فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی

مقایسه اثربخشی درمان روایت‌مدار و ACT، بر کیفیت زندگی و اضطراب وجودی سالمندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران

2 استادیار، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

3 دانشیار، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

4 استادیار، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی درمان­های روایتی و مبتنی بر پذیرش و تعهد، بر کیفیت زندگی و اضطراب وجودی سالمندان بود. این پژوهش از نوع تجربی با طرح (پیش­آزمون-پس­آزمون با گروه کنترل)، می­باشد. جامعه آماری را سالمندان ساکن در سراهای سالمندی شهر تهران تشکیل دادند. نمونه­ها به تعداد 30 نفر، با روش خوشه­ای انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه 10 نفره، شامل دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل، جای گرفتند. سپس از هر سه گروه با استفاده از پرسشنامه­های کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (WHOQOL-BREF) و اضطراب وجودی (EAI)، پیش­آزمون گرفته شد و در ادامه، گروه آزمایشی یکم در معرض روایت­درمانی گروهی و گروه آزمایشی دوم نیز در معرض درمان مبتنی بر پذیرش­و­تعهد گروهی، قرار گرفتند و گروه کنترل نیز هیچگونه مداخله­ای را دریافت نکرد. نتایج آزمون آماری تحلیل کوواریانس چند­متغیره با اندازه­گیری مکرر نشان داد که در مقایسه با گروه کنترل درمان­های روایت­مدار و مبتنی بر پذیرش و تعهد، منجر به افزایش کیفیت زندگی (01/0>P) و کاهش اضطراب وجودی (01/0>P) سالمندان می­شوند. از طرف دیگر هر دو روش درمانی به صورت معنادار بر کیفیت زندگی (05/0<P) و اضطراب وجودی (05/0<P) سالمندان اثربخشی یکسانی داشتند که با توجه به اثربخش بودن هر دو شیوه درمانی مبتنی بر رویکرد روایتی و مبتنی بر پذیرش و تعهد، می­توان از آن­ها به منظور افزایش کیفیت زندگی و کاهش اضطراب وجودی سالمندان استفاده نمود

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Narrative Therapy and ACT, in Quality of Life and Existential Anxiety on Elders

نویسندگان [English]

  • Maysam Abdollahpour 1
  • Fariba Hafezi 2
  • Parvin Ehteshamzadeh 2
  • Farah Naderi 3
  • Reza Pasha 4

1 Psychology PhD Student, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

3 Associate Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

4 Assistant Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to compare the efficacy of narrative therapy and acceptance & commitment therapy, on quality of life and existential anxiety on elders. This study was of an experimental design with random assignment (pre-test and post-test with control group) Type .The population included older adults residing at nursing homes. Thirty of elders were selected in a form of cluster sampling. They were randomly assigned into 3 groups of 10 members. Then they passed pre-test, by using of (WHO) quality of life questionnaire and Good's existential anxiety inventory. Afterward the first experimental group received narrative group therapy and the second experimental group received acceptance and commitment group therapy, while no intervention was administered to the control group. Compared to the control group the findings of repeated measurements-MANCOVA revealed that, NT and ACT led to an improved quality of life (p<0.01) and reduction of existential anxiety (p<0.01) on elders. Both therapics, significantly had the same effectiveness in quality of life (p>0.05) and existential anxiety (p>0.05) on elders. According to the results, both narrative and acceptance & commitment therapies were suitable for increasing quality of life and reducing existential anxiety on elderly people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality of Life
  • Existential Anxiety
  • Elders
امانی، ش. (1396). اثربخشی مواجهه‌درمانی روایتی بر بهبود حساسیت اضطرابی، واکنش‌پذیری به استرس و کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه مرتبط با سرطان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه محقق اردبیلی.
توکلی، ح.، و حیدری، ف. (1394). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش‌وتعهد بر درد مزمن و اضطراب در سالمندان. مقاله ارائه‌شده در دومین کنفرانس بین‌المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی، استانبول. بازیابی‌شده از https://www.civilica.com/Papers-IBSCONF02
خدایاری‌فرد، م.، حجازی، ا.، و حسینی‌نژاد، ن. (1394). اثربخشی مشاوره‌شناختی ‌رفتاری مبتنی بر پذیرش‌و‌تعهد بر خودکارآمدی و رضایت زناشویی زنان وابسته به سوء‌مصرف مواد دارای همسر و فرزند. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی. 6(2)، 75-61.
روزدار، ا.، محمودیان، ح.، پیرایه، ل.، و غلامی، آ. (1395). بررسی اثربخشی روایت‌درمانی بر کاهش شدت نشانه‌های افسردگی و بهبود کیفیت زندگی در بیماران افسرده شهر شیراز. فصل‌نامه مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی. 11(10)، 35-44.
ساری­زاده، م. ص. (1395). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش­و­تعهد بر کیفیت زندگی و بهزیستی بیماران با نارسایی مزمن کلیوی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان.
ستوده، ا.، پورآقا، ف.، کافی، م.، و پورنسایی، غ. (1391). اثربخشی خاطره‌گویی به شیوه گروهی بر سلامت روان مردان سالمند. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان. 85(22)، 67-61.
سیار، ث.، و باباخانیان، م. (1395). مقایسه سلامت اجتماعی سالمندان ساکن در منزل و سرای سالمندان. مجله دانشکده پزشکی اصفهان. 34(400)، 1133-1128.
شعبانی، ف.، اسماعیلی، ع.، سلمان، ز.، و نادری، ع. (1397). تأثیر شدت‌های مختلف خفیف و متوسط تمرین مقاومتی حاد بر کنترل بازداری سالمندان. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی. 9(2)، 161-142.
عزیزی، آ.، و قاسمی، س. (1396). مقایسه اثربخشی سه رویکرد راه‌حل‌مدار، شناختی-رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش‌و‌تعهد بر افسردگی و کیفیت زندگی زنان مطلقه. فصل‌نامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. 8(29)، 236-207.
قادری، ک.، نیک­بخت، ع.، و ولدبیگی، ا. (1395). بررسی تأثیر روایت‌درمانی گروهی بر میزان رضایت از زندگی مردان سالمند مستقر در مرکز سالمندان. فصل‌نامه پرستاری سالمندان. ۲(۳)، 103-91.
قوامی، م.، فاتحی‌زاده، م.، فرامرزی، س.، و نوری، ا. (1393). اثربخشی رویکرد روایت‌درمانی بر اضطراب اجتماعی و عزت‌نفس دانش‌آموزان دختر دوره راهنمایی. فصل‌نامه روان‌شناسی مدرسه. 3(3)، 73-61.
کبیری‌نسب، ی.، و عبداله­زاده، ح. (1396). تاثیر درمان پذیرش‌و‌تعهد بر کیفیت زندگی، افسردگی مرگ و شرم درونی سالمندان، ششمین کنگره انجمن روان‌شناسی ایران، تهران: انجمن روان‌شناسی ایران.
کشاورز، ح.، رافعی، ز.، و میرزایی، ع. (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش‌وتعهد بر اضطراب فراگیر. نشریه پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی پایش. 17(3)، 296-289.
گلدارد، د. (1396). مفاهیم بنیادی و مباحث تخصصی در مشاوره/آموزش و کاربرد مهارت‌های خرد در مشاوره فردی، (ترجمه سیمین حسینیان). تهران: کمال تربیت. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2011)
مدنی، ی.، و حجتی، س. (1394). تأثیر درمان‌شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی در رضایت زناشویی و کیفیت زندگی زوجین. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی. 6(2)، 60-39.
معتمدی، ع. (1384). نقش رویدادهای زندگی در سالمندی موفق. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. 22(4)، 189-203.
مقیمی، پ.، و حقیقت، س. (1396). اثربخشی روایت‌درمانی گروهی بر کاهش علائم افسردگی و اضطراب در بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری. 2(۷)، 10-1.
نوحی، ع.، کریمی، ط.، و ایرانمنش، ص. (1392). مقایسه ترس از مرگ در سالمندان ساکن منازل با سالمندان ساکن سرای سالمندان شهر اصفهان. فصل‌نامه سالمند. 8(31)، 24-31.
نورعلیزاده، م.، و جانبزرگی، م. (1389). رابطه اضطراب وجودی و اضطراب مرضی و مقایسه آن‌ها در سه گروه افراد بزهکار، عادی و مذهبی. فصل‌نامه روان‌شناسی و دین. 3(2)، 44-29.
نیکدانش، م.، دوازده امامی، م.، قیداری، م.، بختیاری، م.، و محمدی، ا. (1396). تنظیم هیجانی ذهن‌آگاهی و اضطراب وجودی در افراد مبتلا به بیماری‌های کرونری قلب: یک مطالعه تطبیقی. ماهنامه دانشگاه علوم پزشکی ارومیه. 28(6)، 384-393.
 
Birren, J. E., & Cochran, K. N. (2001). Telling stories of life through gided autobiography groups. Baltimore, MD: John Hopkins university press.
Cook, K. (2013). The effect of narrative therapy on depression in yong girls. Journal of Clinical Psychology. 56(1), 104-115.
Flint, A. (2005). Generalized anxiety disorder in elderly patients: Epidemiology, diagnosis and treatment options. Drugs & Aging; 22(2), 101-114.
Gonçalves, M. M., Ribeiro, A. P., Silva, J. R., Mendes, I., & Sousa, I. (2016). Narrative innovations predict symptom improvement: Studying innovative moments in narrative therapy of depression. Psychotherapy Research. 26(4), 425-435.
Good, L. R., & Good, K. C. (1974). A preliminary measure of existential anxiety. Psychological Reports. 34(1), 72-74.
Hayes, S. C., Pistorello, J., & Levin, M. E. (2012). Acceptance and commitment therapy as a unified model of behavior change. The Counseling Psychologist. 49(7), 976-1002.
Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (2003). Acceptance and commitment therapy. NewYork: The Guilford press.
Kwang, Y. S., Gue, M. O. (2013). A study on the health statue and the needs of health-related services of female elderly in an urban–rural combined city Korea. Journal of Community Health Nurs Acad Society. 17(1), 47-57.
McCracken, L. M., & Martinez, O. (2011). Processes of change in psychological flexibility in an interdisciplinary group-based treatment for chronic painbased on acceptance and commitment therapy. Behavior Research and Therapy. 49(4), 267-274.
Myers, J., & Schwiebert V. (1996). Competencies for gerontological counselors. Alexandria, V. A. American counseling association.
Roberts, L. S., & Sedleym B. (2016). Acceptance and commitment therapy with older adults. Clinical Case Studies. 15(1), 53-67.
Twohig, M. P. (2012). Acceptance and commitment therapy: Instruction. Cognitive and Behavioral Practice. 19(4), 499-507.
White, M., & Epston, D. (1990). Narrative means to therapeutic. NewYork: Chapter one, Norton publication.
WHOQOL group. (1998). Development of the world health organization WHOQOL-BREF quality of life assessment. Ps
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 10، شماره 3
آذر 1398
صفحه 133-146
  • تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1398
  • تاریخ بازنگری: 11 مرداد 1398
  • تاریخ پذیرش: 10 شهریور 1398
  • تاریخ اولین انتشار: 01 آذر 1398
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1398