مقایسه اثربخشی زوج درمانی خودتنظیمی با رفتاردرمانی دیالکتیک بر کاهش دل‌زدگی زناشویی زوج‌های متقاضی طلاق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای راهنمایی و مشاوره، گروه مشاوره ، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،

2 استاد، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد ابهر، ابهر، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه‌ اثربخشی زوج‌درمانی خودتنظیمی با رفتاردرمانی دیالکتیک بر کاهش دل‌زدگی زناشویی زوج‌های متقاضی طلاق بود. روش پژوهش حسب هدف کاربردی، و بر حسب نحوه گردآوری اطلاعات از نوع شبه‌آزمایشی بود که با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری دوماهه با گروه کنترل اجرا شد. جامعه آماریشامل زوج‌های متقاضی طلاق مراجعه‌کننده به دادگاه خانواده شعبه باهنر شهر تهران در سال 1397 بود. از میان آن‌ها 24 زوج به‌ شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (هر گروه هشت زوج) و کنترل (هشت زوج) قرار گرفتند. ابزار سنجش شامل پرسشنامه  استاندارد دل‌زدگی زناشویی پاینز (CBM) بود. آزمودنی‌ها در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری به این پرسشنامه پاسخ دادند. گروه‌های آزمایش طی هشت جلسه 90 دقیقه‌ای تحت آموزش زوج‌درمانی خودتنظیمی و رفتاردرمانی دیالکتیک قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. تحلیل داده‌ها در نرم افزار22-SPSS با بهره‌گیری از آزمون تحلیل  واریانس اندازه‌گیری مکرر و LSD نشان داد زوج‌درمانی خودتنظیمی و رفتاردرمانی دیالکتیک، در کاهش دل‌زدگی زناشویی در مرحله پس‌آزمون و پیگیری مؤثر بوده‌اند (0/01>P)؛ اما تأثیر رفتاردرمانی دیالکتیک بر کاهش دل‌زدگی زناشویی بیشتر بود. بنابراین، از رفتاردرمانی دیالکتیک و زوج‌درمانی خودتنظیمی، می‌توان به‌عنوان شیوه‌های کاربردی در کاهش دل‌زدگی زناشویی و پیشگیری از طلاق استفاده کرد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of the Effectiveness of Self-Regulated Couple Therapy through Dialectical Behavioral Therapy on Reducing Couple Burnout in Divorce Applicants

نویسندگان [English]

  • hossein habibalahzadeh 1
  • abdolah shafiabadi 2
  • Mohammad Ghamari 3
1 PhD. Candidate in counseling, Department of Counseling, Faculty of Literature, Humanities and Social Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Counseling,Faculty of Psychology and Educational Sciences, Abhar Azad University, Abhar,Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to compare the effectiveness self-regulated couple therapy that was done through dialectical behavioral therapy on reducing couple burnout in divorce applicants. In term of purpose, this is an applied research which adopted the quasi-experimental design for data collection, and was carried out in two pre-test-post-test stages with a two-month follow-up period with the control group. The statistical population included couples applying for divorce who had been referred to the family court of Bahonar branch in Tehran in 2018. Of this population, 24 couples were selected based on the convenience sampling method and were randomly divided into two groups of experimental (8 couples in each group) and control (8 couples). The subjects   responded to the  standard Pines (1996) Couple Burnout Measure (CBM) questionnaire in three stages of pre-test, post-test, and follow-up. The experimental groups were trained for the dialectical behavioral therapy and self-regulatory couple therapy in eight 90-minutes sessions. No interventions were used for the control group. A data analysis in SPSS ver. 22 using repeated measures analysis of variance and an LSD analysis showed that self-regulatory couple therapy and dialectical behavioral therapy were effective in reducing couple burnout in the post-test and follow-up stages (P <0.01). However, the effect of dialectical behavioral therapy was greater on reducing couple burnout. Therefore, dialectical behavioral therapy and self-regulated couple therapy can be used as practical methods for reducing couple burnout, and hence preventing divorce.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dialectical behavioral therapy
  • Self-regulated couple therapy
  • Couple Burnout

مراجع

احمدی، م.، زهراکار، ک.، داورنیا، ر.، و رضایی، م. (1394). اثربخشی زوج‌درمانی کوتاه‌مدت خودتنظیمی بر فرسودگی زناشویی در زوجین شهر ساوه. مجله علوم پزشکی رازی. 22(139)، 75-64.
اسماعیلی‌فر، ن.، جایروند، ح.، رسولی، م.، و حسنی، ج. (1398). شناسایی عوامل زمینه‌ساز فرسودگی زناشویی. پژوهشنامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 10(1)، 51-25.
بگلیان کوله مرزی، م. ج.، کرمی، ج.، مؤمنی، خ. م.، و الهی، ع. (1397). مقایسه اثربخشی سیستم  روان‌درمانی  تحلیل   شناختی رفتاری  و  رفتاردرمانی  دیالکتیکی  مبتنی  بر شفقت  بر  تاب‌آوری  و  انگیزه  اقدام  به  خودکشی  در افراد  اقدام‌کننده. دوفصلنامه روان‌شناسی معاصر. 13، 38-26.
بهمنی، ن.، اعتمادی، ع.، احمدی، س.ا.، و فاتحی‌زاده، م. (1396). کشف عوامل مؤثر بر سرخوردگی زناشویی زوجین ایرانی: یک مطالعه کیفی. مجله تحقیقات علوم رفتاری. 15(4)، 473-467.
پورصالحی نویده، م. (1395). مقایسه اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی و نوروفیدبک در کاهش نشانه‌های پیش‌مرضی اختلال. رساله دکتری روان‌شناسی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه الزهراء (س).
پیرفلک، م.، سودانی، م.، و شفیع‌آبادی، ع. (1393). اثربخشی زوج‌درمانی گروهی شناختی- رفتاری بر کاهش دل‌زدگی زناشویی. مشاوره و روان‌درمانی خانواده. 4(2)، 267-247.
تیموری، س.، غفاریان، گ.، و یزدان‌پناه، ف. (1397). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر رضایت زناشویی در تعارض زوجینی. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره. 8(2)، 115-101.
حسنخانی، م. (1395). رابطه بین رابطه دل‌زدگی زناشویی با طلاق عاطفی در بین معلمان زن متأهل. چهارمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی. تهران: مؤسسه آموزش عالی مهر اروند، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.
داورنیا، ر.، نوروزی، س.، نظری، ع. م.، و رسولی، م. (1394). اثر زوج‌درمانی کوتاه‌مدت خودتنظیمی بر کاهش استرس زناشویی زوج‌ها. فصلنامه افق دانش. 21(1)، 6-1.
زارچی، م.، غلامعلی لواسانی، م.، اسکویی، ع.، و صمدی کاشان، س. (1397). مطالعه پدیدارشناسانه تجارب هیجانی فرزندان طلاق. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی. 12(1)، 36-24.
زراعتی، م. (1397).اثربخشی گروه‌درمانی دیالکتیکی بر تنظیم هیجان و دل‌زدگی زناشویی معتادان با سابقه خودکشی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره.پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی. دانشگاه خوارزمی.
سیروئی، ر.، مدنی، ی.، و غلامعلی لواسانی، م. (1396). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر سبک‌های مدیریت تعارض زوجین پرتعارض. سلامت جامعه. 11(3 و 4)، 55-47.
شمس‌الدینی، هـ.، و رفاهی، ژ. (1395). پیش‌بینی‌کنندگی نقش باورهای غیرمنطقی ارتباطی و مؤلفه‌های عشق بر دل‌زدگی زناشویی زنان. فصلنامه پژوهش‌های مشاوره، 60، 41-19.
صفی‌پوریان، ش.، قدمی، س. ا.، خاکپور، م.، سودانی، م.، و مهرآفرید، م. (1395). تأثیر مشاوره گروهی با روش درمان بین‌فردی بر کاهش دل‌زدگی زناشویی زنان متقاضی طلاق. مجله آموزش پرستاری. 5(1)، 11-1.
عبادت‌پور، ب.، نوابی‌نژاد، ش.، شفیع‌آبادی، ع.، و فلسفی‌نژاد، م. ر. (1392). نقش واسطه‌ای کارکردهای خانواده برای تاب‌آوری فردی و باورهای معنوی و دل‌زدگی زناشویی. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 3(13)، 45-29.
علوی‌زاده، م.، و میرهاشمی، م. (1392). اثربخشی زوج‌درمانی کوتاه خودتنظیمی بر رضایت زناشویی، سازگاری زناشویی، وضعیت زناشویی، افسردگی و اضطراب. پژوهش‌های روان‌شناختی. 16(2)، 110-92.
عمیدی سمیکانی، ر.، نجارپوریان، س.، و سماوی، س. (1396). اثربخشی آموزش مبتنی بر رویکرد پذیرش و تعهد بر دل‌زدگی و تعهد زناشویی زنان متأهل. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره. 7(2)، 68-55.
عیسی‌نژاد،ا.، و رمضانی، س. (1396). مقایسه آموزش مبتنی بر زوج‌درمانی هیجان‌مدار و زوج‌درمانی کوتاه‌مدت به شیوه خودتنظیمی در بهبود راهبردهای مقابله زناشویی و تنظیم شناختی هیجان والدین دارای فرزند کم‌توان ذهنی. فصلنامه کودکان استثنائی. 18(2)، 54-39.
فراهانی، ف.، دوکانه‌ای‌فرد، ف.، و دلاور، ع. (1397).مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی به روش خودنظم‌بخشی و پذیرش و تعهد بر بهداشت روانی زوج‌ها.مجله روان‌شناسی اجتماعی. 13، 55-45.
کاظمیان، س.، زاده‌باقری، ق.، بهمنی، ن.، خلیلی، ش.، زاده‌باقری، ل.، و ابوالفتحی، م. (1392). تعیین اثربخشی زوج‌درمانی کوتاه‌مدت خودتنظیمی بر افزایش صمیمیت زناشویی زوجین نابارور. ارمغان دانش. 18(5)، 379-368.
میرزالو، م. (۱۳۹۵). بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر مهارت‌های تنظیم هیجان، خودپذیری، در زوجین درآستانه طلاق شهر تهران. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی. 2، 168-152.
نادری، ف.، افتخار، ز.، و آملازاده، ص. (1388). رابطه ویژگی‌های شخصیتی و روابط صمیمی همسر با دل‌زدگی زناشویی در همسران معتادان مرد اهواز. فصلنامه یافته‌های نو در روان‌شناسی. 4(11)، 78-61.
نظری، ا.، فلاح‌زاده، هـ.، و نظربلند، ن. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سرخوردگی و کیفیت زناشویی زن‌ها. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی. 11(3)، 433-453.
نقش، ز.، و رمضانی خامسی، ز. (1397). رابطه خودتنظیمی و خودکارآمدی با تعلل‌ورزی: مقایسه دانش‌آموزان با اختلالات یادگیری و عادی. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی.9(1)، 73-92.
هالفورد، ک. (1384). زوج‌درمانی کوتاه‌مدت: یاری به زوجین برای کمک به خودشان. ترجمه مصطفی تبریزی، مژده کاردانی و فروغ جعفری. تهران: فراروان.
References
Aspara, J., Wittkowski, K., & Luo, X. (2018). Types of intelligence predict likelihood to get married and stay married: Largescale empirical evidence for evolutionary theory. Pers Individ Differ. 122, 1-6.
Carmel, A., Comtois, K. A., Harned, M. S., Holler, R., & McFarr, L. (2015). Contingencies create capabilities: Adjunctive treatments in dialectical behavior therapy that reinforce behavior change. Journal of Cognitive and Behavioral Practice. 23(1), 110-120.
Decou, C. R., Comtois, K. A., & Landes, S. J. (2018). Dialectical behavior therapy is effective for the treatment of suicidal behavior: A meta-analysis. Journal of Behavior Therapy. 50(1), 60-72.
Eniola, M. S. (2017). The influence of emotional intelligence and self-regulation strategies on remediation of aggressive behaviours in adolescent visual impairment. EthnoMed. 1(1), 71-77.
Evans, N., Sithole, S., & Shirindi, M. L. (2018). Factors contributing to divorce among young couples ouples in Lebowakgomo. Social Work/ Maatskaplike Werk. 54(2), 254-274.
Fowers, B. J., & Olson, D. H. (1989). ENRICH marital inventory: A discriminant validity and cross-validation assessment. Journal of Marital and Family Therapy. 15(1), 65-79.
Girgzde, V., Keturakis, V., & Sondaite, J. (2014). Couples’ relationship self-regulation narratives after intervention. Europe’s Journal of Psychology. 10(2), 336-351.
Halford, W. K. (2002). Best practice in couple relationship education. Journal of Marital and Family Therapy. 29(3), 385-392.
Halford, W. K., Farrugia, C., Lizzio, F., & Wilson, K. (2010). Relationship aggression, violence and self-regulation in Australian newlywed couples. Australian Journal of Psychology. 62(2), 82-92.
Halford, W. K., Sander, M. R., & Behrens, B. C. (1994). Self-regulation in behavioral couples' therapy. Behavior Therapy. 25(3), 431-452.
Hardy, N. R., Soloski, K. L., Ratcliffe, G. C., Anderson, J. R., & Willoughby, B. J. (2015). Associations between family of origin climate, relationship self‐regulation, and marital outcomes. Journal of Marital and Family Therapy. 41(4), 508-521.
Ireland, M. J., Clough, B. A., Gill, K., & Langan, F. (2017). A randomized controlled trial of mindfulness to reduce stress and burnout among intern medical practitioners. Journal of Medical Teacher. 39(4), 409‐414.
Kang, M., Selzer, R., Gibbs, H., & Bourke, K. (2019). Mindfulness-based intervention to reduce burnout and psychological distress, and improve wellbeing in psychiatry trainees: a pilot study. Journal of Australasian Psychiatry. 27(3), 1-20.
Kessler, D. (2018). The consequences of divorce for mothers and fathers: unequal but converging? Lives Working Paper. 71, 1-29.
Kim, M. S., & Cho, I. C. (2018). Self-monitoring and perception of performance norms of sport teams. Percept Mot Skills. 89(3 Pt 2), 1129-32
Knapp, D. J., Norton, A. M., & Sandberg, J. G. (2015). Family-of-origin, relationship self-regulation, and Attachment in marital relationships. Contemporary Family Therapy. 37(2), 130-141.
Lamela, D., Figueiredo, B., Bastos, A., & Feinberg, M. (2016). Typologies of post-divorce coparenting and parental well-being. Parenting quality and children’s psychological adjustment. Child Psychiatry & Human Development. 47)5(, 716–728.
Linehan, M. M. (2014). DBT? Skills Training Handouts and Worksheets. New York: Guilford Publications.
Linehan, M., & Wilks, C. (2015). The Course and Evolution of Dialectical Behavior Therapy. American Journal of Psychotherapy. 69)2(, 97-109.
Luke, B. (2014). Self-regulation: A brief review. J Sport Psychol. 25, 118-32.
Marra, T. (2014). The Dialectical Behavior therapy workbook for overcoming Depressions anxiety. New Harbinger publications, Inc.
Martin, C. G., Roos, L, E., Zalewski, M., & Cummins, N. (2016). A Dialectical behavior therapy skills group case study on mothers with severe emotion dysregulation. Journal of Cognitive and Behavioral Practice. 24(4), 405-415.
Mehlum, L., Ramberg, M., & Anita, J. (2016). Dialectical behavior therapy compared with enhanced usual care for adolescents with repeated suicidal and self-harming behavior: outcomes over a one-year follow-up. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. 55(4), 295-300.
Pamuk, M., & Durmuş, E. (2015). Investigation of burnout in marriage. Int J Human Sci. 12(1), 162-177.
Pines, A. M. (1996). Couple Burnout: Causes and Cures. Rutledge, London.
Pines, A. M., Neal, M. B., Hammer, L.B., & Icekson, T. (2011). Job burnout and couple burnout in dual-earner couples in the sandwiched generation. Soc Psychol Q. 74(4), 361-86.
Pomp, S., Fleig, L., Schwarzer, R., & Lippke, S. (2013). Effects of a self-regulation intervention on exercise are moderated by depressive symptoms: A quasi-experimental study. International Journal of Clinical and HealthPsychology. 13(1), 1-8.
Shepperd, J. A., Rothman, A. J., & Klein, W. M. P. (2014). Self-regulation, identity-regulation and health. Self and Identity. 10(3), 281-83.
Wilks, C., Korslund, K. E., Harned, M. S, & Linehan, M. M. (2016). Dialectical behavior therapy and domains of functioning over two years. Behaviour Research and Therapy. 77(3), 162-169.
 
 
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 11، شماره 4
اسفند 1399
صفحه 181-199

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 اردیبهشت 1399
  • تاریخ بازنگری: 18 تیر 1399
  • تاریخ پذیرش: 06 مرداد 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 18 بهمن 1399
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار