اثربخشی مداخلۀ روان‌شناسی مثبت‌نگر بر شادکامی و تفکر مثبت در بیماران روانی مزمن

حریفی, اسما; ثناگوی محرر, غلامرضا; شیرازی, محمود

doi:10.22059/japr.2022.322478.643818

اثربخشی مداخلۀ روان‌شناسی مثبت‌نگر بر شادکامی و تفکر مثبت در بیماران روانی مزمن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی ، زاهدان، ایران

² استادیارگروه روان‌شناسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی ، زاهدان، ایران

³ دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی،گروه روان‌شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

10.22059/japr.2022.322478.643818

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، اثربخشی مداخله روان‌شناسی مثبت‌نگر بر شادکامی و تفکر مثبت در بیماران روانی مزمن مرکز شبانه‌روزی مهرآنای شهر زاهدان بود. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش جمع‌آوری اطلاعات از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ بیماران روانی مزمن زن مرکز شبانه‌روزی مهرآنای شهر زاهدان در سال 1400-1399 است که از میان آن‌ها 30 نفر (15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه در انتظار درمان) به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش شامل پرسشنامه‌های شادکامی آکسفورد (OHI) و مقیاس تفکر مثبت (PTS) بود. مداخلۀ روان‌شناسی مثبت‌نگر در هشت جلسه (جلسۀ 5/1 ساعته) به مدت سه هفته برای گروه آزمایش برگزار شد. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها، از روش‌های آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس چندمتغیره) استفاده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS21 انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد مداخلۀ روان‌شناسی مثبت‌نگر موجب افزایش شادکامی و تفکر مثبت در بیماران روانی مزمن در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل با سطح معناداری 001/0 می‌شود؛ بنابراین توجه به اهمیت مداخلۀ روان‌شناسی مثبت‌نگر بر شادکامی و تفکر مثبت در بیماران روانی مزمن یکی از ضرورت‌های پژوهش محسوب می‌شود و می‌توان از مداخلۀ روان‌شناسی مثبت‌نگر به‌عنوان بخشی از برنامه‌های توانمندسازی بیماران روانی مزمن استفاده کرد و برگزاری دوره‌هایی در این زمینه توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22518126.1401.13.2.21.1

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Positive Psychology Intervention on Happiness and Positive Thinking in Chronically Mentally Ill People

نویسندگان [English]

Asma Harifi ¹
Gholamreza Sanagouye Moharer ²
Mahmoud Shirazi ³

¹ Ph.D Student in Psychology, Department Of Psychology, Zahedan Branch, Islamic Azad University , Zahedan, Iran

² Department Of Psychology,Zahedan Branch, Islamic Azad University ,Zahedan, Iran

³ Department Of Psychology, Faculty Of Educational and Psychology, University Of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran

چکیده [English]

The aim of the current study was to determine the effectiveness of positive psychology intervention on happiness and positive thinking among chronically mentally ill people in Mehrana Boarding Center in Zahedan. The research method was applied in terms of objective and data collection method as semi-experimental type with a pre-test-post-test design with a control group. The statistical population includes all female chronically mentally ill patients of Mehrana boarding center in Zahedan city in 2020-2021, of which 30 subjects (15 subjects in the experimental group and 15 subjects in the group waiting for treatment) were selected according to the available sampling method. Instruments used in the study included the Oxford Happiness Questionnaire (OHI) and the Positive Thinking Scale (PT). The positive psychology intervention was delivered in 8 sessions (1.5 hours) over 3 weeks for the experimental group. Descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (multivariate covariate analysis) were used to analyze the data. Data analysis was performed using SPSS-21 software. The results of the study showed that the intervention of positive psychology increased the feeling of happiness and positive thinking in chronically mentally ill patients in the experimental group compared to the control group with a significance level of 0.001. Therefore, paying attention to the importance of positive psychology intervention on happiness and positive thinking in chronically mentally ill is considered as one of the necessities of research and it is possible to use positive psychology intervention as a part of empowerment programs for chronically mentally ill and hold a course in this field is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

Positive Psychology
Happiness
Positive Thinking

مراجع

ابراهیمی، ا.، ارجمندنیا، ع.، و افروز، غ. ع. (1396). ارزیابی اثربخشی برنامۀ آموزشی مبتنی بر روان‌شناسی مثبت‌نگر در افزایش رضایت شغلی معلمان مدارس استثنایی. فصلنامۀ توانمندسازی کودکان استثنایی. 8(22)، 87-79.

