اثربخشی آموزش خودنظم‌دهی هیجانی بر شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانش‌آموزان پسر با نشانه‌های قلدری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، واحد بوشهر، دانشکده تحصیلات تکمیلی، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی عمومی، دانشکده تحصیلات تکمیلی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

3 استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد گچساران، دانشگاه آزاد اسلامی، گچساران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور تعیین اثربخشی آموزش خودنظم‌دهی هیجانی بر شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانش‌آموزان پسر با نشانه‌های قلدری انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، از نوع آزمایشی و با طرح پیشآزمون-پسآزمون با گروه گواه و دورۀ پیگیری دوماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل دانش‌آموزان پسر با نشانه‌های قلدری دورۀ متوسطۀ اول شهر یاسوج در سال تحصیلی 1398-1397 بود. نمونۀ پژوهش 40 نفر از دانش‌آموزان دارای علائم و نشانه‌های قلدری بودند که به روش تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی، در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند (هر گروه 20 نفر). ابزارهای پژوهش شامل سه پرسشنامۀ قلدری ایلینویز (IBS)، شایستگی اجتماعی (SCQ) و ابرازگری هیجانی (EEQ) بود. پیش از شروع مداخله، پیش‌آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. سپس گروه آزمایشی به مدت 9 هفته تحت آموزش خودنظم‌دهی هیجانی قرار گرفت، اما گروه گواه، مداخله‌ای دریافت نکرد. پس از شروع مداخله 4 دانش‌آموز در گروه آزمایش و 3 دانش‌آموز در گروه گواه ریزش داشتند. در پایان مداخله، از هر دو گروه پس‌آزمون گرفته شد و بعد از گذشت 2 ماه از اجرای پس‌آزمون، از هر دو گروه آزمون پیگیری بهعمل آمد. داده‌های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS23 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می‌دهد آموزش خودنظم‌دهی هیجانی بر شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانش‌آموزان پسر با نشانه‌های قلدری به‌طور معنا‌داری اثر دارد (001/0>p). بدینصورت که این مداخله توانسته به افزایش شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانش‌آموزان پسر با نشانه‌های قلدری منجر شود. براساس یافته های پژوهش حاضر، آموزش خودنظم‌دهی هیجانی با بهرهگیری از فنونی مانند مهارت‌های کنترل خشم، آموزش آگاهی هیجانی، افزایش احساسات مثبت و بازشناسی هیجان‌ها میتواند روشی کارآمد برای بهبود شایستگی اجتماعی و ابرازگری هیجانی دانش‌آموزان پسر با نشانه‌های قلدری باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Emotional Self-Regulation Training on Social Competence and Emotional Expressiveness in Male Students with Evidence of Bullying

نویسندگان [English]

  • Enayatallah Falahat 1
  • Naser Amini 2
  • Shahdokht Azadi 3
1 PhD student in Psychology, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran.
2 , Department of Psychology, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran.
3 Department of Psychology, Gachsaran Branch, Islamic Azad University, Gachsaran, Iran.
چکیده [English]

The present study was conducted to determine the effectiveness of emotional self-regulation training on social competence and emotional expressiveness in male students with signs of bullying. It was an experimental study with pretest, posttest, control group, and two-month follow-up period. The statistical population of the study included male students with signs of bullying in the first secondary school of Yasouj during the academic year 2018-2019. The research sample included 40 students with signs of bullying, who were selected through multistage random sampling and randomly divided into an experimental group and a control group (each group consisted of 20 students). The research instruments included questionnaires on Illinois Bullying Scale (IBS), Social Competence (SCQ), and Emotional Expressiveness (EEQ). The pretest was administered to both groups before the intervention began. Then, the experimental group received emotional self-regulation training for nine weeks, while the control group received no intervention. After the intervention, 4 students in the experimental group and 3 students in the control group fell. At the end of the intervention, a posttest was administered in both groups, and two months after the posttest, the follow-up test was also administered. The data of the study were analyzed by repeated measures ANOVA using SPSS23 software. The results showed that the emotional self-regulation training had a significant effect on social skills and emotional expressiveness in male students with signs of bullying. Thus, this intervention was able to increase the social competence and emotional expression of male students with signs of bullying. The findings of the present study suggest that emotional self-regulation training can be used as an efficient method to improve social competence and emotional expression in male students with signs of bullying by using techniques such as anger control skills, emotional awareness training, increasing positive emotions, and recognizing emotions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotional Expressiveness
  • Emotional Self-Regulation
  • Social Competence
  • Bullying
ابوالقاسمی، ع.، رضایی جمالویی، ح.، نریمانی، م.، و زاهدبابلان، ع. (1390). مقایسۀ شایستگی اجتماعی و مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری و دانش‌آموزان دارای پیشرفت تحصیلی پایین، متوسط و بالا. مجلۀ ناتوانی‌های یادگیری. 1(1)، 23-6.
اسمری بره زرد، ی.، دولتشاهی، ب.، و طاهری، ا. (1398). بررسی شیوع قلدری و ارتباط آن با مهارت‌های اجتماعی- هیجانی، مهارت حل مسئله و افسردگی در دانش‌آموزان متوسطۀ اول. فصلنامۀ آموزش و ارزشیابی. 12(48)، 12-32.
اصغری، ز.، و ایرانمنش، س. ا. (1400). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر ابرازگری هیجانی مادران کودکان کار. نهمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی. مطالعات اجتماعی و فرهنگی. پانزدهم شهریورماه هزار و چهارصد. تهران.
اکبری پلوطپتگان، ا.، و طالع‌پسند، س. (1393). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس قلدری در مدارس ابتدایی سمنان. مجلۀ دانشکدۀ بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی. 12(4)، 28-13.
بشرپور، س.، مولوی، پ.، شیخی، س.، خانجانی، س.، رجبی، م.، و موسوی، س. ا. (1392). بررسی ارتباط شیوه‌های تنظیم و ابراز هیجان با رفتارهای قلدری در دانش‌آموزان نوجوان. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی اردبیل. ۱۳(3)، 275-۲۶۴.
بیرامی، م.، هاشمی، ت.، و عاشوری، م. (1396). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر سازگاری اجتماعی و حساسیت بین‌فردی دانش‌آموزان مقطع متوسطه. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی. 7(27)، 14-1.
پرندین، ش. (1385). ساخت و هنجاریابی کفایت اجتماعی در نوجوانان شهر تهران. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ روان‌شناسی عمومی. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی.
توکلی‌زاده، ج.، زنگنه‌فر، ا.، و صفرزاده، س.(1397). اثربخشی آموزش شایستگی اجتماعی بر افزایش عزت‌نفس و کاهش کمرویی دانش‌آموزان با ناتوانی متعدد شهرستان قاین. مجلۀ پرستاری کودکان. 4(4)، 1-9.
دهقانی، ی.، حکمتیان‌فرد، ا.، و کامران، ل. (1397). اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر شایستگی اجتماعی و عزت‌نفس دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری. مطالعات ناتوانی. 8(2)، 45-36.
رفیعی‌نیا، پ.، رسول‌زاده طباطبایی، س. ک.، و آزاد فلاح، پ. (1385). رابطۀ سبک‌های ابراز هیجان با سلامت عمومی در دانشجویان. مجلۀ روانشناسی. 10(1)، 105-84.
شباهنگ، ر.، صدیقیان، س. ف.، رحیمی‌نژاد، ع.، و سلطانی، ش. ر. (1398). نقش مشکلات تنظیم هیجانی و ناگویی طبعی در پیش‌بینی قلدری. سلامت روان کودک. 6(3)، 50-40.
شیبانی، ح.، میکاییلی، ن.، و نریمانی، م. (1396). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر استرس، اضطراب، افسردگی و تحریک‌پذیری دانش‌آموزان مبتلا به اختلال بدتنظیمی خلق مخرب. روانپرستاری. 5(6)، 43-37.
صفایی نایینی، ک.، نریمانی، م.، کاظمی، ر.، و موسی‌زاده، ت. (1398). اثربخشی مصاحبۀ انگیزشی گروهی و آموزش تنظیم هیجان بر کاهش رفتار قلدری و فرسودگی تحصیلی نوجوانان کاربر شبکه‌های اجتماعی مجازی. روانشناسی تربیتی. 15(51)، 126-95.
صفایی نایینی، ک.، نریمانی، م.، کاظمی، ر.، و موسی‌زاده، ت. (1399). اثربخشی روش‌های مصاحبۀ انگیزشی و آموزش تنظیم هیجان بر کاهش قلدری سنتی و سایبری و فرسودگی تحصیلی کاربر شبکه‌های اجتماعی مجازی. روانشناسی مدرسه. 9(1)، 96-69.
عدیلی، ه‍.، و سرداری، ب. (1399). اثربخشی مداخلۀ مبتنی بر تنظیم هیجانی بر کاهش رفتارهای قلدری و افزایش همدلی دانش‌آموزان قلدر دورۀ متوسطۀ اول. فصلنامۀ کودکان استثنایی. 20(4)، 118-105.
عیسی‌زادگان، ع.، سلیمانی، ا.، خسرویان، ب.، و شیخی، س. (1395). مقایسۀ شایستگی اجتماعی و تنظیم شناختی هیجان در افراد متقاضی و غیرمتقاضی جراحی زیبایی بینی. مجلۀ پزشکی ارومیه. 27(9)، 743-735.
قاسمی، ط.، عریضی، ح. ر.، و موسوی، ز. (1398). تأثیر آموزش نظم‌جویی هیجانی بر قلدری ادراک‌شده و عملکرد شغلی کارکنان زن سازمان تربیت بدنی. مجلۀ علوم روانشناختی. 18(75)، 296-287.
قربانی، م.، کاظمی زهرانی، ح.، محمدی، م.، و ابراهیمی جوزدانی، ف. (1398). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر انعطافپذیری شناختی، تحمل پریشانی و ابرازگری هیجانی نوجوانان پسر دارای مشکلات رفتاری. سومین کنفرانس بین‌المللی نوآوری و تحقیق در علوم تربیتی، مدیریت و روانشناسی. شانزدهم شهریورماه هزار و سیصد و نود و هشت. تهران.
کرسوی، س. س.، و صدوقی، م. (1399). رابطۀ رفتار اجتماعی، شایستگی اجتماعی و ترجیح اجتماعی با رفتار قلدری دانش‌آموزان: نقش تعدیل‌کنندۀ جنسیت. فصلنامۀ پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی. 10(38)، 1-20.
References
Ba, Z., Han, Z., Gong, Z., Li, F., Zhang, H., & Zhang, G. (2019). Ethnic differences in experiences of school bullying in China. Children and Youth Services Review, 104(1), 100-106.
Benfer, N., Bardeen, J. R., & Clauss, K. (2018). Experimental manipulation of emotion regulation self-efficacy: Effects on emotion regulation ability, perceived effort in the service of regulation, and affective reactivity. Journal of Contextual Behavioral Science, 10(23), 108-114.
Brodahl, K., Finset, A., Storøy, H. E., & Pedersen, R. (2021). Medical students’ expressions of empathy: A qualitative study of verbal interactions with patients expressing emotional issues in a medical interview. Patient Education and Counseling, 104(12), 2936- 2943.
Bradburn N.M. (1996). The structure of psychological well-being. Chicago: Aldine
Chen, L. (2018). School-based anti-bullying strategies in Taiwan and their effects. Studies in Educational Evaluation, 59(14), 218-223.
Cho, S., White, K. H., Yang, Y., & Soto, J. A. (2019). The role of trait anxiety in the selection of emotion regulation strategies and subsequent effectiveness. Personality and Individual Differences, 147(41), 326-331.
Dougherty, D., & Sharkey, J. (2017). Reconnecting Youth: Promoting emotional competence and social support to improve academic achievement. Children and Youth Services Review, 74(4), 28-34.
Espelage, D. L., & Holt, M. K. (2001). Bullying and victimization during early adolescence: Peer influences and psychosocial correlates. Journal of Emotional Abuse, 2(2-3), 123-142.
Felner, R. D., Lease, A. M., Philips, R. C. (1990). Social Competence and the Language of Adequacy as a Subject Matter for Psychology: A Quadripartite Travel Framework. In T. P. Gullotta. G. R. Adams, & R Montemayor (Eds), The Development of Social Competence (pp. 254-264). New York, Beverly -Hills: Sage.
Gómez-Ortiz, O., Romera-Félix, E., & Ortega-Ruiz, R. (2017). Multidimensionality of Social Competence: Measurement of the Construct and its Relationship With Bullying Roles. Revista de Psicodidáctica (English Ed.), 22(1), 37-44.
Haskett, M. E., Stelter, R., Proffit, K., & Nice, R. (2012). Parent emotional expressiveness and children's self-regulation: Associations with abused children's school functioning. Child Abuse & Neglect, 36(4), 296-307.
Herwig, U., Opialla, S., Cattapan, K., Wetter, T. C., Jäncke, L., & Brühl, A. B. (2018). Emotion introspection and regulation in depression. Psychiatry Research: Neuroimaging, 277(7), 7-13.
Iwanaga, M., Imamura, K., Shimazu, A., & Kawakami, N. (2018). The impact of being bullied at school on psychological distress and work engagement in a community sample of adult workers in Japan. Journal of Social Sciences, 13(5), 19-24.
Kelsey, C., Zeman, J., & Dallaire, D. (2017). Emotion correlates of bullies, victims, and bully-victims in African American children. Journal of Black Psychology, 43(7), 688-713.
King, L.A., & Emmons, R.A. (1990). Conflict over emotional expression: Psychological and physical correlates. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5), 864-877.
Kinney, K.L., Burkhouse, K.L., & Klumpp, H. (2019). Self-report and neurophysiological indicators of emotion processing and regulation in social anxiety disorder. Biological Psychology, 142(1), 126-131.
Kirwan, M., Svenson, D.W., Pickett, S.M., & Parkhill, M.R. (2019). Emotion regulation as a mediator between sleep quality and interpersonal aggression. Personality and Individual Differences, 148(10), 32-37.
Kraaij, V., & Garnefski, N. (2019). The Behavioral Emotion Regulation Questionnaire: Development, psychometric properties and relationships with emotional problems and the Cognitive Emotion Regulation Questionnaire. Personality and Individual Differences, 137(8), 56-61.
Lang, J. (2018). The efficacy of emotional intelligence training for the emotion regulation of bullying students: A randomized controlled trial. NeuroQuantology, 16(2), 83-88.
Li, D., Li, D., Wu, N., & Wang, Z. (2019). Intergenerational transmission of emotion regulation through parents' reactions to children's negative emotions: Tests of unique, actor, partner, and mediating effects. Children and Youth Services Review, 101(6), 113-122.
Li, L., Chen, X., & Li, H. (2020). Bullying victimization, school belonging, academic engagement and achievement in adolescents in rural China: A serial mediation model. Children and Youth Services Review, 113(3), 104-110.
Liorent, V. J., Farrington, D. P., & Zych, I. (2021). School climate policy and its relations with social and emotional competencies, bullying and cyber bullying in secondary education. Revista de Psicodidáctica (English ed.), 26(1), 35-44.
Malesza, M. (2019). Stress and delay discounting: The mediating role of difficulties in emotion regulation. Personality and Individual Differences, 144(2), 56-60.
Mathews, B. L., Koehn, A. J., Abtahi, M. M., & Kerns, K. A. (2016). Emotional competence and anxiety in childhood and adolescence: A meta-analytic review. Clinical Children Family Psychology Review, 19(2), 162-184.
Millon, T. (1981). Disorders of personality: DSM-lII AxisII. New York: Wiley.
Moyano, N., & Sánchez-Fuentes, M. M. (2020). Homophobic bullying at schools: A systematic review of research, prevalence, school-related predictors and consequences. Aggression and Violent Behavior, 53(11), 1014-1018.
Nikolaeva, A. (2014). Realization of the category of expressivity in communicative situations. Social and Behavioral Sciences, 158(19), 12-17.
Paez, G.R. (2020). School safety agents’ identification of adolescent bullying. Children and Youth Services Review, 113(7), 104-109.
Pinks, D., Warren-James, M., & Katsikitis, M. (2021). Does a peer social support group intervention using the cares skills framework improve emotional expression and emotion-focused coping in paramedic students? Australasian Emergency Care, 24(4), 308-313.
Riley, T. N., Sullivan, T. N., Hinton, T. S., & Kliewer, W. (2019). Longitudinal relations between emotional awareness and expression, emotion regulation, and peer victimization among urban adolescents. Journal of Adolescence, 72(12), 42-51.
Rosová, D. (2014). Preventive program aimed at development of social and emotional competence of first grade pupils at primary schools who suffer from behavioral disorders. Procedia Social Behavior Science, 132(12), 589-595.
Slavinskiene, J. A., & Zardeckaite-Matulaitiene, K. (2014). Importance of alcohol-related expec-tations and emotional expressivity for prediction of motivation to refuse alcohol in alcohol dependent patients. Department of Theoretical Psychology, 50(6), 169-174.
Svaldi, J., Werle, D., Naumann, E., Eichler, E., & Berking, M. (2019). Prospective associations of negative mood and emotion regulation in the occurrence of binge eating in binge eating disorder. Journal of Psychiatric Research, 115(1), 61-68.
Ward-Ciesielski, E. F., Winer, E. S., Drapeau, C. W., & Nadorff, M. R. (2018). Examining components of emotion regulation in relation to sleep problems and suicide risk. Journal of Affective Disorders, 241(4), 41-48.
Zhang, H., Chi, P., Long, H., & Ren, X. (2019). Bullying victimization and depression among left-behind children in rural China: Roles of self-compassion and hope. Child Abuse & Neglect, 96(11), 103-108.
 
دوره 13، شماره 3
آذر 1401
صفحه 243-260
  • تاریخ دریافت: 03 مرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 30 مرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 10 مهر 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 01 آذر 1401
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1401