مطالعۀ پدیدارشناختی تجربۀ دختران نوجوان از عوامل محیطی و اجتماعی زمینه‌ساز سوءاستفادۀ جنسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مشاوره، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

2 دانشیار، گروه مشاوره، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی ، سنندج، ایران.

3 مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله، تهران، ایران.

4 گروه روان‌شناسی،واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

5 گروه روان‌پزشکی، مرکز تحقیقات پزشکی قانونی، سازمان پزشکی قانونی کشور، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل عوامل زمینه‌ای در پدیدۀ آزار جنسی براساس تجربۀ نوجوانان قربانی بود. رویکرد پژوهش کیفی با راهبرد پدیدارشناسی بود. جامعۀ پژوهش شامل دختران نوجوانی بود که در سال تحصیلی 1401-1400 در شهر تهران مورد آزار جنسی قرار گرفتند. 14 دختر از قربانیان آزار جنسی مراجعه‌کننده به پزشکی قانونی تهران به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته براساس اشباع نظری، ابزار گردآوری داده‌ها بود که به‌صورت متنی برای شناسایی مفاهیم و مقوله‌های پدیدارشناختی برای تجزیه و تحلیل مکتوب شد. روش تحلیل داده‌ها تحلیل محتوای استقرایی بود. یافته‌ها نشان داد عوامل اصلی آزار جنسی براساس تجربۀ نوجوانان قربانی این پدیده شامل عوامل محیطی (دوستان ناباب، مصرف موادمخدر، تجربۀ دوستی با جنس مخالف، ضعف آموزشی، و محیط ناسالم) و عوامل اجتماعی (تبعیض جنسیتی، وعدۀ ازدواج و خشونت جنسی) هستند. این اقدامات و سیاست‌های پیشنهادی شامل فرهنگ‌سازی آموزشی و رسانه‌ای، سالم‌سازی محیط اجتماعی و مدرسه برای اجتناب از مصرف موادمخدر، آگاهی‌بخشی به نوجوانان در ارتباط با مسائل جنسی، مهارت نه‌گفتن و فریب‌نخوردن از وعده‌های فریبنده، انتخاب دوستان مناسب و خنثی‌کردن اطلاعات نادرست همسالان و دوستان ناباب، و تدابیری برای کاهش تبعیض جنسیتی و خشونت جنسی در جامعه، خانواده و مدرسه هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Phenomenological Investigation of the Environmental and Social Factors Underlying Sexual Abuse in Female Teenagers

نویسندگان [English]

  • Zahra Mohammadi 1
  • Mahmoud Goudarzi 2
  • Khodabakhsh Ahmadi 3
  • Hamzeh Ahmadian 4
  • Seyed Mehdi Saberi 5
1 Department of Counseling, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.
2 Associate Professor, Department of Family Counseling, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.
3 Behavioral Sciences Research Center, Lifestyle and Spiritual Health Research Center, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
4 Department of Psychology, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.
5 Department of Psychiatry, Forensic Medicine Research Center, Forensic Medicine Organization, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The present study analyzes the underlying factors in the phenomenon of sexual abuse by examining the experiences of victim teenagers. A qualitative research approach was employed, utilizing a phenomenological strategy. The research population included teenage females who were sexually assaulted in Tehran during the 2022-2023 academic year. 14 girls were identified as victims of harassment and sexual abuse who were referred to the forensic medicine department in Tehran. These victims were selected using the purposeful sampling technique for critical cases. A semi-structured interview was employed as a data collection instrument in accordance with theoretical saturation. It is implemented in a textual method to identify concepts and phenomenological categories for analysis. Inductive content analysis was implemented as the methodology for data analysis. The results indicated that the primary factors contributing to the phenomenon of sexual abuse, as perceived by teenagers who are victims of this phenomenon, are (1) environmental factors (unfaithful friends, drug use, experience of friendship with the opposite sex, poor education, and unhealthy environment) and (2) social factors (gender discrimination, promise of marriage, and sexual violence). These actions and policies recommend the development of a healthy social and school environment to prevent drug use, the promotion of awareness among teenagers about sexual issues, the ability to avoid deception and not lie, the selection of suitable friends, the neutralization of false information from peers and friends, and the implementation of measures to reduce gender discrimination and sexual violence in society, family, and school.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adolescents
  • Environmental and Social factors
  • Girls
  • Sexual Abuse
  • Underlying Factors

مراجع

ابراهیمی قوام، ص.، و خطیب زاده، م. (1392). بررسی وضعیت خانوادگی دختران فراری با تأکید بر سوءاستفاده از آنان . دوفصلنامۀ علمی مطالعات پلیس زن، 1392(19)، 78-92. http://ps.jrl.police.ir/article_11164.html
جابرزاده انصاری، ش. (1394). اثربخشی آموزش تربیت جنسی کودکان بر افزایش دانش و نگرش جنسی مادران و دانش‌افزایی کودکان در پیشگیری از سوءاستفادۀ جنسی. پایان نامۀ کارشناسی ارشد مشاورۀ خانواده، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه الزهرا (س).
حبیبی، س.، فلاح، م. ح.، و عموپور، م. (1396). اثرات سوء کودک آزاری بر ویژگی‌های شخصیتی کودکان. فصلنامۀ مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی. 3(2)، 120-106. http://www.uctjournals.com/farsi/archive/psychology/1396/summer/10.pdf
حلاج‌زاده، ه.، شادمنفعت، م.، و کبیری، س. (1397). تأثیر سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی بر آگاهی و عملکرد والدین نسبت به مسئلۀ کودک آزاری. جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 5(1۲)، 13۸-11۵. https://doi.org/10.22080/ssi.1970.2135
خدایاری‌فرد، م.، و عابدینی، ی. (1394). نظریه‌ها و اصول خانواده‌درمانی و کاربرد آن در درمان اختلالات کودکان و نوجوانان. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خسروانی، ف.، ملک پور، م.، عابدی، ا.، و حریری، م.، (1392).  مقایسه انواع کودک‌آزاری در افراد معتاد و عادی. رفاه اجتماعی، 13(48)، 245-229. http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-1239-fa.html
زارع مقدم، ع. ا. (1393). شناسایی عوامل هشدار دهنده در بروز آزار جنسی کودکان کم توان ذهنی دیر آموز . نخستین همایش ملی توانمندسازی فردی اجتماعی افراد با نیازهای ویژه، خراسان جنوبی، قائنات، 23 مهر 1393، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائنات. https://www.civilica.com/Paper-ISEPP01-ISEPP01_165.html
سادوک، ب. ج.، سادوک، و. آ.، و روئیز، پ.  (1400). خلاصۀ روان‌پزشکی: علوم رفتاری روان‌پزشکی بالینی (جلد 1). ترجمه، فرزین رضاعی (انتشار به زبان اصلی- 2015 ). تهران: انتشارات ارجمند.
عبادی، ش.، مدنی، س.، و جلیلی، ب. (1384). کودک آزاری در ایران. تهران: انتشارات اکنون.
عباسی، م. (1395)، مطالعۀ کودک آزاری از نظر ریز سیستم خانواده و عوامل مرتبط به آن (با تاکید بر مداخلات مددکاری اجتماعی). سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی، 16 خرداد 1395، باتومی، گرجستان. https://civilica.com/doc/549481
علیرضایی، س.، و میرزایی نجم‌آبادی، خ. (1398). تأثیر برنامه‌های آموزشی مبتنی بر مدرسه در پیشگیری از سوءاستفادۀ جنسی از کودکان: مطالعۀ مروری نظام‌مند. سلامت روان کودک، 6(3)، 319-308. http://dx.doi.org/10.29252/jcmh.6.3.26
محمودی قرائی، ج. (1396). سوءاستفادۀ جنسی از کودکان: روش‌های پیشگیری از کودک‌آزاری جنسی و نحوۀ مواجهه با آن. تهران: نشر قطره.
یوسف‌زاده، ع. (1391). اثربخشی آموزش مؤلفه‌های محافظت از خود بر افزایش دانش و مهارت های پیشگیری از آزارگری جنسی در کودکان دختر پیش‌دبستانی. پایان‌نامۀ کارشناسی ‌ارشد در مشاورۀ خانواده، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران. https://elmnet.ir/doc/10561066-22012
References
Abbasi, M. (2016). The study of child abuse from the perspective of the family microsystem and its related factors (with an emphasis on social work interventions). The third international conference on modern researches in management, economics, and human sciences (June 16, 2015), Batumi, Georgia. https://civilica.com/doc/549481 (In Persian)
Abeid, M., Muganyizi, P., Olsson, P., Darj, E., & Axemo, P. (2014). Community perceptions of rape and child sexual abuse: A qualitative study in rural Tanzania. BMC International Health and Human Rights, 14, 23. https://doi.org/10.1186/1472-698X-14-23
Alaggia, R., Collin-Vézina, D., & Lateef, R. (2019). Facilitators and barriers to child sexual abuse (CSA) disclosures: A research update (2000–2016). Trauma, Violence, & Abuse, 20(2), 260-283. https://doi.org//10.1177/1524838017697312
Alirezaei, S., & Mirzaei Najmabadi, Kh. (2018). The effect of school-based educational programs in the prevention of child sexual abuse: A systematic review. Child's Mental Health. 6(3). 319-308. http://dx.doi.org/10.29252/jcmh.6.3.26 (In Persian)
Ashby, B. D., & Kaul, P. (2016). Post-traumatic stress disorder after sexual abuse in adolescent girls. Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology, 29(6), 531-536. https://doi.org/10.1016/j.jpag.2016.01.127
Brown, S. J., Carter, G. J., Halliwell, G., Brown, K., Caswell, R., Howarth, E., Feder G., & O'Doherty, L. (2022). Survivor, family and professional experiences of psychosocial interventions for sexual abuse and violence: A qualitative evidence synthesis. Cochrane Database of Systematic Reviews, 10(10). CD013648. https://doi.org/10.1002/14651858.CD013648.pub2
Dworkin, E. R., Krahé, B., & Zinzow, H. (2021). The global prevalence of sexual assault: A systematic review of international research since 2010. Psychology of Violence, 11(5), 497-508. https://doi.org/10.1037/vio0000374
Ebrahimi-qavam, S., & Khatibzadeh, M. (2013). Investigating family status of run-away girls with emphasise on their abuse. Policewomen Studies Journal, 1392(19), 78-92. http://ps.jrl.police.ir/article_11164.html?lang=en  (In Persian).
Habibi, S., Falah, M.H., & Amopour, M. (2016). The adverse effects of child abuse on children's personality traits. Quarterly Journal of Psychology and Educational Sciences. 3(2). 106-120. http://www.uctjournals.com/farsi/archive/psychology/1396/summer/10.pdf (In Persian)
Hallajzadeh, H., Shadmanfaat, S. M., & Kabiri, S. (2019). The impact of social and cultural capital on parental knowledge and practice on child abuse (The case study of rasht city). Sociology of Social Institutions, 5(12), 115-138. https://doi.org/10.22080/ssi.1970.2135 (In Persian)
Hébert, M., Lapierre, A., MacIntosh, H. B., & Ménard, A. D. (2021). A review of mediators in the association between child sexual abuse and revictimization in romantic relationships. Journal of Child Sexual Abuse, 30(4), 385-406. https://doi.org/10.1080/10538712.2020.1801936
Irenyi, M., Bromfield, L., Beyer, L., & Higgins, D. (2006). Child maltreatment in organizations: Risk factors and strategies for prevention. Child Abuse Prevention, 2(5), 1-23. https://aifs.gov.au/sites/default/files/publication-documents/issues25_0.pdf
Jaberzadeh Ansari, sh. (2014). The effectiveness of children's sex education training on increasing mothers' sexual knowledge and attitudes and increasing children's knowledge in preventing sexual abuse. Master's thesis in family counseling, Al-Zahra University. (In Persian)
Khodayari-Fard, M., & Abedini, Y. (2014). Theories and principles of family therapy and its application in treating disorders of children and adolescents. second edition. Tehran: University of Tehran Press. https://refahj.uswr.ac.ir/article-1-1239-fa.html (In Persian)
Khosravani F, Malekpour M, Abedi A, Hariri M. (2013). The comparison of child abuse styles between addicted and normal individuals. Social Welfare Quarterly, 13(48), 229-245. http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-1239-en.html (In Persian)
Langevin, R., Kenny, S., Kern, A., Kingsland, E., & Pennestri, M. H. (2022). Sexual abuse and sleep in children and adolescents: A systematic review. Sleep Medicine Reviews, 6(4), 101628. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2022.101628
Lewis, T., McElroy, E., Harlaar, N., & Runyan, D. (2016). Does the impact of child sexual abuse differ from maltreated but non-sexually abused children? A prospective examination of the impact of child sexual abuse on internalizing and externalizing behavior problems. Child Abuse & Neglect, 51, 31-40. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2015.11.016
