اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کاهش نشانه‌های قبل از قاعدگی و اضطراب

رضایی, مونا; دانش, عصمت; سلیمی نیا, نرگس

doi:10.22059/japr.2022.306278.643579

اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کاهش نشانه‌های قبل از قاعدگی و اضطراب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی، گروه روان‌شناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

² استاد، گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³ استادیار، گروه روان‌شناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

10.22059/japr.2022.306278.643579

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کاهش نشانه‌های قبل از قاعدگی و اضطراب زنان انجام گرفت. روش این پژوهش کاربردی و از نوع نیمه‌آزمایشی و طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون-پیگیری با گروه گواه بود. جامعۀ آماری پژوهش حاضر شامل تمامی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال 1396 بود که از میان آن‌ها 30 نفر که ملاک‌های ورود به پژوهش را دارا بودند، به روش نمونه‌برداری هدفمند انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس سنجش نشانه‌های قبل از قاعدگی (MPSS) دل‌آرا و همکاران (1390) و پرسشنامۀ اضطراب کتل (CAS) بود. پس از آموزش هشت جلسه مهارت ذهن‌آگاهی به گروه آزمایش، داده‌های حاصل از اجرای پرسشنامه‌ها در سه مرحلۀ پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر به‌وسیلۀ برنامۀ SPSS نسخۀ 22 تحلیل شد. آموزش گروهی ذهن‌آگاهی موجب کاهش نشانه‌های قبل از قاعدگی (46/34=F، 0001/0P=) و اضطراب (54/33=F، 0001/0P=) در دانشجویان زن شد و اثربخشی روش ذهن‌آگاهی در یک دورۀ پیگیری سه‌ماهه پایدار بود. براساس نتایج پژوهش حاضر، آموزش گروهی مبتنی بر ذهن‌آگاهی روش مؤثری برای کاهش نشانه‌های قبل از قاعدگی و اضطراب زنان است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22518126.1401.13.1.13.1

عنوان مقاله [English]

The Efficacy of Group Mindfulness-Based Stress Reduction Training on Premenstrual Symptoms and Anxiety

نویسندگان [English]

Mona Rezaee ¹
Esmat Danesh ²
Narges Saliminia ³

¹ M.A in Clinical Psychology, Department of Psychology, Karaj branch, Islamic Azad University, Karaj Iran.

² Department of Clinical Psychology, Educational Science and Psychology Faculty, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

³ Department of Psychology, Karaj branch, Islamic Azad University, Karaj Iran.

چکیده [English]

The aim of this study was to examine the effectiveness of a mindfulness-based group stress reduction training on premenstrual symptoms and anxiety in women. This study was a practical and quasi-experimental design with pretest-posttest follow-up and a control group. The statistical population of this study included all female students of Islamic Azad University, Karaj Branch in 2017, of which 30 eligible subjects were selected by the purposive sampling method and replaced into two experimental and control groups. The study instruments were measurement of the Premenstrual Syndrome Scale (MPSS) by Delara et al. (2011) and the Cattell Anxiety Scale (CAS). After the implementation of 8 sessions of Cognitive Disease-Based Mindfulness Therapy in the experimental group, the data obtained from the implementation of questionnaires in three phases: Pretest, Posttest, and Follow-up, were analyzed using repeated measures analysis of variance with SPSS version 22. The results showed that group mindfulness training decreased premenstrual symptoms (F=34.46, P=0.0001) and anxiety (F=33.54, P=0.0001) in female students, and the effectiveness of the mindfulness method was maintained in the three-month follow-up period. The results of the present study indicate that mindfulness-based group training is an effective method to reduce premenstrual symptoms and anxiety.

کلیدواژه‌ها [English]

Anxiety
Mindfulness
Premenstrual Symptoms

مراجع

اسدی، ح.، حسینی رضی، ث.، و جلیلی، پ. (1391). پیش‌بینی خطر خودکشی دانشجویان براساس اعتقادات مذهبی، حمایت اجتماعی، راهبردهای مقابله‌ای و سلامت عمومی. فصلنامۀ روان‌شناسی کاربردی. 6(4)، 101-87.

انجمن روان‌پزشکی آمریکا (1393). راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی. ترجمۀ یحیی سیدمحمدی. تهران: انتشارات روان.

آفتاب، ر. (1395). نقش میانجی‌گر دشواری‌های بین‌فردی در رابطۀ بین اجتناب تجربی با افسردگی و اضطراب. فصلنامۀ روان‌شناسی کاربردی. 10(4)، 542-523.