اخوان ملایری، ف.، نوغانی، م.، و مظلوم خراسانی، م. (1393). شبکه‌های اجتماعی مجازی و شادکامی. مطالعات بین‌رشته‌ای در رسانه و فرهنگ (رسانه و فرهنگ). 4(2)، 24-1.

الماسی، م. (1393). احساس شادکامی دختران شهر ایلام و عوامل مرتبط با آن. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان. 12(1)، 30-7.

برخوری، ح.، رفاهی، ژ.، و فرح‌بخش، ک. (1388). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی به شیوۀ گروهی بر انگیزۀ پیشرفت، عزت‌نفس و شادکامی دانش آموزان پسر پایۀ اول. فصلنامۀ رهیافتی نو در مدیریت آموزش. 2(5)، 144-131.

پورسردار، ن.، پورسردار، ف.، پناهنده، ع.، سنگری، ع.، و عبدی زرین، س. (1392). تأثیر خوش‌بینی (تفکر مثبت) بر سلامت روانی و رضایت از زندگی: یک مدل روان‌شناختی از بهزیستی. مجلۀ حکیم. 16(1)، 49-42.

تقی زاده، ا.، بدخشان، م(۱۳۹۶). مقیاس تفکر مثبت.فهرست ازمون های روانشناسی. انتشارات ازمون یار پویا.

ثنایی ذاکر، ب.(1380). روان درمانی و مشاوره گروهی. تهران: نشر چهر

جباری، م.، شهیدی، ش.، و موتابی، ف. (1393). اثربخشی مداخلۀ مثبت‌نگر گروهی در کاهش نگرش‌های ناکارآمد و افزایش میزان شادکامی دختران نوجوان. مجلۀ روان‌شناسی بالینی. 6(2)، 74-65.

حیدری اله‌آباد، ت.، طالع‌پسند، س.، و رحیمیان بوگر، ا. (1395). اثربخشی مداخلۀ آموزش مثبت‌نگر بر شادکامی، افسردگی، رضایت تحصیلی و پیشرفت تحصیلی. مجلۀ اصول بهداشت روانی. 21(6)، 386-379.

خلعتبری، ج.، و بهاری، ص. (1389). ارتباط بین تاب‌آوری و رضایت از زندگی. نشریۀ روان‌شناسی تربیتی. 1(2)، 94-83.

سرداری پور، م. (1377). اثربخشی سایکودرام گروهی بر اعتماد به نفس بیماران اسکیزوفرنی مزمن بستری در مرکز روانپزشکی رازی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران.

عباس‌زاده، م.، علیزاده اقدم، م.، کوهی، ک.، و علیپور، پ. (1391). انواع سرمایه‌ها، حلقۀ مفقوده در تبیین شادکامی دانشجویان دانشگاه تبریز. فصلنامۀ رفاه اجتماعی. 13(51)، 244-215.

علی‌پور، ا. و آگاه هریس، م. (1386). اعتبار و روایی فهرست شادکامی آکسفورد در ایرانی‌ها. فصلنامۀ روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی. 3(12)، 298-287.

قنبری هاشم آبادی، ب.، و ابراهیمی نژاد، م. (1390). تاثیر هنردرمانی گروهی بر مهارت ارتباط بین فردی زنان مبتلا به اختلالات روانی مزمن بستری در مرکز نگهداری و بازتوانی بیماران روانی مزمن. اصول بهداشت روانی, 13 (51), 229-222.

کوئیلیام، س. (1386). مثبت‌اندیشی و مثبت‌گرایی کاربردی. ترجمۀ فریده براتی سده و افسانه صادقی. تهران: نشر جوانۀ رشد.

نصیری تاکامی، غ.، نجفی، م.، و طالع‌پسند، س. (1399). مقایسۀ اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر و درمان شناختی رفتاری بر بهزیستی روان‌شناختی و افسردگی در نوجوانان با علائم افسردگی. پژوهش‌های مشاوره. 6(2)، 98-79.

Argyle, M., & Hills, P. (2000). Religious experiences and their relations with happiness and personality. International Journal for the Psychology of Religion, 10, 157–172.

Boehm, J. K., & Lyubomirsky, S. (2009). The promise of sustsinable happiness in S. J. Lopez (Ed.), Hand book of positive psychology (2^nd edm., pp 667- 677).Oxford: Oxford university press.

Chan, F. M. (2002). Developing information literacy in malaysian smart schools: resource–based learning as a tool to prepare todays students for tomorrow,s society. Paper presented at: Annual Conference of the International Association of School Librarianship. 5-9 August 2002; Petaling Jaya, Malaysia.

Diener, E., Suh, E. M., & Lucas, R. E. (2002). Subjective wellbeing: Three decades of progress. Psycholgical Bulletin, 125(5), 276-302.

Dockray, S., & Steptoe, A. (2010). Positive affect and psychobiological processes. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 35(1), 69-75.

Gerson, L. D., & Rose, L. E. (2012). Needs of persons with serious mental illness following discharge from inpatient treatment: patient and family views. Archives of psychiatric nursing, 26(4), 261-271.

Ghorashi, S., Bakhtiari, A., & Fard, F. (2016). The consideration of positive perspective psychotherapy on hard work and happiness of female students of high school city of Marand 2015. Journal of Counseling and Psychotherapy, 4(15), 60-75.

Hills, P., & Argyle, M. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: a compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and individual differences, 33(7), 1073-1082.

Hills, P., & Argyle, M. (2001). Happiness, introversion–extraversion and happy introverts. Personality and individual Differences, 30(4), 595-608.

Joseph, S. (2015). Positive psychology in practice: Promoting human flourishing in work, health, education, and everyday life. John Wiley & Sons.

Layous, K., Chancellor, J., Lyubomirsky, S., Wang, L., & Doraiswamy, P. M. (2011). Delivering happiness: Translating positive psychology intervention research for treating major and minor depressive disorders. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 17(8), 675-683.

Layous, K., Lee, H., Choi, I., & Lyubomirsky, S. (2013). Culture matters when designing a successful happiness-increasing activity: A comparison of the United States and South Korea. Journal of Cross-Cultural Psychology, 44(8), 1294-1303.

Lopez, J. (2013). The Encyclopedia of Positive Psychology. London: Wiley-Blackwell.

Martin, M. W. (2012). Happiness and the Good Life. New York: Routledge.

Schueller, S. M. (2012). Positive psychology. In Encyclopedia of Human Behavior: Second Edition (pp. 140-147). Elsevier Inc.

Seligman, M. E., Steen, T. A., Park, N., & Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: empirical validation of interventions. American psychologist, 60(5), 410.

Senf, K., & Liau, A. K. (2013). The effects of positive interventions on happiness and depressive symptoms, with an examination of personality as a moderator. Journal of Happiness Studies, 14(2), 591-612.

Sergeant, S., & Mongrain, M. (2014). An online optimism intervention reduces depression in pessimistic individuals. Journal of consulting and clinical psychology, 82(2), 263.

Sing, C. Y., & Wong, W. S. (2011). The effect of optimism on depression: The mediating and moderating role of insomnia. Journal of Health Psychology, 16(8), 1251-1258.

Taylor, S. E., Kemeny, M. E., Reed, G. M., Bower, J. E., & Gruenewald, T. L. (2000). Psychological resources, positive illusions, and health. American Psychologist, 55(1), 99.