نقش واسطه‌ای راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی اجتماعی در رابطۀ بین سبک‌های دلبستگی و اضطراب اجتماعی در دانش‌آموزان دختر دورۀ دوم متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری روان‌شناسی عمومی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی واحد ایلام،دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام ،ایران

3 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران.

چکیده

در پژوهش حاضر، به بررسی نقش واسطه‌ای راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی اجتماعی در رابطۀ بین سبک‌های دلبستگی و اضطراب اجتماعی در دانش‌آموزان دختر دورۀ دوم متوسطه پرداخته شده است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل کلیۀ دانش‌آموزان دختر دورۀ دوم متوسطۀ شهر ایلام، با تعداد 3822 نفر بود که در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول به تحصیل بودند که از بین آن‌ها 360 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. روش مطالعه توصیفی از نوع همبستگی و هدف آن بنیادی است. برای تحلیل داده‌های پژوهش از روش تحلیل مسیر و از نرم‌افزارهای SPSS-24 و Amos-24 استفاده شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارت‌اند از: مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان (SAS-A)، پرسشنامۀ سبک دلبستگی (AAQ)، فرم کوتاه پرسشنامۀ تنظیم شناختی هیجان (CERQ-S) و مقیاس خودکارآمدی برای موقعیت‌های اجتماعی (SESS). نتایج تحلیل مسیر نشان داد راهبردهای تنظیم شناختی هیجان (انطباقی و غیرانطباقی) و خودکارآمدی اجتماعی در رابطۀ بین سبک‌های دلبستگی (ایمن، اجتنابی و دوسوگرا) و اضطراب اجتماعی نقش واسطه‌ای دارند. از طرفی نتایج نشان داد متغیرهای موجود در مدل می‌توانند 38 درصد از واریانس اضطراب اجتماعی را در پژوهش حاضر تبیین کنند. براساس این نتایج می‌توان گفت سبک‌های دلبستگی می‌توانند با تأثیر بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی اجتماعی سطوح اضطراب اجتماعی در دانش‌آموزان را پیش‌بینی کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Mediating Role of Cognitive Emotion Regulation Strategies and Social Self‌-efficacy in the Relationship between Attachment Styles and Social Anxiety in Female High School Students

نویسندگان [English]

  • Seddigheh Kouchi 1
  • Shahram Mami 2
  • Vahid Ahmadi 3
1 Ph.Dstudent in General Psychology, Ilam Branch, Islamic Azad University, Ilam, Iran
2 Department of Psychology, Ilam Branch, Islamic Azad University, Ilam, Iran
3 Department of Psychology, Ilam Branch, Islamic Azad University, Ilam, Iran
چکیده [English]

The present study examines the mediating role of cognitive emotion regulation strategies and social self‌-efficacy in the relationship between attachment styles and social anxiety in female high school students. The statistical population includes all female high school students in Ilam, i.e., 3822 individuals who were studying in the academic year 2020-2021. Among these students, 360 students were selected by multistage cluster sampling method. The method of the study is descriptive-correlative and its purpose is basic. The path analysis method and SPSS-24 and Amos-24 software were used to analyze the research data. The instruments used in this study are: Social Anxiety Scale for Adolescents (SAS-A), Adult Attachment Questionnaire (AAQ), Cognitive Emotion Regulation Questionnaire- Short form (CERQ-S) and Self-Efficacy for Social Situations (SESS). The path analysis results showed that cognitive emotion regulation strategies and social self-efficacy mediated the relationship between attachment styles and social anxiety. On the other hand, the results showed that the variables of the model were able to explain 0.38 of the variance of social anxiety in the present study. The results of the present study suggest that attachment style can predict the level of social anxiety by influencing cognitive emotion regulation strategies and social self-efficacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Anxiety
  • Attachment Style
  • Cognitive Emotion Regulation Strategies
  • Social Self- Efficacy
استوار، ص.، و رضویه، ا. (1382). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی اضطراب اجتماعی برای نوجوانان (SASS-A) جهت استفاده در ایران. پنجمین همایش سراسری بهداشت روانی کودکان و نوجوانان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی زنجان. 18-16 مهر، تهران، ایران.
تمنایی‌فر، م. (1392). پیش‌بینی اضطراب اجتماعی براساس ابراز وجود و خودکارآمدی در دانش آموزان شهرستان کاشان. فصلنامۀ خانواده و پژوهش. 9(4)، 118-95.
تمنایی‌فر، م. ر.، و صنعتکارفر، م. (1395). تبیین اضطراب اجتماعی براساس سبک‌های مقابله‌ای و سبک‌های دلبستگی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه کاشان.
حسنی، ج. (1389). خصوصیات روان‌سنجی پرسشنامۀ نظم‌جویی شناختی هیجان. مجلۀ روان‌شناختی بالینی. 3(7)، 84-73.
خواجه، ل.، و حسینچاری، م. (1390). بررسی رابطه اضطراب اجتماعی و جو روانی-اجتماعی کلاس با خودکارآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان دورۀ راهنمایی. فصلنامۀ روانشناسی تربیتی. 7(20)، 153-131.
خیر، م.، استوار، ص.، لطیفیان، م.، و تقوی، م. ر. (1387). اثر واسطه‌ای توجه متمرکز بر خود و خودکارآمدی اجتماعی بر ارتباط میان اضطراب اجتماعی و سوگیری‌های داوری. مجلۀ روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی. 14(1)، 32-24.
رحیمیان بوگر، ا. (1383). بررسی رابطۀ رضایت شغلی، استرس شغلی، جهت‌گیری به کار و درگیری به کار با کسب‌وکار با سبک‌های دلبستگی به بزرگسالان در پرستاران بیمارستان‌های دولتی شهر اصفهان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی. دانشگاه اصفهان.
سادوک، و.، سادوک، ج.، و روئیز، پ. (1396). خلاصۀ روان‌پزشکی کاپلان و سادوک. ترجمۀ مهدی گنجی. تهران: نشر سالاوان.
شافعی، ا.، شهورانی، م.، و شاهی‌ارانی، س. (1393). مقایسۀ طرحواره‌های ناسازگار اولیه در نوجوانان نرمال و نوجوانان مبتلا به اضطراب اجتماعی. دومین همایش بین‌المللی اضطراب. 3-1 مهر، تهران، ایران.
فیروزی، م.، بشارت، م. ع.، و سوری، ز. (1397). اثر پیش‌بینی کنندگی سبک‌های دلبستگی بر خودکارآمدی و پذیرش درد بیماران مبتلا به درد مزمن. فصلنامۀ بیهوشی و درد. 8(3)، 67-55.
کهرزایی، ف.، و بامدادی، ن. (1396). نقش سبک‌های دلبستگی به والدین و همسالان در پیش‌بینی خودکارآمدی اجتماعی دانش آموزان. فصلنامۀ مطالعات روانشناسی تربیتی. 14(27)، 220-207.
گلدوز خیاط، ن.، و رنجبر کهن، ز. (1393). رابطۀ بین سبک‌های دلبستگی و تنظیم شناختی-هیجانی کودکان و نوجوانان. چشم‌انداز امین در روانشناسی کاربردی. 1(2)، 19-14.
گل‌محمدی، ح. (1390). رابطۀ بین سبک‌های دلبستگی و شیوه‌های فرزندپروری ادراک‌شده با خودکارآمدی دانش‌آموزان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی.
محمدی، ش.، و نشاط‌دوست، ح. ط. (1396). رابطۀ ابعاد تنظیم هیجان و طرحواره‌های ناسازگار اولیه با اضطراب اجتماعی در زنان متأهل شهر اصفهان. فصلنامۀ سلامت جامعه. 11(1)، 68-59.
نادرزاده، ه‍.، صالحی، م.، جعفری روشن، م.، و کوچک انتظار، ر. (1398). مدل‌یابی معادلات ساختاری رابطۀ علائم اضطراب اجتماعی براساس طرحواره‌های ناسازگار اولیه و تحریف‌های شناختی در نوجوانان. فصلنامۀ پژوهش در سلامت روان‌شناختی. 13(1)، 57-40.
هاشمی، ت.، احمدبیگی، ن.، پرواز، س.، و کریمی شهابی، ر. (1394). نقش سبک دلبستگی در اضطراب اجتماعی با توجه به اثرات میانجی عزت‌نفس. مجلۀ دستاوردهای روان‌شناختی (علوم تربیتی و روانشناسی)، 22(1)، 66-47.
یوسفی کله‌خانه، ز.، هاشمی نصرت‌آباد، ت.، و علیلو، م. م. (1396). نقش سیستم‌های مغزی-رفتاری و تجربیات استرس‌زا در نشانه‌های اختلال اضطراب اجتماعی. مجلۀ اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی. 11(44)، 88-77.
Afram, A., & Kashdan, T. B. (2015). Coping with rejection concerns in romantic relationships. An experimental investigation of social anxiety and risk regulation. Journal of Contextual Behavioral Science, 4(3), 151-156.
Alkozier, A., Creswell, C., Cooper, P. J., & Allen, J. B. (2015). Autonomic arousal in childhood anxiety disorders: Associations with state anxiety and social anxiety disorder. Journal of Affective Disorders, 175(3), 25-33.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th Ed.). American Psychiatric Publishing, Arlington.
Bandura, A. (1999). Aggression: A social learning analysis. Englewood Cliffs: Prentice Hill.
Blalock, D. K., Kashdan, T.B., & Farmer, A.S. (2016). Trait daily emotion regulation in social anxiety therapy and research. Cognitive Behavior Therapy, 40(3), 416-425.
Bowlby, J. (1973). Attachment and loss, Vol.2. Separation, Anxiety and danger. New York: Basic Books.
Brockman, R., parker, P., Ciarrochi, J., & Kashdan. T.B. (2016). Emotion regulation strategies in daily life: mindfulness, cognitive reappraisal and emotion suppression. Journal of Cognitive Behavior Therapy, 46(2), 1-23.
Brumario, L. E., & Kerns, K. A. (2008). Mother- Child attachment and social anxiety symptoms in middle childhood. Journal of Applied Development Psychology, 29(5), 393-402.
Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Pastorelli, C., & Cervone, D. (2004). The contributions of self- efficacy beliefs to psychosocial outcomes in adolescence: Predicting beyond global disposition tendencies. Personality and Individual Differences, 37(4), 751-763.
Collins, N. L., & Read, S. (1990). Adult attachment working models and relationship quality in dating couples. Journal of Personality and Social Psychology, 58(4), 644-663.
Derogatis, L. R. (1994). SCL-90-R: Symptom checklist -90-R. National computer system. United States of America. 27, 32-45.
Gaudiano, B. A., & Herbert, J. D. (2003). Preliminary psychometric evaluation of new self-efficacy scale and its relationship to treatment outcome in social anxiety disorder. Cognitive Therapy and Research, 27(5), 537-555.
Gaudiano, B. A., & Herbert, J. D. (2006). Self- efficacy for social situations in adolescents with generalized social anxiety disorder. Behavioral and Cognitive Psychotherapy, 35(02), 209-223.
Gilliland, R., Blue Star, J., Hasen, B., & Carpenter, B. (2015). Relationship attachment styles in a sample of hypersexual patients. Journal of Sex and Marital Therapy, 41(6), 581-592.
Granefski, N., & Krajj, V. (2006). Relationship between cognitive emotion strategies and depressive symptoms: A comparative study of five specific samples. Pers Individ Diff, 40(8), 1659-1669.
Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 511-524.
