فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی

تأثیر برنامه درمانی مبتنی بر تعامل والد کودک (PCIT) بر رابطه خانواده با کودکان دارای اختلال طیف اُتیسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد ممتاز گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 استادیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر برنامه درمانی مبتنی بر تعامل والد کودک (PCIT) بر رابطه خانواده با کودکان دارای اختلال طیف اتیسم بود. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی و از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه لیست انتظار بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه‌ی کودکان با تشخیص اختلال طیف اتیسم سنین ۳ تا ۷ سال بود. نمونه بر روی ۲۷ کودک (۵ دختر و ۲۲ پسر) با اختلال طیف اُتیسم (3 تا 7 سال) در مرکز پدیده در محله‌ شهران تهران (انتخاب شده از بین مراکز توان‌بخشی کودکان با اختلال طیف اُتیسم) و در سال ۱۳۹۷ انجام شد. آزمودنی‌ها از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه ۱۵ و ۱۲ نفری مداخله ای و لیست انتظار قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها مقیاس اندازه‌گیری اتیسم گیلیام، ویرایش دوم (GARS-2) و پرسشنامه رابطه والد-کودک پیانتا(CPRS) بودند؛ همچنین داده‌ها به روش اندازه‌گیری‌های مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. گروه مداخله به مدت ۱۳ جلسه 60 دقیقه‌ای به‌صورت گروهی، هفته‌ای دو بار تحت برنامه درمانی تعامل والد کودک (PCIT)  قرار گرفت و پرسشنامه رابطه والد-کودک پیانتا را تکمیل کردند. یافته‌های به‌دست‌آمده از آزمون اندازه‌گیری مکرر، نشان داد PCIT به کاهش تعارض و وابستگی و افزایش نزدیکی انجامید؛ بنابراین، می‌توان گفت که برنامه درمانی مبتنی بر تعامل والد کودک (PCIT)، باعث افزایش تعامل مثبت والدین و فرزندان طیف اتیسم می‌شود و می‌توان از این روش برای افزایش کارآمدی و افزایش تعاملات خانوادگی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Parent-child Interaction Therapy (PCIT) on the Relationship between Children with Autism Spectrum Disorder and Their Families

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Javadi 1
  • Saeid Hassanzadeh 2
  • Gholam ali Afrooz 3
  • Sogand Ghasemzadeh 4

1 Department of Exceptional Children, Islamic Azad University.Science and Research Branch of Tehran, Tehran, Iran

2 Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Psychology and Educational Science Faculty, University of Tehran,Tehran, Iran

3 Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Psychology and Educational Science Faculty, University of Tehran,Tehran, Iran

4 Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Psychology and Educational Science Faculty, University of Tehran,Tehran, Iran

چکیده [English]

The aim of the present study was to investigate the effects of Parent-Child Interaction Therapy on the relationship between children with Autism Spectrum Disorder (ASD) and their families. The research design was quasi-experimental using a pre-test, post-test method. Twenty-seven 3 to 7-year-old participants (5 females and 22 males) with Autism Spectrum Disorder were selected. The participants were selected through the convenience sampling method, and randomly divided into two groups experimental (n=15) and control (n=12). The experimental group received thirteen 60-minute sessions of Parent-Child Interaction Therapy as a group, twice a week. To assess the effectiveness of the training, the participants completed Pianta Scale (Pianta, 1994) in pre-test and post-test. The data were analyzed using multivariate repeated measures. The results showed that Parent-Child Interaction Therapy decreased the conflict and dependency between children and their mothers. The intervention also increased the closeness in family relationships. Therefore, Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) seemed to be effective on the relationship between children with Autism Spectrum Disorder (ASD) and their families.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Autism Spectrum Disorder (ASD)
  • Parent-Child Interaction Therapy (PCIT)
  • Family Relationship
ابارشی، ز.، طهماسیان، ک.، مظاهری، م. ع.، پناغی، ل. (۱۳۸۸). تأثیر آموزش برنامه ارتقای رشد روانی- اجتماعی کودک از طریق بهبود تعامل مادر- کودک بر خوداثرمندی والدگری و رابطه مادر و کودک زیر سه سال. نشریه پژوهش‌ در سلامت روان‌شناختی. ۳(۳)، ۵7-۴۹.
احمدی، س. ج.، صفری، ط.، همتیان، م.، و خلیلی، ز. (۱۳۹۰). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی آزمون تشخیصی اُتیسم (مرکز آموزش و توان‌بخشی کودکان اُتیسم اصفهان). فصلنامه پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری دانشگاه اصفهان. 1(1)، ۱۰۴-۸۷.
بادیفورد مک‌نیل، چ.، و همبری کیگین، ت. (2010). درمان تعامل والد- کودک. ترجمه سید بدرالدین نجمی و نازیتا جانقربان (1395). چاپ اول. تهران: ارجمند.
طهماسیان، ک.، خرم‌آبادی، ر.، و چیمه، ن. (۱۳۹۱). اثربخشی آموزش مدیریت رفتار بر تنیدگی والدینی مادران کودکان اُتیستیک. نشریه‌ روان‌شناسی تحولی. ۸(۳۱)، ۲۷۷-۲۶۹.
عابدی شاپورآبادی، ث.، پورمحمدرضای تجریشی، م.، محمدخانی، پ.، و فرضی، م. (۱۳۹۱). اثربخشی برنامه گروهی والدگری مثبت بر رابطه مادر- کودک در کودکان با اختلال بیش‌فعالی/ نارسایی توجه. مجله روان‌شناسی بالینی. 4(۳)، پیاپی ۱۵، 73-63.
 
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub., P. 508.
Anan R. M., Warner, L. J., McGillivary, J. E., Chong, I. M., & Hines S. J. (2008). Group intensive family training (GIFT) for preschoolers with autism spectrum disorders. Behavioral Interventions. 23(3), 165-180.
Baghdadli, A., Pascal, C., Grisi, S., & Aussilloux, C. (2003). Risk factors for self‐injurious behaviours among 222 young children with autistic disorders. Journal of Intellectual Disability Research. 47(8), 622-627.
Baron-Cohen, S. (2000). Theory of mind and autism: a fifteen-year review. In S. Baron-Cohen, H. Tager-Flusberg, & D. J. Cohen (Eds.), Understanding other minds. (2nd ed). New York: Oxford University Press.
Bauminger, N., Shulman, C., & Agam, G. (2003). Peer interaction and loneliness in high-functioning children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders. 33(5), 489-507.
Epstein, T., Saltzman‐Benaiah, J., O’hare, A., Goll, J. C., & Tuck, S. (2008). Associated features of Asperger Syndrome and their relationship to parenting stress. Child: Care, Health and Development. 34(4), 503-511.
Feinstein, A. (2010). The Two Teaching Pioneers, in A History of Autism: Conversations with the Pioneers. Wiley-Blackwell, Oxford, UK.
Fombonne, E. (2003). Modern views of autism. Can J Psychiatry. 48(8), 503–5.
Fonseca, D., Santos, A., & Bastard-Rosset, D. (2009). Can children with autistic spectrum disorders extract emotions out of contextual cues? Res Autism Spectrum Disord. 3(1), 50-56.
Greco, L. A., Sorrell, J. T., & McNeil, C. B. (2001). Understanding manual-based behavior therapy: Some theoretical foundations of parent-child interaction therapy. Child & Family Behavior Therapy. 23(4), 21-36.
Hastings, R. P., & Symes, M. D. (2002). Early intensive behavioral intervention for children with autism: Parental therapeutic self-efficacy. Research in Developmental Disabilities. 23(5), 332-341.
Hlavatá, P., Kašpárek, T., Linhartová, P., Ošlejšková, H., & Bareš, M. (2018). Autism, impulsivity and inhibition a review of the literature. Basal Ganglia. 14, 44-53.
Kaale, A., Smith, L., Sponheim, E. (2012). A randomized controlled trial of preschool-based joint attention intervention for children with autism. J Child Psychol Psychiatry. 53(1), 97e105.
Keown, L. J., Sanders, M. R., Franke, N., & Shepherd, M. (2018). Te Whānau POU Toru: a randomized controlled trial (RCT) of a culturally adapted low-intensity variant of the triple P-Positive parenting program for Indigenous Māori families in New Zealand. Prevention Science. 19(7), 954-965.
Masse, J. J., McNeil, C. B., Wagner, S. M., & Chorney, C. B. (2007). Parent-Child Interaction Therapy and high functioning autism: A conceptual overview. Journal of Early and Intensive Behavior Intervention. 4(4), 714–735.
Matson, J. L., & Lovullo, S. V. (2009). Trends and topics in autism spectrum disorders research. Research in Autism Spectrum Disorders. 3(1), 252-257.
Mauchly, J. W. (1940). Significance test for sphericity of a normal n-variate distribution. The Annals of Mathematical Statistics. 11(2), 204-209.
McClintock, K., Hall, S., & Oliver, C. (2003). Risk markers associated with challenging behaviours in people with intellectual disabilities: a meta‐analytic study. Journal of Intellectual Disability Research. 47(6), 405-416.
Murphy, G. H., Beadle-Brown, J., Wing, L., Gould, J., Shah, A., & Holmes, N. (2005). Chronicity of challenging behaviours in people with severe intellectual disabilities and/or autism: A total population sample. Journal of Autism and Developmental Disorders. 35(4), 405-418.
Nefdt, N., Koegel, R., Singer, G., & Gerber, M. (2010). The use of a self-directed learning program to provide introductory training in pivotal response treatment to parents of children with autism. Journal of Positive Behavior Interventions. 12(1), 23-32.   
Sadock, B. (2017). Dan Ruiz P. Kaplan and Sadock’s Comprehensive Textbook of Psychiatry. P.3571-3586.
Sofronoff, K., & Farbotko, M. (2002). The effectiveness of parent management training to increase self-efficacy in parents of children with Asperger syndrome. Autism. 6(3), 271-286.
Steinman, G. (2019). Prenatal identification of autism propensity. Medical Hypotheses. 122, 210-211.
Wallace, Nancy M., Quetsch, Lauren B., Cree Robinson., McCoy Kelsey., & McNeil Cheryl B. (2018). Infusing parent-child interaction therapy principles into community-based wraparound services: An evaluation of feasibility, child behavior problems, and staff sense of competence. Children and Youth Services Review. 88(4), 567-581.
Wallace., N. M., Quetsch., L. B., Robinson., C., McCoy., K., & McNeil, Ch, B. (2018). Infusing parent-child interaction therapy principles into community-based wraparound services: An evaluation of feasibility, child behavior problems, and staff sense of competence. Children and Youth Services Review. 88(4), 567-581.
Whittingham, K., Sofronoff, K., Sheffield, J., & Sanders, M. R. (2009). Stepping Stones Triple P: An RCT of a parenting program with parents of a child diagnosed with an autism spectrum disorder. Journal of Abnormal Child Psychology. 37(4), 469.
Zisser, A., & Eyberg, S. M. (2010). Parent-child interaction therapy and the treatment of disruptive behavior disorders. In J. R. Weisz & A. E. Kazdin (Eds.), Evidence-based psychotherapies for children and adolescents (p. 179–193). The Guilford Press.
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 11، شماره 3
آذر 1399
صفحه 37-54
  • تاریخ دریافت: 15 شهریور 1397
  • تاریخ بازنگری: 04 اردیبهشت 1398
  • تاریخ پذیرش: 21 خرداد 1398
  • تاریخ اولین انتشار: 05 آبان 1399
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1399