مقایسة اثربخشی درمان هیجان‌مدار و درمان مثبت‌نگر بر رضایت زناشویی و احساس تنهایی زنان ازدواج‌کرده بدون رضایت والدین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارگروه روان‌شناسی و مشاره، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دانشجوی دکتری مشاوره ، گروه روان‌شناسی و مشاوره، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 استادیار گروه تخصصی مشاوره، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 استادیار گروه روانشناسی، مرکز آموزشی عالی اقلید، اقلید، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر مقایسة اثربخشی درمان هیجان‌مدار و درمان مثبت‌نگر بر رضایت زناشویی و احساس تنهایی زنان ازدواج‌کرده بدون رضایت والدین بود. در این پژوهش کاربردی از نوع طرح آزمایشی تک‌موردی از نوع خط پایة چندگانة ناهم‌زمان استفاده شد. جامعة آماری شامل زنانی بود که بدون رضایت والدین ازدواج کرده بودند. حجم نمونه شامل 6 نفر بود که به‌صورت دردسترس از میان زنان ازدواج‌کردة بدون رضایت والدین در سال 1400 در شهر خرم‌آباد انتخاب شدند. پروتکل درمان هیجان‌مدار و مثبت‌نگر در سه مرحلة خط پایه و 10 جلسه مداخلة 90 دقیقه‌ای و پیگیری در سه مرحله در سال 1400 اجرا شد. آزمودنی‌ها نیز در دو دستة 3 نفره (درمان هیجان‌مدار و مثبت‌نگر) به مقیاس‌های رضایت زناشویی (ENRICH) و احساس تنهایی (UCLA) پاسخ دادند. داده‌ها به روش ترسیم دیداری، شاخص تغییر پایا و فرمول درصد بهبودی تحلیل شدند. براساس یافته‌های پژوهش، میانگین میزان بهبودی در متغیر رضایت زناشویی به شرح زیر است: برای درمان هیجان‌مدار در مرحلة پس از درمان سه نفر 41/61 درصد و پیگیری 91/60 درصد، درمان مثبت‌نگر در مرحلة پس از درمان سه نفر 21/53 درصد و پیگیری 46/51 درصد، در متغیر احساس تنهایی برای درمان هیجان‌مدار در مرحلة پس از درمان سه نفر 36/58 درصد و پیگیری 9/58 درصد، درمان مثبت‌نگر در مرحلة پس از درمان سه نفر 56/59 درصد و پیگیری 76/59 درصد بود. با توجه به یافته‌های پژوهش، هردو درمان هیجان‌مدار و مثبت‌نگر بر رضایت زن اثرگذار بوده، اما درمان هیجان‌مدار تأثیر بیشتری داشته است. همچنین بر احساس تنهایی هردو درمان اثرگذار بوده است و تفاوت معناداری با یکدیگر نداشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of the Efficacy of Emotion-Focused Therapy and Positive Psychotherapy on Marital Satisfaction and Feelings of Loneliness in Married Women Without Parental Consent

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Sadri Damirchi 1
  • Zahra Moradi 2
  • Hosein Keshavarz Afshar 3
  • Seyed Reza Poorseyed 4
1 Department of Counseling, Faculty of Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.
2 Ph d student, Department of Psychology, Faculty of Humanities, University of Mohaghegh Ardebili. Ardebil, Iran.
3 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Science , University of Tehran, Tehran, Iran
4 Department of Psychology, Euclid Higher Education Center, Euclid, Iran
چکیده [English]

The aim of the present study was to compare the effectiveness of emotion-focused therapy and positive psychotherapy on marital satisfaction and feelings of loneliness in married women without parental consent. The present practical study used a single-case experimental design with multiple asynchronous baselines. The statistical population included women who were married without parental consent. The sample consisted of 6 individuals selected from among women married without parental consent in Khorramabad. Emotion-focused therapy and positive psychotherapy protocol were conducted during three baseline phases and 10 sessions of 90-minute intervention and follow-up in three phases in 2021, and subjects answered the Marital Satisfaction and Feelings of Loneliness scales in two groups of three. Data were analyzed using the visual drawing, reliable change index (RCI), and percent recovery formula. The results of the study indicated that the average rate of improvement in the marital satisfaction variable of emotion-oriented treatment at post-treatment for three individuals was 61.41% and at follow-up 60.91%, positive treatment, in the post-treatment for three people was 53.21 percent and for the follow-up 51.46%, in the variable of the feeling of loneliness, emotion-oriented treatment in the post-treatment for three people was 58.36% and for the follow-up 58.9%, positive treatment, in the post-treatment for three people was 59.56% and for the follow-up it was 59.76%. The results of the study show that both the emotion-focused and positive treatments had an effect on marital satisfaction, with the emotion-focused treatments having a stronger effect. In addition, both treatments had an effect on feelings of loneliness and there was no significant difference.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotion-Focused Therapy
  • Positive Treatment
  • Marital Satisfaction
  • Feeling of Loneliness
  • Marriage without Parental Consent

مراجع

بشرپور، س.، کاظمی، ن.، و صالحی، م. (1397). اثربخشی روان‌درمانی گروهی مثبت‌نگر بر خودمتمایزسازی و اضطراب مرگ در زنان مبتلا به سرطان پستان. مجلۀ علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. 25(5)، 38-26.
پورفرج عمران، م.، و رضازاده، ح. (1397). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر شادکامی و امید به زندگی بیماران سرطانی. فصلنامۀ فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی دانشگاه علامه. 9(33)، 136-119.
جانسون، س. (1396). تمرین زوج‌درمانی هیجان‌مدار. ترجمۀ فاطمه بهرامی، زهرا آذریان و عذرا اعتمادی. تهران: دانژه.
جاویدان، ل.، و اصلانی، ج. (1397). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر نشانه‌های اختلالات روانی و بهزیستی بیماران مبتلا به تصلب چندگانه (ام. اس.). مجلۀ مطالعات ناتوانی. 38(8)، 147-134.
جاویدی، ن. ا. (1393). اثربخشی زوج‌درمانی هیجان‌مدار بر بهبود رضایت زناشویی زوجین و کنترل رفتار خانواده. دوفصلنامۀ مشاورۀ کاربردی. 3(2)، 78-65.
جوکار، ب.، و سلیمی، ع. (1390). ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه مقیاس احساس تنهایی، اجتماعی و عاطفی بزرگسالان. مجلۀ علوم رفتاری. 5(4)، 317-311.
حسنی، ف.، نجارپوریان، س.، سماوی، س.، و سامانی، س. (1399). مقایسۀ اثربخشی زوج‌درمانی مثبت‌نگر و درمان کوتاه‌مدت راه‌حل‌محور بر بهزیستی روان‌شناختی و بهبود سازگاری زناشویی در خانواده‌های ساکن شهر شیراز. مجلۀ روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 11(42)، 72-59.
حیدری، ن.، و ساعدی، س. (1399). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر رضایتمندی زناشویی، سبک عشق‌ورزی و شادکامی زوجین. سلامت اجتماعی. 7(2)، 200-191.
دانش، ف.، مدنی، ی.، و میرشجاع، م. س. (1399). اثربخشی درمان مثبت‌نگر بر کاهش علائم افسردگی و اضطراب در زنان باردار. مجلۀ پیشرفت‌های نوین در روان‌شناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش. 3(23)، 116-98.
داورنیا، ر.، زهراکار، ک.، معیری، ن.، و شاکرمی، م. (1394). بررسی کارایی زوج‌درمانی هیجان‌مدار به شیوۀ گروهی بر کاهش فرسودگی زناشویی زنان. مجلۀ علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی. 25(2)، 140-132.
دیدنی، ر.، تبریزی، م.، مردانی راد، م.، و کرمی، ا. (1399). مقایسۀ اثربخشی درمان مثبت‌نگر و معنادرمانی بر احساسات مثبت نسبت به همسر و تعارضات زناشویی در زنان متأهل. پژوهشنامۀ روان‌شناسی مثبت. 1(31)، 98-83.
رحیم‌زاده، س.، پوراعتماد، ح.، عسگری، ع.، و حجت، م. (1390). مبانی مفهومی احساس تنهایی: یک مطالعۀ کیفی، روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 8(30)، 141-123.
شریفی کیا، ط.، آهنگری، ا.، عسکری، ز.، و طحان، م. (1398). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر احساس امیدواری و بهزیستی روان‌شناختی بیماران ویتیلیگو. مجلۀ رویش روان‌شناسی. 35(2)، 142-133.
شکری، آ.، شفیع‌آبادی، ع.، و دوکانه‌ای‌فرد، ف. (1400). مدل‌یابی ساخناری قدرت ایگو با موفقیت شغلی و میانجی‌گری رضایت زناشویی و عزت‌نفس. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. 12(45)، 238-213.
شیدان‌فر، ن.، نوابی‌نژاد، ش.، و فرزاد، و. (1396). مقایسۀ اثربخشی زوج‌درمانی هیجان‌مدار و ایماگوتراپی بر رضایتمندی زناشویی زوجین. مجلۀ روان‌شناسی خانواده. 4(2)، 88-75.
عسگری، م.، و ترکاشوند، ف. (1397). اثربخشی آموزش فنون مثبت‌نگری تلفیقی بر رضایت زناشویی زنان مراجعه‌کننده به مراکز درمانی. فصلنامۀ مطالعات روان‌شناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبایی. 8(31)، 112-91.
عصارزادگان، م.، و رئیسی، ز. (1398). اثربخشی آموزش مبتنی بر روان‌شناسی مثبت‌نگر بر کیفیت زندگی و شادکامی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. نشریۀ علمی روان‌شناسی سلامت. 30(2)، 116-97.
فاطمی اصل، ش.، گودرزی، م.، کریمی ثانی، پ.، و بوستانی‌پور، ع.(1398). اثربخشی زوج‌درمانی هیجان‌مدار بر احساس تنهایی زنان آسیب‌دیده از روابط فرازناشویی در شهرستان سلماس. مجلۀ دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. 20(76)، 57-48.
مرادی، ز.، صدری دمیرچی، ا.، کشاورز افشار، ح.، ودرگاهی، ش.(1401). تجربۀ زیستۀ زنان متأهل دارای ازدواج بدون رضایت والدین: یک معالعۀ پدیدارشناسی. فصلنامۀ فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی. 13(50)، 252-225.
میردریکوند، ف.، پناهی، ه‍.، و حسینی رمقانی، ن. ا. (1395). احساس تنهایی در سالمندان: نقش مهارت‌های ارتباطی، حمایت اجتماعی و ناتوانی عملکردی. مجلۀ روان‌شناسی پیری. 2(2)، 113-103.
نادری، ف.، و حق‌شناس، ف. (1388). رابطۀ تکانشگری و احساس تنهایی با میزان استفاده از تلفن همراه در دانشجویان. یافته‌های نو در روان‌شناسی. 4(12)، 121-111.
نیکنام، م. (1398). اثربخشی مداخلۀ مبتنی بر روان‌شناسی مثبت‌نگر بر سرسختی روان‌شناختی و استرس ادراک‌شدۀ زنان دارای همسر معتاد. فصلنامۀ پژوهش‌های نوین روان‌شناختی. 14(54)، 251-231.
Adamson, N. A. (2018). Emotionally focused therapy with couples facing breast cancer: a theoretical foundation and descriptive case study. Journal of Psychosocial Oncology, 31(6), 712-726.
Baños, R. M., Etchemendy, E., Mira, A., Riva, G., Gaggioli, A., & Botella, C. (2017). Online positive interventions to promote well-being and resilience in the adolescent population: A narrative review. Frontiers in psychiatry, 8, 10.
Blanchard, E. B., & Schwarz, S. P. (1988). Clinically significant changes in behavioral medicine. Behavioral Assessment, 10(61), 171-188.
Burgess Moser, M., Johnson, S. M., Dalgleish, T. L., Lafontaine, M. F., Wiebe, S. A., & Tasca, G. A. (2015). Changes in elationship-specific attachment in emotionally focused coupletherapy. Journal of Marital and FamilyTherapy, 42(8), 231-245.
Ermer, A. E., Segel-Karpas, D., & Benson, J. J. (2020). Loneliness trajectories and correlates of social connections among older adult married couples. Journal of Family Psychology, 34(8), 1014-1024.
Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56(3), 218.
Gehlerta, N. C, Schmidtb, CH. D., Giegerichc, V., & Luquet, W. (2017). Randomized controlled trial of imago relationship therapy: exploring statistical and clinical significance. John Carroll University. Carroll Collected. Faculty Bibliography, 17(13), 187-209.
Hajihasani, M., & Sim, T (2019). Marital satisfaction among girls with early marriage in Iran: emotional intelligence and religious orientation. International Journal of Adolescence and Youth, 24(3), 297-306.
Halford, W. K. (2001). Brief therapy for couples: Helping partners help themselves. Guilford press.
Hendrix, H., Hunt, H. L., Luquet, W., & Carlson, J. (2015). Using the imago dialogue to deepen couples therapy. The Journal of Individual Psychology, 71(8), 253–272.
Hou, Y., Jiang, F., & Wang, X. (2019). Marital commitment, communication and marital satisfaction: An analysis based on actor–partner interdependence model. International Journal of Psychology, 54(3), 369-376.
Jacobson, N. S., & Truax, P. (1992). Clinical significance: a statistical approach to defining meaningful change in psychotherapy research. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 59(8), 12-19.
Johnson, S. M., & Talitman, E. (1997). Predictors of success in emotionally focused marital therapy. Journal of Marital and Family Therapy, 23(2), 135-152.
Johnson, S. M. (2007). The contribution of emotionally focused couples therapy. Journal of Contemporary Psychotherapy, 37(1), 47-52.
Kelly, M., Zimmer-Gembeck, M. J., & Boislard-P, M. A. (2012). Identity, intimacy, status and sex dating goals as correlates of goal-consistent behavior and satisfaction in Australian youth. Journal of Adolescence, 35(6), 1441-1454.
Mund, M., & Johnson, M. D. (2020). Lonely Me, Lonely You: Loneliness and the Longitudinal Course of Relationship Satisfaction. Journal of Happiness Studies, 22(6), 1-23.
Muro, L., Holliman, R., & Luquet, W. (2016). Imago relationship therapy and accurate empathy development. Journal of Couple & Relationship Therapy, 15(19), 232–246.
Peng, Y. (2014). The use of recursive frame analysis on an emotionally focused couples therapy session. The Qualitative Report, 19(32), 1-25.
Qiu, S., Hannigan, B., Keogh, D., & Timulak, L. (2020). Learning emotion-focused therapy: certified emotion-focused therapists’ perspectives. Person-Centered & Experiential Psychotherapies, 19(4), 310-330.
Rashid, T., & Baddar, M. K. A. H. (2019). Positive psychotherapy: Clinical and cross-cultural applications of positive psychology. In L. Lambert & N. Pasha-Zaidi (Ed). Positive Psychology in the Middle East/North Africa (pp. 333-362). Springer International Publishing. Cham.
Russell, D., Peplau, L. A., & Cutrona, C. E. (1980). The revised UCLA Loneliness Scale: concurrent and discriminant validity evidence. Journal of Personality and Social Psychology, 39(3), 472-480.
Russell, D. W. (1996). UCLA Loneliness Scale (Version 3): Reliability, validity, and factor structure. Journal of Personality Assessment, 66(1), 20-40.
Soleimani F, (2014). Comparing Control Locus and Quality of Life in Couple with High and Low Marital Satisfaction. Journal of Life Science and Biomedicine, 4(2), 131-134.
Timulak, L., & Keogh, D. (2020). Emotion-focused therapy: A transdiagnostic formulation. Journal of Contemporary Psychotherapy, 50(1), 1-13.
Uliaszek, A., Rashid, T., & Williams, G., (2015). Group Therapy for University Students: A Randomized Control Trial of Dialectical Behavior Therapy and Positive Psychotherapy. Behaviour Research and Therapy, 23(11), 34-51.
Wiebe, S. A., & Johnson, S. M. (2017). Creating relationships that foster resilience in Emotionally Focused Therapy. Current Opinion in Psychology, 13, 65-69.
Williamson, H. C., & Lavner, J. A. (2020). Trajectories of marital satisfaction in diverse newlywed couples. Social Psychological and Personality Science, 11(5), 597-604.
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 13، شماره 3
آذر 1401
صفحه 181-204

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 تیر 1401
  • تاریخ بازنگری: 28 شهریور 1401
  • تاریخ پذیرش: 05 شهریور 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 01 آذر 1401
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار