فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی

مقایسة درمان شناختی-رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افکار پارانوئیدی در زنان مبتلا به افسردگی پس ‌از زایمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی

2 استادیار گروه روان شناسی ،واحد کرج،دانشگاه آزاد اسلامی.کرج.ایران

3 دکترای روان شناسی، استادیار، گروه روان شناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

4 دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسة اثربخشی درمان‌های شناختی-رفتاری و مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افکار پارانوئیدی در زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان بود. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون-پیگیری سه‌ماهه با گروه کنترل و با هدف کاربردی بود. جامعة ‌آماری شامل زنان مبتلا به افسردگی پس‌ از زایمان بود که در سال 98 به مراکز سلامت غرب استان البرز مراجعه کرده بودند. 45 نفر از مراجعان که افسردگی آن‌ها با مقیاس افسردگی پس از زایمان ادینبورگ (EPDS) تأیید شد، به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و به روش نمونه‌گیری تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هر گروه 15 نفر) جای‌دهی شدند. گروه‌ها برای پیش‌آزمون-پس‌آزمون-پیگیری به نسخة فارسی مقیاس افکار پارانوئیدی گرین (GPTS) به‌صورت داوطلبانه پاسخ دادند. بعد از پیش‌آزمون، اعضای گروه آزمایش 1 درمان شناختی-رفتاری و گروه آزمایش 2 درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد دریافت ‌کردند، اما گروه کنترل هیچ نوع مداخله‌ای را دریافت ‌نکرد. از روش تحلیل‌ کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی، با نرم‌افزار 24-SPSS استفاده‌ شد. میانگین و انحراف ‌معیار افکار پارانوئیدی، در پیش‌آزمون 76/10±76/116، در پس‌آزمون 31/12±29/106 و در پیگیری 38/21±04/99 بود. همچنین میانگین نمرات در گروه‌های پس‌آزمون و پیگیری در گروه‌های آزمایش شناختی-رفتاری و پذیرش و تعهد، کمتر از گروه کنترل بوده ‌است. تفاوت میانگین بین گروه‌های آزمایش شناختی-رفتاری با گروه کنترل، معنادار نبوده (158/0P=)، اما تفاوت میانگین بین گروه‌های آزمایش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با گروه کنترل، معنادار بوده ‌است (000/0P=). در مرحلة پیگیری نیز نتایج تکرار شد. با توجه به اثربخشی معنادار درمان مبتنی‌ بر پذیرش و تعهد پیشنهاد می‌شود این درمان، برای کاهش افکار پارانوئیدی در زنان مبتلا به افسردگی پس ‌از زایمان، درمان ترجیحی درنظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of Cognitive Behavioral Therapy and Acceptance and Commitment Therapy on Paranoid Thoughts in Women with Postpartum Depression

نویسندگان [English]

  • saeedeh sadeghirad 1
  • parisa peyvandi 2
  • Fateme Mohammadi shir mahale 3
  • Marjan Hossein zade taghvai 3
  • Ahmad Borjali 4

1 Phd Student,, Department of Psychology, Unit Karaj, Islamic Azad University

2 Assistant Professor, Department of Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran

3 Assistant Professor, Department of General Psychology, Unit Karaj, Islamic Azad University, Karaj, Iran.

4 Associate Professor, Department of Psychology, Psychology and Educational Science Faculty, Allameh Tabatabaee University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The aim of this study was to compare the effectiveness of cognitive behavioral therapy and acceptance and commitment therapy on paranoid thoughts in women with postpartum depression, and the aim was practical. The method of this paper was quasi-experimental with a pretest-posttest design and a 3-month follow-up with the control group. The statistical population included all women with postpartum depression who presented to health centers in the western part of Alborz province in 2019. From the community, 45 of these patients, whose depression was confirmed using the Edinburgh Postpartum Depression Scale (EPDS), were selected by an available sampling method and by random sampling into two groups for experiments and a control group (15 people in each group) were included. For the pretest-posttest follow-up, all groups voluntarily answered the Persian version of the Green Paranoid Thoughts Scale (GPTS), and members of experimental group 1 received cognitive-behavioral therapy sessions, and members of experimental group 2 received acceptance and commitment therapy. However, the control group received no intervention. Analysis of covariance and Bonferroni test were performed using spss-24 software. The means and standard deviations of paranoid thoughts were 116.76±10.76 at pretest, 106.29±12.31 at posttest, and 99.04±21.38 at follow-up. The mean scores of the cognitive behavioral therapy and acceptance and commitment groups were also lower than those of the control group at posttest and follow-up. The mean difference between the cognitive-behavioral experimental groups and the control group was not significant (P=0.158), but the mean difference between the acceptance and commitment therapy experimental groups and the control group was significant (P=0.000). The results were repeated in the follow-up mode. Considering the significant efficacy of acceptance and commitment therapy, it is recommended that this treatment should be considered as the preferred treatment for reducing paranoid thoughts in women with postpartum depression.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Postpartum Depression
  • Paranoid Thoughts
  • Acceptance and Commitment Therapy
  • Cognitive-Behavioral Therapy
اژه‌ای، ج.، صیادشیرازی، م.، غلامعلی لواسانی، م.، و کسایی اصفهانی، ع. (1397). مقایسۀ اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش علائم اضطراب مادران دارای کودکان اتیسم. مجلۀ روان‌شناسی. 22(1)، 21-3.
ایزدی، م.، و رسولی، آ. (1398). اثربخشی روان‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد در بهبود افسردگی و کیفیت خواب زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان. مجلۀ پژوهش پرستاری ایران. 14(1)، 28-21.
باخ، پ.، و موران، د. ج. (1396). اکت در عمل: مفهوم‌پردازی مورد در درمان پذیرش و تعهد. ترجمۀ سارا کمالی و نیلوفر کیان راد. تهران: ارجمند.
رشوانلو، ف.، اسفندیاری، س.، و امانی، م. (1394). افکار پارانوئیدی در معلمان: نقش عوامل جمعیت شناختی. اولین همایش ملی سوادآموزی و ارتقای سلامت. 1(1)، 204-201.
سواری، حسن. (1391). مقایسۀ اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و ذهن‌آگاهی بر پیشگیری از عود و سلامت‌روان مصرف‌کنندگان کراک. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی. ، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی.
عبدالمحمدی، ک.، غدیری صورمان‌آبادی، ف.، چوبداری، ع.، و سید پورمند، ن. (1397). تفکرات پارانوئید و حرمت خود در دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله‌ای. فصلنامۀ سلامت روان کودک. 5(3)، 145-137.
عزیزی، س. (1397). مقایسۀ تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) با درمان شناختی-رفتاری (CBT)، بر کاهش خشم دانشجویان افسرده، با توجه به سطح تحول روانی معنوی آن‌ها. پایان‌نامۀ دکتری روان‌شناسی بالینی. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تربیت مدرس.
عظیمی لولتی، ح.، دانش، م.، حسینی، ش.، خلیلیان، ا.، و ضرغامی، م. (1384). افسردگی پس از زایمان در زنان مراجعه‌کننده به مراکز سلامت ساری. مجلۀ روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران. 11(1)، 42-31.
کاظمینی، م.، بختیاری، م.، و نوری، م. (1396). اثربخشی گروه‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر درمان افسردگی پس از زایمان و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی مادران. مجلۀ بالینی پرستاری و مامایی. 6(4)، 31-20.
کل‌العماد، ف. س.، کراسکیان موجمباری، آ.، و بهرامی هیدجی، م. (1397). تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس افکار پارانوئیدی گرین و همکاران. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 9(31)، 110-97.
گلزار، ا.، قلی‌زاده، ز.، سهرابی، ا.، کیانی، م. ع.، شمس علیزاده، ن.، و اصغرنژاد، س. (1392). اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر درمان افسردگی پس از زایمان و سه عامل پویشی تعارضات وابستگی، خشم و مادری در مادران افسرده پس از زایمان. مجلۀ مامائی و نازائی زنان ایران. 16(52)، 8-17.
لیهی، ر. ا. (1387). فنون شناخت درمانی: راهنمایی برای روان‌درمانگران. ترجمۀ لادن فتی و همکاران. تهران: دانژه.
محمدی، ا.، زرگر، ف.، امیری، ع.، محرابی، ع.، اکبری، م.، بقولی، ح.، تویسرکانی راوی، م.، امیری، م.، میرزایی، م.، نونهال، س.، و طاهری‌فر، ز. (1395). مقدمه‌ای بر نسل سوم: درمان‌های شناختی-رفتاری. تهران: انتشارات ارجمند.
نوروزی، ز.، و محمدی، م. (1392). پیش‌بینی افسردگی پس از زایمان براساس سابقۀ اضطراب، افسردگی و پیوند والدینی در زنان زایمان‌کرده، مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی-درمانی شیراز. مجلۀ علوم پزشکی رازی. 21(127)، 30-24.
نیک‌پور، م. (1391). ارتباط نوع زایمان با افسردگی پس از زایمان. مجلۀ اصول بهداشت روانی. 14(53)، 53-46.
نیکوگفتار، م.، و خانعلی‌لو، ر. (1396). مقایسۀ اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش نشانه‌های افسردگی بیماران زن مبتلا به ام اس. مجلۀ تحقیقات علوم رفتاری. 15(1)، 66-59.
ویسانی، ی.، و سایه‌میری، ک. (1391). بررسی میزان شیوع افسردگی پس از زایمان در ایران به روش مرور سیستماتیک و متاآنالیز. مجلۀ مامایی و نازایی زنان ایران. 15(14)، 29-21.
ویلسون، ر.، و برنچ، ر. (1393). درمان رفتاری-شناختی به زبان ساده. ترجمۀ زهره خسروی و سمیه رضایی. تهران: نسل فردا.
eferences
Bai, Z., Luo, S., Zhang, L., Wu, S., & Chi, I. (2020). Acceptance and commitment therapy (ACT) to reduce depression: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 260, 728–737.
Bloy, S., Oliver, J. E., & Morris, E. (2011). Using acceptance and commitment therapy with people with psychosis: A Case Study. Clinical Case Studies, 10(5), 347–359.
Carvalho, C. B., Pereira, V., Sousa, M., da Motta, C., Pinto-Gouveia, J., Caldeira, S. N., Peixoto, E. B., & Fenigstein, A. (2014). Paranoia in the general population: a revised version of the general paranoia scale for adolescents. European Scientific Journal, 10(23), 128-141
Darrell-Berry, H., Bucci, S., Palmier-Claus, J., Emsley, R., Drake, R., & Berry, K. (2017). Predictors and mediators of trait anger across the psychosis continuum: The role of attachment style, paranoia and social cognition. Psychiatry Research, 249, 132-138.
Fenigstein, A., & Vanable, P. A. (1992). Paranoia and self-consciousness. Journal of personality and social psychology, 62(1), 129-138.
Freeman, D., & Garety, P. (2006). Helping patients with paranoid and suspicious thoughts: A cognitive–behavioural approach. Advances in Psychiatric Treatment, 12(6), 404-415.
Green, C. E., Freeman, D., Kuipers. E., Bebbington. P., Fowler, D., Dunn, G., & Garety, P. A. (2008). Measuring ideas of persecution and social reference: the Green et al. Paranoid Thought Scales (GPTS). Psychological Medicine, 38(1), 101-111.
Kettunen, P., Koistinen, E., & Hintikka, J. (2014). Is postpartum depression a homogenous disorder: time of onset, severity, symptoms and hopelessness in relation to the course of depression? BMC Pregnancy and Childbirth, 14, 402.
Key, F. A., Craske, M. G., & Reno, R. M. (2003). Anxiety-based cognitive-behavioral therapy for paranoid beliefs. Behavior Therapy, 34(1), 97–115. 
Natalie, C. T., Mustafa, S., & Alicia, E. M. (2019). Brief acceptance-based therapy for women with high-risk pregnancies: Uncontrolled pilot of an intervention for inpatients. Journal of Contextual Behavioral Science, 14(1), 127-135.
Pawluski, J. L., Lonstein, J. S., & Fleming, A. S. (2017). The Neurobiology of Postpartum Anxiety and Depression. Trends in Neurosciences, 40(2), 106-120.
RocíoCoto, L., ConcepciónFernández, R., & SoniaGonzález, F. (2020). Acceptance and commitment therapy in group format for anxiety and depression. A systematic review. Journal of Affective Disorders, 263, 107-120.
Pot-Kolder, R., Geraets, C., Veling, W., van Beilen, M., Staring, A., Gijsman, H. J., Delespaul, P., & van der Gaag, M. (2018). Virtual-reality-based cognitive behavioural therapy versus waiting list control for paranoid ideation and social avoidance in patients with psychotic disorders: a single-blind randomised controlled trial. The Lancet Psychiatry, 5(3), 217–226.
Siobhan, L., Christine, B., Amanda, S., Ashlee, B.G., Aileen, Z.C., Megan, H., Amy, E.J., HilaHas, K., Alison, M., Christopher, H., Alan, G., Jeannette, M., Marie-Paule, A., Gavin, A., & Jill, M.N. (2019). A randomised controlled trial of ‘MUMentum postnatal’: Internet-delivered cognitive behavioural therapy for anxiety and depression in postpartum women. Behaviour Research and Therapy, 116(1), 94-103.
Tannous, L., Gigante, L., Fuchs, S., & Busnello, E. (2008). Postnatal depression in Southern Brazil: prevalence and its demographic and socioeconomic determinants. BMC Psychiatry, 8(1), 1-11.
Udachina, A., Varese, F., Myin-Germeys, I., & Bentall, R. P. (2014). The role of experiential avoidance in paranoid delusions: an experience sampling study. The British Journal of Clinical Psychology, 53(4), 422–432.
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 13، شماره 1
1401
صفحه 271-286
  • تاریخ دریافت: 09 بهمن 1399
  • تاریخ بازنگری: 14 اسفند 1399
  • تاریخ پذیرش: 24 اسفند 1399
  • تاریخ اولین انتشار: 12 اردیبهشت 1401
  • تاریخ انتشار: 01 خرداد 1401