مدل پیش‌بینی اضطراب اجتماعی براساس کمال‌گرایی و خودکارآمدی اجتماعی با میانجی‌گری تحریف‌های شناختی در نوجوانان دختر و پسر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

2 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

3 دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارائۀ مدل پیش‌بینی اضطراب اجتماعی براساس کمال‌گرایی و خودکارآمدی اجتماعی با میانجی‌گری تحریف‌های شناختی در نوجوانان دختر و پسر صورت گرفت. روش پژوهش، توصیفی-همبستگی و تحلیل مسیر بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمام دانش‌آموزان دختر و پسر دورۀ متوسطۀ اول و دوم شهر اهواز بود که در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول به تحصیل بودند. نمونۀ آماری شامل 373 نوجوان بود که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس اضطراب اجتماعی (CAS)، مقیاس کمال‌گرایی (PS)، پرسشنامۀ تحریف‌های شناختی (CDQ) و پرسشنامۀ خودکارآمدی اجتماعی (SSEQ) بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل مسیر صورت گرفت. نتایج نشان داد کمال‌گرایی، خودکارآمدی اجتماعی و تحریف‌های شناختی با اضطراب اجتماعی دارای رابطۀ معنادار است (0/01>p). همچنین کمال‌گرایی و خودکارآمدی اجتماعی بر تحریف‌های شناختی با اضطراب اجتماعی اثر مستقیم معنادار دارد (0/01>p). علاوه‌براین مطابق نتایج بوت‌استراپ و سوبل، تحریف‌های شناختی در رابطۀ کمال‌گرایی و خودکارآمدی اجتماعی با اضطراب اجتماعی در نوجوانان دختر و پسر دارای نقش میانجی‌گری معنادار است (0/01>p). درنهایت مدل از برازش مناسب برخوردار بود. با توجه به نقش میانجی معنادار تحریف‌های شناختی لازم است درمانگران بالینی با به‌کارگیری فنون شناختی، تحریف‌های شناختی نوجوانان را کاهش دهند.
واژه‌های کلیدی: اضطراب اجتماعی، کمال‌گرایی، خودکارآمدی اجتماعی، تحریف‌های شناختی، نوجوانان.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Model for Predicting Social Anxiety Based on Perfectionism, Social Self-Efficacy, and Cognitive Distortions in Male and Female Adolescents

نویسندگان [English]

  • Mozhgan Fatemi 1
  • Saeid Bakhtiarpour 2
  • Reza Pasha 3
  • Fariba Hafezi 2
1 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
2 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
3 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
چکیده [English]

This research was conducted to develop a model for predicting social anxiety in male and female adolescents based on perfectionism, social self-efficacy, and cognitive distortions. The research was applied and descriptive-correlational and way analysis was the research method. The statistical population of the present survey consisted of all first- and second-year male and female high school students in 2019-2020. 373 adolescents were selected through clustered random sampling for the statistical sample. Social Anxiety Scale (CAS) (LaGreca, 1998), Perfectionism Scale (PS) (Najjarian, Attari, Zargar, 1999), Cognitive Distortions Questionnaire (CDQ) (Hamamci, Büyüköztürk, 2004), and social Self-Efficacy Questionnaire (SSEQ) (Gaudiano, Herbert, 2003) were the questionnaires utilized. Path analysis was used to conduct the data analysis. Perfectionism, social self-efficacy, and cognitive distortions were found to have a significant relationship with social anxiety (p0.01). In addition, perfectionism and social self-efficacy have a direct significant impact on cognitive distortions associated with social anxiety (p<0.01). In addition, the results of the Bootstrap and Sobel tests indicated that cognitive distortions play an important mediating role in the relationship between perfectionism and social self-efficacy and social anxiety in male and female adolescents (p<0.01). Ultimately, the model's goodness of fit was satisfactory. Considering the significant mediating role of cognitive distortions, it is necessary for clinical clinicians to use cognitive techniques to reduce adolescents’ cognitive distortions.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Anxiety
  • Perfectionism
  • Social Self-Efficacy
  • Cognitive Distortions
  • Adolescents

