عوامل خطرزا و محافظت‌کننده مصرف مواد در بین دانشجویان دانشگاه‌های تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

شناسایی متغیرهای مؤثر در مصرف مواد از اقدامات ضروری برای طراحی هر برنامه پیشگیری است. این پژوهش به منظور بررسی عوامل خطرزا و محفاظت‌کننده مصرف مواد (سیگار، قلیان، تریاک و مشروبات الکلی) در بین دانشجویان دانشگاه‌های دولتی انجام پذیرفت. پژوهش حاضر از حیث هدف یک پژوهش بنیادی و از نظر روش، علی- مقایسه‌ای است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه‌های دولتی کشور است. برای انتخاب گروه نمونه از شیوه نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای استفاده گردید. نمونه مورد بررسی شامل 8373 نفر است بر مبنای توزیع جنسیت، دانشکده و خوابگاهی بودن انتخاب شدند. از پرسشنامه شیوع‌شناسی مصرف مواد (بوالهری، طارمیان و پیروی، 1385) برای جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز استفاده گردید. از شاخص‌های آماری خی ‌2 و t مستقل برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که پسر بودن، قرار داشتن در دامنه سنی 21-18 سال، تجربه فقدان یا غیبت پدر و مادر، مشکلات روانشناختی، مشکلات اقتصادی و تفریحات ناسالم از عوامل خطرزای موثر در مصرف مواد بوده است. حضور مؤثر پدر و مادر، حمایت عاطفی خانواده، پذیرش و تایید توسط خانواده، نگرش‌های مذهبی، تفریحات سالم، فعالیت‌های مذهبی و فرهنگی از عوامل محافظت‌کننده مؤثر در بازداری از گرایش به سمت مواد می‌باشند. بر اساس داده‌های این پژوهش، دانشگاه ­ها با اجرای برنامه ­های مناسب تفریحی، فرهنگی و مذهبی می‌توانند به عنوان یکی از عوامل محافظت‌کننده در برابر سوء مصرف دانشجویان عمل نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Protective and risk factors of substance abuse among state universities students

چکیده [English]

Identifying variables that affect substance abuse is one of necessary actions to design any prevention programs. This study has been performed among students of state universities to investigate through protective and risk factors in case of substance abuse (cigarette, hookah, opium, and alcoholic drinks). Current research is basic research according to aim and causal- effect according to method. Research population consisted all of bachelor students of state universities. Sample of study was selected by using multistage stratified random sampling method. The sample included 8373 students who were randomly selected considering sex, faculty, and dormitory distribution factors. As data collection instrument, Substance Abuse Prevalence Questionnaire (Bolhari, Taromian & Peiravi, 1385) was used.The collected data are analyzed by t-test and Chi-Square. The findings showed that being male, age between 18-21, single parent experience, psychological and economic problems are of risk factors lead to substance abuse. Attending parents, family emotional support and acceptance, religious attitudes, religious and cultural activities were of protective factors to prevent individual from substance abuse. Based on the study findings, universities, by implementing proper creational, cultural and religious programs, could play a protective role in preventing students from substance use.

کلیدواژه‌ها [English]

  • risk factors
  • protective factors
  • substance use
  • Student
  • تاریخ دریافت: 20 اسفند 1388
  • تاریخ بازنگری: 14 دی 1393
  • تاریخ پذیرش: 15 شهریور 1388
  • تاریخ اولین انتشار: 01 اسفند 1389
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1389