اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر اعتمادبه‌نفس و تاب‌آوری مادران دارای دانش‌آموز آهسته‌گام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

2 کارشناس ارشد مشاورۀ خانواده، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

3 دانشجوی دکتری، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر اعتمادبه‌نفس و تاب‌آوری مادران دارای دانش‌آموز آهسته‌گام بود. پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون به‌همراه گروه کنترل بود. جامعه پژوهش متشکل از 99 مادر دارای دانش‌آموز پسر آهسته گام بود که فرزندان آن‌ها در سال تحصیلی 1400- 1399 در مدرسه کودکان استثنایی گلشن در شهر شیراز مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه شامل 16 مادر بود که به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. درمان‌جویان در گروه آزمایش، درمان را در 8 جلسه دریافت کردند. داده‌ها به‌وسیلۀ پرسشنامۀ عزت‌نفس روزنبرگ (SES) و پرسشنامۀ تاب‌آوری کانر و دیویدسون (CD-RIS) جمع‌آوری شدند. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس در نرم‌افزار SPSS نسخۀ 22 انجام شد. یافته‌ها نشان داد که بین میانگین نمرات اعتمادبه‌نفس و تاب‌آوری در دو گروه تفاوت معناداری وجود داشت (P≤0.05)، اعتمادبه‌نفس و تاب‌آوری افزایش یافتند و مداخله آن‌ها را با میزان تأثیر 5/87 و 3/89 درصد بهبود بخشید. بر این اساس، شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی موجب افزایش اعتمادبه‌نفس و تاب‌آوری در مادران دارای دانش‌آموز آهسته‌گام می‌شود. از این‌رو می‌تواند به‌عنوان درمان کاربردی در کلینیک‌ها و مراکز درمانی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy on Self-Confidence and Resilience of Mothers with Slow-Paced Student

نویسندگان [English]

  • Azadeh Choobforoushzadeh 1
  • Hasan Hooshmand 2
  • Majedeh Khoaravi Larijani 3
1 Department of Psychology, Faculty of Humanities and Social Sciences, Ardakan University, Ardakan, Iran.
2 Department of Counseling, Faculty of Humanities and Social Sciences, Ardakan University, Ardakan, Iran.
3 Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of this paper was to study was to Examine the Effectiveness of Mindfulness Based on Cognitive Therapy on Self-Confidence and Resilience of Mothers with Slow-Paced Student. The present research is semi-experimental study of pretest-posttest design with a control group. The study’s statistical population comprised 99 mothers of slow-paced students whose children attended Golshan School for Exceptional Children in Shiraz during the 2019 academic year. The research sample comprises sixteen mothers who were selected at random from the available population and divided into two groups: experimental and control. In the experimental Ggroup, participants will be treated for a total of eight sessions. The Self-Esteem Questionnaire (SES), which was developed by Rosenberg, and the Resilience Questionnaire (CD-RIS), which was created by Connor and Davidson, are utilized to gather the data. An analysis of data Covariance analyses were conducted utilizing SPSS software version 22. The results indicate a statistically significant distinction (P ≤ 0.05) in the average scores of self-confidence and resilience between the two groups. The intervention caused a cessation of self-confidence and resilience and an improvement in both with respective impact rates of 87.5% and 89.3%. Mothers of students who progress at a slower rate experience an increase in self-assurance and resilience as a result of mindfulness-based cognitive therapy. Consequently, it can be utilized in therapeutic centers and clinics as a complementary therapy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mindfulness-Based Cognitive Therapy
  • Resilience
  • Self-Confidence
  • Slow-Paced Student
آقاجانی، س.، افروز، غ.، نریمانی، م.، غباری‌بناب م. ب.، و محسن‌پور، ز. (1393). اثربخشی روش آموزشی حل مسئلۀ اجتماعی در ارتقای تعامل مادر-کودک در مادران کودکان آهسته‌گام. مشاوره و روان‌درمانی خانواده. 4(4)، 717-691.‌ https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516654.1393.4.4.6.1
ز. (1395). تأثیر آموزش شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر عزت‌نفس و اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته روان‌شناسی عمومی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی. https://ganj.irandoc.ac.ir//#/articles/60a9725ad1627bd8d250ac35c612ea4f
افروز، غ.، امرایی، ک.، تقی‌زاده، م. ا.، و یزدانی ورزنه، م. ج. (1388). اثربخشی تمرینات جسمانی بر کاهش پرخاشگری دانش‌آموزان آهسته‌گام.. نشریۀ رشد و یادگیری حرکتی. 1(3)، 49-37. https://jsmdl.ut.ac.ir/article_22077.html
افروز، غ.، عاشوری، م.، و قاسم‌زاده، س. (1395)، تحول تعریف آهسته‌گامی در AAMR و AAIDD و تفاوت ملاک‌های آن در DSM-IV-TR و DSM-V. رشد آموزش مشاور مدرسه. 12(1)، 24-21.
