مطالعۀ اثربخشی دورۀ تربیت مربی خلاقیت بر دانش، نگرش و مهارت معلمان مناطق محروم: مطالعۀ طولی پدیدارشناسانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه بنیان‌های تعلیم و تربیت، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی طولی دورۀ مجازی تربیت مربی خلاقیت به‌منظور توانمندسازی معلمان مناطق محروم انجام گرفت. روش پژوهش، کیفی از نوع پدیدارشناسی توصیفی بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی شرکت‌کنندگان دوره‌های تربیت مربی خلاقیت شهر تهران در سال 1400 بود. در پژوهشی کیفی در سال 1401، مشارکت‌کنندگان در انتهای ترم اول برگزاری کارگاه با درنظرگرفتن ملاک‌های ورود و خروج به‌صورت هدفمند انتخاب شدند و پس از مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساختاریافته با 14 نفر (4 مرد و 10 زن) از مشارکت‌کنندگان، اشباع نسبی حاصل شد. در پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثربخشی طولی این دوره، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافتۀ مجددی با همان نمونۀ آماری در انتهای ترم چهارم برگزاری کارگاه انجام گرفت. از تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار MAXQDA12، 818 واحد معنایی، 12 مضمون فرعی و 3 مضمون اصلی به‌دست آمد که در مقایسه با ترم اول، تعداد واحدهای معنایی افزایش یافته و 28 واحد معنایی جدید اضافه شده بودند. مضامین استخراج‌شده از مصاحبه‌های مربوط به ترم چهارم به کمک روش تحلیل مضمون و مقایسه با مضامین استخراج‌شده و نیز تعداد تکرار آن‌ها در مصاحبه‌های مربوط به پایان ترم اول نشان داد تغییرات معناداری در بعد دانش مشارکت‌کنندگان در مضامین بازآفرینی تعریف خلاقیت، بازیابی اجزای تفکر واگرا، شناخت ویژگی‌های کلاس خلاق و شناسایی موانع خلاقیت اتفاق افتاده است. در بعد نگرش نیز تخیل و خلاقیت، چارچوب‌ها و کلیشه‌های ذهنی، نقش خلاقیت در محرومیت‌زدایی و در بعد مهارت، کاربرد تکنیک‌های خلاقیت در زندگی شخصی و حرفه‌ای و ایده‌سازی برای کاربرد مهارت‌های خلاقانه در مناطق محروم نسبت به ترم اول به‌صورت معناداری ارتقا یافته بودند. درنتیجه، اجرای این دوره برای توانمندسازی معلمان در آموزش مهارت خلاقیت پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness Study of the Creativity Training Workshop on the Knowledge, Attitude, and skill of Teachers in Deprived Areas: A Longitudinal Phenomenological Study

نویسندگان [English]

  • Afzal Sadat Hosseini 1
  • Fateme Jafarpoor 2
1 Department of Philosophy of Education, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
2 , Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this research was to examine the sustained efficacy of the Creativity Instructor Training Workshop in enhancing the capabilities of educators in underprivileged regions. The method of investigation was descriptive phenomenology. The statistical cohort for this study comprised every participant who attended the 2021 Creativity Instructor Training Workshop in Tehran. The participants for a qualitative study conducted in 2022 were chosen during the first semester of the workshop using a purposive sampling method, in accordance with predetermined inclusion and exclusion criteria. Relative saturation was achieved following a semi-structured, in-depth interview with 14 participants (4 men and 10 women). To examine the workshop’s longitudinal efficacy, the current study re-conducted semi-structured interviews with the statistical sample from the previous study at the conclusion of the workshop’s fourth semester . An examination of the data utilizing MAXQDA-12 yielded the identification of 818 codes, 12 clusters of meaning, and 3 themes in total. In addition to 28 newly introduced codes, the quantity of codes increased in comparison to the initial semester. By employing thematic analysis to compare themes and clusters derived from interviews conducted in the fourth and first semesters, as well as their respective frequencies, a significant increase in the participants' understanding was identified. Their comprehension of redefining creativity, re-establishing components of divergent thinking, recognizing attributes of the creative domain, and identifying barriers to creativity improved significantly. In comparison to the first semester, the participants’ attitudes and abilities in the following clusters: imagination and creativity, mental frameworks and stereotypes, the role of creativity in deprivation, and idea generation for the application of creative skills in deprived areas and the practical implementation of creativity techniques in personal and professional life—were all markedly enhanced. Consequently, it is recommended that this workshop be utilized to equip educators with the means to instruct creativity skills.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deprived Areas
  • Longitudinal Effectiveness Study
  • Creativity Instructor Training Workshop
  • Thematic Analysis Method
حسینی، ا.، کشاورزیان، ص.، امیریان، س. خ.، و نظامی، م. (1401). واکاوی تجارب زیستۀ مربیان مناطق محروم در کارگاه مجازی خلاقیت. فصلنامۀ پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی. 13(4)، 35-19. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22518126.1401.13.4.2.6
راهبر، ع.، امام‌جمعه، س. م.، عصاره، ع.، و حسینی دهشیری، ا. (1401). تبیین عناصر برنامۀ درسی خلاقیت‌محور برای آموزش دانشجومعلمان (سنتزپژوهی). ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 11(4)، 48-25.
