نقش واسطه‌ای هیجان‌های تحصیلی و بهزیستی روا‌ن‌شناختی در رابطۀ کمال‌گرایی و تنیدگی تحصیلی در دانشجویان

عطادخت, اکبر; عبادی, متینه

doi:10.22059/japr.2022.323644.643840

نقش واسطه‌ای هیجان‌های تحصیلی و بهزیستی روا‌ن‌شناختی در رابطۀ کمال‌گرایی و تنیدگی تحصیلی در دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد گروه روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

² دانشجوی دکتری روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

10.22059/japr.2022.323644.643840

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه‌ای هیجان‌های تحصیلی و بهزیستی روا‌ن‌شناختی در رابطۀ بین کمال‌گرایی و تنیدگی تحصیلی در دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و نحوۀ گردآوری داده‌ها همبستگی از نوع توصیفی بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل همۀ دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی بودند که در سال تحصیلی 1399-1398 تحصیل می‌کردند. 370 نفر (215 پسر، 155 دختر) به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامۀ تنیدگی تحصیلی (ASQ)، پرسشنامۀ کمال‌گرایی (PANPS)، پرسشنامۀ هیجان تحصیلی (AEQ) و پرسشنامۀ بهزیستی روا‌ن‌شناختی (RPWBQ) استفاده شد. داده‌های جمع‌آوری‌شده نیز با استفاده از تحلیل همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر به‌کمک نرم‌افزار Lisrel8.8 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد کمال‌گرایی مثبت با تنیدگی تحصیلی رابطۀ منفی و کمال‌گرایی منفی با تنیدگی تحصیلی رابطۀ مثبت دارد. هیجان تحصیلی مثبت با تنیدگی تحصیلی رابطۀ منفی و هیجان تحصیلی منفی با تنیدگی تحصیلی رابطۀ مثبت دارد. بین بهزیستی روا‌ن‌شناختی و تنیدگی ‌تحصیلی رابطۀ منفی وجود دارد. با توجه به میزان آمارۀ t ‌غیرمستقیم (تی‌سوبل) و شاخص VAF، میانجی‌گری هیجان تحصیلی منفی، هیجان تحصیلی مثبت و بهزیستی روا‌ن‌شناختی بین متغیرهای کمال‌گرایی مثبت و منفی با تنیدگی تحصیلی معنا‌دار به‌دست آمد. با توجه به نتایج، پیشنهاد می‌شود به‌دلیل نقش مهم هیجان‌های تحصیلی به‌عنوان یک متغیر میانجی، هیجان‌های تحصیلی مثبت و منفی دانشجویان شناسایی شود و با تقویت هیجان‌های مثبت و کاهش هیجان‌های منفی و همچنین بهبود بهزیستی، زمینۀ کاهش تنیدگی تحصیلی در دانشجویان فراهم شود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22518126.1401.13.2.23.3

عنوان مقاله [English]

The Mediating Role of Academic Emotions and Psychological Well-Being in the Relationship between Perfectionism and Academic Stress in Students

نویسندگان [English]

Akbar Atadokht ¹
Matineh Ebadi ²

¹ Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran

² Ph.D in Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the mediating role of academic emotions (positive and negative) and psychological well-being in the relationship between perfectionism and academic stress in undergraduate students of Mohaghegh Ardabili University. The present study was conducted purposively and the method of data collection was descriptive correlation. The statistical population of the study included all students of Mohaghegh Ardabili College who were studying in the academic year 2019-2020. 370 subjects were selected as sample size by multistage clustering method. Academic Stress Questionnaire (ASQ), Perfectionism Questionnaire (PANPS), Academic Emotions Questionnaire (AEQ) and Psychological Well-Being Questionnaire (RPWBQ) were used. The results showed that positive perfectionism has a negative relationship with academic stress and negative perfectionism was positively related to academic stress, positive academic emotions were negatively related to academic stress, and negative academic emotions were positively related to academic stress. There was a negative relationship between psychological well-being and academic stress. Due to the indirect statistical theorem (T-subel) and VAF index, the mediation of negative and positive academic emotions and psychological well-being was found between positive and negative perfectionism variables with significant academic stress. According to the results, it is suggested that due to the important and significant role of academic emotions as a mediating variable, the positive and negative academic emotions of students should be identified, and by strengthening positive emotions and reducing negative emotions and improving well-being, the foundation for reducing academic stress in students should be established.

کلیدواژه‌ها [English]

Academic Stress
Perfectionism
Academic Emotions
Psychological Well-Being
Student

مراجع

برزگر بفرویی، ک.، هاشمی، ا. ا.، و زارعی محمودآبادی، ح. (1398). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی در یادگیری بر هیجان‌های تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی. روان‌شناسی مدرسه، 8(1)، 42-26.

بشارت، م. ع.، حسینی، س. ا.، و نقی‌پور، م. (1398). نقش کمال‌گرایی معنوی/ مذهبی در سلامت و اختلال روانی. رویش روان‌شناسی. 8(1)، 12-1.

بشارت، م. ع.، فرهمند، ه.، و ابراهیمی، ف. (1399). رابطۀ بین ابعاد کمالگرایی و نشانه‌های افسردگی و اضطراب: نقش واسطه‌ای دشواری تنظیم هیجان. رویش روان‌شناسی. ۹(۷)، 14-۱.

حسن‌زاده نمین، ف.، پیمانی، ج.، رنجبری‌پور، ط.، و ابوالمعالی‌الحسینی، خ. (1398). مدل پیش‌بینی بهزیستی روا‌ن‌شناختی براساس تاب‌آوری با درنطرگرفتن نقش میانجی استرس ادراک‌شده. علوم روا‌ن‌شناختی. 18(77)، 577-569.

خانجانی، م.، شهیدی، ش.، فتح‌آبادی، ج.، مظاهری، م. ع.، و شکری، ا. (1393). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه (18 سؤالی) مقیاس بهزیستی روا‌ن‌شناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر. مجلۀ اندیشه و رفتار. 8(32)، 36-27.

رضوی علوی، ز.، شکری، ا.، و پورشهریار، ح. (1396). مدل‌یابی روابط بین کمال‌گرایی، هیجان‌های پیشرفت و بهزیستی تحصیلی در دانش‌آموزان تیزهوش: آزمون تغییرناپذیری جنسی. روان‌شناسی افراد استثنایی. 7(28)، 135-95.

سرانچه، م. (1393). رابطۀ علی ویژگی‌های شخصیت با فرسودگی تحصیلی با میانجیگری تنیدگی تحصیلی ادراک‌شده و خودکارآمدی تحصیلی در دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی. دانشگاه علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه شهید چمران اهواز.

سلیمانی شبیلو، ن.، واحدی، ش.، و نعمتی، ش. (1398). رابطۀ هیجان‌های تحصیلی دانش‌آموزان، معلمان و والدین با عملکرد تحصیلی درس علوم. سلامت روان کودک. 6(1)، 199-189.

شکری، ا.، کرمی نوری، ر.، فراهانی، م. ن.، مرادی، ع. ر. (1389). آزمون ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ استرس تحصیلی. مجلۀ علوم رفتاری، 4(4)، 283-277.

صبحی قرامکی، ن.، پرزور، پ.، آقاجانی، س. ا.، و نریمانی، م. (1394). اثربخشی آموزش متمرکز بر تنظیم هیجان بر کاهش نشانه‌های استرس، اضطراب و افسردگی دانشجویان. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. 3(1)، 13-5.

فرهادیان، ف.، و مرادی، ا. (1399). سهم سلامت معنوی، خوش‌بینی و بخشش در پیش‌بینی بهزیستی روا‌ن‌شناختی دانشجویان دانشگاه. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. 21(2)، 104-93.

کدیور، پ.، ولی‌اله، ف.، کاووسیان، ج.، و نیک‌دل، ف. (1388). رواسازی پرسشنامۀ هیجان‌های تحصیلی پکران. نوآوری‌های آموزشی، 8(32)، 38-7.

معتمدی، ع. ا، برجعلی، ا.، و صادق‌پور، م. (1397). پیش‌بینی بهزیستی روا‌ن‌شناختی سالمندان براساس توان مدیریت استرس و حمایت اجتماعی. سالمندی. 13(1)، 109-98.

نادری، م. ح.، احدی، ح.، بهرامی، ه.، و حاتمی، ح. ر. (1396). اثربخشی آموزش گروهی هوش معنوی بر بهزیستی روان‌شناختی در دانش‌آموزان دورۀ دبیرستان. توسعۀ آموزش جندی شاپور اهواز. 8(ویژه نامه)، 129-123.

Abdollahi, A., Carlbring, P., Vaez, E., & Ghahfarokhi, S. A. (2016). Perfectionism and test anxiety among high-school students: The moderating role of academic hardiness. Current Psychology, 37(3), 632–639.

Aldao, A., & Nolen-Hoeksema, S. (2010). Schweizer S. Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 30(2), 217-37.

Allan, N.P., Lonigan, C.J., & Phillips, B.M. (2015). Examining the factor structure and structural invariance of the PANAS across children, adolescents, and young adults. Journal of Personality Assessment, 97(6), 616-625.

Bekes, V., Dunkley, D. M., Taylor, G., Zuroff, D. C., Lewkowski, M., Foley, J. E., ... & Westreich, R. (2015). Chronic stress and attenuated improvement in depression over 1 year: The moderating role of perfectionism. Behavior Therapy, 46(4), 478-492.‌

Besharat, M. A. (2005). Evaluating psychometric properties of Farsi version of the Positive and Negative Perfectionism Scale. Psychological Reports, 97(1), 33 -42.

Cocorada, E. (2016). Achievement emotions and performance among university students. Bulletin of the Transilvania University of Brasov Series VII: Social Sciences Law, 9(2), 119-28

Damian, L., Stoeber, J., Negru-Subtirica, O. & Baban, A. (2017). Perfectionism and school engagement: A three-wave longitudinal study. Personality and Individual Differences, 105, 179-184.

Dauda, B. A. (2016). Comparative evaluation of the academic performance of single sex and co-educational secondary school students in Ibadan, South West Nigeria. African Journal for the Psychological Studies of Social Issues, 19(1), 37-46.‌

De la Fuente, J., Peralta-Sánchez, F. J., Martínez-Vicente, J. M., Sander, P., Garzón-Umerenkova, A., & Zapata, L. (2020). Effects of self-regulation vs. external regulation on the factors and symptoms of academic stress in undergraduate students. Frontiers in Psychology, 11, 1-14.

Dhanalakshmi, K., & Murty, K. V. S. N. (2018). Relationship between study habits and academic stress of B.ED trainees. Journal for Humanity Science & English Languag, 6(28), 7852-7856

Fletcher, K. L., & Speirs Neumeister, K. L. (2012). Research on perfectionism and achievement motivation: Implications for gifted students. Psychology in the Schools, 49(7), 668-677.‌

Glaser-Zikuda, M., Stuchlíkova, I., & Janík, T. (2013). Emotional aspects of learning and teaching: reviewing the field-discussing the issues. Orbis Scholae, 7(2), 7-22.

González-Hernández, J., Gómez-López, M., Alarcón-García, A., & Muñoz-Villena, A.J. (2019). Perfectionism and stress control in adolescents: Differences and relations according to the intensity of sports practice. Journal of Human Sport and Exercise, 14(1), 195-206.

Hayat, A. A., Salehi, A., & Kojuri, J. (2018). Medical student’s academic performance: The role of academic emotions and motivation. Journal of Advances in Medical Education & Professionalism, 6(4), 168-175

He, F. X., Turnbull, B., Kirshbaum, M. N., Phillips, B., & Klainin-Yobas, P. (2018). Assessing stress, protective factors and psychological well-being among undergraduate nursing students. Nurse Education Today, 68, 4–12.

Hewitt, P. L., & Flett, G. L. (2002). Perfectionism and Stress Processes in Psychopathology. In G. L. Flett, & P. L. Hewitt (Eds.), Perfectionism: Theory, Research, and Treatment (pp. 255-284). Washington DC: American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10458-011

Hu, K. S., Chibnall, J. T., & Slavin, S. J. (2019). Maladaptive perfectionism, impostorism, and cognitive distortions: Threats to the mental health of pre-clinical medical students. Academic Psychiatry, 43(4), 381-385.

Kim, E. (2018). Convergence study on stress, stress of clinical practice, coping, and psychological well-being in nursing students. Journal of the Korea Convergence Society, 9(3), 91-99.

Kleine, M., Goetz, T., Pekrun, R., & Hall, N. (2005). The structure of students' emotions experienced during a mathematical achievement test. ZDM, 37(3), 221-225.‌

Lent, R.W., Taveira, M.D., Figuera, P., Dorio, I., Faria, S., & Goncalves, AM. (2016). Test of the social cognitive model of well-being in Spanish college students. Journal of Career Assessment, 25(1), 135-43.

Li, Z. Sh., & Hasson, F. (2020). Resilience, stress, and psychological well-being in nursing students: A systematic review. Nurse Education Today, 90, 1-13.

Liu, Y. (2015). The longitudinal relationship between Chinese high school students' academic stress and academic motivation. Journal Learning and Indiviual Differences, 38, 123-126.

Mandel, T., Dunkley, D. M., & Starrs, C. J. (2018). Self-critical perfectionism, daily interpersonal sensitivity, and stress generation: A four-year longitudinal study. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 40(4), 701-713.‌

Nikanjam, R., Barati, M., Bashirian, S., Babamiri, M., Fattahi, A., & Soltanian, A. (2017). Student-life stress level andits related factors among medical students of Hamadan University of Medical Sciences in 2015. Journal of Community Health, 2(4), 57-64.

Pekrun, R., Goetz, T., & Perry, R. P. (2002). Achievement emotions questionnaire (AEQ). User’s manual. Unpublished Manuscript, University of Munich, Munich.‌

Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002). Academic emotions in students' self-regulated learning and achievement: A program of qualitative and quantitative research. Educational psychologist, 37(2), 91-105.‌

Perrone-McGovern, K. M., Simon-Dack, S. L., Beduna, K. N., Williams, C. C., & Esche, A. M. (2015). Emotions, cognitions, and well-being. Journal for the Education of the Gifted, 38(4), 343–357.

Putwain, D. W., Becker, S., Symes, W., & Pekrun, R. (2017). Reciprocal relations between students’ academic enjoyment, boredom, and achievement over time. Learning and Instruction, 54, 73–81.

Richardson, C., & Gradisar, M. (2020). Perfectionism and insomnia in adolescents: The role of vulnerability to stress and gender. Journal of Adolescence, 85, 70–79.

Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of personality and social psychology, 57(6), 1069.‌

Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719-727.

Seibert, G. S., Bauer, K. N., May, R. W., & Fincham, F. D. (2017). Emotion regulation and academic underperformance: The role of school burnout. Learning and Individual Differences, 60, 1-9

Soliemanifar, O., Rezaei, Z., Rasuli, A. A., & Rasuli, M. (2015). The relationship between positive and negative perfectionism and depressive symptoms: The role of academic rumination. Jentashapir Journal of Health Research, 6(6), 21-26.

Stoeber, J., & Yang, H. (2010). Perfectionism and emotional reactions to perfect and flawed achievements: Satisfaction and pride only when perfect. Personality and Individual Differences, 49(3), 246-51

Stoeber, J., Otto, K., Pescheck, E., Becker, C., & Stoll, O. (2007). Perfectionism and competitive anxiety in athletes: Differentiating striving for perfection and negative reactions to imperfection. Personality and Individual Differences, 42(6), 959-969.‌

Suh, H., Gnilka, P. B., & Rice, K. G. (2017). Perfectionism and well-being: A positive psychology framework. Personality and Individual Differences, 11(1), 25-30.

Tan, L. C., & Chun, K. Y. N. (2014). Perfectionism and academic emotionsin gifted adolescent girls. The Asia-Pacific Education Researcher, 23(3), 389-401.

Teixeira, R. J., Brandão, T., & Dores, A. R. (2021). Academic stress, coping, emotion regulation, affect and psychosomatic symptoms in higher education. Current Psychology, 47(1), 1-10.‌

Tery-Short, L. A., Owens, R.G., Salde, P. D., & Dewey, M. E. (1995). Positive and negative perfectionism. Journal Personality and Individual Diffrences, 18, 663- 668.

Vanstone, D. M., & Hicks, R E. (2019). Transitioning to university: Coping styles as mediators between adaptive-maladaptive perfectionism and test anxiety. Personality and Individual Differences, 141, 68–75.

Winefield, H. R., Gill, T. K., Taylor, A. W., & Pilkington, R. M. (2012). Psychological well-being and psychological distress: Is it necessary to measure both? Psychology of Well-Being: Theory Research and Practice, 2(3), 1-16.

Yu, J., Huang, C., Han Z, He, T., & Li, M. (2020). Investigating the influence of interaction on learning persistence in online settings: Moderation or mediation of academic emotions? International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(7), 1-21.

Zajacova, A., Lynch, S. M., & Espenshade, T. J. (2009). Self-efficacy, stress, and academic success in college. Reseda High School Special Education, 46(6), 678-706.