فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی

بررسی رابطۀ علی بین جو عاطفی خانواده و خودناتوان‌سازی تحصیلی با بی‌صداقتی تحصیلی: نقش واسطه‌ای خودپنداشت تحصیلی در دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ دوم شهر خرم‌آباد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی تربیتی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 استاد گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

3 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

4 دانشیارگروه روان‌شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی رابطۀ علی بین جو عاطفی خانواده و خودناتوان‌سازی تحصیلی با بی‌صداقتی تحصیلی با مطالعۀ نقش واسطه‌ای خودپنداشت تحصیلی در دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ دوم شهر خرم‌آباد بود. روش مطالعه توصیفی-همبستگی بود. جامعۀ آماری تحقیق شامل کلیۀ دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطۀ دوم شهر خرم‌آباد در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای مرحله‌ای، 300 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از: پرسشنامه‌های بی‌صداقتی تحصیلی (ADQ)، جو عاطفی خانواده (FEAQ)، خودناتوان‌سازی تحصیلی (ASQ) و خودپنداشت تحصیلی (ASCQ). ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از روش تحلیل مسیر و با نرم‌افزار SPSS-27 و AMOS-25 انجام گرفت. نتایج نشان داد تمامی مسیرهای مستقیم به‌جز مسیرهای جو عاطفی خانواده به بی‌صداقتی تحصیلی معنی‌دار شدند (p<0/05). همچنین مسیرهای غیرمستقیم جو عاطفی خانواده با بی‌صداقتی تحصیلی با نقش واسطۀ خودپنداشت تحصیلی و نیز رابطۀ خودناتوان‌سازی تحصیلی با بی‌صداقتی تحصیلی با نقش واسطه‌ای خودپنداشت تحصیلی معنی‌دار شدند (0/05=p). براساس نتایج این پژوهش، الگوی پیشنهادی از برازش مطلوبی برخوردار است و گام مهمی در جهت شناخت عوامل مؤثر بر بی‌صداقتی تحصیلی دانش‌آموزان محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Causal Relationship between Family Affective Atmospheres and Academic Self-Handicapping with Academic Dishonesty: The Mediating Role of Academic Self-Concept in Secondary School Students in Khorramabad

نویسندگان [English]

  • Abdalmohammad Ordozadeh 1
  • Farah Naderi 2
  • Zahra Eftekhari Saadi, 3
  • Parvin Ehteshamzadeh, 4

1 Department of Educational Psychology, Faculty of Humanities, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

2 Department of Psychology, Faculty of Humanities, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

3 Department of Psychology, Faculty of Humanities, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

4 Department of Psychology, Faculty of Humanities, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the mediating role of academic self-concept in the relationship between family affective atmospheres and academic self-handicapping and academic dishonesty in secondary school pupils in Khorramabad. In this correlational study, the iterative cluster sampling method was employed to select 300 secondary school students in Khorramabad city during the academic year 2021-2022. In this study, Family affective atmospheres (FEAQ), Academic self-handicapping (ASHQ), Academic dishonesty (ADQ) and Academic self-concept (ASCQ) were used for data collection in this study. The path analysis method and SPSS-27 and AMOS-25 software were employed to evaluate the proposed model. The results showed that all direct paths, with the exception of the family affective atmospheres path and academic dishonesty, were statistically significant (p<0.05). Also, significant familial affective atmospheres and academic self-handicapping were indirect pathways with academic dishonesty, with academic self-concept mediating the relationship (p=0.05). According to the findings of this study, the proposed model has a good fit and is an important step in identifying the factors affecting students’ academic dishonesty.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic Dishonesty
  • Academic Self-Concept
  • Academic Self-Handicapping
  • Family Affective Atmospheres
اعتماد، ج.، و جوکار، ب. (1397). بی‌صداقتی تحصیلی و باورهای شناخت‌شناسی: وارسی نقش تعدیل‌گری جنسیت. مطالعات آموزش و یادگیری. 10(1)، 130-111. https://doi.org/10.22099/jsli.2018.4918
افشاری‌زاده، س. ا.، کارشکی، ح.، و ناصریان، ح. (1392). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامۀ خودپندارۀ تحصیلی دانش‌آموزان دبستانی شهر تهران. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 3(11)، 66-53. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285516.1392.3.11.4.6
افضلی، ا.، قشمی، س. م. ا.، و هندی ورکانه، ع. (1399). تدوین مدل پیش‌بینی گرایش به تقلب در دانشجویان براساس متغیرهای تحصیلی. روان‌شناسی تربیتی. 16(56)، 96-75. https://doi.org/10.22054/jep.2020.31112.2261
بارانی، ح.، درخشان، م.، و اناری‌نژاد، ع. (1398). جو عاطفی خانواده و بی‌صداقتی تحصیلی: نقش واسطه‌ای خودپنداشت تحصیلی. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی. 16(61)، 108-97.  https://sanad.iau.ir/journal/jip/Article/668722?jid=668722
بارانیان، س.، حاجی یخچالی، ع.، و آتش‌افروز، ع. (1396). مدلی برای تبیین رابطۀ پنج عامل بزرگ شخصیت و بی‌صداقتی تحصیلی با میانجی‌گری باورهای خودکارآمدی تحصیلی و حرمت خودتحصیلی در دانشجویان. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی. 5(1)، 34-23.  https://dorl.net/dor/20.1001.1.23456523.1396.5.1.2.1
حقیقی، ج.، شکرکن، ح.، و موسوی شوشتری، م. (1381). بررسی رابطۀ جو عاطفی خانواده با سازگاری دختران پایۀ سوم متوسطۀ شهر اهواز. دستاوردهای روان‌شناختی. 9(2)، 108-79. https://doi.org/10.22055/psy.2002.16482
خامسان، ا.، و امیری، م. ا. (1390). بررسی تقلب تحصیلی در میان دانشجویان دختر و پسر. فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری. 6(1)، 61-53. http://ethicsjournal.ir/article-1-722-fa.html
خرمائی، ف.، فصیحانی، س.، و آزادی ده‌بیدی، ف. (1397). پیش‌بینی سازگاری تحصیلی براساس سبک‌های یادگیری و خودتنظیمی تحصیلی. رویش روان‌شناسی. 7(3)، 128-۱۱۱. http://dorl.net/dor/20.1001.1.2383353.1397.7.3.6.9
سبزیان، س.، قدم‌پور، ع.، میردریکوند، ف. (1397). تدوین مدل علی تقلب تحصیلی براساس عوامل فردی و بافتی با نقش واسطه‌ای خودکارآمدی تحصیلی. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی. 5(3)، 66-43. https://etl.journals.pnu.ac.ir/article_4498.html?lang=fa
سیدصالحی، م.، و دلاور، ع. (1394). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس خودناتوان‌سازی. اندازه‌گیری تربیتی. 5(20)، 117-97. https://doi.org/10.22054/jem.2015.1789
سیدصالحی، م.، و فرخی، ن. (1396). تبیین خودناتوان‌سازی تحصیلی براساس عوامل مؤثر بر آن: آزمون یک مدل مفهومی جامع. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی. 4(16)، 22-9. https://etl.journals.pnu.ac.ir/article_3645.html
هاشمی رزینی،‌ ه‍.، موسوی‌پناه، س. م.، و شیری، م. (1393). رابطۀ جهت‌گیری هدف‌ها پیشرفت و باورهای انگیزشی با اهمال‌کاری و خودناتوان‌سازی تحصیلی دانش‌آموزان. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دانشگاه فرهنگیان. 3(4)، 79-67. https://dorl.net/dor/20.1001.1.2423494.1393.3.4.4.6
References
Afsharizade, S. E., Kareshki, H., & Naserian, H. (2013). Psychometric Properties of School Self-concept in Primary Students of Tehran. Psychological Models and Methods, 3(11), 53-66. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285516.1392.3.11.4.6 (In Persian)
Afzali, A., Ghashami, S. M. A., & Hendi Varkane, A. (2020). Developing a prediction model for the incidence of academic Cheating tendency in students based on academic variables. Educational Psychology, 16(56), 75-96. https://doi.org/10.22054/jep.2020.31112.2261 (In Persian)
Alan, S., Ertac, S., & Gumren, M. (2020). Cheating and incentives in a performance context: Evidence from a field experiment on children. Journal of Economic Behavior & Organization, 179, 681-701.‌ https://doi.org/10.1016/j.jebo.2019.03.015
Baran, L., & Jonason, P. K. (2020). Academic dishonesty among university students: The roles of the psychopathy, motivation, and self-efficacy. Plos one, 15(8), 0238141.‌ https://doi.org/10.1371/journal.pone.0238141
Barani, H., Derakhshan, M., & Anarinejad, A. (2019). The relation of family emotional atmosphere and academic dishonesty: The mediating role of self-concept. Journal of Developmental Psychology Iranian Psychologists, 16(61), 97-108. https://sanad.iau.ir/en/Journal/jip/Article/668722?jid=668722 (In Persian)
Baranian, S., Hajiyakhchali, A., & Atashafrouz, A. (2017). A model to explain the relationship of the big five personality factors and academic dishonesty with mediating role of academic self-efficacy beliefs and academic self-esteem among students. Research in School and Virtual Learning, 5(1), 23-34. https://dorl.net/dor/20.1001.1.23456523.1396.5.1.2.1 (In Persian)
Beasley, S. T., & McClain, S. (2021). Examining psychosociocultural influences as predictors of black college students’ academic self-concept and achievement. Journal of Black Psychology, 47(2-3), 118-150.‌ https://doi.org/10.1177/0095798420979794
Berglas, S., & Jones, E. E. (1978). Drug choice as a self-handicapping strategy in response to noncontingent success. Journal of Personality and Social Psychology, 36(4), 405-417. https://doi.org/10.1037/0022-3514.36.4.405
Bilen, E., & Matros, A. (2021). Online cheating amid COVID-19. Journal of Economic Behavior and Organization, 182, 196-211.‌ https://doi.org/10.1016/j.jebo.2020.12.004
Chala, W. D. (2021). Perceived seriousness of academic cheating behaviors among undergraduate students: An ethiopian experience. International Journal for Educational Integrity, 17(1), Article Number 2.‌ https://doi.org/10.1007/s40979-020-00069-z
Chen, Y. H., & Thompson, M. S. (2003). Confirmatory Factor analysis of school self-concept inventory. Collected in the database of education resourses information center. https://www.researchgate.net/publication/286626313_Confirmatory_Factor_Analysis_of_a_School_Self-Concept_Inventory
Dejene, W., & HUI, S. K. F. (2021). Academic cheating in Ethiopian secondary schools: Prevalence, perceived severity, and justifications. Cogent Education, 8(1). https://doi.org/10.1080/2331186X.2020.1866803
Dossi, G., Figlio, D., Giuliano, P., & Sapienza, P. (2021). Born in the family: preferences for boys and the gender gap in math. Journal of Economic Behavior & Organization, 183, 175-188.‌ https://ideas.repec.org/a/eee/jeborg/v183y2021icp175-188.html
Etemaad. J., & Jowkar, B. (2018). Academic dishonesty and epistemological beliefs: verifying the mediating role of gender. Studies in Learning & Instruction, 1(1), 111-130. https://doi.org/10.22099/jsli.2018.4918 (In Persian)
Haghighi, J., Shokrkon, H., & Mousavi Shooshtari, M. (2002). A study of the parent-child relationships and the individual and social adjustment of the nineth grade girl students at ahvaz schools. Psychological Achievements, 9(2), 79-108. https://doi.org/10.22055/psy.2002.16482 (In Persian)
Hashemi Razini, H., Moosavi Panah, S. M., & Shiri, M. (2014). The relationship between achievement purposes and beliefs, motivational orientations of students’ educational procrastination and self-handicapping. Educational and Scholastic Studies, 3(4), 67-79. https://dorl.net/dor/20.1001.1.2423494.1393.3.4.4.6 (In Persian)
Khamesan, A., & Amiri, M. A. (2011). The study of academic cheating among male and female students. Ethics in Science and Technology, 6(1), 54-62.
http://ethicsjournal.ir/article-1-722-en.html (In Persian)
Khormaei, F., Fasehani, S., & Azadi Dehbidi, F. (2018). Prediction of academic adjustmen based on learning styles and academic self regulation. Rooyesh, 7(3), 111-128
http://frooyesh.ir/article-1-458-en.html (In Persian)
Mirakbarzade, Z., Khanjarkhani, M., & Nastiezaie, N. (2021). The relationship of quality of life in school with academic self-concept, psychological well-being and academic eagerness. Rooyesh, 10(1), 63-74. http://frooyesh.ir/article-1-2475-en.html (In Persian)
Onu, D. U., Onyedibe, M. C. C., Ugwu, L. E., & Nche, G. C. (2021). Relationship between religious commitment and academic dishonesty: is self-efficacy a factor?. Ethics & Behavior, 31(1), 13-20.‌ https://doi.org/10.1080/10508422.2019.1695618
Parks-Leduc, L., Guay, R. P., & Mulligan, L. M. (2022). The Relationships between Personal Values, Justifications, and Academic Cheating for Business vs. Non-Business Students. Journal of Academic Ethics, 20(4), 499–519. https://doi.org/10.1007/s10805-021-09427-z
Pavlin-Bernardić, N., Rovan, D., & Pavlović, J. (2017). Academic cheating in mathematics classes: A motivational perspective. Ethics & Behavior, 27(6), 486-501.‌ https://doi.org/10.1080/10508422.2016.1265891
Putarek, V., & Pavlin-Bernardić, N. (2020). The role of self-efficacy for self-regulated learning, achievement goals, and engagement in academic cheating. European Journal of Psychology of Education, 35, 647-671.‌ https://doi.org/10.1007/s10212-019-00443-7
Rissanen, I., Kuusisto, E., Tuominen, M., & Tirri, K. (2019). In search of a growth mindset pedagogy: A case study of one teacher's classroom practices in a Finnish elementary school. Teaching and Teacher Education, 77, 204-213. https://doi.org/10.1016/j.tate.2018.10.002
Sabzian, S., Ghadampour, E., & Mirderikvand, F. (2018). The causal model academic cheating based on individual and contextual factors with the mediating role academic Self-Efficacy. Research in School and Virtual Learning, 5(3), 43-66. https://etl.journals.pnu.ac.ir/article_4498.html?lang=en (In Persian)
Seidsalehi, M., & Farrokhi, N. (2017). Explanation of academic self-handicapping based on effective factors: examination of a comprehensive conceptual model. Research in School and Virtual Learning, 4(16), 9-22. https://etl.journals.pnu.ac.ir/article_3645.html?lang=en (In Persian)
Seisalehi, M., & Delavar, A. (2015). Studding the psychometric properties of self-handicapping scale. Quarterly of Educational Measurement, 5(20), 97-117. https://doi.org/10.22054/jem.2015.1789 (In Persian)
Syahrina, I. A. (2017). Self Efficacy dengan Academic Dishonesty pada Mahasiswa Universitas Putra Indonesia “YPTK” Padang. Jurnal RAP (Riset Aktual Psikologi Universitas Negeri Padang), 7(1), 24-35.‌ https://doi.org/10.24036/rapun.v7i1.6604
Yu, H., Glanzer, P. L., & Johnson, B. R. (2020). Examining the relationship between student attitude and academic cheating. Ethics & Behavior, 31(7), 475-487.‌ https://doi.org/10.1080/10508422.2020.1817746
 
فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی
دوره 15، شماره 4
دی 1403
صفحه 225-238
  • تاریخ دریافت: 03 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری: 17 آبان 1401
  • تاریخ پذیرش: 05 آذر 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 05 آذر 1403
  • تاریخ انتشار: 01 دی 1403