، س. (1392). بررسی اثربخشی مداخلۀ آموزشی خانواده‌محور بر رشد حرکتی و کلامی کودکان آهسته‌گام با نشانگان داون «6-4 سال». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه تهران.
بیرامی، م.، هاشمی، ت.، بخشی‌پور، ع.، محمودعلی‌لو، م.، اقبالی، ع. (1393). مقایسۀ تأثیر آموزش هیجان و شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر پریشانی روان‌شناختی و راهبردهای شناختی تنظیم هیجان مادران کودکان عقب‌ماندۀ ذهنی. فصلنامۀ پژوهش‌های نوین روان‌شناختی. 9(33)، 60-43. https://psychologyj.tabrizu.ac.ir/article_3966.html
بیگدلی، ا. ا.، نجفی، م.، و رستمی، م. (1393). رابطۀ سبک‌های دلبستگی، تنظیم هیجانی و تاب‌آوری با بهزیستی روانی در دانشجویان علوم پزشکی. مجلۀ ایرانی آموزش در علوم پزشکی. 14(10)، 729-721.
پورمحمدی، س.، و باقری، ف. (1394). اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر پردازش شناختی خودکار. مطالعات روان‌شناختی. 11(3)، 159-141. https://doi.org/10.22051/psy.2015.2080
ثناگوی محرر، غ.، میرشکاری، ح. ر.، صابریان بروجنی، ل. ا.، و میر شرف‌الدین، ع. (1398). تأثیر شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBCT) بر افسردگی، انعطاف‌پذیری شناختی در بیماران دیابتی. مجلۀ دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62، 711-699. https://doi.org/10.22038/mjms.2020.15580
حقی، ا.، سلیمی، س. ح.، دباغی، پ.، و ربیعی، م. (1393). اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBCT) بر کیفیت زندگی کارکنان نظامی. فصلنامۀ پرستار و پزشک در رزم. 2(3)، 71-64. http://npwjm.ajaums.ac.ir/article-1-158-fa.html
حمیدی، ف.، و جلیلیان، ه‍. (1397). تأثیر شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر سبک‌های اسنادی دانش‌آموزان. فصلنامۀ خانواده و پژوهش، 15(4)، 102-85. http://dorl.net/dor/20.1001.1.26766728.1397.15.4.5.9
حیدریان، آ.، زهراکار، ک.، و محسن‌زاده، ف. (1395). اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر میزان تاب‌آوری و کاهش نشخوار فکری بیماران زن مبتلا به سرطان پستان: کارآزمایی تصادفی‌شده. بیماری‌های پستان ایران. 9(2)، 59-52. http://dorl.net/dor/20.1001.1.17359406.1395.9.2.5.9
جعفرنژاد، ف.، آزموده، ا.، مظلوم، س. ر.، و ریحانی، ط. (1393). بررسی تأثیر اجرای بستۀ آموزشی مبتنی بر خودکارآمدی بر اعتمادبه‌نفس مادری زنان نخست‌زا در مراقبت از شیرخوار. مجلۀ زنان، مامایی و نازایی ایران. 17(104)، 28-18. https://doi.org/10.22038/ijogi.2014.3021
خالقی‌پور، ش.، و زرگر، ف. (1393). اثربخشی ذهن‌آگاهی مبتنی بر شناخت‌درمانی بر افسردگی و امید به زندگی مادران کودکان کم‌توان ذهنی. تحقیقات علوم رفتاری، 12(2)، 273-264. http://dorl.net/dor/20.1001.1.17352029.1393.12.2.11.1
خسروزاده، ا.، قاسمی، م.، و صولتی، ک. (1397). اثربخشی شناختی درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر تاب‌آوری همسران بیماران اسکیزوفرن. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. 20(5)، 65-59. https://www.sid.ir/paper/58064/fa
خوش‌خطی، ن.، امیری مجد، م.، بزازیان، س.، و یزدی‌نژاد، ع. (1399). اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر شدت درد بیماران کلیوی تحت همودیالیز. نشریۀ پژوهش پرستاری ایران، 14(6)، 17-9. http://ijnr.ir/article-1-2292-fa.html
دادفرنیا، ش.، و موسویان، ا. (1399). ویژگی‌های روان‌سنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ دوسوگرایی به خود مرتبط با وسواس فکری-عملی. مجلۀ روان‌شناسی بالینی. 12(3)، 46-35.
رحیمیان بوگر، ا.، و یونسی، س. ج. (1393). جان تیزدل: دریچه‌ای به فراشناخت. تهران: دانژه.
زمستانی، م. و فاضلی نیکو، ز. (1398). اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کاهش نشانه‌های افسردگی، نشخوار فکری و تنظیم هیجان در زنان باردار. فصلنامۀ روان‌شناسی کاربردی. 13(1)، 139-119. https://doi.org/10.29252/apsy.13.1.119
سامانی، س.، جوکار، ب.، و صحراگرد، ن. (1386). تاب‌آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی. مجلۀ روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 3(13)، 295-290. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-275-fa.html
شجاعیان، م. و ابوالمعالی، خ. (1395). اثربخشی ذهن‌آگاهی مبتنی بر شناخت‌درمانی بر افزایش سرمایۀ روان‌شناختی جانبازان. طب جانباز. 8(4)، 201-195. http://ijwph.ir/article-1-577-en.html
، س. (1393). تأثیر شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBCT) بر علائم افسردگی، اضطراب و ذهن‌آگاهی (آگاهی از تجارب روزمره) زنان مبتلا به سرطان پستان در شهر اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته روان‌شناسی بالینی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه اصفهان. https://lib.ui.ac.ir/inventory/3/12214.htm
کرباسی‌زاده، ف.، و دیاریان، م. (1395). اثربخشی ذهن آگاهی مبتنی بر شناخت‌درمانی بر افزایش تاب‌آوری زنان 40-20 سال شهر اصفهان. پنجمین همایش ملی روان‌شناسی و مددکاری اجتماعی، خمینی‌شهر اصفهان. https://civilica.com/doc/728270/
کلانترهرمزی، آ.، عسلی طالکوئی، س.، و مرادی لیاولی، ق. (1394). پیش‌بینی تاب‌آوری روان‌شناختی براساس میزان پایبندی مذهبی در زنان متأهل. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 19(5)، 138-119.‌ https://jcps.atu.ac.ir/article_1502.html
محمدی، ن. ا. (1384). بررسی مقدماتی اعتبار و قابلیت اعتماد مقیاس حرمت خود روزنبرگ. فصلنامۀ روان‌شناسی تحولی (روان‌شناسان ایرانی). 1(4)، 320-313.  https://www.sid.ir/paper/512632/fa
میکائیلی، ف. (1388). روابط ساختاری بین بهزیستی روان‌شناختی با هوش هیجانی ادراک‌شده، توانایی کنترل تفکر منفی و افسردگی مادران کودکان کم‌توان ذهنی و مقایسۀ آن با مادران کودکان عادی. فصلنامۀ پژوهش در حیطۀ کودکان استثنایی. 9(2)، 120-103. https://www.sid.ir/paper/96344/fa
موسوی، ا.، و همایی، ر. (1398). رابطۀ راهبردهای مقابله‌ای، تنظیم شناختی هیجان و ذهن‌آگاهی با کیفیت زندگی در مادران دارای فرزند آهسته‌گام. نشریۀ تعلیم و تربیت استثنایی. 2(157)، 20-9. http://exceptionaleducation.ir/article-1-1372-fa.html
والا، م.، رزمنده، ر.، رامبد، ک.، نسلی اصفهانی، ا.، و قدسی قاسم‌آبادی، ر. (1394). آموزش گروهی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر افسردگی، اضطراب، استرس، اعتمادبه‌نفس و هموگلوبین A1C در زنان جوان مبتلا به دیابت نوع ۲. مجلۀ غدد درون‌ریز و متابولیسم ایران. 17(۵)، ۳90-۳82. http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-1941-fa.html
References
Afrooz, Gh., Emrai, K., Taghizadeh, M., & Yazdani-Varzaneh, M. J. (2009). The Effectiveness of Physical Exercises on Reducing the Aggression of Slow-Paced Students. Journal of Motor Development and Learning, 1(3), 37-49. (In Persian) https://jsmdl.ut.ac.ir/article_22077.html
Afrooz, Gh., Ashuri, M., & Ghasemzadeh, S. (2016). The evolution of the definition of slowness in AAMR and AAIDD and the difference in its criteria in DSM-IV-TR and DSM-V. Growth in School Counselor`s Education, 12(1), 21-24. (In Persian)
Aghajani, S., Afrooz, Gh., Narimani, M., ... & Mohsenpour. Z. (2015). The effectiveness of the educational method of social problem solving in promoting mother-child interaction in mothers of slow-paced children. Counseling and Family Psychotherapy, 4(4), 691-717.‌ (In Persian)