مراجع

استوار، ص.، و رضویه، ا. (1392). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان (SAS-A) جهت استفاده در ایران. فصلنامۀ روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 3(12)، 78-69.
اسلمی، ن.، خیر، م.، و هاشمی، ل. (1392). ارتباط بین کمال‌گرایی و اضطراب اجتماعی با توجه به نقش واسطه‌ای عزت‌نفس در میان دانش‌آموزان پایۀ سوم دبیرستان‌های شهر شیراز. آموزش و ارزشیابی. 6(23)، 121-105.
اسماعیل‌پور، خ.، بخشی‌پور رودسری، ع.، و محمدزاده‌گان، ر. (1393). تعیین ساختار عاملی، روایی و پایایی مقیاس تحریف شناختی بین‌فردی در دانشجویان دانشگاه تبریز. دوفصلنامۀ راهبردهای شناختی در یادگیری. 2(3)، 107-95.
آقابالازاده، ل.، و مطلبی، م. (1398). بررسی نقش نشخوارگری ذهنی و کمال‌گرایی در تبیین اختلال اضطراب اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد ارومیه در سال تحصیلی 1398-1397. مجلۀ دانشکدۀ پرستاری و مامایی ارومیه. 17(1)، 20-11.
تاج‌آبادی، ز.، دهقانی، ف.، و صالح‌زاده، م. (1399). نقش چشم‌انداز زمانی و طرد همسالان در پیش‌بینی رفتارهای پرخطر نوجوانان شهر یزد. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران. 8(2)، 141-129.
تمنایی‌فر، م.، و تولیت، و. (1394). پیش‌بینی اضطراب اجتماعی با توجه به صفات شخصیتی و خودکارآمدی. شخصیت و تفاوت‌های فردی. 4(9)، 132-115.
خیر، م.، استوار، ص.، لطیفیان، م.، تقوی، م.، و سامانی، س. (1387). رابطۀ بین اضطراب اجتماعی، جهت‌گیری مذهبی و حمایت اجتماعی با سلامت روانی در دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. اولین همایش روان‌شناسی سلامت. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد اهواز.
رئوفی احمد، ر.، ترخان، م.، قربان شیرودی، ش.، و نوذری، م. (1391). رابطۀ بین سوگیری توجه و خودکارآمدی اجتماعی با اضطراب اجتماعی در دختران مقطع متوسطۀ شهری ساری. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی. 2(6)، 45-33.
شیرزاد، ف.، نوذری، م. (1394). نقش واسطه‌ای تحریف‌های شناختی در رابطۀ بین هوش اخلاقی و خودکارآمدی عمومی. اولین همایش علمی پژوهشی روان‌شناسی، علوم تربیتی و آسیب‌شناسی جامعه. کرمان.
قاسمی پورکردمحله، م.، و بزازیان، س. (1392). رابطۀ سبک‌های فرزندپروری والدین و کمال‌گرایی با اضطراب اجتماعی دانش آموزان تیزهوش. علوم رفتاری. 5(15)، 114-101.
قدمپور، س.، محمدخانی، ش.، و حسنی، ج. (1398). نقش تشخیصی ترس از ارزیابی مثبت و منفی، کمال‌گرایی و توجه معطوف به خود در افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی، پرخوری عصبی و افراد بهنجار. روان‌شناسی بالینی. 11(1)، 12-1.
کامکار، پ.، و گلشنی، ف. (1397). تعیین رابطۀ بین ویژگی‌های شخصیت و تحریف شناختی با کمال‌گرایی در بیماران اختلال وسواس فکری عملی. چهارمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در علوم تربیتی و مطالعات رفتاری ایران. تهران.
گنجه، س.ع.، نامور، ه‍.، آقایوسفی، ع.، و نوابخش، م. (1399). تعیین کارکردهای اوقات فراغت در نوجوانان و جوانان و تأثیر عوامل روان‌شناختی بر آن. سلامت اجتماعی، 7(4)، 445-430.
محمدی، ع.، و روشن چسلی، ر. (1399). ارتباط کمال‌گرایی و نشانه‌های اضطراب اجتماعی با میانجی‌گری شفقت به خود در دانشجویان دانشگاه شاهد. دوفصلنامۀ راهبردهای شناختی در یادگیری. 8(15)، 181-161.
نادرزاده، ه‍.، صالحی، م.، جعفری روشن، م.، و کوچک انتظار، ر. (1398). مدل‌یابی معادلات ساختاری رابطۀ علائم اختلال اضطراب اجتماعی براساس طرحواره‌های ناسازگار اولیه و تحریف‌های شناختی در نوجوانان. پژوهش در سلامت روان‌شناختی. 13(1)، 57-40.
نجاریان، ب.، عطاری، ی.، و زرگر، ی. (1378). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش کمال‌گرایی. مجلۀ علوم تربیتی. 6(2)، 58-43.
Andretta, J. R., & McKay, M. T. (2020). Self-efficacy and well-being in adolescents: A comparative study using variable and person-centered analyses. Children and Youth Services Review, 118(23), 1053-1057. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2020.105374
Caouette, J. D., & Guyer, A. E. (2016). Cognitive distortions mediate depression and affective response to social acceptance and rejection. Journal of Affective Disorders, 190, 792–799. https://doi.org/10.1016/j.jad.2015.11.015
Chiu, K., Clark, D. M., & Leigh, E. (2021). Cognitive predictors of adolescent social anxiety. Behavior Research and Therapy, 137(17), 1038-1042.
Cook, S. I., Meyer, D., & Knowles, S. R. (2019). Relationships between psychoevolutionary fear of evaluation, cognitive distortions, and social anxiety symptoms: A preliminary structural equation model. Australian Journal of Psychology, 71(2), 92-99.
Dembo, J., Veen, S., & Widdershoven, G. (2020). The influence of cognitive distortions on decision-making capacity for physician aid in dying. International Journal of Law and Psychiatry, 72(14), 101-105.
Gaudiano, B. A., & Herbert, J. D. (2003). self-efficacy for social situations in adolescents with
generalized social anxiety disorder. Behavioral and Cognitive Psychotherapy, 35(10), 209-223.
Gill, C., Watson, L., Williams, C., & Chan, S. W. Y. (2018). Social anxiety and self-compassion in adolescents. Journal of Adolescence, 69(3), 163-174.
Gnilka, P. B., & Broda, M. D. (2019). Multidimensional perfectionism, depression, and anxiety: Tests of a social support mediation model. Personality and Individual Differences, 139(7), 295-300.
Hamamci, Z., & Büyüköztürk, Ş. (2004). The interpersonal cognitive distortions scale: development and psychometric characteristics. Psychological Reports, 95(1), 291-303.
Huang, C. (2016). Achievement goals and self-efficacy: A meta-analysis. Educational Research Review, 19, 119-137.
Iancu, I., Bodner, E., & Ben-Zion, I. Z. (2015). Self-esteem, dependency, self-efficacy and self-criticism in social anxiety disorder. Comprehensive Psychiatry, 58(4), 165-171.
Ikeda, S. (2020). Social anxiety enhances sensitivity to negative transition and eye region of facial expression. Personality and Individual Differences, 163(12), 110-114.
Jaremka, L. M., & Pacanowski, C. R. (2019). Social anxiety symptoms moderate the link between obesity and metabolic function. Psychoneuroendocrinology, 110(7), 1044-1052.
Kimbrel, N. A., Nelson-Gray, R. O., & Mitchell, J. T. (2012). BIS, BAS, and bias: The role of personality and cognitive bias in social anxiety. Personality and Individual Differences, 52(3), 395-400.
Kuru, E., Safak, Y., Özdemir, I., Tulacı, R. G., Özdel, K., Özkula, N. J., & Örsel, S. (2018). Cognitive distortions in patients with social anxiety disorder: Comparison of a clinical group and healthy controls. The European Journal of Psychiatry, 32(2), 97-104.
LaGreca, A. M., & Lopez, N. (1998). Social anxiety among adolescents: Linkages with peer relations and friendships. Journal of Clinical child Psychology, 26(4), 83-94.
Linardon, J., Braithwaite, R., Cousins, R., & Brennan, L. (2017). Appearance-based rejection sensitivity as a mediator of the relationship between symptoms of social anxiety and disordered eating cognitions and behaviors. Eating Behaviors, 27(1), 27-32.
Lynch, H., McDonagh, C., & Hennessy, E. (2021). Social Anxiety and Depression Stigma Among Adolescents. Journal of Affective Disorders, 281(17), 744-750.
Mao, Y., Zuo, X., Ding, C., & Qiu, J. (2020). OFC and its connectivity with amygdala as predictors for future social anxiety in adolescents. Developmental Cognitive Neuroscience, 44(16), 1008-1011.
