تبیین مؤلفه‌های حس مکان با رویکرد روان‌درمانی

قنبریان, راحله; بامداد, علی; ایمانی, مهدی

doi:10.22059/japr.2020.294336.643400

تبیین مؤلفه‌های حس مکان با رویکرد روان‌درمانی "افسردگی": (تحلیل محتوا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناسی ارشد معماری موسسه آموزش عالی حافظ شیراز

² دکتری معماری, گرایش مرمت و احیا بناها و بافت‌های تاریخی؛ دانشگاه هنراصفهان، اصفهان ایران

³ استادیار گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

10.22059/japr.2020.294336.643400

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تبیین مؤلفههای حس مکان و شناسایی ارتباط بین متغیرهای آن و ارتقای روان درمانی (افسردگی)، به واسطه بهبود کیفیت فضای درمان به لحاظ ساختار معماری و توجه به عناصر طبیعی و با در نظر گرفتن عوامل تأثیرگذار حسی بود. این مطالعه، برحسب هدف بنیادی بود و با روش تحلیل محتوا و بررسی دیدگاه نظریهپردازان و تجزیه و تحلیل مؤلفههای مداخلهگر متغیرهای حس مکان، رواندرمانی و افسردگی ارائه شد. یافتههای پژوهش بیانگر تأثیر مستقیم مؤلفههای حس مکان، در طراحی فضای درمان و ادراکات حسی دوسویه فرد با محیط پیرامون بود. در این راستا، بیمار میتواند ضمن اثرپذیری از زیبایی خلاق به جستجوی معنا و انگیزه زندگی، به تسلط بر بهبود روان خویش دست یابد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که با تبیین مؤلفههای حس مکان، راهبردی در جهت ارتقای هوش هیجانی و در نتیجه ایجاد عزت نفس و کاهش افسردگی، بیابیم. در این راستا میتوان به ارتباط اصولی میان حالتهای هیجانی و ادراکات حسی تقویت شده بیمار که نقش مؤثری در بهبود رفتار فردی و اجتماعی دارد، دست یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Components of Sense of Place in Depression Treatment Approach: Content Analysis

نویسندگان [English]

raheleh ghanbarian ¹
Ali Bamdad ²
Mehdi Imani ³

² PhD Restoration of historical buildings and textures; Isfahan university of art, Isfahan, Iran

³ Department of Clinical Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

The aim of this study was to explain the components of sense of place and to identify the relationship between its variables for the purpose of improving the quality of treatment space in terms of the architectural structure, attention to natural elements, and taking into account the sensory factors. The present study is fundamental in terms of purpose, and is presented by the method of content analysis and examining the views of theorists and analyzing the intervening components of the variables of sense of place, psychotherapy and depression. Findings indicated the direct effect of sense of place components in designing treatment spaces and mutual sensory perceptions of individuals and the environment. In this regard, the patient can be influenced by creative beauty in search of meaning and motivation in life in order to achieve mastery of his mental recovery. The findings suggested that we will consider a technique to foster emotional intelligence by describing the components of sense of place, and thus to build self-esteem and to minimize depression. A positive relationship between emotional states and improved patient sensory perceptions can be established in this context to enhance individual and social behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

Sense of Place
Psychotherapy
Art Therapy
Depression
Emotional Intelligence

مراجع

باقری، ا.، امیری، ف.، و همتی، م. (1396). تبیین کلی اختلالات افسردگی. دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.

پالاسما، ی. (1392). دست متفکر. ترجمه علی اکبری. چاپ دوم. تهران: پرهام نقش.

پالاسما، ی. (1395). چشمان پوست معماری و ادراکات حسی. ترجمه رامین قدس. چاپ سوم. تهران: پرهام نقش.

تله، ا. (1393). قدرت حال. ترجمه غزال رمضانی. چاپ دوم. تهران: وانیا.

جبلی عاملی، ا. (1379). آشنایی با هنردرمانی. فصلنامه تازه‌های روان‌درمانی. 17 و 18، 89-82.

چف، ا. (1361). برخی مسائل نظری در روان درمانی. ترجمه قاسم زاده، ح. ماهنامه علمی- فرهنگی هدهد. 4(3)، 221-230.

رحمتی نژاد، پ.، شاهی صدرآبادی، ف.، حسینی شریف، س. ز.، و خسروی، ز. (1396). زمینه‌های فرهنگی- اجتماعی آسیب‌شناسی روانی در گروه‌های اقلیت. اولین کنفرانس بین‌المللی فرهنگ، آسیب‌شناسی روانی و تربیت، تهران.

زاده‌محمدی، ع.، عابدی، ع. ر.، و خانجانی، م. (1387). بررسی تأثیر هنر رواندرمانگری با رویکرد روایت درمان‌گری بر خودکارآمدی و حرمت خود. مجله روان‌شناسی. 12(4)، 395-386.

زمتور، پ. (1394 الف). اتمسفر. ترجمه علی اکبری. چاپ دوم. تهران: پرهام نقش.

زمتور، پ. (1394 ب). معماری اندیشی. ترجمه علیرضا شلویری. چاپ اول تهران: حرفه هنرمند.

زیرکی باروجی، ا. (1396). مقایسه هوش هیجانی در افراد عادی و افراد مبتلا به افسردگی. سومین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی و روان‌شناسی ایران. قم.

شفیع آبادی، ع. (1369). روان‌درمانی از دیدگاه آلفرد آدلر. مجله علوم اجتماعی و انسانی (دانشگاه شیراز). 6(1 و 2)، 23-30.

عالی پور، ر.، و حاجی علیزاده، ک، (1396)، اثربخشی گروهدرمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود عزت‌نفس بیماران مبتلا به افسردگی اساسی. کنگره بین‌المللی مدیریت بهداشت روان و علوم روان‌شناختی، تهران.

علینقیلو، ش.، و شبیب اصل، ن. (1399). درمان آدلری و ارتباط با دیگر شیوه‌های روان‌درمانی. پنجمین همایش بینالمللی افقهای نوین در علوم تربیتی، روانشناسی و آسیبهای اجتماعی. تهران.

فرانکل، و.ا. (1398). انسان در جست‌و‌جوی معنا. ترجمه مهین میلانی و نهضت صالحیان. چاپ 54. تهران: درسا.

فروم، ا. (1385). انسان برای خویشتن (پژوهشی در روان شناسی اخلاق). ترجمه اکبر تبریزی. چاپ سوم. تهران: بهجت.

محبی‌نژاد، س. (1392). تحلیل تأثیر حس مکان در بالا بردن کیفیت زندگی جوانان شیرازی. مقاله‌های همایش‌های ایران. همدان.

محمدی‌فر، م. (1394). پیوند روان و هنر در معماری مرکز فرهنگ (هنردرمانی). پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد معماری. واحد تهران مرکزی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی.

محمودی، ا.، و فدوی انبیایی، ب، (1398)، نقش حس مکان در مطلوبیت فضای اقامتی کودکان بیسرپرست. چهارمین کنفرانس ملی مهندسی عمران، معماری و شهرسازی. شیروان.

می، ر. (1395 الف). شجاعت خلاق بودن. ترجمه سید محمد باقر حسینی فیاض. چاپ اول. تهران: ارجمند.

می، ر. (1395 ب). کشف وجود. ترجمه مهین میلانی. چاپ اول. تهران: دانژه.

نجاریان، ف. (1381). انواعافسردگی:افسردگیدیویکهشادی‌هارامی‌بلعد. مجله رشد معلم. 169، 60-63.

نوفرستی، ا.، روشن، ر.، فتی، ل.، حسن آبادی، ح.، پسندیده، ع.، و شعیری، م. (1394). اثربخشی رواندرمانی مثبت‌گرا بر شادکامی و بهزیستی روانشناختی افراد دارای نشانههای افسردگی: مطالعه تک آزمودنی با چند خط پایه. مجله روان‌شناسی مثبت. 1(1)، 18-1.

نئوندورف، ک. ا. (1395). راهنمای تحلیل محتوا. ترجمه حامد بخشی و وجیهه جلائیان بخشنده. چاپ اول. مشهد: جهاد دانشگاهی.

هال، ا.، پالاسما، ی.، و پرزگومز، آ. (1395). پرسش های ادراک پدیدارشناسی معماری. ترجمه مرتضی نیک فطرت، سیده صدیقه میرگذار و احسان بیطرف. چاپ سوم. تهران: کتاب فکر نو.

یالوم، ا. (1392). اگزیستانسیال. ترجمه سپیده حبیب. چاپ چهارم. تهران: نی.

Colbert, S., Cooke, A. M., Camic, P., & Springham, N. (2013). The art-gallery as a resource for recovery for people who have experienced psychosis.The Arts in Psychotherapy. 40(2), 250-256.

E. Cross, J. (2001). What is sense of place? Prepared for the 12th Headwaters Conference. Western State College.

Farokhi, M. (2011). Art therapy in humanistic psychiatry. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 30, 2088-2092.

Haeyen, S., & Heijman, J. (2020). Compassion Focused Art Therapy for people diagnosed with a cluster B/C personality disorder: An intervention mapping study. The Arts in Psychotherapy. 69, 101663.

Holmqvist, G., Roxberg, A., Larsson, I., & Lundqvist-Persson, C. (2017). What art therapists consider to be patient’s inner change and how it may appear during art therapy. The Arts in Psychotherapy. 56. 45-52.

Stein, D, J., Bass, J. K., Hofmann, S. G., & Ommeren, M. V. (2019). Rethinking psychotherapy. Global Mental Health and Psychotherapy: Adapting Psychotherapy for Low-and Middle-Income Countries (p. 1–7). Elsevier Academic Press.

URL:http://www.civilica.com 10.11.2017

URL:http://www.irandoc.ac.ir 10.11.2017

URL:http://www.noormags.ir 10.11.2017

URL:http://www.sciencedirect.com 10.11.2017