Allen, N. B., & Knight, W. E. J. (2005). Mindfulness, compassion for self, and compassion for others: Implications for understanding the psychopathology and treatment of depression. In P. Gilbert (Ed.), Compassion: Conceptualisations, research and use in psychotherapy (pp. 239–262). Oxfordshire: Routledge. https://psycnet.apa.org/record/2005-13871-009
American Psychiatric Association, DSM-5 Task Force. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5™ (5th ed.). American Psychiatric Pub. https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596
Apolinário-Hagen, J., Drüge, M., & Fritsche, L. (2020). Cognitive behavioral therapy, mindfulness-based cognitive therapy and acceptance commitment therapy for anxiety disorders: integrating traditional with digital treatment approaches. Advances in Experimental Medicine and Biology, 1191, 291–329. https://doi.org/10.1007/978-981-32-9705-0_17
Bahmani-Haiderabadi, S. (2012). Studying the Effectiveness of Family-Centered Educational Intervention on motor and verbal development of slow-paced children with Down syndrome “4-6 years old”. Faculty of Psychology and Educational Sciences. University of Tehran. (In Persian)
Bigdeli, I., Najafy, M., & Rostami, M. (2013). The Relation of Attachment Styles, Emotion Regulation, and Resilience to Well-being among Students of Medical Sciences. Iranian Journal of Medical Education, 13(9), 721-729. http://ijme.mui.ac.ir/article-1-2694-en.html (In Persian)
Birami, M., Hashemi, T., Bakshipour, A., Mahmoud Alilou, M., & Iqbali, A. (2013). Comparison of the effect of emotion training and cognitive therapy based on mindfulness on psychological distress and cognitive emotion regulation strategies of mothers of mentally retarded children. New Psychological Research Quarterly, 9(33), 60-43. https://psychologyj.tabrizu.ac.ir/article_3966.html (In Persian)
Charmforoush Jalali, L., Hasanzadeh, S., Davaee, M., & Afrooz, G. (2016). The effect of de-stress training program on the stress of mothers with slow paced children. Jundishapur Journal of Health Sciences, 8(3), e34593. https://doi.org/10.17795/jjhs.34593
Chin, B., Lindsay, E. K., Greco, C. M., Brown, K. W., Smyth, J. M., Wright, A. G. C., & Creswell, J. D. (2019). Psychological mechanisms driving stress resilience in mindfulness training: A randomized controlled trial. Health Psychology, 38(8), 759–768. https://doi.org/10.1037/hea0000763
Compell-Sills, L., Stein, M. B. (2007). Psychometric analysis and refinement of the Conner-Davidson Resilience scale (CD-RISC): Validation of a 10 item measure of resilience. Journal Trauma Stress, 20(6),1019- 1028. https://doi.org/10.1002/jts.20271
Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and Anxiety, 18(2), 76-82. https://doi.org/10.1002/da.10113
Cotton, S., Kraemer, K. M., Sears, R. W., Strawn, J. R., Wasson, R. S., McCune, N., ... & Delbello, M. P. (2020). Mindfulness‐based cognitive therapy for children and adolescents with anxiety disorders at‐risk for bipolar disorder: A psychoeducation waitlist controlled pilot trial. Early Intervention in Psychiatry, 14(2), 211-219. https://doi.org/10.1111/eip.12848
Crayne, R. (2009). Mindfulness Based Cognitive Therapy. London: Routledge publication.
Dadfarnia, sh., & Moosavian, E. (2020). The Psychometric Properties of Persian Version of Self-Ambivalence Measure about Obsessive Compulsive Disorder. Journal of Clinical Psychology, 12(3), 35-46. https:// 10.22075/jcp.2020.18238.1702 (In Persian)
De Jong, M., Lazar, S. W., Hug, K., Mehling, W. E., Hölzel, B. K., Sack, A. T., Peeters, F., Ashih, H., Mischoulon, D., & Gard, T. (2016). Effects of mindfulness-based cognitive therapy on body awareness in patients with chronic pain and comorbid depression. Frontiers in Psychology, 7, 967. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.00967
Dijkstra, P., & Barelds, D. P. (2011). Examining a model of dispositional mindfulness, body comparison, and body satisfaction. Body Image, 8(4), 419-422. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2011.05.007
Faude-Lang, V., Hartmann, M., Schmidt, E. M., Humpert, P., Nawroth, P., & Herzog, W. (2010). Acceptance-and mindfulness-based group intervention in advanced type 2 diabetes patients: therapeutic concept and practical experiences. Psychotherapie, Psychosomatik, medizinische Psychologie, 60(5), 185-189. https://doi.org/10.1055/s-0030-1248420
Friborg, O., Barlaug, D., Martinussen, M., Rosenvinge, J. H., & Hjemdal, O. (2005). Resilience in relation to personality and intelligence. International Journal of Methods in Psychiatric Research, 14(1), 29-42. https://doi.org/10.1002/mpr.15
Galante, J., Stochl, J., Dufour, G., Vainre, M., Wagner, A. P., & Jones, P. B. (2021). Effectiveness of providing university students with a mindfulness-based intervention to increase resilience to stress: 1-year follow-up of a pragmatic randomised controlled trial. Journal of Epidemiology and Community Health, 75(2), 151-160. https://doi.org/10.1136/jech-2020-214390
Greeson, J. M. (2009). Mindfulness Research Update: 2008. Complementary Health Practice Review, 14(1), 10–18. https://doi.org/10.1177/1533210108329862
Haghi, A., Salimi, H., Dabaghi, P., and Rabiei, M. (2013). The Eeffectiveness of Mindfulness-based Cognitive Therapy (MBCT) on the Quality of life of Mmilitary Personnel. Quarterly Journal of Nurse and Doctor in War, 2(3), 71-64. http://npwjm.ajaums.ac.ir/article-1-158-fa.html (In Persian)
Hamidi, F, Jalilian, H. (2019). Effects of Mindfulness-Based Cognitive Therapy on Attributional Styles of Students.Quarterly Journal of Family and Research, 15(4), 85-102. http://dorl.net/dor/20.1001.1.26766728.1397.15.4.5.9 (In Persian)
Hallahan, D. P., Kauffman, J. M., & Pullen, P. C. (2015). Exceptional learners: an introduction to special education (13th Ed). London: Pearson Education, Inc.
Heydarian, A., Zahrakar, K., & Mohsenzadeh, F. (2015). The Effectiveness of Mindfulness Training on Resilience and Reducing Rumination in Female Patients with Breast Cancer: a Randomized Trial. Iranian Journal of Breast Diseases, 9(2), 45-52. http://dorl.net/dor/20.1001.1.17359406.1395.9.2.5.9 (In Persian)
Hente, E., Sears, R., Cotton, S., Pallerla, H., Siracusa, C., Filigno, S. S., & Boat, T. (2020). A Pilot Study of Mindfulness-Based Cognitive Therapy to Improve Well-Being for Health Professionals Providing Chronic Disease Care. The Journal of Pediatrics, 224, 87–93. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2020.02.081
Hepburn, S. R., Crane, C., Barnhofer, T., Duggan, D. S., Fennell, M. J., & Williams, J. M. G. (2009). Mindfulness‐based cognitive therapy may reduce thought suppression in previously suicidal participants: Findings from a preliminary study. British Journal of Clinical Psychology, 48(2), 209-215. https://doi.org/10.1348/014466509x414970
Iskandar, Z. (2013). The effect of cognitive therapy training based on mindfulness on students' self-esteem and social anxiety. Faculty of Humanities. Allameh Tabatabaei University. (In Persian)Jafarnjad, F., Azmoudeh, A., Mazloum, R., and Rihani, T. (2013). Investigating the effect of implementing a training package based on self-efficacy on the maternal self-confidence of primiparous women in infant care. Iranian Journal of Women, Midwifery and Infertility-17(104), 18-28. (In Persian) https://doi.org/10.22038/ijogi.2014.3021
Juvonen, J., Lessard, L. M., Rastogi, R., Schacter, H. L., & Smith, D. S. (2019). Promoting social inclusion in educational settings: Challenges and opportunities. Educational Psychologist, 54(4), 250-270. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/00461520.2019.1655645
Kabat-Zinn, J. (1990). Full catastrophe living: the program of the stress reduction clinic at the University of Massachusetts Medical Center. New York: Delta
Kabat‐Zinn, J. (2003). Mindfulness‐based interventions in context: past, present, and future. Clinical psychology: Science and Practice, 10(2), 144-156. https://psycnet.apa.org/doi/10.1093/clipsy.bpg016
Kalanterhormzi, A., Asali Talkoui, S., and Moradi Liauli, Gh. (2014). Prediction of Psychological Resilience based on the level of Religious adherence in married women. Clinical Psychology Studies, 19(5), 119-138. https://jcps.atu.ac.ir/article_1502.html (In Persian)Karbasizadeh, F., Dayarian, M. (2016). The Effectiveness of Mindfulness based Cognitive therapy on Increasing the Resilience Dimensions of women aged 20-40 in Isfahan city. The Fifth National Conference of Psychology and Social Work. https://civilica.com/doc/728270/ (In Persian)
Key, B. L., Rowa, K., Bieling, P., McCabe, R., & Pawluk, E. J. (2017). Mindfulness‐based cognitive therapy as an augmentation treatment for obsessive–compulsive disorder. Clinical Psychology & Psychotherapy, 24(5), 1109-1120. https://doi.org/10.1002/cpp.2076
Khaleghi-pour, Sh., & Zargar, F. (2013). The Effectiveness of Mindfulness based Cognitive therapy on Depression and life Expectancy of Mothers of children with Intellectual disability. Behavioral Science Research, 12(2), 53-44. http://dorl.net/dor/20.1001.1.17352029.1393.12.2.11.1 (In Persian)
Khosh-Khati, N., Amiri Majd, M., Bezazian, S., & Yazdinejad, A. (2019). Effectiveness of Mindfulness based Cognitive therapy on the Pain Intensity of kidney Patients undergoing hemodialysis. Anesthesia and Pain, 11(1), 1-13. http://ijnr.ir/article-1-2292-fa.html (In Persian)
Khosrowzadeh, A., Ghasemi, M., Solati, K. (2017). The Effectiveness of Mindfulness based Cognitive therapy on the Resilience of spouses of Schizophrenic Patients. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences, 20(5), 65-59. https://www.sid.ir/paper/58064/fa (In Persian)
Kuo, C. P., Chuang, H. L., Lee, S. H., Liao, W. C., Chang, L. Y., & Lee, M. C. (2012). Parenting confidence and needs for parents of newborns in Taiwan. Iranian Journal of Pediatrics, 22(2), 177-184. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/pmc3446057/
Lecavalier, L., & Butter, E. M. (2010). Assessment of social skills and intellectual disability. In Practitioner's guide to empirically based measures of social skills (pp. 179-192). New York, NY: Springer. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4419-0609-0_12
Lengacher, C. A., Kip, K. E., Barta, M., Post-White, J., Jacobsen, P. B., Groer, M., ... & Shelton, M. M. (2012). A Pilot Study Evaluating the Effect of Mindfulness-Based Stress Reduction on Psychological Status, Physical Status, Salivary Cortisol, and Interleukin-6 among Advanced-Stage Cancer Patients and Their Caregivers. Journal of Holistic Nursing, 30(3), 170–185. https://doi.org/10.1177/0898010111435949
MacKenzie, M. B., Abbott, K. A., & Kocovski, N. L. (2018). Mindfulness-based cognitive therapy in patients with depression: current perspectives. Neuropsychiatric Disease and Treatment. 14, 1599- 1605. https://doi.org/10.2147/NDT.S160761
Manning, L. K. (2013). Navigating hardships in old age: Exploring the relationship between spirituality and resilience in later life. Qualitative Health Research, 23(4), 568-575. https://doi.org/10.1177/1049732312471730
Mayordomo, T., Gutierrez, M., & Sales, A. (2020). Adapting and validating the Rosenberg Self-Esteem Scale for elderly Spanish population. International psychogeriatrics32(2), 183-190. https://doi.org/10.1017/S1041610219001170
McCarthy, D., & Adams, M. (2019). Yes, I can still parent. Until I die, he will always be my son: Parental responsibility in the wake of child incarceration. Punishment & Society, 21(1), 89–106. https://doi.org/10.1177/1462474517745892
Mikaili, F. (2009). Structural relationships between psychological well-being and perceived emotional intelligence, the ability to control negative thinking and depression of mothers of children with Intellectual disability and comparing it with mothers of typical children. Quarterly of Research in the Field of Exceptional Children, 2(32), 103-120. https://www.sid.ir/paper/96344/fa (In Persian)
 
Mrazek, A. J., Mrazek, M. D., Cherolini, C. M., Cloughesy, J. N., Cynman, D. J., Gougis, L. J., Landry, A. P., Reese, J. V., & Schooler, J. W. (2019). The future of mindfulness training is digital, and the future is now. Current Opinion in Psychology, 28, 81-86. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2018.11.012
Mohammadi, N. A. (2005). A Preliminary Investigation of the Validity and Reliability of the Rosenberg self-esteem scale. Journal of Evolutionary Psychology (Iranian Psychologists), 1(4), 320-313. https://www.sid.ir/paper/512632/fa (In Persian)
Mousavi, A., & Homai, R. (2018). The Relationship between coping strategies, cognitive regulation of emotion and Mindfulness with quality of life in mothers with Slow-paced children. Journal of Exceptional Education and Training, 19(2), 9-20.http://exceptionaleducation.ir/article-1-1372-fa.html (In Persian)
Omrani, S. (2014). Investigating the Effect of Mindfulness-based Cognitive therapy on Depression, Anxiety and Mindfulness in women with Breast Cancer in Isfahan. Quarterly of Thought and Behavior, 2, 52-39. https://lib.ui.ac.ir/inventory/3/12214.htm (In Persian)
Pargament, K. I., & Cummings, J. (2010). Anchored by faith: Religion as a resilience factor. In J. W. Reich, A. J. Zautra, & J. S. Hall (Eds.), Handbook of adult resilience (pp. 193–210). The Guilford Press.
Pourmohammadi, S., and Bagheri, F. (2014). The effectiveness of mindfulness training on automatic cognitive processing. Psychological Studies, 11(3), 141-159. https://doi.org/10.22051/psy.2015.2080 (In Persian)
Rahimian-Boger, A., and Younesi, S. J. (2014). A Window to Metacognition, John Teasdale. Tehran: Danje Publishing. https://doi.org/10.29252/apsy.13.1.119 (In Persian)
Rasmussena, R. & Pidgeona, A. (2011). The direct and indirect benefits of dispositional mindfulness on self-steem and social anxiety. Anxiety, Stress & Coping: An International Journal, 24(2), 227-233. https://doi.org/10.1080/10615806.2010.515681
Reich, J. W., Zautra, A. J., & Hall, J. S. (Eds.). (2010). Handbook of adult resilience. Guilford Press.
Rosenberg, M. (1965). Rosenberg self-esteem scale (RSE). Acceptance and commitment therapy. Measures package, 61(52), 18. https://www.integrativehealthpartners.org/downloads/ACTmeasures.pdf
Ruiz‐Fernández, M. D., Ortíz‐Amo, R., Ortega‐Galán, Á. M., Ibáñez‐Masero, O., Rodríguez‐Salvador, M. D. M., & Ramos‐Pichardo, J. D. (2020). Mindfulness therapies on health professionals. International Journal of Mental Health Nursing, 29(2), 127-140. https://doi.org/10.1111/inm.12652
Samani S., Jokar, B., & Sahragard, N. (2007). Effects of Resilience on Mental Health and Life Satisfaction. Iranian journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 13(3), 290-295. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-275-fa.html (In Persian)
Schalock, R. L., Borthwick-Duffy, S. A., Bradley, V. J., Buntinx, W. H., Coulter, D. L., Craig, E. M., ... & Yeager, M. H. (2010). Intellectual disability: Definition, Diagnosis, Classification, and Systems of Supports, 12th Edition. Washington: AAIDD Press.
