تأثیر آموزش شناختی رفتاری به ‌کمک فضای مجازی در کاهش کمال‌گرایی و اضطراب دانش‌آموزان نخبه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان شناسی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

2 استادیار گروه روان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس ، بوشهر، ایران

3 کارشناسی گروه روان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش شناختی رفتاری بر کمال‌گرایی و نشانه‌های اضطراب بر دانش‌آموزان نخبه ‌به‌کمک فضای مجازی بود. روش این مطالعه با توجه به اینکه تآثیر متغیر مستقل بر متغیرهای وابسته بررسی می شود، از نوع طرح­های نیمه‌آزمایشی بود. جامعه آماری را دانش‌آموزان نخبه ‌و عادی مقطع متوسطه دوم شهر بوشهر تشکیل دادند که در سال تحصیلی 96-95 مشغول به‌تحصیل بودند. حجم نمونه در مرحله اول 411 نفر (215 پسر و 196 دختر) بود که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله ای انتخاب شدند. نمونه مرحله دوم 26 نفر از گروه اول با بالاترین نمره کمال‌گرایی و اضطراب بودند. ابزار سنجش شامل پرسشنامه‌های کمال‌گرایی هویت و فلت (1991) و اضطراب بک (1988) بود. آموزش شناختی رفتاری در شش هفته (جلسه 90 دقیقه ای) برگزار شد. بین جلسات هفتگی با کمک نرم افزار واتس اپ (Whats App) تمرین‌های خانگی و اشکالات آن‌ها پیگیری می‌شد. داده ها به کمک نرم افزار SPSS-23  و به روش تحلیل کواریانس چند متغیره بررسی شده است. در مؤلفه کمال‌گرایی خودمدار، بین دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد (001/0>p). همچنین آموزش شناختی رفتاری به ‌کمک سایبرسایکولوژی، باعث بهبود کمال‌گرایی و اضطراب دانش‌آموزان شد (01/0>p). نتایج بیانگرضرورت توجه برنامه‌ریزان و روان‌شناسان به‌ موضوع کمال‌گرایی و اضطراب اجتماع نخبگانی دانش‌آموزی است. توانایی درمان شناختی رفتاری و نرم‌افزارهای ارتباطی به‌عنوان وسیله کمک آموزشی در بین جلسات درمانی تأیید شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Cyber-Psychology Cognitive Behavioral Training in Reducing Perfectionism and Anxiety in the Student Elite Community

نویسندگان [English]

  • Mahnaz Joukar KamalAbadi 1
  • Soran Rajabi 2
  • Fatemah Savabet 3
1 Department of Psychology , Literature and Human Science Faculty, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
2 Department of Psychology , Literature and Human Science Faculty, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
3 Department of Psychology , Literature and Human Science Faculty, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of cognitive behavioral training on perfectionism and anxiety symptoms on the student elite community using cyber-psychology. The population of the study consisted of elite and ordinary secondary school students in Bushehr. The sample size in the first stage was 411 people (215 boys and 196 girls) who were selected by cluster sampling method. The second stage sample consisted of 26 individuals in the first group with the highest score of perfectionism and anxiety. Identity and Felt perfectionism questionnaires (1991) and Beck anxiety inventory (1988) were used. Cognitive behavioral training was conducted in six weeks (90 min session). Weekly sessions were followed by WhatsApp home exercises and bugs. Data were analyzed using SPSS-23 software and multivariate analysis of covariance.  Results: There was a significant difference between the two groups in the component of self-oriented perfectionism (p <0.001). Also, cognitive-behavioral training with cyber-psychology improved students' perfectionism and anxiety (p <0.01). Conclusion: The results indicate the need for planners and psychologists to pay attention to the subject of perfectionism and anxiety in the student elite community. The ability of cognitive-behavioral therapy and communication software was confirmed as a teaching aid in between sessions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • elite and gifted students
  • cognitive-behavioral education
  • perfectionism
  • anxiety. Cyber Psychology
اژه­ای، ج.، منظری توکلی، و.، حسینی، ر.، و هاشمی‌زاده، و. (1391). بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری گروهی، معنای درمانی گروهی و تلفیق آن‌ها بر افزایش سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان ناسازگار. پژوهش در سلامت روانشناختی. 6(3)، 40-30.
آقاجانی، س. ا. نریمانی، م.، و آریاپوران، س. (1390). مقایسه کمال‌گرایی و تحمل ابهام در دانش‌آموزان دختر تیزهوش و عادی. فصلنامه ایرانی کودکان استثنائی. 11(1)، 90-83.
بشارت، م. ع. (1386). ساخت و اعتباریابی مقیاس کمال‌گرایی چندبُعدی تهران. پژوهشهای روانشناختی. 1٠(1 و 2)، 67-49.
