شناسایی مؤلفه‌هایمولفه‌های پیچیدگی و سوگیری‌های شناختی مرتبط با تصمیمات مالی کارآفرینان دانشگاهی با رویکرد پژوهش کیفی نظریۀه داده‌بنیاد

بابائی, محمد مهدی; عزتی, میترا; محجوب عشرت آبادی, حسن; مهربانی, وحید

doi:10.22059/japr.2024.362367.644679

شناسایی مؤلفه‌هایمولفه‌های پیچیدگی و سوگیری‌های شناختی مرتبط با تصمیمات مالی کارآفرینان دانشگاهی با رویکرد پژوهش کیفی نظریۀه داده‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دکتری اقتصاد و مدیریت مالی آموزش عالی، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

² استادیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

³ دانشیار، گروه مدیریت، دانشکدۀ مدیریت، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران.

⁴ ستادیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

10.22059/japr.2024.362367.644679

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه‌های پیچیدگی و سوگیری‌های شناختی مرتبط با تصمیمات مالی کارآفرینان دانشگاهی بود. روش پژوهش کیفی بود و با استفاده از روش نظریۀ برخاسته از داده‌ها به بررسی مهم‌ترین مؤلفه‌های پیچیدگی و سوگیری در میان تصمیمات مالی کارآفرینان دانشگاهی در دانشگاه تهران پرداخت. جامعۀ آماری پژوهش کلیۀ کارآفرینان دانشگاهی دانشگاه تهران در سال 1402 بودند. از بین آن‌ها 16 نفر به شیوۀ گلوله‌برفی به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. براساس اصل اشباع، مصاحبه‌های عمیق انجام گرفت و 132 کد از طریق نرم‌افزار کیفی مکس‌کیودا با ورژن 18 شناسایی شدند. یافته‌ها نشان داد «تمایز»، « ادغام»، «پیچیدگی شرایط و فرایند تصمیم مالی»، «اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد و خوش‌بینی»، «دردسترس‌بودن»، « اثر نمایندگی»، «لنگرانداختن»، «تعدیل»، «خطای برنامه‌ریزی»، «توهم و تمرکز کنترل مسائل مالی» به‌عنوان زیرمؤلفه‌ها شناسایی شدند. همچنین از ترکیب و مقوله‌بندی زیرمؤلفه‌های مزبور، مؤلفه‌های اصلی «پیچیدگی شناختی مالی»، «سوگیری فکری و مغزی» حاصل و ارائه شده است. براساس یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت این پیچیدگی‌ها (تمایز و ادغام) و سوگیری‌ها (اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد و خوش‌بینی، دردسترس‌بودن، اثر نمایندگی، لنگرانداختن، تعدیل، خطای برنامه‌ریزی و توهم و کنترل مسائل مالی) به تصمیم‌گیری مالی توسط کارآفرینان دانشگاهی درنتیجه موفقیت یا شکست آن‌ها منجر می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the Components of Complexity and Biases Cognitive Related to the Financial Decisions of Academic Entrepreneurs with the Qualitative Research Approach of Grand Theory

نویسندگان [English]

Mohammad Mahdi Babaei ¹
Mitra Ezati ²
Hasan Mahjoob Eshrat Abadi ³
Vahid Mehrabani ⁴

¹ Department of Management and Educational Planning, Faculty of Psychology and Educational Science, University of Tehran, Tehran, Iran.

² Department of Management and Educational Planning, Faculty of Psychology and Educational Science, University of Tehran, Tehran, Iran.

³ Department of Management, Faculty of Management, Shahid Sattari Aeronautical University, Tehran, Iran.

⁴ Department of Management and Educational Planning, Faculty of psychology and Educational Science, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this research was to identify the components of complexity and cognitive biases that are associated with the financial decisions of academic entrepreneurs. The research method with a qualitative approach and using the data-derived theory method has investigated the most significant components of complexity and bias among the financial decisions of academic entrepreneurs at the University of Tehran. The study population consisted of all university entrepreneurs at Tehran University in 2023. Sixteen of them were selected in a purposeful and snowball manner. In-depth interviews were conducted based on the principle of saturation, and 132 codes were identified using the MaxQuda qualitative software. The results indicated that the following sub-components were identified: “Differentiation,” “Integration,” “Complexity of conditions and financial decision process,” “Overconfidence and optimism,” “Availability,” “Effectiveness,” “Anchoring,” “Adjustment,” “Program error,” and “Illusion and concentration of control of financial issues.” Additionally, the primary components of “financial cognitive complexity” and “intellectual and cerebral bias” have been identified and presented through the combination and categorization of the sub-components. As a result of their success or failure, university entrepreneurs make financial decisions based on these complications and biases.