Newby, J., Pitura, V. A., Penney, A. M., Klein, R. G., Flett, G. L., & Hewitt, P. L. (2017). Neuroticism and perfectionism as predictors of social anxiety. Personality and Individual Differences, 106(7), 263-267.
Nwoke, M. B., Onuigbo, E. N., & Odo, V. O. (2017). Social support, self-efficacy and gender as predictors of reported stress among inpatient caregivers, The Social Science Journal, 54(2), 115-119.
Ota, M., Takeda, S., Pu, S., Matsumura, H., Araki, T., Hosoda, N., & Kaneko, K. (2020). The relationship between cognitive distortion, depressive symptoms, and social adaptation: A survey in Japan. Journal of Affective Disorders, 265(8), 453-459.
Pietrabissa, G., Gullo, S., Aimé, A., Mellor, D., McCabe, M., Alcaraz-Ibánez, M., ... & Fuller-Tyszkiewicz, M. (2020). Measuring perfectionism, impulsivity, self-esteem and social anxiety: Cross-national study in emerging adults from eight countries. Body Image, 35(11), 265-278.
Rice, F., Riglin, L., Lomax, T., Souter, E., Potter, R., Smith, D. J., Thapar, A. K., & Thapar, A. (2019). Adolescent and adult differences in major depression symptom profiles. Journal of Affective Disorders, 243(1), 175-181.
Rudy, B. M., Davis, T. E., Matthews, R. A. (2012). The relationship among self-efficacy, negative self-referent cognitions, and social anxiety in children: A multiple mediator model. Behavior Therapy, 43(3), 619-628.
Rutherford, T., Long, J.J., & Farkas, G. (2017). Teacher value for professional development, self-efficacy, and student outcomes within a digital mathematics intervention. Contemporary Educational Psychology, 51(9), 22-36.
Schluter, M. G., Kim, H. S., Poole, J. C., Hodgins, D. C., McGrath, D. S., Dobson, K. S., & Taveres, H. (2019). Gambling-related cognitive distortions mediate the relationship between depression and disordered gambling severity. Addictive Behaviors, 90(22), 318-323.
Smith, M. M., Sherry, S. B., McLarnon, M. E., Flett, J. L., Hewitt, P. L., Saklofske, D. H., & Etherson, M. E. (2018). Why does socially prescribed perfectionism place people at risk for depression? A five-month, two-wave longitudinal study of the Perfectionism Social Disconnection Model. Personality and Individual Differences, 134(12), 49-54.
Stevenson, J., Mattiske, J. K., & Nixon, R. D. V. (2019). The effect of a brief online self-compassion versus cognitive restructuring intervention on trait social anxiety. Behavior Research and Therapy, 123(14), 1034-1038.
Trent, E. S., Viana, A. G., Raines, E. M., Woodward, E. C., Storch, E. A., & Zvolensky, M. J. (2019). Parental threats and adolescent depression: The role of emotion dysregulation. Psychiatry Research, 276(17), 18-24.
Wang, C., & Chen, D. (2022). Associations of sugar-sweetened beverage knowledge, self-efficacy, and perceived benefits and barriers with sugar-sweetened beverage consumption in adolescents: A structural equation modeling approach. Appetite, 168(19), 1056-1060.
Yu, M., Zhou, H., Wang, M., & Tang, X. (2021). The heterogeneity of social anxiety symptoms among Chinese adolescents: Results of latent profile analysis. Journal of Affective Disorders, 274(6), 935-942.
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 13، شماره 4
1401
صفحه 187-202

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 مهر 1400
  • تاریخ بازنگری: 15 آبان 1400
  • تاریخ پذیرش: 30 آذر 1400
  • تاریخ اولین انتشار: 01 دی 1401
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار