نقش میانجی ادراک اجتماعی در ارتباط بین تعامل مادر-کودک و مهارت‌های اجتماعی کودک از نظر مادران دارای کودک پیش‌دبستانی

رضاپور میرصالح, یاسر; کوهستانی, فهیمه; عرفان, ندا

doi:10.22059/japr.2023.331218.644011

نقش میانجی ادراک اجتماعی در ارتباط بین تعامل مادر-کودک و مهارت‌های اجتماعی کودک از نظر مادران دارای کودک پیش‌دبستانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار ، گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

² دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.

³ کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه، گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

10.22059/japr.2023.331218.644011

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی ادراک اجتماعی در ارتباط بین تعامل مادر-کودک و مهارت‌های اجتماعی از دیدگاه مادران دارای کودک پیش‌دبستانی بود. این مطالعه، پژوهشی همبستگی است که با استفاده از روش تحلیل معادلات ساختاری انجام گرفت. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ مادران کودکان پیش‌دبستانی شهر نایین در سال 1399 بود. نمونۀ مورد مطالعه شامل 179 مادر بود که به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های مهارت‌های اجتماعی (SSRS)، تعامل مادر-کودک (MPCIS) و ادراک اجتماعی (CSUS) جمع‌آوری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش تحلیل معادلات ساختاری و به کمک نرم‌افزار AMOS صورت گرفت. یافته‌ها نشان داد ضریب مسیر مستقیم تعامل مادر-کودک به مهارت‌های اجتماعی و ادراک اجتماعی و همچنین ادراک اجتماعی به مهارت‌های اجتماعی مثبت و معنادار است (01/0>p). علاوه‌براین، ضریب غیرمستقیم ارتباط بین تعامل مادر-کودک و مهارت‌های اجتماعی با واسطۀ ادراک اجتماعی معنادار است (05/0>p). براساس یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که کیفیت تعامل مادر-کودک نه‌تنها می‌تواند به‌طور مستقیم مهارت‌های اجتماعی کودک را تبیین کند، بلکه به‌طور غیرمستقیم از طریق افزایش میزان ادراک اجتماعی کودک نیز می‌تواند موجب بهبود مهارت‌های اجتماعی کودک شود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22518126.1401.13.4.11.5

عنوان مقاله [English]

The Mediating Role of Social Perception in the Relationship between Mother-Child Interaction and Social Skills, as Perceived by Mothers of Preschool-Age Children

نویسندگان [English]

Yasser Rezapour Mirsaleh ¹
Fahimeh Koohestani ²
Neda Erfan ³

¹ Department of Counseling, Faculty of Humanities & Social Sciences, Ardakan University, Ardakan, Iran.

² Department of Psychology, Faculty of Literature an d Humanities Sciences, University of Persian Gulf, Bushehr, Iran.

³ MSc. Department of Counseling, Faculty of Humanities & Social Sciences, Ardakan University, Ardakan, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the role of social perception as a mediator in the relationship between mother-child interaction and social skills from the viewpoint of mothers with preschool-aged children. This is a correlational investigation conducted using structural equation modeling. In 2020, the statistical population included mothers of preschool-aged children in the city of Naeen; 179 mothers were sampled using the available sampling method. The data was collected using the social skills questionnaire (SSRS), the Mother-Preschool Child Interaction Questionnaire (MPCIS), and the Social Understanding Scale (CSUS) were analyzed using structural equation analysis by AMOS software. The direct path coefficient of mother-child interaction to social skills and social perception, as well as social perception to social skills, was found to be positive and statistically significant (p<0.01). The indirect relationship between mother-child interaction and social skills, as mediated by social perception, is also statistically significant (p<0.05). On the basis of the findings, it can be concluded that the quality of mother-child interaction can not only directly explain the child’s social skills, but also indirectly enhance those skills by enhancing the child's social perception.

کلیدواژه‌ها [English]

Social Perception
Social Skills.

مراجع

منابع

احمدی، م.، و شریفی، ع. (1394). بررسی رابطۀ کیفیت تعامل مادر-کودک با مهارت‌های اجتماعی کودکان سنین دبستانی. همایش ملی آموزش ابتدایی، دورۀ 1. بیرجند: ادارۀ کل آموزش و پرورش استان خراسان جنوبی و دانشگاه بیرجند با همکاری انجمن مطالعات برنامۀ درسی ایران. 5 و 6 دی‌ماه 1394.

اسدی گندمانی، ر.، نسائیان، ع.، ادیب سرشکی، ن.، و کریملو، م. (1392). تأثیر آموزش نظریۀ ذهن بر ارتقای همکاری، خویشتن‌داری و قاطعیت کودکان پسر اتیستیک 12-7 سال از دیدگاه معلمان. فصلنامۀ کودکان استثنایی. 13(3)، 44-33.

پلومر، د. (1391). بازی‌های تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان. ترجمۀ شهرام واحدی، خلیل اسماعیل و پیروز قادری. تبریز: نشر فروزش.

جاهدیان‌پور، ف.، البرزی، ش.، و هارون رشیدی، ه‍. (1388). مقایسه درک اجتماعی و ابعاد آن در دانش‌آموزان با و بدون اختلال شنوایی. دانش و پژوهش در روا‌ن‌شناسی کاربردی، 11(4)، 105-79.

شهیم، س. (1382). مقایسۀ مهارت‌های اجتماعی و مشکلات رفتاری در دو گروه از کودکان عادی و مبتلا به اختلالات یادگیری در خانه و مدرسه. مجلۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. 33(1)، 138-121.

طهماسبی، ع.، و خسروپور، ف. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر رابطۀ والد-کودک (CPRT) روی مهارت‌های اجتماعی و تنظیم شناختی هیجان کودکان زیر 12 سال مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی. رویش روان‌شناسی. 8(6)، 122-113.

مختاری، ی. (1389). اثربخشی آموزش نظریۀ ذهن بر مهارت‌های اجتماعی کودکان آسپرگر. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. رشتۀ روان‌شناسی کودکان استثنایی. دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران.

موللی، گ.، جلیل‌آبکنار، س.، و عاشوری، م. (1393). بررسی اثربخشی بازی‌درمانی گروهی بر مهارت‌های اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی آسیب‌دیدۀ شنوایی. مجلۀ توان‌بخشی. ۱۶(۱)، 85-76.

Alvarenga, P., Malhado, S. D. C. B., & Lins, T. C. D. S. (2014). The impact of maternal responsiveness at children’s' eight months of on maternal socialization practices at sons' 18 months. Estudos de Psicologia, 19(4), 305-314.

Bailey, R., Armour, K., Kirk, D., Jess, M., Pickup, I., Sandford, R., & Education, B. P. (2009). The educational benefits claimed for physical education and school sport: an academic review. Research Papers in Education, 24(1), 1-27. https://doi.org/10.1080/02671520701809817

Booker, J. A., & Dunsmore, J. C. (2017). Affective social competence in adolescence: Current findings and future directions. Social Development, 26(1), 3-20.

Bornstein, M. H., Tamis-LeMonda, C. S., Hahn, C. S., & Haynes, O. M. (2008). Maternal responsiveness to young children at three ages: longitudinal analysis of a multidimensional, modular, and specific parenting construct. Developmental Psychology, 44(3), 867-874.

Carnes-Holt, K. (2012). Child–parent relationship therapy for adoptive families. The Family Journal, 20(4), 419-426.

Carpendale, J. I., & Lewis, C. (2004). Constructing an understanding of mind: The development of children's social understanding within social interaction. Behavioral and Brain Sciences, 27(1), 79-96.

Carpendale, J. I., & Lewis, C. (2015). The development of social understanding. In R.M. Lerner (Ed), Handbook of Child Psychology and Developmental Science. Hoboken, NJ: Wiley.

Crick, N. R., & Dodge, K. A. (1994). A review and reformulation of social information-processing mechanisms in children’s social adjustment. Psychological Bulletin, 115(1), 74-101.

Fabes, R. A., Hanish, L. D., & Martin, C. L. (2003). Children at play: The role of peers in understanding the effects of child care. Child Development, 74(4), 1039-1043.

Fearon, R. P. Bakermans− Kranenburg, M. J, Van IJzendoorn, M. H., Lapsley, A. M., & Roisman, G. I. (2010). The significance of insecure attachment and disorganization in the development of children’s externalizing behavior: a meta− analytic study. Child Development, 81(2), 435-456.

Fenning, R. M., Baker, B. L., & Juvonen, J. (2011). Emotion discourse, social cognition, and social skills in children with and without developmental delays. Child development, 82(2), 717-731.

Fingeret, A. L., Monti, P. M., & Paxson, M. (1983). Relationships among social perception, social skill, and social anxiety of psychiatric patients. Psychological Reports, 53(3_suppl), 1175-1178.

Fiori, K. L., Antonucci, T. C., & Cortina, K. S. (2006). Social network typologies and mental health among older adults. The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 61(1), 25-32.

Gardner, D. M. (2011). Parents’ influence on child social self-efficacy and social cognition. Marquette University. Master’s Theses. Dissertations, Theses, and Professional Projects.

Glenthøj, L. B., Fagerlund, B., Hjorthøj, C., Jepsen, J. R., Bak, N., Kristensen, T. D., ... & Nordentoft, M. (2016). Social cognition in patients at ultra-high risk for psychosis: what is the relation to social skills and functioning? Schizophrenia Research: Cognition, 5(8), 21-27.

Green, M. F., Penn, D. L., Bentall, R., Carpenter, W. T., Gaebel, W., Gur, R. C., ... & Heinssen, R. (2008). Social cognition in schizophrenia: an NIMH workshop on definitions, assessment, and research opportunities. Schizophrenia Bulletin, 34(6), 1211-1220.

Gresham, F. M., & Elliott, S. N. (1984). Assessment and classification of children’s social skills: A review of methods and issues. School Psychology Review, 13(3), 292-301.

Gresham, F. M., & Elliott, S. N. (1990). Social skills rating system: Manual. New York: American guidance service.

Hamilton, A. F. D. C. (2009). Research review: Goals, intentions and mental states: Challenges for theories of autism. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 50(8), 881-892.

Haven, E. L., Manangan, C. N., Sparrow, J. K., & Wilson, B. J. (2014). The relation of parent–child interaction qualities to social skills in children with and without autism spectrum disorders. Autism, 18(3), 292-300.

Healey, D. M., Gopin, C. B., Grossman, B. R., Campbell, S. B., & Halperin, J. M. (2010). Mother–child dyadic synchrony is associated with better functioning in hyperactive/inattentive preschool children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 51(9), 1058-1066.

Hinkley, T., Brown, H., Carson, V., & Teychenne, M. (2018). Cross sectional associations of screen time and outdoor play with social skills in preschool children. PloS one, 13(4), e0193700.

Kinnaman, J. E. S., & Bellack, A. S. (2012). Social Skills. In W. O’Donohue & J. E. Fisher (Eds.), Cognitive behavior therapy: Core principles for practice, 251-272. Hoboken, NJ: John Wiley and Sons.

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.

Landry, S. H., Smith, K. E., & Swank, P. R. (2006). Responsive parenting: establishing early foundations for social, communication, and independent problem-solving skills. Developmental Psychology, 42(4), 627-642.

Leerkes, E. M., Blankson, A. N., & O’Brien, M. (2009). Differential effects of maternal sensitivity to infant distress and nondistress on social‐emotional functioning. Child Development, 80(3), 762-775.

Mendo-Lázaro, S., León-del-Barco, B., Felipe-Castaño, E., Polo-del-Río, M. I., & Iglesias-Gallego, D. (2018). Cooperative team learning and the development of social skills in higher education: the variables involved. Frontiers in Psychology, 9, 1-12.

Nawaz, S., & Lewis, C. (2018). Mother–child conversation and social understanding in Pakistan. International Journal of Behavioral Development, 42(5), 496-505.

Paine, A. L., Hashmi, S., Roberts, S., Fyfield, R., & Hay, D. F. (2019). Concurrent associations between mothers’ references to internal states and children’s social understanding in middle childhood. Social Development, 28(3), 529-548.

Pallini, S., Baiocco, R., Schneider, B. H., Madigan, S., & Atkinson, L. (2014). Early child–parent attachment and peer relations: A meta-analysis of recent research. Journal of Family Psychology, 28(1), 118-123.

Parfitt, Y., Pike, A., & Ayers, S. (2014). Infant developmental outcomes: a family systems perspective. Infant and Child Development, 23(4), 353-373.

Park, S. H., & Bang, K. S. (2013). Development of a mother-preschool child interaction scale. Journal of Korean Academy of Nursing, 43(1), 59-68.

Pauker, S., Perlman, M., Prime, H., & Jenkins, J. M. (2017). Differential parenting and children's social understanding. Social Development, 26(3), 645-657.

Pourmohamadreza-Tajrishi, M., Ashouri, M., Afrooz, G. A., Arjmandnia, A. A., & Ghobari-Bonab, B. (2015). The Effectiveness of positive parenting program (Triple-P) training on interaction of mother-child with intellectual disability. Rehabilitation, 16(2), 128-137.

Sebanz, N., & Knoblich, G. (2009). Prediction in joint action: What, when, and where. Topics in Cognitive Science, 1(2), 353-367.

Sirois, M. S., Bernier, A., & Lemelin, J. P. (2019). Child temperamental anger, mother–child interactions, and socio-emotional functioning at school entry. Early Childhood Research Quarterly, 47, 30-38.

Sroufe, L. A., Coffino, B., & Carlson, E. A. (2010). Conceptualizing the role of early experience: Lessons from the Minnesota longitudinal study. Developmental Review, 30(1), 36-51.

Stauch, T. A., Plavnick, J. B., Sankar, S., & Gallagher, A. C. (2018). Teaching social perception skills to adolescents with autism and intellectual disabilities using video‐based group instruction. Journal of Applied Behavior Analysis, 51(3), 647-666.

Tahiroglu, D., Moses, L. J., Carlson, S. M., Mahy, C. E., Olofson, E. L., & Sabbagh, M. A. (2014). The Children’s Social Understanding Scale: Construction and validation of a parent-report measure for assessing individual differences in children’s theories of mind. Developmental Psychology, 50(11), 2485-2497.

Venta, A., Hatkevich, C., Mellick, W., Vanwoerden, S., & Sharp, C. (2017). Social cognition mediates the relation between attachment schemas and posttraumatic stress disorder. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 9(1), 88-95.

Vygotsky, L. S. (1980). Mind in society: The development of higher psychological processes. Cambridge: Harvard university press.

Wolf, E. J., Harrington, K. M., Clark, S. L., & Miller, M. W. (2013). Sample size requirements for structural equation models: An evaluation of power, bias, and solution propriety. Educational and Psychological Measurement, 73(6), 913-934.

Ziv, Y., Leibovich, I., & Shechtman, Z. (2013). Bullying and victimization in early adolescence: Relations to social information processing patterns. Aggressive Behavior, 39(6), 482-492.