بشارت، م. ع.، کرمی، س.، و و اژه­ای، ج. (1389). مقایسه ویژگی­های شخصیتی کمال‌گرایی و مهارگری در دانش‌آموزان مدارس تیزهوش و عادی. پژوهش در حیطه کودکان استثنائی. 10(1)، 80-65.
البوشکه، س. ف. (1393). اثربخشی درمان شناختی- رفتاری مذهب‌محور بر اهمال‌کاری و کمال‌گرایی دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور شهر رامشیر. پایاننامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. دانشگاه شهید چمران.
پوراسماعیل نیازی، م.، موسوی، م.، و صادقیان، ع. (1394). بررسی تأثیر آموزش بازسازی شناختی بر میزان پرخاشگری. نخستین کنگره بینالمللی جامع روانشناسی ایران. تهران.
تقی‌پور، ح. ع.، غفاری، م.، سام دلیری، ا.، و فرضی، ف. (1393). اثربخشی آموزش شناختی رفتاری بر کاهش اضطراب و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان. فصلنامه تحقیقات روانشناختی. 6(24)، 57-43.
توکلی طرقی، ا.، و ترابی، ف. (1393). کودکان استثنائی دوگانه چه کسانی هستند؟ شناسایی، ویژگی­ها و مشکلات. تعلیموتربیت استثنائی. 14(4)، 54-44.
تیموری، س.، و عطایی‌فر، ر. (1389) رابطه تنیدگی مادر و اختلالات رفتاری و عاطفی کودکان. فصلنامه اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی. 4(16)، 26-17.
جعفری، ف.، موسوی، ف.، و امامی‌پور، س. (1394). نقش کمال‌گرایی و اهداف پیشرفت در پیش‌بینی اضطراب امتحان دانش‌آموزان دختر پایه اول متوسطه. پژوهشهای آموزش و یادگیری. 22(7)، 79-65.
جمشیدی، ب.، رزمی، م. ر.، حقیقت، ش.، و سامانی، س. (1387). رابطه انسجام و انعطاف‌پذیری خانواده با ابعاد کمال‌گرایی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی. 14(2)، 205-199.
زرگر، ی.، مردانی، م. ف.، مهرابی‌زاده هنرمند، م. (1391). اثربخشی مداخله شناختی رفتاری بر کمال‌گرایی و احساس گناه در دانشجویان. فصلنامه روانشناسی کاربردی. 6(4)، 86-71.
صادقیان، آ.، فلاح، م.، زارعی، ح.، و زارع، م. (1394). اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی بر عزت‌نفس و رضایت از زندگی در دانشجویان دختر کمال‌گرا. دوماهنامه علمی- پژوهشی طلوع یزد آفتاب. 14(2)، 69-57.
صالح‌زاده، م.، نجفی، م. ر.، و ابراهیمی، ا. ا. (1390). اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر نگرش‌های ناکارآمد در بیماران مبتلا به صرع. ماهنامه علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد. 19(3)، 387-377.
عبدخدائی، م. س.، مهرام، ب.، و ایرانلو ز. (1390). رابطه کمال‌گرایی و توفیق‌طلبی با رفتار شهروندی در کارکنان ادارات آموزش‌وپرورش شهر تهران. دومین همایش ملی علوم ورزشی و تربیت بدنی ایران.
علی‌مرادی، خ. (1394). همه‌گیرشناسی و درمان‌شناختی- رفتاری ویژه آسیب بر کاهش نشانگان ضربه عشق در دانشجویان. پایاننامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه خلیج فارس.
عیسی‌زادگان، ع، امانی ساری بگلو، ج.، و عبدلی سلطان احمدی، ج. (1392). نقش تصورات قالبی جنسیتی (مردانگی و زنانگی) در پیش‌بینی باورهای غیرمنطقی و کمال‌گرایی در میان دانش‌آموزان دبیرستان شهرستان مهاباد. مطالعات روانشناختی. 9(4)، 149-129.
فراهانی، ح.، و عریضی، ح. (1388). روش‌های پیشرفته پژوهش در علوم انسانی (رویکردی کاربردی) (برای دانشجویان رشته‌های علوم رفتاری، علوم اجتماعی، علوم تربیتی، تربیت بدنی، مدیریت و علوم سیاسی. اصفهان: جهاد دانشگاهی اصفهان.
فهیمی، ز. (1391). تأثیر آموزش مهارت‌های جنسی مبتنی بر رویکرد (شناختی- رفتاری) بر افزایش میزان رضایت جنسی، زناشویی و کاهش میزان افسردگی و اضطراب در زنان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه فردوسی مشهد.
کارخانه، م.، و یزدانبخش، ک. (1394). اثربخشی آموزش مداخله­ای شناختی رفتاری در کاهش اضطراب امتحان نوجوانان. روانشناسی تربیتی. 6(1)، 101-91.
کاظمی، ح. (1382). مقایسه تحریف‌های شناختی در بیماران مضطرب و افسرده. پایاننامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. دانشگاه شیراز.
کمالی، س. (1392). مسائل سنجش و تشخیص دانش‌آموزان ورودی به مدرسه. تعلیموتربیت استثنائی. 1(114)، 31-23.
مصطفی‌زاده، ع.، جهان‌سیر، خ.، و اشرفی، س. (1388). مقایسه میزان اضطراب در دانشجویان ورزشکار و غیرورزشکار دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب. فصلنامه علوم تربیتی. 2(7)، 220-203.

ملکیان بهابادی، م.، محسنی ذنوزی، هـ.، وکشاورز، م. (1388). کمال‌گرایی و عزت‌نفس در نخبگان علمی، ورزشی و افراد غیرنخبه در شهر تهران.دانش و پژوهش در روانشناسیکاربردی. 11(41)، 147-127.

موسوی، ن. ا. (1392). مقایسه اضطراب و احساس تنهایی در دانش‌آموزان متوسطه تیزهوشان و عادی ناحیه دو شیراز. پایاننامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
نامجو، م.، کافی، م.، حکیم‌جوادی، م.، غلامعلی لواسانی، م.، و آتشکار، ر. (1390). رابطه کمال‌گرایی، سبک‌های دفاعی و نشانه­های افسردگی در دانشجویان. پژوهشهای روانشناسی بالینی و مشاوره. 2(1)، 76-53.
نجاریان نوش‌آبادی، ا.، قربانی، ف.، رافعی، ا.، و مهرآبادی، ح. (1393). بررسی اثربخشی مشاوره گروهی شناختی رفتاری بر کمال‌گرایی دانش‌آموزان تیزهوش دختر. کنفرانس بینالمللی علوم انسانی و مطالعات رفتاری. تهران.
واحدی، ا.، مکوند حسینی، ش.، و بیگدلی، ا. ا. (1391). تشخیص آسیب‌های سطحی شخصیت از طریق روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت. مجله روانشناسی بالینی. 4(3)، 85-75.
هاوتون، ک.، سالکووس کیس، پ.، کرک، ج.، و کلارک، د. (1394). رفتاردرمانی شناختی: راهنمای کاربردی در درمان اختلال‌های روانی. ترجمه حبیب‌اله قاسم‌زاده. تهران: ارجمند.
References
Arch, J., Eifert, G., Davies, C., Vilardaga, J. C. P., Rose, R. D., & Craske, M. G. (2012). Randomized clinical trial of cognitive behavioral therapy (CBT) versus acceptance and commitment therapy (ACT) for mixed anxiety disorders. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 80(5), 750-765.
Barak, A., & Bloch, N. (2006). Factors related to perceived helpfulness in supporting highly distressed individuals through an online support chat. Cyber Psychology & Behavior. 9(1), 60-68.
Beck, A. T., Epstein, N., Brown, G., & Steer, R. A. (1988). An inventory for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 56(6), 893-897.
Bengtsson, J., Nordinm, S., & Carlbring, P. (2015). Therapists' experiences of conducting cognitive ehavioural therapy online vis-à-vis face-to-face. Journal Cognitive Behaviour Therapy. 44(6), 470-479.
Bloom, J. W., & Walz, G. R. (2014). Cybercounseling & Cyberlearning. AnEncore, US: CAPS.
Chand, S. P., Chibnall, J. T., & Slavin, S. J. (2017). Cognitive behavioral therapy for maladaptive perfectionism in medical students: A preliminary investigation. Academic Psychiatry. 42(1), 58-61.
Cohen J. (1998). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
Edmunds, J. M., Read, K. L., Ringle, V. A., Brodman, D. M., Kendall, P. C., & Beidas, R. S. (2014). Sustaining clinician penetration, attitudes and knowledge in cognitive-behavioral therapy for youth anxiety. Implementation Science. 9(1), 89.‏
Hewitt, P. L., & Flett, G. L. (1991). Perfectionism in the self and social contexts: Conceptualization, assessment, and association with psychopathology. Journal of Personality and Social Psychology. 60(3), 456-470.
King, R., Bambling, M., Reid, W., & Thomas, I. (2006). Telephone and online counseling for youth people: A naturalistic comparison of session outcome, session impact and therapeutic alliance. Counselling & Psychotherapy Research. 6(3), 109-115.
Lewis, J., Coursol, D. H., Bremer, K. L. & Komarendo, O. (2015). Alienation among college students and attitudes toward face-to-face and online counseling: implications for student learning. Journal of CognitiveEducation and Psychology. 14(1), 28-37.
LoCicero, K. A., & Ashby, J. S. (2000). Multidimensional perfectionism in middle school age gifted students: A comparison to peers from the general cohort. Roeper Review. 22(3), 182-185.
Manhal-Baugus, M. (2001). E-therapy: Practical, ethical, and legal issues. Cyber Psychology & Behavior. 4(5), 551-563.
Menon, G. M., & Rubin, M. (2011). A survey of online practitioners: Implications for education and practice. Journal of Technology in Human Services. 29(2), 133-141.
Misha, F., Bogo, M., & Sawyer, J. K. (2015). Cyber counseling: Illuminating benefits and challenges. Journal Clin Soc Work. 43, 169-178.
Monga, S., Young, A., & Owens, M. (2009). Evaluating a cognitive behavioral therapy group program for anxious five to seven-year-old children: a pilot study. Depression and Anxiety. 26(3), 243-250.‏
Norton, P. J., & Hope, D. A. (2005). Preliminary evaluation of a broad-spectrum cognitive-behavioral group therapy for anxiety. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry. 36(2), 79-97.‏
Owens, M., Stevenson, J., Hadwin, J. A., & Norgate, R. (2014). When does anxiety help or hinder cognitive test performance? The role of working memory capacity. British Journal of Psychology.105(1), 92-101.‏
Peyre, H., Ramus, F., Melchior, M., Forhan, A., Heude, B., Gauvrit, N., & EDEN Mother-Child Cohort Study Group. (2016). Emotional, behavioral and social difficulties among high-IQ children during the preschool period: Results of the EDEN mother–child cohort. Personality and Individual Differences. 94, 366-371.‏
Radhu, N., Daskalakis, Z. J., Arpin-Cribbie, C. A., Irvine, J., & Ritvo, P. (2012). Evaluating a web-based cognitive-behavioral therapy for maladaptive perfectionism in university students. Journal of American College Health, 60(5), 357-366.‏
Radhu, N., Daskalakis, Z. J., Guglietti, C. L., Farzan, F., Barr, M. S., Arpin-Cribbie, C. A., & Ritvo, P. (2012). Cognitive behavioral therapy-related increases in cortical inhibition in problematic perfectionists. Brain Stimulation. 5(1), 44-54.‏
Randles, D. F. G., Nash, K. A., Mcgregor, I. D., & Hewitt, P. L. (2010). Dimensions of perfectionism, behavioral inhibition and rumination. Personality and Individual Differences. 49(2), 83-87.
Rawson, S., & Maidment, J. (2011). Email counseling with young people in Australia: A research report. Womanin Welfare Education. 10, 14-28.
Reiss, N., Warnecke, I., Tolgou, T., Krampen, D., Luka-Krausgrill, U., & Rohrmann, S. (2017). Effects of cognitive behavioral therapy with relaxation vs. imagery rescripting on test anxiety: A randomized controlled trial. Journal of Affective Disorders. 208, 483-489.‏
Riley, C., Lee, M., Cooper, Z., Fairburn, C. G., & Shafran, R. (2007). A randomised controlled trial of cognitive-behaviour therapy for clinical perfectionism: A preliminary study.Behaviour Research and Therapy. 45(9), 2221-2231.‏
Skinner, A., & Latchford, G. (2006). Attitudes to counseling vie the internet: A comparison between in-person counseling clients and internet support group users. Counselling & Psychotherapy Research. 6(3), 158-163.
Steele, A. L., Waite, S., Egan, S. J., Finnigan, J., Handley, A., & Wade, T. D. (2013). Psycho-education and group cognitive-behavioural therapy for clinical perfectionism: a case-series evaluation. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 41(02), 129-143.‏
Stoeber J., Davis, C. R., & Townley, J. (2013). Perfectionism and workaholism in employees: The role of work motivation. Personality and Individual Differences. Oct 1. 55(7), 733-738.
Stoeber, J. (2004). Dimensions of test anxiety: Relations to ways of coping with pre-exam anxiety and uncertainty. Anxiety, Stress & Coping: An International Journal. 17(3), 213-226.
Stoeber, J., & Stoeber, F. S. (2009). Domains of perfectionism: Prevalence and relationship with perfectionism, gender, age, and satisfaction with life. Personality and Individual Differences. 46, 530-535.
Zainudin, Z. N., & Yusop, Y. M. (2018). Client’s satisfaction in face-to-face counselling and cyber counseling approaches: A comparison. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences. 8(3), 677-684.
دوره 11، شماره 4
اسفند 1399
صفحه 317-336
  • تاریخ دریافت: 29 مرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 30 فروردین 1399
  • تاریخ پذیرش: 17 اردیبهشت 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 01 اسفند 1399
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1399