کلیدواژه‌ها [English]

Academic Entrepreneurs
Complexity and Biases Cognitive
Financial Decisions
Grand Theory

مراجع

ازنب، ا.، محمدیان، ب.، و کریمی، آ. (1400). شناسایی خطاهای شناختی در مذاکرات کارآفرینانه با تمرکز بر پروژه‌های تأمین مالی جمعی. نشریۀ علمی مدیریت نوآوری. 10(3)، 113-89. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23225386.1400.10.3.3.2

انصاری، م. ت.، و سلمانی‌زاده، ع. (1387). ویژگی‌های جمعیت‌شناختی کارآفرینان کشور. فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی. 7(29)، 316-299. http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-2096-fa.html

بیژنی، م.، فلاح حقیقی، ن.، کرمی، غ.، عسگری قدس، م.، و زند، م. (1394). واکاوی ویژگی‌های روان‌شناختی کارآفرینانه و عوامل پیش‌برنده و بازدارندۀ کارآفرینی در دانشکده‌های کشاورزی (مورد مطالعه: واحدهای منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی). مجلۀ پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی. 94، 79-29. https://journals.srbiau.ac.ir/article_7856_614f01ac8cbc6b988a9d196dfa01719e.pdf

خرازی، ک. (1385). یادگیری در رویکرد شناختی. تازه‌های علوم شناختی. 8(4)، 89-86. https://icssjournal.ir/article-1-271-fa.html

دانایی‌فرد، ح.، و امامی، م. (1386). استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی داده‌ها. مجلۀ اندیشه مدیریت. 1(2)، 97-69. https://ensani.ir/file/download/article/20120325151825-1040-10.pdf

طالبی، ک.، و یکتا، م. ر. (1387). آموزش کارآفرینی دانشگاهی و نقش آن در ایجاد و توسعه شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌بنیان. مجلۀ توسعۀ کارآفرینی. 1(1)، 131-111. https://jed.ut.ac.ir/article_22439.html?lang=fa

صادقی، ع. ا.، و کاظمی، ب. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر شکل‌گیری رفتار تصمیم‌گیری کارآفرینانه مدیران شهرداری تهران. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی، 23 آذر 1394، تهران، ایران. https://civilica.com/doc/447120

مبارکی، م. ح.، نوری، پ.، و احمدی کافشانی، ع. (1395). شناسایی مهم‌ترین عوامل مؤثر بر شکل‌گیری سوگیری تشدید تعهد در کارآفرینان: رویکرد نظریۀ برخاسته از داده‌ها. چشم‌انداز مدیریت دولتی. 7(25)، 178-163. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516069.1395.7.1.6.7

مبارکی، م. ح.، رضاییان، ع.، مهرابی، ر.، و کلابی، ا. م. (1391). شناسایی ابعاد تأثیرگذار بر سطح پیچیدگی شناختی کارآفرینان تصمیم‌گیرنده. پژوهشنامۀ مدیریت تحول. 4(8)، 145-125.

مشتاقی، ی.، و یزدانی، ن. (1395). بررسی و شناخت تأثیر عوامل روان‌شناختی با رویکرد خطاهای ادراکی بر فرایند تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران فردی. تحقیقات مالی. 18(4)، 752-735. https://doi.org/10.22059/jfr.2017.62589

مشهدی‌حاج‌علی، ف.، رفیعی، م.، و علیمیری، م. (1392). الگوی تصمیم‌گیری شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌بنیان در شرایط پیچیده و عدم قطعیت عمیق. مجلۀ مدیریت نوآوری. 2(2)، 140-113. https://www.nowavari.ir/article_14636.html?lang=fa

موسوی، ا.، غرایی، ب.، رمضانی فرانی، ع.، و طارمیان، ف. (1396). مقایسۀ خطاهای شناختی و نشخوارهای فکری در بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی و فوبی اجتماعی. روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران. 1(1)، 21-10. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-2390-fa.html

میرواحدی، س. (1396). بررسی منطق تصمیم‌گیری کارآفرینان ایرانی مبتنی بر نظریۀ امکان‌گرایی. پژوهش‌های نوین در تصمیم‌گیری. 2(4)، 254-229. https://journal.saim.ir/article_30561.html?lang=fa

نائیجی، م. ج.، و اسفندیاری، ز. (1394). تأثیر اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد و خوش‌بینی بر تصمیم به شروع فعالیت‌های نوآورانه؛ نقش میانجی ادراک از خطر. توسعۀ کارآفرینی. 8 (3)، 550-531. https://doi.org/10.22059/jed.2015.57649

نوری، پ.، احمدی کافشانی، ع.، و رضوانی، م. (1398). واکاوی پیشایندها و پیامدهای توهم کنترل در کارآفرینان. مطالعات رفتار سازمانی. 8(2)، 82-61. https://obs.sinaweb.net/article_36391.html

References

Ahmad, M., Ali Shah, S. Z., & Abbass, Y. (2020). The role of heuristic-driven biasesn in entrepreneurial strategic decision-making: evidence from an emerging economy. Management Decision. 59(3), 669-691. https://doi.org/10.1108/MD-09-2019-1231

Ansari, M. T., & Salmanizadeh, A. (2008). Demographic characteristics of iranian entrepreneurs. Refahj. 7(29), 299-316. http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-2096-en.html (In Persian)

Aznab, E., Mohammadian, B., & Karim, A. (2021). Identifing the cognetive errors of entrepreneurial negotiation with focusing on crowdfunding projects. Journal of Innovation Management, 10(3), 89-113. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23225386.1400.10.3.3.2 (In Persian)

Baron, R. A. (2007). Behavioral and cognitive factors in entrepreneurship: entrepreneurs as the active element in new venture creation. Strategic Entrepreneurship Journal, 1(1-2), 167–182. https://doi.org/10.1002/sej.12

Bakker, R. M., Curseu, P. L., & Vermeulen, P. (2007). Cognitive factors in entrepreneurial strategic decision-making. Romanian Association for Cognitive Scienc Cognition, Brain, Behavior, 1(1), 195–219. https://www.cbbjournal.ro/index.php/en/2007/51-11-1/336-cognitive-factors-in-entrepreneurial-strategic-decision-making

Bijani, M., Faallahhaghigi, N., Karami, Gh., Asgari Ghods, M., & Zand, M. (2015). An investigation of entrepreneurial psychological characteristics and driving forces and hampering factors affecting of entrepreneurship in colleges of agriculture (the case of islamic azad university branches). Agricultural Extension and Education Research, 8(29), 29-79. https://journals.srbiau.ac.ir/article_7856_614f01ac8cbc6b988a9d196dfa01719e.pdf (In Persian)

Boland, R. J., Singh, J., Salipante, P., Aram, J. D., Fay, S. Y., & Kanawattanachai P. (2001). Knowledge representations & knowledge transfer. Academy of Management Journal, 44(2), 393-417. https://doi.org/10.2307/3069463

Busenitz, L. (1999). Entrepreneurial Risk and Strategic Decision Making: It’s a Matter of Perspective. The Journal of Applied Behavioral Science, 35, 325-340. https://doi.org/10.1177/0021886399353005

Ferrero, M. C. A., & Bessiere, V. (2016). From lab to venture: cognitive factors influencing researchers’ decision to start a venture. Journal of Enterprising Culture, 24(2), 101-131. https://doi.org/10.1142/S0218495816500059

Ferrero, M. C. A., & Bessiere, V. (2015). Academic entrepreneurs: cognitive factors driving researchers to start their own venture. Access to this paper is restricted to registered delegates of the EURAM 2015 (European Academy of Management) Conference. https://econpapers.repec.org/RePEc:hal:journl:hal-02084237

Hayek, M. (2012). Control beliefs and positive psychological capital: can nascent nntrepreneurs discriminate between what can and cannot be controlled? Journal of Management Research, 12(1), 3-13. https://www.indianjournals.com/ijor.aspx?target=ijor:jmr&volume=12&issue=1&article=001

Haynie, J. M., Shepherd, D., Mosakowski, E., & Earley, C. (2010). A situated metacognitive model of the entrepreneurial mindset. Journal of Business Venturing, 25, 217–229. https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2008.10.001

Kharazi, K. (2005). Learning in a cognitive approach. Advances in Cognitive Sciences, 8(4), 89-86. https://icssjournal.ir/article-1-271-fa.html (In Persian)

Mitchell, R. K., Busenitz, L. W., Bird, B., Gaglio, C. M., McCullen, I. S., Morse, E. A., & Smith, IB. (2007). The central question in entrepreneurial cognition research. Entrepreneurship Theory & Practice, 31(1), 1-27. https://doi.org/10.1111/j.1540-6520.2007.00161.x

Mobaraki, M. H., Nouri, P., & Ahmadi Kafshani, A. (2016). Identifying the most important factors affecting the formation of commitment escalation bias in entrepreneurs: a data-driven theory approach. Public Administration Perspective, 7(25), 163-178. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516069.1395.7.1.6.7 (In Persian)

Mobaraki, M. H., Rezaeian, A., Mehrabi, R., & Kolabi, A. M. (2012). Identifying influential dimensions affecting level of decision maker entrepreneurs' cognitive complexity. Transformation Management Journal, 4(8), 125-145. https://doi.org/10.22067/pmt.v4i8.23476 (In Persian)

Moshtaghi, Y., & Yazdani, N. (2016). Studying the influence of psychological factors with orientation perceptual errors on Decision making process of individual investors. Financial Research Journal, 18(4), 735-752. https://doi.org/10.22059/jfr.2017.62589 (In Persian)

Mashhadi Haji Ali, F., Rafiee, M., & Ali Miri, M., (2013). The decision-making models of knowledge-based small and medium enterprises in complex situation and deep uncertainty. The Journal of Innovation Management, 2(2), 113-140. https://www.nowavari.ir/article_14636.html (In Persian)

Mousavi, E., Gharraee, B., Ramazani Farani, A., & Taremian, F. (2017). Comparison of Cognitive Errors and Rumination in Obsessive-Compulsive and Social Phobia Disorders. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 23(1), 10-21. http://dx.doi.org/10.18869/nirp.ijpcp.23.1.10 (In Persian)

Mirvahedi, S. (2017). An investigation of iranian entrepreneurs’ decision-making logic based on effectuation theory. Modern Researches in Decision Making, 2(4), 254-229. https://journal.saim.ir/article_30561.html?lang=en (In Persian)

Naeiji, M. J., & Esfandiari, Z. (2015). The effect of overconfidence and optimism on decision to start innovative activities: the mediating role of risk perception (case Study: the companies of university incubators). Journal of Entrepreneurship Development, 8(3), 531-550. https://doi.org/10.22059/jed.2015.57649 (In Persian)

Nouri, P., Ahmadi Kafeshani, A., & Rezvani, M. (2019). Exploring the antecedents and consequences of illusion of control in entrepreneurs. Organizational Behavior Studies Quarterly, 8(2), 61-82. https://obs.sinaweb.net/article_36391.html (In Persian)

Nuijten, A., Nick Benschop, A. R., & Kristinka, W. (2020). Cognitive biases in critical decisions facing SME entrepreneurs: an external accountants’ perspective. Administrative Sciences, 10(89), 1-23. https://doi.org/10.3390/admsci10040089

Philippart, R. (2011). Entrepreneurial Strategic Decision-Making: An Exploratory Qualitative Analysis. master dissertation. Organization and Strategy: University of Tilburg, Tilburg, Netherlands. https://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=114218

Sadeghi, A. A., & Kazemi, B. (2015). Investigating the effective factors on the formation of entrepreneurial decision-making behavior of Tehran municipality managers. The Second International Research Conference in Science and Technology, 14 December 2015, Tehran, Iran. https://civilica.com/doc/447120/ (In Persian)

Sánchez, J. C., Carballo, T., & Gutiérrez, A. (2011). The entrepreneur from a cognitive approach. Psicothema, 23(3), 433-438. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21774897/

Talebi, K., & Yekta, M. R. (2008). Academic entrepreneurship education and its role in the creation and development of small and medium-sized knowledge-based companies. Journal of Entrepreneurship Development, 1(1), 111-131. https://jed.ut.ac.ir/article_22439.html?lang=en (In Persian)

Valliere, D. (2013). Towards a schematic theory of entrepreneurial alertness. Journal of Business Venturing, 28(3), 430-442. https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2011.08.004

Vermeulen Patrick, A. M., & Curseu Petru, L. (2008). Entrepreneurial strategic decision-making a cognitive perspective. Published by: Edward Elgar Publishing Limited. https://www.e-elgar.com/shop/gbp/entrepreneurial-strategic-decision-making-9781849801584.html

Xing, R., Zhou, N., Dang, Z., & Wang, G. (2020). The relationship between cognitive adaptability and entrepreneurial decision-making quality: a moderating effect of environmental uncertainty. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 4(635), 125-136. https://doi.org/10.2991/assehr.k.220107.006

Yazdipour, R. (2009). Decision Making in Entrepreneurial Finance: A Behavioral Perspective. The Journal of Entrepreneurial Finance, 13(2), 56-75. https://doi.org/10.57229/2373-1761.1021

Zulifiqar, B., Asad, S., Mathkur, N. M., Ahmed, I., & Haleema, S. (2022). Impact of cognitive factors on financial behavior with mediating role of financial anxiety. Journal of Positive School Psychology, 6(8), 8354-8340. https://journalppw.com/index.php/jpsp/article/view/11309.