Madani, S., Ebadi, S., & Jalili, B. (2004). Child abuse in Iran. Tehran: Aknoon Publications. (In Persian)
Mahmoudi Qarai, J. (2016). Sexual abuse of children: ways to prevent child sexual abuse and how to deal with it. Tehran: Ghatre. (In Persian)
Manay, N., & Collin-Vézina, D. (2021). Recipients of children’s and adolescents’ disclosures of childhood sexual abuse: A systematic review. Child Abuse & Neglect, 116(pt 1), 104192. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2019.104192
McDermott, S., Martin, M., Weinrich, M., & Kelly, M. (2015). Program evaluation of a sex education curriculum for women with mental retardation. Research in Developmental Disabilities, 20(2), 93-106. https://doi.org/10.1016/S0891-4222(98)00035-3
McTavish, J. R., Santesso, N., Amin, A., Reijnders, M., Ali, M. U., Fitzpatrick-Lewis, D., & MacMillan, H. L. (2021). Psychosocial interventions for responding to child sexual abuse: A systematic review. Child Abuse & Neglect, 116(pt 1), 104203. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2019.104203
Meinck, F., Cluver, L. D., Boyes, M. E., & Mhlongo, E. L. (2015). Risk and protective factors for physical and sexual abuse of children and adolescents in Africa: A review and implications for practice. Trauma, Violence, & Abuse, 16(1), 81-107. https://doi.org/10.1177/1524838014523336
Ounjit, W. (2015). Social and cultural dimensions of adolescent sexual relationships in Thailand. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 171, 606-612. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.01.167
Patel, U., & Roesch, R. (2022). The prevalence of technology-facilitated sexual violence: A meta-analysis and systematic review. Trauma, Violence, & Abuse, 23(2), 428-443. https://doi.org/10.1177/1524838020958057
Sadock, B. J., Sadock, V. A., & Ruiz, P. (2015). Kaplan and Sadock's synopsis of psychiatry: Behavioral sciences/clinical psychiatry (11th ed.). Translated by Farzin Rezaei (2020). Tehran: Arajmand Publications. (In Persian)
Scoglio, A. A., Kraus, S. W., Saczynski, J., Jooma, S., & Molnar, B. E. (2021). A systematic review of risk and protective factors for revictimization after child sexual abuse. Trauma, Violence, & Abuse, 22(1), 41-53. https://doi.org/10.1177/1524838018823274
Thammaraksa, P., Powwattana, A., Lagampan, S., & Thaingtham, W. (2014). Helping teachers conduct sex education in secondary schools in Thailand: Overcoming culturally sensitive barriers to sex education. Asian Nursing Research, 8(2), 99-104. https://doi.org/10.1016/j.anr.2014.04.001
Yousefzadeh, A. (2011). The effectiveness of teaching self-protection components on increasing the knowledge and skills of preventing sexual harassment in preschool girls. Master's thesis in family counseling, Allameh Tabatabai University, Tehran. (In Persian)
Zare Moghadam, A. A. (2014). Identifying warning factors in the incidence of sexual abuse of mentally retarded children. The first national conference on individual and social empowerment of people with special needs, South Khorasan-Qain, Islamic Azad University, Qainat branch (October 23, 2014). https://www.civilica.com/Paper-ISEPP01-ISEPP01_165.html (In Persian)
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 16، شماره 1
فروردین 1404
صفحه 83-98

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 31 تیر 1401
  • تاریخ بازنگری: 23 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 07 خرداد 1402
  • تاریخ اولین انتشار: 27 آذر 1403
  • تاریخ انتشار: 01 اردیبهشت 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار