اثربخشی مداخله مبتنی بر نظریه خودتعیین‌گری بر ارتقای بهزیستی ادراک شده در روابط دوستانه در سرآغاز جوانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی مشاوره و تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 دانشیار، گروه روان‌شناسی مشاوره و تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

3 استاد گروه روان‌شناسی مشاوره و تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله مبتنی بر نظریه خودتعیین‌گری (SDTI) بر ارتقای بهزیستی ادراک شده در روابط دوستانه در سرآغاز جوانی انجام شد. طرح پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و از نوع نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون، پس آزمون با گروه گواه (لیست انتظار) و مرحله پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان کارشناسی دانشگاه‌‌های شهر مشهد در نیم‌سال دوم سال تحصیلی 1402-1401 تشکیل می‌دادند. نمونه پژوهش شامل 30 نفر (19 نفر زن و 11 نفر مرد) بود که به روش در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جای‌دهی شدند. گردآوری داده‌ها با مقیاس سطح حالت سرزندگی ذهنی (SVS-SL)، پرسش‌نامه ادراک از مؤلفه‌های کیفیت رابطه (PRQC) و مقیاس همدلی اساسی (BES) انجام شد. شرکت کنندگان گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه‌ای و هفته‌ای دو مرتبه در معرض مداخله قرار گرفتند. داده‌ها با تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر چندمتغیره و با نرم افزار SPSS.27 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که مداخله مبتنی بر نظریه خودتعیین‌گری (SDTI) بر ارتقای مولفه‌های بهزیستی ادراک شده در روابط دوستانه (سرزندگی، رضایت، تعهد، صمیمیت، اعتماد و همدلی) مؤثر است. در مرحله پیگیری، اثربخشی مداخله به طور معناداری افزایش یافت (01/0>P). یافته‌های این پژوهش نشان دهنده آن بود که مداخله مبتنی بر نظریه خودتعیین‌گری (SDTI) می‌تواند در افزایش بهزیستی ادراک شده در روابط دوستانه موثر واقع شود و استفاده از آن به مشاوران مراکز مشاوره دانشجویی توصیه می‌شود.    

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Self-Determination Theory-based Intervention on Promoting Perceived Well-being in Friendship Relationships at the Emerging Adulthood

نویسندگان [English]

  • Farhad Tanhaye Reshvanloo 1
  • Hossein Kareshki 2
  • Seyed Amir Amin Yazdi 3
1 Department of Counseling and Educational Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
2 Department of Counseling and Educational Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
3 Department of Counseling and Educational Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

The present study aimed to investigate the effectiveness of self-determination theory-based intervention (SDTI) on increasing perceived well-being in friendship relationships at emerging adulthood. The study has an applied objective and a quasi-experimental design, with experimental and control (waiting list) groups and follow-up. The statistical population consisted of undergraduate students of Mashhad universities in the 2022-2023 spring semester. The sample consisted of 30 people (19 women and 11 men) selected using the convenience sampling method and randomly divided into experimental and control groups. Data was collected using the Subjective Vitality Scale (SVS-SL), the Perceived Relationship Quality Component (PRQC), and the Basic Empathy Scale (BES). The experimental group was exposed to intervention for eight 90-minute sessions twice per week. Data were analyzed using repeated measures MANOVA and SPSS.27 software. Results indicated a significant effect of the self-determination theory-based intervention (SDTI) on increasing perceived well-being in friendship relationship components (vitality, satisfaction, commitment, intimacy, trust, and empathy). During the follow-up phase, the effectiveness of the intervention increased significantly (P<0.05). Therefore, it can be concluded that the self-determination theory-based intervention (SDTI), can be effective in enhancing the perceived well-being in friendship relationships at emerging adulthood, and its use is recommended to counselors of student counseling centers

کلیدواژه‌ها [English]

  • Well-being
  • Self-regulation
  • Friendship
  • Basic psychological needs
  • Self-determination theory

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 11 مرداد 1403
  • تاریخ دریافت: 10 مهر 1402
  • تاریخ بازنگری: 26 آذر 1402
  • تاریخ پذیرش: 10 دی 1402
  • تاریخ اولین انتشار: 11 مرداد 1403
  • تاریخ انتشار: 11 مرداد 1403