رحمتی، ف.، پرداخت‌چی، م. ح.، سنجری، ا. ر.، و حسن مرادی، ن. (1401). طراحی الگوی پرورش خلاقیت دانش‌آموزان دختر دورۀ دوم متوسطۀ نظری در مدارس شهر تهران. فصلنامۀ رهبری و مدیریت آموزشی. 16(3)، 212-183.
رشیدی، ب.، عابدی، ا.، و نوروزی، ق. (1401). ارائۀ الگوی آموزش خلاقیت مبتنی بر مدل غنی‌سازی در سطح آموزشگاه (SEM) ویژۀ دانش‌آموزان استعدادهای درخشان: مطالعۀ کیفی. فصلنامۀ روان‌شناسی تحلیلی شناختی. 13(50)، 19-1.‌
شریعتی، م.، شیرازی، م.، حسینی دهشیری، ا.، و مدرس، م. (1398). متغیرهای شناختی بازدارندۀ خلاقیت در دانشجویان پزشکی. مجلۀ دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. 77(12)، 775-767.‌
عزیزی، ن.، بلندهمتان، ک.، و ساعدی، پ. (1398). زمینه‌ها و عوامل خلاقیت در تدریس معلمان خلاق در مدارس ابتدایی و متوسطۀ مناطق روستایی.‌ تدریسپژوهی. 7(2)، 114-88.
فرجی، آ.، کیان، م.، عباسی، ع.، و حسینی دهشیری، ا. (1400). تبیین و اولویت‌سنجی عناصر برنامۀ درسی علوم تجربی مبتنی بر پرورش خلاقیت در دورۀ ابتدایی. دوماهنامۀ علمی-پژوهشی راهبــردهای آموزش در علوم پزشکی. 14(1)، 52-43.‌
فیروزی، م.، پیرخائفی، ع.، تقوایی، د.، و پیرانی، ذ. (1401). هم‌سنجی اثربخشی آموزش خلاقیت و آموزش راهبردهای یادگیری بر سرزندگی تحصیلی و خودکارآمدی دانش آموزان دختر اهمال‌کار. مجلۀ دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد. 65(3)، 1457-1442.
Azizi, N., Blandhamtan, K., & Saedi, P. (2019). Investigating the creativity backgrounds and factors in teaching creative teachers in rural schools. Research in Teaching7(2), 88-114.
Beghetto, R.A., & Dilley, A. E. (2016). Creative aspirations or pipe dreams? Toward understanding creative mortification in children and adolescents. New Directions for Child and Adolescent Development, 151, 85–95.
Bereczki, E. O., & Karpati, A. (2018). Teachers’ beliefs about creativity and its nurture: A systematic review of the recent research literature. Educational Research Review, 23(1), 25–56.
Chen, H. H., & Yuan, Y. H. (2021). The study of the relationships of teacher’s creative teaching, imagination, and principal’s visionary leadership. SAGE Open, 11(3), 21582440211029932.
Cho, H., Pemberton, C. L., & Ray, B. (2017). An exploration of the existence, value and importance of creativity education. Current Issues in Education, 20(1), 20.
Cropley, A. (2020). Creativity-focused technology education in the age of industry 4.0. Creativity Research Journal, 32(2), 184-191.
Deng, Q., Zheng, B., & Chen, J. (2020). The relationship between personality traits, resilience, school support, and creative teaching in higher school physical education teachers. Frontiers in Psychology, 11, 2397.
Faraji, A., Kian, M., Abbasi, E., & Hoseini Dehshiri, A. (2021).‌ Explanation and prioritization of elements of the curriculum for cultivation of experimental science in elementary education. Education Strategies in Medical Science, 14(1), 43-52.
Firouzi, M., Pirkhaefi, A., taghvaei, D., & Pirani, Z. (2022). Evaluating the effectiveness of creativity training and learning strategies training on academic vitality and self-efficacy of procrastinating female students. Medical Journal of Mashhad University of Medical Sciences65(3), 1442-1457. https://doi.org/10.22038/MJMS.2022.67679.4010 (In Persian)
Gralewski, J., & Karwowski, M. (2016). Are teachers’ implicit theories of creativity related to the recognition of their students’ creativity?. Journal of Creative Behavior, 47, 290–304.
Guo,‌ J.‌, &‌ Woulfin,‌ S.‌ (2016).‌ Twenty-first‌ century‌ creativity:‌ An‌ investigation‌ of‌ how‌ the partnership for 21st century instructional framework reflects the principles of creativity. Roeper Review, 38(3), 153–161.
Guo, Y., Lin, S., Acar, S., Jin, S., Xu, X., Feng, Y., & Zeng, Y. (2022). Divergent thinking and evaluative skill: A meta-analysis. The Journal of Creative Behavior56(3), 432-448.
Harris, A., & De Bruin, L. R. (2018). Secondary school creativity, teacher practice and STEAM education: An international study. Journal of Educational Change, 19(2), 153-179. ‌
Hernández-Torrano, D., & Ibrayeva, L. (2020). Creativity and education: A bibliometric mapping of the research literature (1975–2019). Thinking Skills and Creativity35, 100625.
Hong, E., Part, R., & Rowell, L. (2017). Children’s and teachers’ conceptions of creativity: Contradictions and implications in classroom instruction. Creative Contradictions in Education, 303–331.
Hosseini, A. S., Keshavarzian, S., Amirian, S. K., & Nezami, M. (2022). An analysis of the life experiences of educators in disadvantaged areas in the online creativity workshop. Journal of Applied Psychological Research13(4), 19-35.
Huang, X., Lee, J. C. K., & Dong, X. (2019). Mapping the factors influencing creative teaching in mainland China: An exploratory study. Thinking Skills and Creativity, 31, 79–90.
Huang, X., Lee, J. C. K., & Yang, X. (2019). What really counts? Investigating the effects of creative role identity and self-efficacy on teachers’ attitudes towards the implementation of teaching for creativity. Teaching and Teacher Education, 84, 57-65.‌
Huang, X. (2021). Striving for better teaching and student creativity development: Linking informal workplace learning and teaching for creativity. Thinking Skills and Creativity, 41, 100889.‌
Jamet, E., & Michinov, E. (2022). Effects of verbal and visual support on learning by tablet-based drawing. Computers & Education, 181, 104460.
Karwowski, M., Gralewski, J., & Szumski, G. (2015). Teachers’ effect on students’ creative self-beliefs is moderated by students’ gender. Learning and Individual Differences, 44, 1–8.
Kasirer, A., & Shnitzer-Meirovich, S. (2021). The perception of creativity and creative abilities among general education and special education teachers. Thinking Skills and Creativity, 40, 100820.‌
Kettler, T., Lamb, K. N., Willerson, A., & Mullet, D. R. (2018). Teachers’ perceptions of creativity in the classroom. Creativity Research Journal, 30(2), 164-171.‌
Liang, Q., Niu, W., Cheng, L., & Qin, K. (2022). Creativity outside school: The influence of family background, perceived parenting, and after-school activity on creativity. The Journal of Creative Behavior, 56(1), 138-157.‌
Menashe, S., Leshem, R., Heruti, V., Kasirer, A., Yair, T., & Mashal, N. (2020). Elucidating the role of selective attention, divergent thinking, language abilities, and executive functions in metaphor generation. Neuropsychologia142, 107458.
Mullet, D. R., Willerson, A., Lamb, K. N., & Kettler, T. (2016). Examining teacher perceptions of creativity: A systematic review of the literature. Thinking Skills and Creativity21, 9-30.
Patston, T., Cropley, D. H., Marrone, R. L., & Kaufman, J. C. (2018). Teacher implicit beliefs of creativity: Is there an arts Bias? Teaching and Teacher Education, 75(7), 366-374.
Pazin, A. H., Maat, S. M., & Mahmud, M. S. (2022). Factors influencing teachers' creative teaching: A systematic review. Cypriot Journal of Educational Sciences17(1), 240-254.
Paek, S. H., & Sumners, S. E. (2019). The indirect effect of teachers’ creative mindsets on teaching creativity. The Journal of Creative Behavior, 53(3), 298-311.
Rahbar, A., Imamjomeh, M., Assareh, A., & Hosseinidehshiri, A. (2022). Explain the Elements of a Creativity-Oriented Curriculum for Student-Teacher Education (Synthesis Research). Journal of Innovation and Creativity in Human Science11(4), 25-48.
Rahmati, F., Pardakhtchi, M. H., Sanjari, A., & Hasanmoradi, N. (2022). Designing a model for fostering the creativity of female students in the second year of theoretical high school in Tehran schools. Educational Leadership & Administration16(3), 183-212. (In Persian)
Rashidi, B., Abedi, A., & Nowrozi, Q. (2022). Providing creativity education model based on school-level enrichment model (SEM) for gifted students: a qualitative study. Journal of Analytical-Cognitive Psychology, 13(50), 1-19.
Ritter, S. M., Gu, X., Crijns, M., & Biekens, P. (2020). Fostering students’ creative thinking skills by means of a one-year creativity training program. PloS one15(3), e0229773.
Rubenstein, L. D., Ridgley, L. M., Callan, G. L., Karami, S., & Ehlinger, J. (2018). How teachers perceive factors that influence creativity development: Applying a Social Cognitive Theory perspective. Teaching and Teacher Education, 70, 100-110.‌
Shariati, M., Shirazi, M., Hosseini Dehshiri, A. S., & Modarres, M. (2020). Inhibitory cognitive factors of creativity in medical students. Tehran University Medical Journal, 77(12), 767-775.
Shirazi, M., Modarres, M., Shariati, M., & Dehshiri, A. S. H. (2020). Technical simulation using goldfish bowl method: A medical teaching method for increasing student’s creativity. Archives of Iranian Medicine23(1), 37-43.
van Laar, E., van Deursen, A. J., van Dijk, J. A., & de Haan, J. (2019). Determinants of 21st-century digital skills: A large-scale survey among working professionals. Computers in Human Behavior, 100, 93-104. ‌
Wang, J., & Antonenko, P. D. (2017). Instructor presence in instructional video: Effects on visual attention, recall, and perceived learning. Computers in Human Behavior71, 79-89.
Xiong, Y., Sun, X. Y., Liu, X. Q., Wang, P., & Zheng, B. (2020). The influence of self-efficacy and work input on physical education teachers’ creative teaching. Frontiers in Psychology, 10, 2856.
Zhang, D., Zhou, Z., Gu, C., Lei, Y., & Fan, C. (2018). Family socio-economic status and parent-child relationships are associated with the social creativity of elementary school children: the mediating role of personality traits. Journal of Child and Family Studies, 27(9), 2999-3007.‌
دوره 14، شماره 4
1402
صفحه 317-333
  • تاریخ دریافت: 13 خرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 28 آبان 1402
  • تاریخ پذیرش: 18 آذر 1402
  • تاریخ اولین انتشار: 01 دی 1402
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1402