلامت روان، شفقت خود و وسوسه در معتادان. فصلنامۀ فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی دانشگاه علامه طباطبایی. 10(40)، 154-133.
حجازی، ا.، نامداری، و.، قاسمی، م.، مقدم‌زاده، ع. (1395). طراحی و ساخت ابزار میزان و نگرش به استفاده از شبکه‌های اجتماعی و بررسی رابطۀ آن با عملکرد تحصیلی. فصلنامۀ پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی. 4(3)، 78-65.
خواجه احمدی، م.، پولادی، ش.، و بحرینی، م. (1395)، طراحی و روان‌سنجی پرسشنامۀ اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر موبایل. نشریۀ روان‌پرستاری. 4(4)، 50-42.
داودی دهاقانی، ا.، شمسایی، م.، و بارانی، م. (1397). رابطۀ شبکه‌های اجتماعی مجازی با ارتکاب جرائم خشن. فصلنامۀ پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی. 13(1)، 90-65.
پالاهنگ، ح.، نصر اصفهانی، م.، براهنی، م. ن.، شاه محمدی، د. (1375). بررسی همه‌گیر شناسی اختلال‌های روانی در شهر کاشان. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. ۲ (۴)، 19-27.
رهبر قاضی، م. ر.، و ایمانیان منفرد، ز. (1396). بررسی تأثیرات شبکه‌های اجتماعی مجازی بر روی هویت ملی. دوفصلنامۀ مطالعات قدرت نرم. 7(17)، 131-116.
سلیمانی، م.، سعدی‌پور، ا.، و اسدزاده، ح. (1395). شبکه‌های اجتماعی مجازی و نقش آن در پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی، احساس تنهایی و سلامت روان دانش‌آموزان. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی. 6(21)، 75-61.
سیمبر، م.، علی‌زاده، ش.، و حاجی فقها، م.، و گلعذار، س. (1395). مروری بر نیازهای آموزشی بهداشت باروری و جنسی نوجوانان ایرانی. مجلۀ دانشکدۀ پزشکی اصفهان. 34(412)، 1572-1563.
قناعت‌پور، ف.، و عبدالهی، د. (1397). بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی بر سلامت روان. کنفرانس بین‌المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در علوم اجتماعی، علوم تربیتی و روان‌شناسی. کرج.
کشتی‌آرای، ن.، و اکبریان، ا. (۱۳۹۰). یادگیری‌های پنهان دانشجویان در تعامل با اینترنت. نشریۀ مطالعات برنامۀ درسی آموزش عالی. ۱(۲)، 26-۹.
محسن‌زاده، ف.، درگاهی، ش.، قاسمی جوبنه، ر.، و جلیلی نیکو، س. (۱۳۹۷). مقایسۀ سلامت معنوی، سرسختی خانواده و رضایتمندی از خانواده در افراد معتاد و غیرمعتاد. مجلۀ پژوهش در دین و سلامت. ۴(۴)، 43-33.
ناظوری، م.، و رئیسی، م. (1394). اثربخشی رفتار والدین بر سلامت روان کودکان. همایش ملی روان‌شناسی و مدیریت آسیب‌های اجتماعی. چابهار.
حاجی مظفری، س.، صابر، س. (1396). تحلیل تأثیر مستقیم و غیرمستقیم شبکۀ اجتماعی بر سلامت روانی: حمایت اجتماعی به‌عنوان متغیر واسط. فصلنامۀ روان‌شناسی تحلیلی شناختی. 8(29)، 29-17.
خواجه احمدی، م.، پولادی، ش.، و بحرینی، م. (1395). طراحی و روان‌سنجی پرسشنامۀ اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر موبایل. نشریۀ روان‌پرستاری. 4(4)،50-42.
شعبانی ورکی، ب.، و پورافشاری، ا. (1384). تأثیر باورهای نظارتی مدیران مدارس ابتدایی بر سبک‌های مدیریت تعارض آنان. مجلۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. 12(4)، 70-51.
Dhir, A., & Khalil, A. (2017). Underpinnings of Internet Parenting Styles: The Development and Validation of the Internet Parenting Scale Using Repeated Cross-Sectional Studies. Journal of Educational Computing Research, 55(1), 1-27.
Elsaesser, C., Russell, B., Ohannessian, C. M., & Pattan, D. (2017). Parenting in a digital age; a review of parents role in preventing adolescent cyberbullying. Aggression and Violent Behavior, 35(2017), 62-72.
Goldberg D. P. (1973). The detection of psychiatric illness by question psychological medical. Oxford University Press, London.
Gómez, P., Harris, S. K., Barreiro, C., Isorna, M., & Rial, A. (2017). Profiles of Internet use and parental involvement, and rates of online risks and problematic Internet use among Spanish adolescents. Computers in Human Behavior, 75, 826-833.
Grej Rhee, T., Marottoli, R., & Monin, J. (2021). Diversity of social networks versus quality of social support: which is more protective for health-related quality of life among older adults. Preventive Medcine, 28(145), 106440.
Lee, S., & Chae, M. A. (2007). Children‘s Internet use in a family context: influence on family relationships and parental mediation. Cyber Psychology & Behavior, 10(5), 640-644.
Miguel Carvalho, A., Campos Ferreira, M., & Galvao Dias, T. (2021). Understanding mobility patterns and user activities from geo-tagged social networks data. Transportation Research Procedia, 3(52), 493-500.
Pan, Y., Yang, Z., & Qi, S. (2020). Family functioning and mental health among secondary vocational students during the Covid-19 epidemic: a moderated mediation model. Personality and Individual Differences, 29(171), 110490.
Rosen, L. (2008). The association of parenting style and child age with parental limit setting and adolescent MySpace behaviour. Journal of Applied Developmental Psychology, 29(6), 459-471.
Stockdale, L., & Coyne, S. (2020). Bored and Onlin: Reasons for using social media, problematic social networking site use, and behavioral outcomes across the transition from adolescence to emerging adulthood. Journal of Adolesce, 21(79), 173-183.
Sulistiowati, N. M. D., Keliat, B. A., & Ismail, I. (2020). Mental health and related factors among adolescents. Enfermería Clínica, 30, 111-116.
Small, S. A., & Kerns, D. (1993). Unwanted sexual activity among peers during early and middle adolescence: Incidence and risk factors. Journal of Marriage and the Family, 941-952.
Kline, R. B. (2010). Principles and practice of structural equation modeling, Series Editor’s Note by Todd D. Little, The guilford press, New York London.
Goldberg, D. P., & Hillier, V. F. (1979). A scaled version of the General Health Questionnaire. Psychological medicine, 9(1), 139-145.
Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 18(1), 39-50.
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 13، شماره 2
1401
صفحه 365-380
  • تاریخ دریافت: 22 اردیبهشت 1400
  • تاریخ بازنگری: 25 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 31 تیر 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 01 شهریور 1401
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1401