آقایوسفی، ع. ر.، اورکی، م.، زارع، م.، و ایمانی، س. (1392). اثربخشی ذهن‌آگاهی بر کاهش استرس، اضطراب و افسردگی در سوءمصرف‌کنندگان مواد. فصلنامۀ اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی. 7(27)، 26-17.

پسندیده، ر.، و ابوالمعالی الحسینی، خ. (1395). اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر افزایش بهزیستی. فصلنامۀ اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی. 11(41)، 16-7.

جلالی، د.، آقایی، ا.، طالبی، ه.، و مظاهری، م. ع. (1394). مقایسۀ اثربخشی آموزش شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بومی‌شده و آموزش شناختی رفتاری بر نگرش‌های ناکارآمد و عواطف شغلی کارکنان. فصلنامۀ پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری. 5(1)، 20-1.

داودوندی، م.، نوابی‌نژاد، ش.، و لطفی کاشانی، ف. (1390). اثربخشی آموزش گروهی شناختی-رفتاری در کاهش علائم جسمانی سندرم پیش از قاعدگی. فصلنامۀ علوم پزشکی. 21(2)، 120-114.

دل‌آرا، م.، غفرانی‌پور، ف.، آزاد فلاح، پ.، طوافیان، ص.، کاظم‌نژاد، ا.، و کوشکی، م. (1390). طراحی و روان‌سنجی مقیاس سنجش سندرم قبل از قاعدگی در نوجوانان دبیرستانی شهرستان سبزوار. دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی. 3(4)، 62-55.

دهستانی، م. (1394). اثربخشی آموزش کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر افسردگی، اضطراب و افسردگی دانش‌آموزان دختر. فصلنامۀ اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی. 10(37)، 56-47.

دهقانی، م.، اسماعیلیان، ن.، اکبری، ف.، حسنوند، م.، نیک‌منش، ا. (1393). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی و ساختار عاملی پرسشنامۀ پنج‌وجهی ذهن‌آگاهی. مجلۀ اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی. 9(33)، 87-77.

شیتز، م. گ. (1392). رفتاردرمانی دیالکتیکی برای تنظیم هیجان‌ها و رفتارهای ناشی از آن. ترجمۀ شیرین ایزدی و مهناز غیاثی. تهران: ارجمند.

شیدایی اقدم، ش.، و فاطمی‌پور، ح. ر. (1396). تأثیر آموزش توجه‌آگاهی بر کاهش اضطراب امتحان دانشجویان. مجلۀ اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی. 12(45)، 76-67.

قربانی، ن. (1392). من به روایت من. تهران: انتشارات بینش نو.

مروتی شریف‌آباد.، م. ع.، کریمیان کاکلکی، ز.، بکایی، م.، الجناب، ب.، گراپلو، س.، و متقی، ب. (1393). بررسی فراوانی تظاهرات بالینی نشانگان قبل از قاعدگی در زنان متأهل جوان شهر یزد. سلامت جامعه. 8(3)، 53-45.

نادری، ی.، پرهون، ه.، حسنی، ج.، و صناعی، ه. (1394). اثربخشی ذهن‌آگاهی بر راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان و اضطراب و افسردگی بیماران مبتلا به افسردگی اساسی. مجلۀ روان‌شناسی کاربردی. 9(35)، 26-17.

هاشمی، ی.، طالع‌پسند، س.، و علوی، ک. (1393). ویژگی‌های روان‌سنجی ابزار غربال‌گری نشانگان پیش‌قاعدگی در دانشجویان دختر دانشگاه سمنان. مجلۀ دانشکدۀ پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران (حیات). 20(2)، 96-82.

هومن ح. ع.، وطن‌خواه، ح. ر.، حاتمی‌کیا، ا.، و احمدی سرتختی، عمادالدین (1390). همترازسازی دو آزمون اضطراب کتل و اشپیلبرگر در دبیرستان‌های شهر تهران. تحقیقات روان‌شناختی. 3(11).

Cattell, R. B., Scheier, I. H. (1963). Handbook for the IPAT Anxiety Scale Questionnaire. Institute for Personality & Ability Testing, Stanford University, California.

Chin, L. N., & Nambiar, S. (2017). Management of premenstrual syndrome. Obstetrics, Gynaecology & Reproductive Medicine, 27(1), 1-6.

Fassbinder, E., Schweiger, U., Martius, D., Brand-de Wilde, O., & Arntz, A. (2016). Emotion Regulation in Schema Therapy and Dialectical Behavior Therapy. Frontiers in Psychology, 7, 1373.

Feigenbaumi, J. (2008). Dialectical behavior therapy. Psychiatry, 7(3), 112-116.

Grecucci, A., Pappaianni, E., Siugzdaite, R., Theuninck, A., & Job, R. (2015). Mindful emotion regulation: Exploring the neurocognitive mechanisms behind mindfulness. BioMed Research International, 2015, Vol. 2015, Article ID 670724, pp. 9-43.

Haverkamp, G. L., Torensma, B., Vergouwen, A. C., & Honig, A. (2015). Psychological Distress in the Hospital Setting: A Comparison between Native Dutch and Immigrant Patients. PLoS One, 10(6), e0130961.

Hofmann, S. G., Sawyer, A. T., Witt, A. A., & Oh, D. (2010). The effect of mindfulness-based therapy on anxiety and depression: A meta-analytic review. Journal of consulting and clinical psychology, 78(2), 169-183.

Hölzel, B. K., Carmody, J., Vangel, M., Congleton, C., Yerramsetti, S. M., Gard, T., & Lazar, S. W. (2011). Mindfulness practice leads to increases in regional brain gray matter density. Psychiatry Research: Neuroimaging, 191(1), 36-43.

Jarosz, A. C., & El-Sohemy, A. (2019). Association between Vitamin D Status and Premenstrual Symptoms. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 119(1), 115-123.

Kabak-Zinn, J. (2012). Mindfulness for Beginners: Reclaiming the Present Moment and Your Life. Sounds True, University of Massachusetts, Massachusetts.

Kleinstäuber, M., Witthöft, M., & Hiller, W. (2012). Cognitive-behavioral and pharmacological interventions for premenstrual syndrome or premenstrual dysphoric disorder: a meta-analysis. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings, 19(3), 308–319.

Ko, C. H., Long, C. Y., Chen, S. Y., Chen, I. J., Huang, T. H., & Yen, J. Y. (2013). Depression, irritability, and anxiety in women with premenstrual dysphoric disorder. International journal of psychiatry in medicine, 46(1), 39-55.

Lienhart, C. (2019). The relationship between mindfulness, self-compassion and body appreciation. EXPLORE. Journal of Science and Healing, 10, 193-195.

Linardon, J. (2019). Can acceptance, mindfulness, and self-compassion be learned by smartphone apps? A systematic and meta-analytic review of randomized controlled trials. Behavior Therapy (IF4.183), Pub Date: 2020-07-01.

Malinowski, A. S., Veselka, L., & Atkinson, B. E. (2017). An investigation of vulnerability factors for depression. Personality and Individual Differences, 107, 126-130.

Marchand, W. R. (2012). Mindfulness-based stress reduction, mindfulness-based cognitive therapy, and Zen meditation for depression, anxiety, pain, and psychological distress. Journal of Psychiatric Practice, 18(4), 233-252.

Michalak, J., Burg J., & Heidenreich T. (2012). Don’t forget your body: Mindfulness, embodiment, and the treatment of depression. Mindfulness, 3(3), 190-199.

Mohamadirizi, S., & Kordi, M. (2013). Association between menstruation signs and anxiety, depression, and stress in school girls in Mashhad in 2011-2012. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 18(5), 402-407.

Nillni, Y. I., Toufexis, D. J., & Rohan, K. J. (2011). Anxiety sensitivity, the menstrual cycle, and panic disorder: a putative neuroendocrine and psychological interaction. Clinical Psychology Review, 31(7), 1183-1191.

Rapkin, A. J. (2013). Premenstrual dysphoric disorder and severe premenstrual syndrome in adolescents. Pediatric Drugs. 15(3), 191-202.

Stonerock, G. L., Hoffman, B. M., Smith, P. J., & Blumenthal, J. A. (2015). Exercise as Treatment for Anxiety: Systematic Review and Analysis. Annals of Behavioral Medicine: A Publication of the Society of Behavioral Medicine, 49(4), 542-556.

Vollestad, J., Sivertsen, B., & Nielsen, G. H. (2011). Mindfulness-based stress reduction for patients with anxiety disorders: evaluation in a randomized controlled trial. Behavior Research and Therapy, 49(4), 281-288.

Wilson, J. M., Weiss, A., & Shook, N. J. (2020). Mindfulness, self-compassion, and savoring: Factors that explain the relation between perceived social support and well-being. Personality and Individual Differences, 152, 109568.

Yesildere Saglam, H., & Orsal, O. (2020). Effect of exercise on premenstrual symptoms: A systematic review. Complementary Therapies in Medicine, 48, 102-172.

Yonkers, K. A., & Simoni, M. K. (2018). Premenstrual disorders. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 218(1), 68-74.