تأثیر طرحواره‌درمانی هیجانی بر بخشودگی، کیفیت روابط زناشویی و تمایزیافتگی زنان مواجهشده با پیمانشکنی همسر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد گروه روان‌شناسی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

3 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر طرحواره‌درمانی هیجانی بر بخشودگی، کیفیت روابط زناشویی و تمایزیافتگی زنان مواجه‌شده با پیمان‌شکنی همسر است. این پژوهش برحسب هدف کاربردی است و روش آن شبه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعۀ آماری مطالعۀ حاضر، تمامی زنان دارای مشکل پیمان‌شکنی همسر مراجعه‌کننده به مرکز خدمات روان‌شناختی و روان‌پزشکی صبای شهر دزفول در سال 1398 هستند که از بین آن‌ها 30 نفر به‌صورت در دسترس و داوطلبانه انتخاب شدند و در دو گروه 15 نفری (گروه آزمایش و گروه کنترل) با گمارش تصادفی قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌های بخشودگی بین‌فردی (IFI)، کیفیت روابط زناشویی (QMRS) و تمایزیافتگی خود (DSI) است که در دو مرحلۀ پیش‌آزمون و پس‌آزمون اجرا شد. در مرحلۀ بعد، گروه آزمایش هشت جلسۀ نوددقیقه‌ای (هفته‌ای دو بار) مداخله دریافت کرد و گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌ها با استفاده از روش‌های کوواریانس یک‌راهه و چندراهه با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS تحلیل شدند. نتایج نشان داد طرحواره‌درمانی می‌تواند به‌طور معناداری موجب افزایش بخشودگی، کیفیت روابط و تمایزیافتگی زنان مواجه‌شده با پیمان‌شکنی همسر شود (001/0< p)؛ بنابراین، استفاده از رویکرد طرحواره‌درمانی هیجانی به‌عنوان مداخله‌ای مؤثر برای پیشگیری از مشکلات زوجین پیشنهاد می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Emotional Schema Therapy on Forgiveness, Quality of Marital Relationships, and Self-Differentiation of Women Faced with Infidelity

نویسندگان [English]

  • Sara Barzegaran 1
  • Homayoon Haroon Rashidi 2
  • Kobra Kazemian Moghadam 3
1 M.A, Department of Psychology, Dezful Branch, Islamic Azad University, Dezful, Iran
2 Department of Psychology, Dezful Branch, Islamic Azad University, Dezful, Iran.
3 Department of Psychology, Dezful Branch, Islamic Azad University, Dezful, Iran
چکیده [English]

The aim of this study is to study the effect of emotional schema therapy on forgiveness, quality of marital relationships, and differentiation of women facing infidelity. This research is applied in terms of purpose with quasi-experimental method and pretest-posttest with a control group. The statistical population includes all women with an infidelity problem who referred to Saba Psychological and Psychiatric Services Center in Dezful in 2019, from which 30 people were selected voluntarily and were randomly classified in two groups of 15 people (experimental group and control group). The research instruments include the questionnaires for Interpersonal Forgiveness Inventory (IFI), Quality of the Marital Relationship Scale (QMRS), and Differentiation of Self Inventory (DSI) which were filled out through two stages of pre-test and post-test. In the next step, the experimental group received 8 sessions of 90 minutes (twice a week) and the control group did not receive any intervention. Data were analyzed using univariate and multivariate covariance methods via SPSS software. The results showed that schema therapy could significantly increase the forgiveness, quality of relationship, and differentiation of women faced with infidelity (p < 0.001). Therefore, the use of emotional schema therapy approach is proposed as an effective intervention to prevent couples’ problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotional Schema Therapy
  • Forgiveness
  • Quality of Marital Relationship
  • Self-Differentiation

مراجع

احتشام‌زاده، پ.، احدی، ح.، عنایتی، م ص.، و حیدری، ع. (1389). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش بخشودگی بین‌فردی. مجلۀ روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار). 16(4)، 455-443.
تبریزی، م. (1395). فرهنگ‌نامۀ توصیفی خانواده و خانواده‌درمانی. تهران: فروزان.
ثنایی ذاکر، ب.، علاقبند، س.، فلاحتی، ش.، و هومن، ع. (1387). مقیاس‌های سنجش خانواده و ازدواج. تهران: بعثت.
دهقان، م.، حسنی، ج.، و رسولی، ع. (1397).مقایسۀ راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان و کمال‌گرایی در زنان پیمان‌شکن و عادی. مطالعات روان‌شناختی. 14(1)، 41-58.
روحی، ع.، جزایری، ر.، فاتحی‌زاده، م.، و اعتمادی، ع. (1396). اثربخشی رویکرد طرحواره‌درمانی بر کاهش آسیب‌های تعاملی زناشویی مردان دارای شخصیت اجتنابی. مطالعات روان‌شناسی بالینی. 8(29)، 159-135.
زهتاب نجفی، ع.، درویزه، ز.، و پیوسته‌گر، م. (1390) رابطۀ بین بخشودگی و رضایت زناشویی زوجین کرمانشاهی. زنوفرهنگ. 8(2)، 33-23.
زاهدی‌فر، ش.، نجاریان، ب.، و شکرکن، ح. (1379). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجشپرخاشگری.مجلۀعلومتربیتیوروان‌شناسیدانشگاهچمراناهواز، 3(7)، 102-73.
طالبی، م.، و غباری بناب، ب. (1390). تعیین رابطۀ تمایزیافتگی خود، هوش هیجانی و رضایت زناشویی در مراکز مشاورۀ شهر شاهرود. زن و مطالعات خانواده. 5(18)، 31-15.
عیسی‌نژاد، آ.، احمدی، س آ.، و اعتمادی، ع. (1389). تأثیر غنی‌سازی روابط بر بهبود کیفیت روابط زناشویی زوجین. مجلۀ علوم رفتاری. 4(1)، 16-9.
عسگری، آ.، و گودرزی، ک. (1398). اثربخشی طرحواره‌درمانی هیجانی بر صمیمیت زناشویی زوجین در آستانۀ طلاق. سلامت اجتماعی. 6(2)، 185-174.
غفاری، ف.، رفیعی، ح.، و ثنایی ذاکر، ب. (1389). اثربخشی آموزش خانواده با استفاده از تئوری سیستمی بوئن بر تمایزیافتگی و کارکرد خانواده‌های دارای فرزند معتاد. فصلنامۀ خانواده پژوهشی. 6(22)، 239-227.
غنی‌فر، م ح.، ایمانی، آ.، غیور کاظمی، ف.، و غیاثی، ف. (۱۳۹۷). اثربخشی طرحواره‌درمانی بر بخشایش در زوجین خیانت‌دیدۀ متقاضی طلاق. دومین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، مشاوره، تعلیم تربیت. مشهد. ایران.
کلال قوچان عتیق، ی. (۱۳۹۵). اثربخشی طرحواره‌درمانی بر احساس مثبت به همسر و سازگاری زناشویی، سومین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی. تاریخ برگزاری؟؟؟. تربت‌حیدریه. ایران.
کاظمیان مقدم، ک. (1395). رابطۀ علی تمایزیافتگی، معناداری زندگی و بخشودگی با دلزدگی زناشویی از طریق میانجی‌گری تعارض زناشویی و رضایت زناشویی در دانشجویان زن متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول. پایان‌نامۀ دکتری تخصصی مشاوره. دانشکدۀ علوم انسانی. دانشگاه علوم و تحقیقات تهران.
کشاورز افشار، ح.، قنبریان، آ.، جبلی، س ج.، و سعادت، س. ح. (1397). رابطۀ تمایزیافتگی خود و طرحوارۀ ناسازگار اولیه با مؤلفه‌های عملکرد خانواده در زنان نظامیان شهر تهران. مجلۀ طب نظامی. 20(6): 644-635.
لیهی، ر.، تیرچ، د.، و ناپولیتانو، ل. (1399). تکنیک‌های تنظیم هیجان در روان‌درمانی. ترجمۀ عبدالرضا منصوری‌راد. تهران: ارجمند.
مامی، ش.، و حسینی، ز. (1398). اثربخشی ترکیب دو روش درمانی راه‌حل‌مدار و روایتی بر طرحواره‌های ناسازگاری اولیه و کاهش گرایش به روابط فرازناشویی زنان متقاضی طلاق. فصلنامۀ مطالعات روان‌شناختی. 15(1)، 181-165.
محمدی، ح.، سپهری شاملو، ز.، و اصغری ابراهیم‌آباد، م. ج. (1398). اثربخشی طرحواره‌درمانی هیجانی گروهی بر کاهش پریشانی روان‌شناختی و دشواری تنظیم هیجان زنان مطلقه. اندیشه و رفتار. 13(51)، 38-27.
مدرسی، ف.، زاهدیان، ح.، و هاشمی محمدآباد، ن. (1393). میزان سازگاری زناشویی و کیفیت عشق در متقاضیان طلاق دارای سابقۀ خیانت زناشویی و فاقد سابقۀ خیانت زناشویی. فصلنامۀعلمی-پژوهشیارمغاندانش. 19(1)، 88-78.
نامنی، آ.، سعادت، س. ح.، کشاورز افشار، ح.، و عسکرآبادی، ف. (1398). اثربخشی مشاورۀ گروهی مبتنی بر طرحواره‌درمانی بر کیفیت رابطۀ زناشویی، تمایزیافتگی و سخت‌رویی در زنان متقاضی طلاق در میان فرزندان رزمندگان دفاع مقدس. مجلۀ طب نظامی. 21(1)، 99-91.
یوسفی، ن. (1391). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی مقیاس خانوادگی تفکیک خویشتن (DSI-2). فصلنامۀ مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 1(1)، 38-19.
 
Busby, D. M., Crane. D. R., Larson. J. H., & Christensen, C. (1995). A Revision of the Dyadic Adjustment Scale for Use with Distressed and No Distressed Couples: Construct Hierarchy and Multidimensional Scale. Journal of Marital and Family Therapy. 21(1), 289–308.
Bamelis, L. M., Evers, S. M., Spinhoven, P. S., & Arntz, A. A. (2014). Results of a Multicenter Randomized Controlled Trial of the Clinical Effectiveness of Schema Therapy for Personality Disorders. American Journal of Psychiatry, 171(3), 305–322.
Bowen, M. (1976). Theory in the Practice of Psychotherapy. INP. J. Guerin, Jr. (Ed), Family Therapy: Theory and Practice. New York: Gardner.
Casta, P. T. & McCrae, R. R. (1992). NEO PI-R Professional Manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
Fife, S. T., Weeks, G. R., & Stellberg‐Filbert, J. (2013). Facilitating Forgiveness in the Treatment of Infidelity: An Interpersonal Model. Journal of Family Therapy. 35(4): 343–367.
Fincham, F. D., & May, R. W. (2017). Infidelity in Romantic Relationships. Current Opinion in Psychology, 13, 70–74.
George L. K. (2010). Still Happy after All These Years: Research Frontiers on Subjective Well-Being in Later Life. Journal of Gerontology. Series B, Psychological Sciences and Social Sciences, 65B(3), 331–339.
Gordon K. C., Baucom, D. H., & Snyder, D. K. (2004). An Integrative Intervention for Promoting Recovery from Extramarital Affairs. Journal of Marital and Family Therapy, 30(2), 213–231.
Gong, M. (2007). Does Status Inconsistency Matter for Marital Quality. Journal of Family Issues. 28(12), 1582–1610.
Hollist, C., & Miller, R. (2005). Perceptions of Attachment Style and Marital Quality in Midlife Marriage. Family Relations. 54(7): 46–58.
Leahy, R. L. (2002). Model of Emotional Schemas. Cognitive and Behavioral Practice. 9, 177–190.
Leahy, R. L. (2010). Emotional Schemas and Resistance to Change in Anxiety Disorders. In: Sookman, D. (Ed). Treatment Resistant Anxiety Disorders. New York: Routledge, 60–135.
Leahy R. L. (2017). Motional Schemas and Resistance to Change in Anxiety Disorders. Cognitive and Behavioral Practice, 14(3), 36–45.
Leslie, L. A., & Letiecq, B. L. (2004). Marital Quality of African American and White Partners in Interracial Couples. Personal Relationships. 11(4), 559–574.
Maclachan, A. (2012). Encyclopedia of Applied Ethics (2nd Edition). Toronto on Canada: New York University Press.
Erfan, A., Noorbala, A. A., Karbasi Amel, S., Mohammadi, A., & Adibi, P. (2018). The Effectiveness of Emotional Schema Therapy on the Emotional Schemas and Emotional Regulation in Irritable Bowel Syndrome: Single Subject Design. Advanced Biomedical Research. 7(1), 72.
Pollard, M. A., Anderson, R., Anderson, W., & Jenings, G. (1998). The Development of Family Forgiveness Scale. Journal of Family Therapy. 20, 95–109.
Rokach, A., Philibert-Lignières, G. (2015). Intimacy, Loneliness & Infidelity. Open Psychology Journal. 8(1), 71–77.
 Riply J. S., & Worthington, E. (2002). Hope-Focused and Forgiveness Based Group Interventions to Promote Marital Enrichment. Journal of Counseling & Development, 80(4), 452–463.
Schmidt, A. E., Green, M. S., & Prouty, A. M. (2015). Effects of Parental Infidelity and Inter‐Parental Conflict on Relational Ethics between Adult Children and Parents: A Contextual Perspective, Journal of Family Therapy. 32(5), 46-65.
Skowron, E. A., & Dendy, A. K. (2004). Differentiation of Self and Attachment in Adulthood. Journal of Contemporary Family Therapy, 26(3), 337–357.
Skowron, E., & Friedlander, M. L. (1998). The Differentiation of Self Inventory: Development and Initial Validation. Journal of Counseling Psychology. 45(3), 235–246.
Skowron, E. A., & Schmitt, A. T. (2003). Assessing Interpersonal Fusion: Reliability and Validity of a New DSI Fusion with Other Subscale. Journal of Marital and Family Therapy. 29, 209–222.
Skewes, S. A., Samson, R. A., Simpson, S. G., & Van Vreeswijk, M. (2015). Short-term Group Schema Therapy for Mixed Personality Disorders: A Pilot Study. Frontiers in Psychology, 5, 1–9.
Stefano, J. D., & Oala, M. (2008). Extramarital Affairs: Basic Considerations and Essential Tasks in Clinical Work, The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Familes, 16(1), 13–19.
Tse, W. S., & Yip, T. H. (2009). Relationship among Dispositional Forgiveness of Others, Interpersonal Adjustment and Psychological Well-Being: Implication for Interpersonal Theory of Depression. Personalityand Individual Differences. 46(3), 365–368.
Vaillancourt-Morel, M. P., Dugal, C., Poirier Stewart, R., Godbout, N., Sabourin, S., Lussier, Y., & Briere, J. (2016). Extradyadic Sexual Involvement and Sexual Compulsivity in Male and Female Sexual Abuse Survivors. Journal of Sex Research. 53(4-5), 614–625.
Young, J. E., Klosko, J., & Weishaar, M. E. (2015). Schema Therapy: A Practitioner’s Guide. New York: Guilford Press.
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 12، شماره 1
خرداد 1400
صفحه 315-332

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 تیر 1399
  • تاریخ بازنگری: 01 مهر 1399
  • تاریخ پذیرش: 07 مهر 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 20 اردیبهشت 1400
  • تاریخ انتشار: 01 خرداد 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار