اثربخشی آموزش مثبت‌اندیشی بر پذیرش و تعامل اجتماعی نوجوانان دختر شهرستان سرپل ذهاب

مولایی, جلال; چرامی, مریم; شریفی, طیبه; احمدی, رضا

doi:10.22059/japr.2023.328751.643945

اثربخشی آموزش مثبت‌اندیشی بر پذیرش و تعامل اجتماعی نوجوانان دختر شهرستان سرپل ذهاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری روان‌شناسی عمومی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

² دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

³ استادیار ، گروه روان‌شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

10.22059/japr.2023.328751.643945

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش مثبت‌اندیشی بر پذیرش و تعامل اجتماعی نوجوانان دختر شهرستان سرپل ذهاب بود. روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه و دورۀ پیگیری بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل نوجوانان 19-15 سالۀ دختر تحت پوشش ادارۀ بهزیستی شهرستان سرپل ذهاب در شش‌ماهۀ اول سال 1399 به تعداد 285 نفر بود. از میان جامعۀ آماری 40 نوجوان به‌صورت هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند (20 نوجوان در گروه آزمایش و 20 نوجوان در گروه گواه). نوجوانان حاضر در گروه آزمایش آموزش مثبت‌اندیشی (11 جلسه) را طی دو ماه و نیم دریافت کردند. پرسشنامه‌های استفاده‌شده در این پژوهش شامل پرسشنامۀ پذیرش اجتماعی (SIQ) و تعامل اجتماعی (SAQ) بود. داده‌های پژوهش به شیوۀ تحلیل واریانس آمیخته با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS-23 تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان می‌دهد آموزش مثبت‌اندیشی بر پذیرش اجتماعی (0001>P؛ 64/0=Eta؛ 82/63=F) و تعامل اجتماعی (0001>P؛ 66/0=Eta؛ 80/68=F) نوجوانان دختر تأثیر داشته است. بدین‌صورت که این مداخله به بهبود پذیرش و تعامل اجتماعی نوجوانان منجر شده است. براساس یافته‌ها، آموزش مثبت‌اندیشی با بهره‌گیری از مراقبۀ ذهن‌آگاهی، استفاده از قوت‌های خود، لذت‌بردن، تأیید خویشتن و بیان ارزش‌ها روشی کارآمد برای بهبود پذیرش و تعامل اجتماعی نوجوانان است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22518126.1401.13.4.19.3

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Positive Thinking Training on the Acceptance and Social Interaction of Female Adolescents in the Town of Sar-e-Pol-e-Zahab

نویسندگان [English]

Jalal Molaei ¹
Maryam Chorami ¹
Tayyebeh Sharifi ²
Reza Ahmadi ³

¹ Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran.

² Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran.

³ Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of positive thinking training on the acceptance and social interaction of female adolescents aged 15 to 19 in the city of Sar-e-Pol-e-Zahab. The study employed a quasi-experimental design with a pre-test, post-test, control group, and follow-up period. In the first six months of 2020, the statistical population of the study comprised 285 female adolescents who received assistance from the Organization of Wellbeing in the town of Sar-e-Pol-e Zahab. Forty adolescents were selected using a systematic sampling method and randomly assigned to experimental and control groups (20 adolescents in the experimental group and 20 in the control group). Over the course of two and a half months, the adolescents in the experimental group received positive thinking training (11 sessions). This study applied the Social Acceptance Questionnaire (SAQ) and the Social Interaction Questionnaire (SIQ). The study’s data were analyzed using mixed ANOVA and the SPSS-23 statistical software. Positive thinking training had a significant impact on female adolescents’ social acceptance (F=63.82; Eta=0.64, P<0001) and social interaction (F=68.80; Eta=0.66, p<0001), indicating that this intervention was successful in improving the adolescents’ social acceptant and interaction. Positive thinking training can be an effective method for improving adolescents' social acceptance and interaction, according to the findings of this study, by employing meditation, mindfulness, using one’s strengths, confirming the self, and stating one’s values.

کلیدواژه‌ها [English]

Positive Thinking Training
Social Acceptance
Social Interaction

مراجع

اسکندری پیله‌رود، س.، نجفیان‌پور، ب.، و نژادمحمدنامقی، ع. (1398). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر عزت‌نفس و امید به زندگی نوجوانان 12 تا 17 سال بدسرپرست و بی‌سرپرست. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. 20(2)، 33-24.

بیرامی، م.، موحدی، ی.، خرازی نوتاش، ه‍.، آلبرت، س. (1394). مقایسۀ پذیرش اجتماعی و سلامت عمومی در دانشجویان با و بدون اعتیاد به اینترنت. مجلۀ سلامت جامعه. 9(2)، 28-20.

پوررضوی، س.، و حافظیان، م. (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر سازگاری اجتماعی، هیجانی و تحصیلی دانش‌آموزان. روانشناسی مدرسه، 6(1)، 2648-4826.

پورسلمان، س.، اصغرنژاد فرید، ع. ا. (1399). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر مدیریت خشم و تاب‌آوری نوجوانان. خانواده‌درمانی کاربردی. 1(2)، 124-105.

تاج‌آبادی، ز.، دهقانی، ف.، و صالح‌زاده، م. (1399). نقش چشم‌انداز زمانی و طرد همسالان در پیش‌بینی رفتارهای پرخطر نوجوانان شهر یزد. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران. 8(2)، 141-129.

ثمری، ع. ا.، و لعلی‌فاز، ا. (1384). مطالعۀ اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر استرس خانوادگی و پذیرش اجتماعی. فصلنامۀ اصول بهداشت روانی. 25(3)، 55-47.

دهقان‌نژاد، س.، حاج‌حسینی، م.، و اژه‌ای، ج. (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر سازگاری اجتماعی و سرمایۀ روان‌شناختی دختران نوجوان ناسازگار. روان‌شناسی مدرسه، 6(1)، 67-49.

سادات، س.، و واحدی، ش. (1398). تأثیر آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر بهزیستی ذهنی دانش‌آموزان. تفکر و کودک. 10(1)، 123-101.

صادقی، م.، و بیرانوند، ز. (1396). تأثیر آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی به شیوۀ گروهی بر هیجان مثبت یادگیری و خودنظم‌دهی تحصیلی دانش‌آموزان دختر دورۀ اول متوسطه. راهبردهای شناختی در یادگیری. 5(9)، 159-137.

صالح صدق‌پور، ب.، محمودیان، م.، و سلیمانیان، ح. ر. (1388). بررسی تأثیر آموزش آموزه‌های قرآنی بر بهبود پذیرش اجتماعی. فصلنامۀ تخصصی پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرانی. 1(1)، 26-17.

صدری دمیرچی، ا.، و صمدی‌فرد، ح. ر. (1396). نقش همجوشی شناختی، ادراک تعامل اجتماعی و اجتناب شناختی در پیش‌بینی فرسودگی شغلی معلمان. دوفصلنامۀ شناخت اجتماعی. 6(2)، 104-88.

صفارحمیدی، ا.، حسینیان، س.، و زندی‌پور، ط. (1396). تأثیر آموزش مثبت‌اندیشی بر ادراک شایستگی و مهارت‌های اجتماعی کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست. سلامت روان کودک. 4(1)، 23-13.

صف‌آرا، م.، و معظم‌آبادی، م. (1396). اثربخشی آموزش مثبت‌اندیشی بر کاهش زورگویی و افزایش استقلال عاطفی نوجوانان شهر طبس. مطالعات روان‌شناسی بالینی. 8(29)، 176-161.

ظروفی، م. (1392). بررسی رابطۀ پذیرش اجتماعی با مهارت‌های اجتماعی بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شبستر. مطالعات جامعه‌شناسی. 5(19)، 110-91.

عظیمی، د.، شریعتمدار، آ.، و نعیمی، ا. (1397). اثربخشی آموزش سرسختی روان‌شناختی بر خودکارآمدی تحصیلی و پذیرش اجتماعی دانش‌آموزان. فصلنامۀ روان‌شناسی تربیتی. 14(48)، 102-87.

گل‌محمدنژاد بهرامی، غ.، و یوسفی سهزابی، غ. (1398). تأثیر آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر شادکامی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطۀ شهر مهربان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. 20(4)، 122-113.

گنجه، س. ع.، نامور، ه‍.، آقایوسفی، ع.، و نوابخش، م. (1399). تعیین کارکردهای اوقات فراغت در نوجوانان و جوانان و تأثیر عوامل روان‌شناختی بر آن. سلامت اجتماعی. 7(4)، 445-430.

مهرابی‌زاده هنرمند، م.، کریم‌نژاد، ف.، و رحیمی، ه‍. (1391). بررسی ارتباط خودکارآمدی و پذیرش اجتماعی با تیپ شخصیتی D در دانشجویان. فصلنامۀ رویش روان‌شناسی. 3(3)، 26-9.

هادیان، م. (1387). بررسی ارتباط ادراک اجتماعی و کنترل خشم. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. روان‌شناسی عمومی. دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه پیام‌نور اصفهان، ایران.

یکانی‌زاد، ا.، گل‌محمدنژاد بهرامی، غ.، و سلیمان‌نژاد، ا. (1397). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر سرمایۀ روان‌شناختی و شادزیستی دانش‌آموزان. سلامت روان کودک. 5(4)، 147-135.

Alto, M., Handley, E., Rogosch, F., Cicchetti, D., & Toth, S. (2018). Maternal relationship quality and peer social acceptance as mediators between child maltreatment and adolescent depressive symptoms: Gender differences. Journal of Adolescence, 63(2), 19-28. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.adolescence.2017.12.004

Antonopoulou, K., Chaidemenou, A., & Kouvava, S. (2019). Peer Acceptance and Friendships among Primary School Pupils: Associations with Loneliness, Self Esteem and School Engagement. Educational Psychology in Practice, 35(3), 339-351.

Bekhet, A. K., & Garnier-Villarreal, M. (2020). Effects of Positive Thinking on Dementia Caregivers’ Burden and Care-Recipients’ Behavioral Problems. Western Journal of Nursing Research, 42(5), 231-237.

Boyer, B. P., Nelson, J. A., Holub, S. C. (2021). Sex differences in the relation between body mass index trajectories and adolescent social adjustment. Social Development, 213(36), 978-982.

Celano, C. M., Freedman, M. E., Harnedy, L. E., Park, E. R., Januzzi, J. L., Healy, B. C., Huffman, J. C. (2020). Feasibility and preliminary efficacy of a positive psychology-based intervention to promote health behaviors in heart failure: The REACH for Health study. Journal of Psychosomatic Research, 139(17), 110-115.

Chang, E. C. (2020). Perfectionism as a predictor of positive and negative psychological outcomes: Examining a mediation model in younger and older adults. Journal of Counselling Psychology, 47(9), 18-26.

Chen, J. M., & Hamilton, D. L. (2015). Understanding diversity: The importance of social acceptance. Personality and Social Psychology Bulletin, 41(4), 586-598.

Crowne, D. P., & Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24(4), 349–354.

Feragen, K. B., Kvalem, I. L., Rumsey, N., & Borge, A. I. H. (2010). Adolescents with and without a facial difference: The role of friendships and social acceptance in perceptions of appearance and emotional resilience. Body Image, 7(4), 271-279.

Fulk, B. M., Brigham, F. J., Lohman, D. A. (2018). Motivation and self regulation: a comparison of students with learning and behavior problems, Remedical and Special Education, 19(6), 300-30.

Glass, C. V. (1994). Where is the mind? Constructi- vist and sociocultural perspectives on learning, information age. Greenwich: Publishing, Inc.

Hanoum, M., Prestiana, D. I., Meylinda, A., Septiningtyas, D. T., & Puspitasari, S. (2021). Training on Positive Thinking and Self-Efficiency in Writing Thesis. The First International Conference on Government Education Management and Tourism. Bandung, Indonesia.

Hua, W., & Meiting, L. (2021). Dramaturgical perspective mediates the association between parenting by lying in childhood and adolescent depression and the protective role of parent-child attachment. Child Abuse & Neglect, 114(22), 1049-1054.

Hunt, D., & Randhawa, B. (2019). Personality factors and ability groups. Perceptual &Motor Skills, 50(8), 902–908.

Jones, C. M., & Foli, K. J. (2018). Maturity in Adolescents with Type 1 Diabetes Mellitus: A Concept Analysis. Journal of Pediatric Nursing, 42(10), 73-80.

Kobayashi, H. (2000). Standardization perception of social; interaction questionnaire in Japan. Japanese Journal of Grouping Psychotherapy Psychodrama, 23(2), 67-89.

Kwon, Y-S. (2019). The Effects of Positive Thinking and Stress on the Ability for Interpersonal Relationship in Nursing Students. Indian Journal of Public Health Research & Development, 10(11), 4349-4355.

Lee, W. K., & Joo, Y. S. (2020). Adolescent extracurricular activity participation: Associations with parenting stress, mother–adolescent closeness, and social skills. Children and Youth Services Review, 116(17), 105-109.

Pratikto, H., Ongkowidjojo, Y.A.C. (2021). Positive Thinking against Students’ Stress who are Active in Student Organization During the Pandemic. International Seminar of Multicultural Psychology, 13(8), 145-152.

Rezeppa, T., Okuno, H., Qasmieh, N., Racz, S. J., Borelli, J. L., & Reyes, A. (2021). Unfamiliar Untrained Observers’ Ratings of Adolescent Safety Behaviors Within Social Interactions with Unfamiliar Peer Confederates. Behavior Therapy, 52(3), 564-576.

Rice, F., Riglin, L., Lomax, T., Souter, E., Potter, R., Smith, D. J., Thapar, A. K., & Thapar, A. (2019). Adolescent and adult differences in major depression symptom profiles. Journal of Affective Disorders, 243(?), 175-181.

Rivera, E., Timperio, A., Loh, V., Deforche, B., & Veitch, J. (2021). Important park features for encouraging park visitation, physical activity and social interaction among adolescents: A conjoint analysis. Health & Place, 70(22), 1026-1029.

Sagmen, S. B., Yildizeli, S. O., Baykan, H., Ozdemir, M., & Ceyhan, B. (2020). The effects of anxiety and depression on asthma control and their association with strategies for coping with stress and social acceptance. Revue Française d'Allergologie, 60(5), 401-406.

Sârbescu, P., Rusu, S., & Costea, I. (2012). The Marlowe-Crowne social desirability scale in Romania: The development of a 13 item short form. Romanian Journal of Experimental Applied Psychology, 3(2), 142-146.

Tal, A., & Kerret, D. (2020). Positive psychology as a strategy for promoting sustainable population policies. Heliyon, 6(4), 36-39.

Trent, E. S., Viana, A. G., Raines, E. M., Woodward, E. C., Storch, E. A., & Zvolensky, M. J. (2019). Parental threats and adolescent depression: The role of emotion dysregulation. Psychiatry Research, 276(33), 18-24.