Jazaieri, H., Morrison, A. S., Goldin, P. R., & Gross, J. J. (2015). The role of emotion and emotion regulation in social anxiety disorder. Cur Psychology Rep, 17(1). 1-9.
Juretic, J. (2018). Quality of close relationships and emotional regarding social anxiety. Psychiatria Panubina, 13(4), 441-451.
Kassel, J. D., Wardle, M., & Robber, J. E. (2007). Adult attachment security and college student substance use. Addict Behave, 32(6), 1164-1176.
Kogut, E. (2016). Adult attachment styles, self-efficacy and causal attribution style for achievement- related failures. Journal of Learning and Individual Differences, 50, 64-72.
Kurland, R. M., & Siegle, H. I. (2016). Attachment and academic classroom behavior: self- efficacy and procrastination as moderators on the influence of attachment on academic success. Article in Psychology, 07(08), 1061-1074.
La Greca, A. M., & Lopez, N. (1998). Social anxiety among adolescents: Linkage with peer relations and friendship. Journal of Clinical Child Psychology. 26(4), 83-94.
Manning, R. D. C., & Taylor, P. J. (2017). A systematic review if adult attachment and social anxiety. Journal of Affective Disorders, 211(5), 44-59.
O'Day, E. B., Morrison, A., Goldin. P. R., Gross, J. J., & Heimberg, R. G. (2019). Social anxiety, Loneliness and the moderating role of emotion regulation. Journal of Social and Clinical Psychology, 38(9), 751-773.
Nislen, S. K., Lonfeldt, N., Taylor, B.W., Hageman, I., Vangkilde, S., & Daniel, S.I.F. (2017). Adult attachment style and anxiety- the mediating role of emotion regulation. Journal of Affective Disorders, 218, 253-259.
Pamer-Sackl, P., Jahn, R., Erkilic-Ozlu, Z., Pollak, E, Ohmann, S., Schwarzenberg, J., Plener, P., & Kalayci, T. (2019). Social anxiety disorder and emotion regulation problems in adolescents. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 13(1), 13-37.
Pascuzzo, E., Moss, E., & Cyr, C. (2015). Attachment and emption regulation strategies in predicting adult psychopathology. Article in SAGE Open, 5(3), 1-15.
Potthoff, S., Garnefski, N., Miklosi, M., & Ubbiali, A. (2016). Cognitive emotion regulation and psychopathology across cultures: A comparison between six European countries. Personality and Individual Differences, 98(3), 218-224.
Rababah, M. M. (2016). Social self- efficacy and its relationship with both depression and anxiety. Stress among a sample of Javara university students. Journal of Education and Practice, 7(35), 84-89.
Ranjbaran, R., Reyshahri, A.P., Saghai Pourseifi, M., & Javadi, N. (2016). The pattern to predict social phobia based on social self- efficacy, shyness and coping style in the secondary school students. International Journal of Medical Research and Health Science, 5(9), 275-281.
Read, D.L., Clark, G., Rock, A., & Coventry, W.L. (2018). Adult attachment and social anxiety: The mediating role of emotion regulation strategies. School behavioral, cognitive and social sciences university of New England, Armidale, NSW, Australia.
Rudy, B. M., & Matthews, R. A. (2014). Cognitive indicators of social anxiety n youth: A structural evaluation analysis. Journal of Behavioral Therapy, 1(45), 116-125.
Van vlierberghe, L., Breat, C., Bosmans, G., Roseel, Y., & Bogels, S. (2010). Maladaptive schemas and psychopathology in adolescence: On the utility of Young's schema theory in youth. Cogn Ther Res, 34(4), 316-32.
Vatan, S., & Pellitteri, J. (2016). The relationship between attachment styles, emotion regulation and psychopathology symptoms in Turkish and American students. Psychology Research, 6(1), 14-23.
 
دوره 12، شماره 4
اسفند 1400
صفحه 309-326
  • تاریخ دریافت: 03 آذر 1399
  • تاریخ بازنگری: 15 آذر 1399
  • تاریخ پذیرش: 01 دی 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 10 بهمن 1400
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1400