رهیافتی پدیدارشناسانه از ادراک معلمان از تاب‌آوری کودکان شهر تهران: یک مطالعۀ کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه روش‌ها و برنامه‌های آموزشی و درسی، دانشکده روان‌شناسی وعلوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، گروه روش‌ها و برنامه‌های آموزشی و درسی، دانشگاه تهران، دانشکده روان‌شناسی وعلوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، رهیافتی پدیدارشناسانه از ادراک معلمان از تاب‌آوری کودکان شهر تهران بود. بدین‌منظور، این پژوهش بر مبنای رویکرد تفسیرگرایانه و روش پدیدارشناسی انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش شامل معلمان منطقة ۱۳ شهر تهران در سال 1399 بودند که از بین آن‌ها 20 نفر به روش هدفمند از نوع ملاکی، برای نمونه انتخاب شدند. در تحلیل مصاحبه، اقداماتی مانند مرور یادداشت‌های تدوین‌شده بلافاصله بعد از انجام هر مصاحبه برای تعدیل و تکمیل مطالب یادداشت‌شده و همچنین تحلیل با استفاده از راهبرد هفت‌مرحله‌ای کلایزی انجام گرفت. در این پژوهش، 8 مضمون با عنوان‌های کنترل هیجانات، مهارت آموختنی، خانواده، سرشت کودک، عامل محیطی، خلل در بلوغ فکری، آموزش مهارت ارتباطی و بازی، و ۴۴ زیرمضمون طی مصاحبه‌ها استخراج شدند. این پژوهش تصورات و ادراکات معلمان از مفهوم تاب‌آوری در کودکان، عوامل و مؤلفه‌های اصلی ایجاد تاب‌آوری در کودکان، دلایل شکل‌نگرفتن تاب‌آوری در کودکان، آثار و پیامدهای شکل‌نگرفتن تاب‌آوری کودکان و در پایان روش‌های مناسب برای تقویت تاب‌آوری در میان کودکان را بررسی کرد. با توجه به یافته‌های پژوهش، عوامل فردی و خانوادگی در مسئلة عدم تاب‌آوری بسیار مهم و چشمگیر است. همچنین آموزش فلسفه به کودکان و بهبود روابط میان‌فردی، از جمله راهکارهای کمک‌کننده به کودکانی است که تاب‌آوری ندارند. از این‌رو مدارس و معلمان می‌توانند در این امر پیش‌قدم شوند و گام‌های بسیار مهمی برای کمک به این دسته از کودکان بردارند.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Phenomenological Approach to Teachers’ Perceptions of Children's Resilience in Tehran: A Qualitative Study

نویسندگان [English]

  • Mohamad Javadipour 1
  • Katayon Motie 2
  • Rezvan Hakimzadeh 1
1 Department of Educational Methods and Programs, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Department of Educational Methods and Programs, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this research was to apply a phenomenological approach to teachers’ perceptions of the performance of Tehran's children. This interpretive and phenomenological method was employed in the field of public-school study for females at the 17 Shahrivar school, located in the District 13 of Tehran in 2020, for the purpose of this study. The teachers’ field of study in Tehran’s District 13, from which 20 persons were randomly selected. Using the Colleizi method, a review of notes is set up to analyze review interviews. In this study, there are nine themes and forty-four subthemes titled emotion regulation, learning skills, family, child’s nature, environmental factor, intellectual maturity disorder, communication skill training, and playing, and 44 sub-themes. The research findings addressed the perceptions and perceptions of teachers regarding the concept of resilience in children, the main factors and components of creating resilience in children, the reasons for the lack of resilience in children, the effects and consequences of the lack of resilience in children, and finally the most effective methods for enhancing resilience in children. In light of the present research, it is suggested that parent training programs should also aim to modify educational strategies and behavior patterns and enhance relationships in the structure of equations and connections. Given that environmental and interpersonal conditions play a significant role in children’s lack of resilience and that this study was conducted on a specific statistical population, it is recommended that future research include children of divorce or children with addicted parents.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resilience
  • Teachers
  • Children
  • Phenomenology
امینی، س.، و خشوعی، م. (۱۳۹۶). رابطه رابطۀ تاب‌‌‌آوری و شادکامی‌‌ والدین با مشکلات رفتاری دانش‌‌‌آموزان ابتدایی. روان‌شناسی افراد استثنایی, . ۷ (۲۶),، ۱76-۱59.
بختیاری، ز.، اسدی، ج.، و بیانی، ع. (1399). تأثیرتاثیر آموزش تاب‌‌‌آوری بر مولفه‌‌‌های اضطراب (اضطراب جدایی، هراس اجتماعی، اضطراب تعمیم‌‌‌یافته، وسواس و وحشت) در کودکان مقطع ابتدایی. . نشریهۀ علمی روان‌شناسی اجتماعی. ۸ (۵۶).)، 44-۳۴-۴۴.
 خرمایی، ف.، اکبری، ع.، صدری، م.، و نیرومند، ح. (۱۳۹۳). پیش‌‌‌بینی شادکامی‌‌ بر اساس ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده با واسطه واسطه‌گری تاب‌‌‌آوری در دانش‌‌‌آموزان. مجله مجلۀ مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 12(21)، 82-63.,  ۱۲(۲۱).۸۲-۶۳.
خسروی، س.، و لطیفی، ز. (۱۳۹۹). اثربخشی برنامۀه بین بین‌المللی فرندز بر ارتقایء تاب آوری تاب‌‌‌آوری هیجانی و افزایش آرامش روانی کودکان. نشریه نشریۀ مطالعات کاربردی درعلوم اجتماعی و جامعه شناسی، . ۳ (۲).، 34-۲۷.
خلعتبری,، ج.,، و بهاری,، ص. (۱۳۸۹). ارتباط بین تاب‌‌‌آوری و رضایت از زندگی. . فصلنامهۀ روان‌شناسی تربیتی. ۱ (۲),، ۹۴-۸۳.
رحیمی، س.، واحدی، ش.، و ایمان ایمان‌زاده، ع. (۱۳۹۸). تاثیرآموزش تأثیر آموزش «فلسفه برای کودکان» بر تاب آوری تاب‌‌‌آوری دانش دانش‌آموزان ابتدایی.  نشریه نشریۀ تفکر و کودک، . ۱۰ (۲).، 6۷-4۷.
رشیدی, ، ع., .، امیری, ، م., .، مهرآور گیگلو, ، ش., .، و نودهی, ، ح. (۱۳۹۴). بررسی رابطه رابطۀ ادراک از محیط یادگیری کلاس با تاب‌‌‌آوری تحصیلی. پژوهش‌‌‌های آموزش و یادگیری. 12(2)، , ۱۲ (۲)، ۱98-189.
سلطانی قهفرخی، ز.، صالح صالح‌زاده، م.، و اسعدی، س. (۱۳۹۷). نقش عوامل فردی و بافتی در پیش بینی تاب آوری تاب‌‌‌آوری کودکان و نوجوانان مراکز شبه شبه‌خانواده. پژوهشنامه پژوهشنامۀ مددکاری اجتماعی, . ۷ (۳ (۲۵))، 60-52.
صادقی، ص.، معارف معارف‌وند، م.، و شجاع، آ. (۱۳۹۳). رابطه رابطۀ خلاقیت و تاب‌‌‌آوری کودکان کار. فصلنامه فصلنامۀ مددکاری اجتماعی,. ۳ (۱),، 15-۱۰-۱۵.
صبری, ، م.,، فولادچنگ,، م.,، محمدی دهاقانی,، م.,، و گلزار,، ح. (۱۳۹۳). رابطه رابطۀ بین ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده و تاب‌‌‌آوری در دانش‌‌‌آموزان: نقش میانجی میانجی‌گری هوش هیجانی. فصلنامه فصلنامۀ علمی- پژوهشی روش‌‌‌ها و مدل‌های روان‌شناختی,. ۵ (۱۸),، 128-۱۰۹-۱۲۸.
کشاورزی، س.، و یوسفی، ف. (۱۳۹۱). رابطه رابطۀ بین هوش عاطفی، هوش معنوی و تاب‌‌‌آوری. مجله مجلۀ روان‌شناسی,. ۱۶ (3)، ۳ (پیاپی ۶۳)), ۳۱۸-۲۹۹.
محمودی، ق.، حسن‌زاده، ر.، فصیحی، ر.، و اقبال، م. (۱۳۹۲). رابطۀ سبک دلبستگی و نارسایی هیجانی بر تاب‌آوری دانشجویان. فصلنامۀ نسیم تندرستی (سلامت خانواده). ۲(۱)، ۶۹-۶۴.
ناعمی, ، ع. (۱۳۹۴). اثربخشی آموزش خانواده خانواده‌محور بر سلامت روان و تاب‌‌‌آوری زنان دارای همسرمعتاد (مطالعۀ موردی: سبزوار). . زن در توسعه و سیاست. 13(1)، 52-41., ۱۳ (۱).۴۱-۵۲.
نریمانی، م.، طالبی جویباری، م.، و ابولقاسمی، ع. (۱۳۹۲). مقایسۀ سبک اسناد و تاب‌آوری در بین دانش‌آموزان آسیب‌دیده و عادی. روان‌شناسی افراد استثنایی. 3(10)، ۶۴-۴۱.
Al-Yagon, M., Garbi, L., & Rich, Y. (2022). Children's Children’s resilience to ongoing border attacks: the role of father, mother, and child resources. Child Psychiatry & Human Development, Advance online publication. https://doi.org/10.1007/s10578-021-01303-6  ‌‌‌
Chowbey, P., & Barley, R. (2022). Building resilience: Young children from minority ethnic backgrounds starting school in a multi-ethnic society. British Journal of Sociology of Education, 43(3), 415-432.‌‌‌
Hall, J., Sylva, K., Melhuish, E., Sammons, P., Siraj‐Blatchford, I., & Taggart, B. (20092009). The role of pre‐school quality in promoting resilience in the cognitive development of young children. Oxford Review of Education, 35(3), 331-352.
Khalaf, M. A. (2014). Validity and reliability of the academic resilience scale in Egyptiancontext. US-China Education Review, 4 (3), 202-210.
Tasijawa, F. A., & Siagian, I. (2022). School-based Interventions to Improve Adolescent Resilience: A Scoping Review. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences10(F), 33-40.‌‌‌ https://doi.org/10.3889/oamjms.2022.8063