Segal, Z. V., Teasdale, J. D., Williams, J. M., & Gemar, M. C. (2002). The mindfulness‐based cognitive therapy adherence scale: Inter‐rater reliability, adherence to protocol and treatment distinctiveness. Clinical Psychology & Psychotherapy, 9(2), 131-138. https://doi.org/10.1002/cpp.320
Segal, Z. V., Bieling, P., Young, T., MacQueen, G., Cooke, R., Martin, L., Bloch, R., & Levitan, R. D. (2010). Antidepressant monotherapy vs sequential pharmacotherapy and mindfulness-based cognitive therapy, or placebo, for relapse prophylaxis in recurrent depression. Archives of General Psychiatry, 67(12), 1256-1264. https://doi.org/10.1001/archgenpsychiatry.2010.168
Semple, R. J., Lee, J., Rosa, D., & Miller, L. F. (2010). A randomized trial of mindfulness-based cognitive therapy for children: Promoting mindful attention to enhance social-emotional resiliency in children. Journal of Child and Family Studies, 19(2), 218-229. https://doi.org/10.1007/s10826-009-9301-y
Shojaeyan, M., & Abolmaali, K. (2016). Mindfulness based on Cognitive therapy. Iranian Journal of War and Public Health, 8(4), 195-201. http://ijwph.ir/article-1-577-en.html (In Persian)
Smith, B. W., Ortiz, J. A., Steffen, L. E., Tooley, E. M., Wiggins, K. T., Yeater, E., Montoya, J. D., & Bernard, M. L. (2011). Mindfulness is associated with fewer PTSD symptoms, depressive symptoms, physical symptoms, and alcohol problems in urban firefighters. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 79(5), 613-617. https://doi.org/10.1037/a0025189
Thanagovi-Mohrar, G., Mirshkari, H., Sabrian Borojni, L., & Mir Sharafuddin, A. (2018). The Effect of Mindfulness-based Cognitive therapy (MBCT) on Depression, Cognitive Flexibility in Diabetic Patients. Journal of the Faculty of Medicine of Mashhad University of Medical Sciences, 62(5.1), 711-699. https://doi.org/10.22038/mjms.2020.15580 (In Persian)
Vala, M., Razmande, R., Rambad, K., Nasli Esfahani, A., & Ghodsi-Ghasemabadi, R. (2014). Mindfulness-based stress reduction group training on depression, anxiety, stress, self-confidence and hemoglobin A1C in young women with type 2 diabetes. Iranian Journal of Endocrine and Metabolism, 17(5), 382-390. http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-1941-fa.html (In Persian)
Yüksel, A., & Yılmaz, E. B. (2020). The effects of group mindfulness-based cognitive therapy in nursing students: A quasi-experimental study. Nurse Education Today, 85, 104268. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2019.104268
Zemestani, M., & Fazeli-Niko, Z. (2018). The Effectiveness of Mindfulness-based Cognitive therapy on Reducing the Symptoms of Depression, Rumination and Emotion Regulation in Pregnant women. Applied Psychology Quarterly, 13(1), 119-139. https://doi.org/10.29252/apsy.13.1.119 (In Persian)
Zollars, I., Poirier, T. I., & Pailden, J. (2019). Effects of mindfulness meditation on mindfulness, mental well-being, and perceived stress. Currents in Pharmacy Teaching and Learning, 11(10), 1022-1028. https://doi.org/10.1016/j.cptl.2019.06.005
 
 
 
 
 
 
 
دوره 14، شماره 3
1402
صفحه 83-103
  • تاریخ دریافت: 15 مهر 1400
  • تاریخ بازنگری: 29 آذر 1400
  • تاریخ پذیرش: 04 بهمن 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 01 شهریور 1402
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1402